Morgunblaðið - 13.11.1963, Blaðsíða 14

14
MOHGUNBLADID
Miðvikudagur 13. nov. 1963
Hins vegar er svo á það að
líta, að notikun fiskileitartækja
gerir ofansj ávarkipunum fært að
tfylgjast mjög nákvæmlega með
fisfaunuim og með fulilkomnun
þessara tækja verður bilið miLli
faaifbátanna og ofansjávarskip-
anna í þessu tilliti mina.
Fiskileitartækin eru nýleg upp
fynding, sem hefir tekið miklum
framförum á skömmum tírna.
Menn spyrja um það hvort þessi
tæki sem senda frá sér geisla,
kPm endurkastest til tækisins
þegar eitthvað fast verður fyrir
svo sem t.d. fiskur, geti ekki haft
einihver óheppileg óhrif á fiski-
torfurnar þegar til lengdar læt-
ur, er leiði til þess að fiskurinn
fælist þau svæði, þar sem slik
itæfai eru notuð. Tilraunir, sem
gerðar hafa verið í fiskabúrum
virðast að vísu benda á, að geisl-
arnir hafi engin sýnileg áhrif á
fiskinn þegar þeir hitta hann.
þó hefir komið í Ijós við slíkar
tilraunir, að t.d. þorskur gat
f undið samband á miilli geislanna
sem sendir voru og þess, að fóðri
var kastað í búrið um leið, eftir
að þetta hafði verið endurtekið
nógu aft. Þetta þótti benda ó-
tvírætt á, að fiskurinn yrði geisl-
anna var á einihvern hátt og er
þá ekfai giott að segja hvaða ófarif
slíkt faann að hafa þegar til lengd
ar lætur. En e.t.v. er unnt að sjá
við þessu. Hjá kafbátum er þetta
sama vandamál þegar leyst. í
stað teefaja, sem senda geisila og
taka við endurvarpi eru nú til
tæki, sem taka við hljóðmerkj-:
um og staðsetja það, sem hljóðið
kemur frá. Nú er það vitað, að
fiskar gefa frá sér hiljóð, svo það
er ekki öfugmæli, sem stendur í
igömlu vísunni „fiskurinn hefur
fögur faljóð”. Hannsóknirnar hafa
leitt í ljós, að margvísleg hljóð
faeyrast í sjónum, breytileg eftir
því frá favaða fisktegundum þau
Ikoma. Til þess að leita uppi fiski
torfur eða einstaka fiska verður
þvi ekki nauðsynlegt í framtíð-
inni að senda út geisla og bíða
efltir endurvarpi og á þann hátt
e.t.v. að truflla og fæla burtu
fisfainn, sem á að veiða heldur
verða notuð heyrnartæki, þar
sem unnt verður að greina fiska
hljóð og á þann faátt að þekkja
favaða fisktegundir eru á ferð-
inni og í hve miklu magni. Þá
verður heldur ekki fjarri því að
hægt verði að senda út hljóð
þeirra fiska, sem ætlað er að
veiða, því ekki má telja ólfklegt,
að fiskar þeirra tegunda mundu
renna á faljóðið og beint-í veið-
arfrærið, sem tilbúið væri til að
tafaa á móti þeim, eða í gin affl-
mikillar dælu, sem flytti fiskinn
lifandi og með öllu óskemmdan
inn í veiðisfaipið.
Með stóraukinni þefa'kingu á
igöngum fiskanna og auknum
möguleikum að fylgjast með fis-k
unum á göngum þeirra um faöfin
vaxa líka möguleikarnir tii að
láta fiskimanninn vita hvar
faelzst skuli bera niður. Það má
faugsa sér, að fiski-mennirnir flái
í faendur fiskikort, þar sem sýnt
er favar helzt sé að vænta árang-
ursríkrar veiði íhinna ýmsu fiski-
tegunda á faverjum tíma, og slík
faiort eru raunar til þegar þó ófull
loomin séu, en auk þess verði
stöðugt sendar út tilkynningar
um ástandið á miðunum og þær
breytingar, sem eru að gerast og
álhrif þeirra á fiskigöngurnar og
aifllamöguleikana, alveg eins og
nú eru sendar út veðurfregnir
otflt á hverjum sólarfarin.g. Slík
sanwinna fiskimanna og vísinda-
manna, sem segja má raunar, að
sé þegar fyrir hedi, þó á byrjun-
arstigi sé, verður þó ekki fram-
Ikvæman/Ieg nema menntun fiski-
mannanna verði við það rniðuð,
að þeir geti hagnýtt sér upplýs-
ingarnar, sem þeir flá.
Hagnýting aflans oer matvæla-
öflun fyrir mannkynið.
Svo sem verið hefir ,allt frá
því MaiMhus, í byrjun 19. aldar,
setti fram kenningu sína um
mannifjölgun og möguleika jarðar
innar til að framflieyta vaxandi
mannfjölda þá greinir menn enn
á um það faversu miklum mann-
fjölda jörðin geti framfleytt.
Með þeirri þróun vísindanna sem
sú faefir átt sér stað faafa menn
✓
tilfaneigingu ttl að álykta sem
svo, að vísindin geti leyst þann
vanda og lítiil tákmörk séu í raun
inni sett fyrir því faversu mikl-
um mannfljölda jörðin geti fram-
fleytt ef skipulega sé að unnið
og vísindi óg tækni hagnýtt til
fains ýtrasta. Það er álit margra,
að faafið muni hér hafa æ þýð-
ingarmeira hlutverk að gegna og
raunar, að það muni í framtíð-
inni hafa algjöra úrslitaþýðingu
um möguileika til að framflleyta
sífellt vaxandi mannfjölda. Þess
vegna er aukning fiskveiðanna
eitt hið mesta hagsmunamál
mannkynsins og ekki þá síður
hi-tt að hagntýa þann afla, sem
úr hafinu fæst á þan hátt, að
það komi mannikyninu faeint að
góðu, en mikið skortir nú á, að
svo sé, þar sem verulegur faluti
þess, sem aflast fer tiil að fóðra
skepnur, sem svo aftur verða
fæða fyrir mannfólkið. Tak-
markið falýtur að vera það, að
ailt það, sem aflast úr hafinu af
iífrænum auðæfum verði faag-
nýtt beint til manneldis því á
þann hátt hefir mannkynið mest-
an hag af aflanuim úr hafinu.
Þetta vandamál verður án efa
leyst á næstu" áratugum. í dag
eru engir tæknilegir erfiðleikar
á því að framleiða úr öllum þeim
fiski, sem veiðist, mannafæðu,
aðeins ef séð er uim að koma afll-
anum til vinnslu í nægilega
fersku ástandi. Á því er því tæp-
ast nokkur vafi, að takast megi
að leysa það vandamál að koma
vörunni í það ástand, að neytend
ur vilji neyta hennar, ekki sízt
þegar mönum verður það Ijóst
hversu þýðingarmikil sjávarfæð-
an er fyrir heilsufar mannsins.
Fyrir okkur íslendinga er þetta
sérstakt vandamál ásamt með
því að auka vinnslu þess afla,
sem við fáuim úr hafinu. Allt
fram til þessa má segja að megin
álherzla hafi verið á það lögð að
ná sem mestu aflamagni úr
skauti hafsins. Er þá oflt svo, að
það virðist skipta fiskimanninn
næsta litlu máli í hvernig á-
standi afllinn er þegar honum
er landað, aðalatriðið er að færa
sem mest magn í land. Þessi
hugsunarfaáttur verður að breyt-
ast ag mun vafalaust gera það
í framtíðinnL
Þrounin í íslenzkum fiskiðnaði
næstu áratugina mun stefna í
þá átt að futtvinna afurðirnar
þannig ,að þær séu tilbúnar til
neyzlu en ekki að mestu flluttar
út sem hráefni fyrir fiskiðnað
annarra þjóða. Með þwí verður
verðmæti afllans aukið til milkilla
mima. Notkun geislunar til varð-
veizlu á matvælum mun hér
koma til að hafa mikla úýðingu
Þá mun einnig koma til að
framleiða ýmsar nýjar og nú ó-
þekktar aflurðir úr auðæfum hafs
ins. Hér mun svifið sjálft geta
faaft mikla þýðingu, þegar tekist
hefir að fullkomna tæki til að
ná því úr sjónum og hagnýta til
vinnslu.
Markaðirnir
Þróun mála í heiminum undan
farin ár hefir ött miðað að því
að færa lönd oa þjóðir sarnan
os eiga samgöngubreytingarnar
(favað mestan þátt í því. Á við-
skiptasviðinu kemiur þetta fram
í því að stærri viðskiptailheildir
myndast, þar sem favers konar
faömlur á viðskiptum eru burtu
fettdar til þess á þann faátt að
Igieta hagnýtt til hins ýtrasta
faagræði verkaskiptingarinnar.
Ennþá er þetta á byrjunarstigi
en allit bendir til þess, að sú
verði þróunin í frarrutíðinni, og
heimurinn muni þá skiptast í
stórar viðskiptaheildir og mið-
ist sú skipting þá fyrst og fremst
við það, að þjóðir, á líku þró-
tmarstigi efnafaagslega, starfi
saiman. Þessi þrcun mun ekki
fara framhjá okkur íslendingum
frekar en öðrum og ísiland hefir
ött skilyrð-i til að verða og á að
verða einn helzti framleiðandi
og útflytjandi fiskafurða á Norð
ur-Atlantshafssvæðinu.
Á sttkum breytingatimum
sem verið hafa síðustu áratug-
ina og fyrirsjáanlega eru fram-
undan næstu áratugina er frá-
leitt að 'láta sér detta í hug að
ætla að segja fyrir um það hver
þróun verði á einstökum svið-
um atvinnuttfsins eða að reyna
að tímasetja þær breytingar,
sem maður gæti hugsað sér að
yrðu.
í þessu greinarkorni hefir
heldur engin tilraun verið gerð
til slíks, heldur aðeins minnzt á
nokkur atriði, sem þannig er á-
statt um, að þess eru þegar
merki, að geti þróast í þá átt,
sem hér er minnzt á. Þó varð að
takmarka sig við flátt eitt og
sleppa fjölmörgu, sem fróðlegt
hefði verið að bollaleggja um.
Þá hefi ég að mestu miðað þessar
böllalegginigar við sjávarútveg
almennt en aðeins minnsf lítil-
lega á íslenzkan sjávarútveg sér
staklega og geng þá út frá, að
við séum þátttakendur í hinni
almennu þróun sem og verið
hefir tiil þessa.
Stúlka óskast
til afgreiðslustarfa.
Verzlunin Þróttur
Samtúni 11.
Stúlkur - Stúlkur
Vön stúlka óskast strax til afgreiðslu-
starfa. .
MíbUZUí
Laugavegi 82 — Sími 14225.
Bifreíðar til sölu
Chevrolet langferðabifreið 26 manna,
ímnfremur Chevrolet fólksbifreiðar 6
manna, árg. 1953—1954 og 1956. —
Seljast ódýrt.
Bifreiðastöð Steindórs
Sími 18585.
1n crlre V S A& A
Viljum ráða eldri mann til ýmissa hrein-
gerningastarfa
Nœturvinna
Einnig tvær konur til hreingerningastarfa
fjóra daga í viku
Morgunvinna
Uppl. í Hótel Sögu frá kl. 1—4 í dag.
Nýkomnir
hollenzkir dag- og kvöldkjólar.
Stærðir 38 — 48.
Klapparstíg 44.
Orðsending
Allir þeir sem eiga rafgeyma í hleðslu hjá
okkur eru vinsamlega beðnir um að sækja
þá STRAX, þar sem hleðslan verður flutt
í Þverholt 15 eftir nokkra daga.
Verkamenn og
Trésmiðir
óskast til vinnu við hafnargerð í Njarðvík
og Þorlákshöfn. Upplýsingar á vinnustað
eða skrifstofu Almenna byggingafélagsins
Borgartúni 7, Reykjavík.
EFRAFALL.
Afgreiðslustúlkur
óskast, hálfan eða allan daginn.
Upplýsingar í skrifstofunni,
Laugavegi 116.
Bráfaskriftir - Aukastarf
Ungur ábyggilegur maður vill taka að sér bréfa-
skriftir á ensku og þýzku, hluta úr degi eða í
tímavinnu. — Tilb., merkt: „Able — 3957“ sendist
afgr. MbL