Morgunblaðið - 07.06.1964, Side 28

28
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 7. júní 1964
[ JOSEPHINE EDGAR~
GÁR: 1
r
21
nm
SYSTIR
1 Minna írænka' var þögul sem
snöggvast og hrukkóttu augn-
lokin sigu niður, svo ég hélt, að
hún væri sofnuð. En svo opnaði
hún augun snögglega aftur og
sagði: — En hún hefði ekki átt
að fara svona með hann Dan.
Hann var alltaf góður og örlátur
við hana. Og hann er næstum
frá sér af ást til hennar og af-
brýðissemi. Það var nú helm-
ingurinn af vandræðunum í
Drovneystræti. Væri ég í hennar
sporum, skyldi ég hugsa mig um
tvisvar. það er hægt að ganga of
nærri hverjum manni og ég býst
við, að Dan hafi fengið fullmik-
ið af því góða. Og hún er heimsk
að haga sér svona. Hún kann
að vera orðin leið á honum, en
hann hefur aldrei gert henni
neitt illt Og hún ætti að gæta
sín.
Ég fann, að ég skalf, þrátt
fyrir sumarhitann. Allir fallegu
regnbogalitirnir frá í morgun
virtust horfnir.
Ég var farin að sjá Soffíu
og hennar heim frá annarri hlið,
og mér varð ekkert um það,
sem ég sá. Það var allt dimrnt,
óhreint og kvíðvænlegt, en þetta
var nú samt minn heimur, sem
ég slyppi ekki úr, því að það
var orðið eini heimurinn, sem
ég þekkti.
Loks rann upp veðhlaupadag-
urinn. Ég fór eldsnemma á fætur
þennan morgun, löngu áður en
nokkur annar í öllum skólanum
fór að hreyfa sig. Ég fór í ein-
faldan, gráan kjól og setti upp
stráhatt, tók handtöskuna mína
og læddist út um bakdyrnar. Ég
skildi eftir orðsendingu þess efn-
is, að ég yrði að heiman um dag-
inn, en mundi koma aftur um
kvöldið. Þar sem ég var að fara
úr skólanum næstkomandi föstu
dag, hvort sem var, þurfti ég
ekki að óttast neina alvarlega
refsingu.
Lestin til Epsom var þegar
troðfull af fókli, sem var að
fara á veðreiðarnar, Mér sýndist
allir vera svo kátir og fjörugir,
og ég fór að halda, að Soffía og
Mandeville-ungfrúrnar hefðu
gert óþarflega mikið úr þeim
hættum, sem ungum stúlkum
væru búnar ef þær ferðuðust ein
ar síns liðs.
Ég gekk þessar þrjár mílur
frá stöðinni til hesthúsa Vestrys.
Klukkan var ekki orðin nema
níu þegar ég kom þangað. Frú
Vestry opnaði sjálf dyrnar, þeg-
ar ég barði, og var sýnilega
hissa, svo að ég flýtti mér að
segja: — Hann Brendan lofaði
að fara með mig á veðhlaupin
ef ég kæmi nógu snemma.
Hún hló og fór með mig inn
í bjarta eldhúsið, þar sem þau
sátu við morgunverð. Þegar
Brendan leit á mig, sá ég strax,
að hann vissi, að Soffía væri
búin að yfirgefa bróður hans, en
ég ætlaði ekki að láta það spilla
fyrir mér deginum.
— Þú sagðist skyldi fara með
mig ef ég kæmi nógu snemma,
sagði ég. — Kem ég þá nógu
snemma? Það létti eitthvað yfir
svipnum á honum og hann kink-
aði kolli til mín, brosandi, svo
að ég vissi, að ég mundi
skemmta mér vel um daginn.
Ég segi stundum enn, að þetta
hafi verið gleðilegasti dagur á
ævi minni — nema hvað tartar-
ann snerti — og hef ég þó átt
marga dásamlega indæla daga
síðan. En það er ekkert eins
minnisstætt og fyrsta ofsaiega
gleðin yfir því að vita, að mað-
ur er ástfanginn og fá svo að vera
með sínum elskaða á fögrum júní
degi. Úti á sandhólunum með
Brendan, fannst mér eins og
sjálft loftið, sem ég andaði að
mér, væri eins og kampavíri!
Hr. Vestry sagði, að meðan
Brendan væri í hestagirðing-
unni, klukkustund áður en hlaup
in hæfust, til þess að teyma
hestana til hlaupanna, gætum
við átt morguninn sjálf. Gráni,
folinn sem Vestry var að temja
fyrir Woodbourne lávarð, hafði
þegar verið stendur á brautina
kvöldinu áður. Hann þótti efni-
legur, en mér skildist hann samt
ekki eiga mikla vinningsvdn.
Frú Vestry, sem var í nýjum,
þröngum kjól var æst af eftir-
væntingu. Hún sagðist skyldu
fara með mig þangað sem við
gætum séð konungsfjölskylduna.
Hún sýndi mér hattinn sinn
nýja, sem var eins og lampa-
skermur í laginu og úr bláu
flaueli, og hún fór að stríða mér
með því, að ég væri eins og svo
lítil nunna í gráa kjólnum mín-
um. En ég sá andlitið á mér í
speglinum í svefnherberginu
hennar og ég var rjóð og bros-
andi og 'alls ekkert nunnuleg á
svipinn.
Brendan var hár og glæsileg-
ur í reiðbuxunum sínum og
gaberdinejakkanum, og þegar
við lögðum af stað var ég eins
spennt og krakki, sem er að
losna úr skólanum. Þarna voru
sandhólarnir í sumarsólinni, al-
þaktir fólki, og það kom streym-
andi úr öllum áttum. Þarna voru
tjöld og sölupallar, hringekjur,
veðmangarar, fimleikamenn og
tatarar. Þarna voru seldar kökur
og samlokur, og jafnvel voru
þarna sölupallar með ostrum og
PIB
cgpiNHAtta
— Bíðið I guðanna bænum! Þið hafið gleymt flugmanninum.
kampavíni.
Ég heyrði klið eins og frá risa
vöxnum býflugnasveimi. Allir
vegir til allra átta voru svartir
af fólki og allir ætluðu sýnilega
að skemmta sér vel.
Við gengum um allt svæðið og
ég hélt í höndina á Brendán,
alsæl í þessu indæla veðri. Við
sáum skeggjuðu konuna, minnsta
manninn og feitasta kvenmann-
inn í heimi. Við köstuðum kringi
um, spiluðu klínk, og Brendan
reyndi sig á kraftamælinum og
hló að hreykni minni, þegar
bjallan hringdi við fyrstu til-
BYLTINGIN í RUSSLANDI 1917
ALAN MOOREHEAD
En gagnvart Nikulási og fjöl-
skyldu hans var afstaðan
óbreytt. Fjandskapurinn hélzt,
en það var afskiptalaus fjand-
skapur, og ef til vill hefur hann
verið blandinn nokkrum geig,
þar eð menn óttuðust, að hann
mundi risa upp aftur og refsa
þjóðinni. Því voru menn þess
einráðnir að undiroka hann, og
finna einmitt þannig réttlætingu
á tiltæki sínu. Hann kom til
Tsarskoe Selo, 22. marz, sem
opinber fangi — lífverðir voru
nauðsynlegir öryggi hans — og
hitti þar fjölskyldu sína aftur.
Hún hafðist við í einu horni hall
arinnar og hafði ekki aðgang að
nema litlum bletti af görðunum.
Verðir voru settir til að hafa
gát á hverri hreyfingu hennar,
og stundum var þeim skipað hitt
og þetta, rétt eins og þau væru
óbreyttir glæpamenn. Nikulás
þoldi þetta vel, og tók því af
kurteisi. Hann hjó við í eldinn,
mokaði snjó af stígunum úti
fyrir, en börnin unnu í matjurta
garðinum. Stundum þaut drottn-
ingin upp með ofsalegum mót-
mælum, en henni tókst samt að
halda vitinu, með því að minna
sjálfa sig á, að þetta gæti ekki
verið annað en friðþæging að
vilja guðs. Anna Anna Vyrubova
var sett I Péturs- og Páls kastal-
ann en aðrir per^ónulegir þjón-
ar keisarafjölskyldunnar voru
látnir vera kyrrir í höllinni. Em
bættis-vistarverur hirðþjóna
hurfu brátt af sjálfu sér.
Síðar í marzmánuði tilkynnti
Buchanan, brezki sendiherrann,
bráðabirgðastjórninni, að Georg
V Bretakonungur mundi bjóða
frænda sínum hæli í Englandi.
Nikulás hefði heldur vilja flytja
á góss sitt í Livadíu á Krím, en
honum var bent á, að þar yrði
hann í lífshættu, og því hafinn
undirbúningur að því að senda
fjölskylduna á járnbrautarlest
til Murmansk, þar sem hún átti
að stíga á brezkt herskip. Keren-
sky átti, sem dómsmálaráðherra,
að fylgja henni á braut. Þessar
ráðagerðir voru ekki langt komn
ar, þegar Ex-Com komst að
þeim og þar varð samstundis upp
nám. Hefndarþorstinn var alls
ekki slökktur enn, og „Romanov
borgari", skyldi ekki sleppa
svona auðveldlega — því var
haldið fram, að hreint ekki væri
óhugsandi, að í Englandi gæti
hann safnað liði og hafið gagn-
byltingu. Ex-Com sendi því ú,t
skipun til allra járnbrautarverka
manna að stöðva hverja keisara-
lest, sem nálgaðist og taka far-
þega hennar fasta. Þá lét bráða-
birgðastjórnin fljótt undan og
Nikulási var tilkynnt, að hann
og fjölskylda hans skyldu vera
kyrr í Tsarskoe Selo. Sendinefnd
verkamanna kom þangað frá
Petrograd og Nikulási var skip-
að að sýna sig, til að fullvissa
þá um, að hann hefði ekki slopp-
ið burt.
Það gerðist einnig um þessar
mundir, að hópur hermanna tók
kistu Rasputins úr kapellunni í
Tsarskoe Selo. Þeir stungu lík-
ið upp úr kistunni með stöngum,
helltu yfir það benzíni og
brenndu það á viðarbáli. Fjöldi
mújika safnaðist þarna saman
og horfðu með hrifningu alla
nóttina, á bálið í snjónum. Að
minnsta kosti hafði sovétið ekk-
ert lengur að óttast af hendi
staretsins — því að biskuparnir,
sem hann hafði skipað, voru
löngu flúnir til fjarlægra
klaustra, og allir fylgjarar hans
í Petrograd, eins og Sturmer og
Protopopov voru ýmist í felum,
eða í fangelsi.
f annarri viku aprílmánaðar,
þegar byltingin hafði staðið í
mánuð, voru bæði Ex-Com og
bráðabirgðastjórnin komin að
grundvallaratriðum málsins, og
hvorugur aðilinn var eins opin-
skár eða þægur meðferðar og
fyrst hafði virzt. Það sem hindr-
aði báða var skortur á viðtekn-
um stjórnarformum. Til dæmis,
hvað snerti prentfrelsið, þá varð
um það mikið rifrildi. Fyrir bylt
inguna hafði mörgum fundizt —
sósíalistum jafnt sem frjálslynd-
um — að það væri sjálfsagður
hlutur og einskonar einkunnar-
orð byltingarinnar. En nú tóku
hægrisinnaðir flokkar, sem
studdu einveldið í kyrrþei, að
heimta rétt til að gefa út sín
eigin blöð. Var hægt að ieyfa
KALLI KUREKI

Teiknari; FRED HARMAN
WU KMOWTH’OL'-TIMERIS HOT-HEADEC?? )
HASM’T AWY0W6TOLP YOU Hé'S A PEAP SHOTf ,
OK.THAT HE WAS TH’ TOU&HESTTOWM MAESHALJ
■---- THATEVER. BUCKLED OMA &LIM?í
f —Þér gangið með þá grillu að öll
mál megi leiða til lykta fyrir rétti.
Það kann svo að vera þar sem þér eig
ið heima, em héma vestra er þessu á
annan veg farið. Þér hafið ekki ver-
ið hér nógu lengi.
— Ef þér reitið kúreka af gamla
skólaninn til reiði eru allar líkur til
þess að málið komi ekki fyrir rétt
fyrr en eftir andlát yðar.
— Þér vitið að Gamli er skapbráð-
ur. Hefur enginn sagt yður af skot-
fimi hans eða því að hanm var harð-
skeyttasti fógeti sem nokkru sinni
hefur mundað byssu hér vestra?
þeim að fordæma byltinguna, á
þessum örlagatímum? Var hægt
að leyfa þeim að byggja upp
flokk, sem gæti ef til vill velt
nýju stjórninni? í Ex-Cora
glímdu menntamennirnir við
þetta vandamál langa stund, og
að lokum komust þeir að ná-
kvæmlega sömu niðurstöðu og
allir keisararnir höfðu komzt að,
endur fyrir löngu: ritskoðun var
óumflýjanleg. Chkheidze stökk
upp úr sæti sínu og öskraði ofsa
lega: „Nei, við leyfum þau ekki!
Þegar ófriður er, fáum við ekki
óvinunum vopn í hendur!“. Hinu
fyrirhugaða hægrablaði var synj
að um útkomuleyfi. En 23. marz
var öllum hömlum á blöðunum
aflétt.
Átta stunda vinnudagurinn
var næstum ennþá meira vanda-
mál. Síðan á tíma séra Capons
og jafnvel lengur, hafði þetta
verið grundvallarkrafa verka-
Súðavík
FYRIR nokkru tók Kristján
Sveinbjörnsson að sér um-
boðsmennsku fyrir Morgun-
blaðið í Súðavík. — Geta
þeir Súkvíkingar er óska
að fá Morgunblaðið, því
snúið sér til Kristjáns.
Ólafsfjörður
Umboðsmaður Morgun-
blaðsins í Ólafsfirði er Har-
aldur Þórðarson, kaupmaður
í Verzl. Lín. Aðkomumönn-
um í bænum skal á það bent
að Morgunblaðið er selt i
lausasölu í verzlun hans.
Stykkishólmur
Umboðsmaður Morgun-
blaðsins í Stykkishólmi er
Víkingur Jóhannsson, Tanga
götu 13. Ferðafólki skal á
það bent að í lausasölu er
blaðið selt i benzínsölunni
við Aðalgötu.