Morgunblaðið - 10.06.1964, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 10. júní 1964
I JOSEPHINE EDGARl
GÁR; 1
r
23
eh
SYSTIR
En þegar fingur hans snertu
hönd hennar, kippti hún henni
snöggt að sér, eins og hún hefði
brennt sig. Hópurinn kring um
okkur var í þéttasta lagi, en kon
an hreyfði sig ekki. Hún stóð
frammi- fyrir okkur eins og dá-
leidd og tautaði eitthvað fyrir
munni sér.
Brendan sagði góðlátlega: —
Farðu frá, kona góð, við þurfum
að komast yfir brautina.
En hún svaraði: — Dimma
dauðans mun koma til þín fyrir
sólaruppkomu.
Eg varð allt í einu hrædd.
— Fyrir morgundag? spurði
ég.
Hún hristi höfuðið. — Hún
mun koma til ykkar beggja —
fyrir sólaruppkomu, á stóru ber
svæði.
Brendan missti þolinmæðina
og tróðst fram hjá henni og dró
mig með sér. Við fórum yfir
brautina og þangað sem lagt var
á hestana. Þar var Vestry og
kona hans og voru að skoða
Grána Woodbournes lávarðar,
sem drengur teymdi fram og aft
ur.
Við vorum nú komin inn í
sjálfa miðju veðhlaupanna.
Þarna voru þrevetlingarnir —
og höfðingjarnir, blóðhestarnir
— hinir beztu það árið, og biðu
þess að reyna sig. Karlmennirn-
ir, að Brendan meðtöldum, voru
þarna niðursokknir í sinn sér-
staka heim, og mér fannst ég
vera þarna utangarna. Eg varð
því fegin þegar frú Vestry stakk
upp á því að nú skyldum við fara
og sjá kóngafólkið.
— Eg fer alltaf á hverju ári;
góða mín, sagði hún. Sannleik
urlnn er sá, að ég hef meira
gaman af að sjá höfðingjana en
hestana. Hestarnir eru, ef ég
mætti segja, mitt daglega brauð;
og eins hef ég fræðzt talsvert um
þessa veðhlaupamenn, hvort þeir
eru eigendur, tamningamenn,
hesthúsdrengir eða bara veð-
málabraskarar — þeir kæra sig
ekkert um að hafa kvenfólk
neins staðar nærri, þegar þeir
hugsa ekki um annað en hross.
Við komum nú í hópinn við
grindurnar að brautinni. Hattar
flugu á loft og fólkið æpti fagn
aðaróp þegar konungsfylgdin
kom á vettvang. Eg sá konung-
inn, alskeggjaðan og drottning-
una hans, sem var svo falleg, og
marga fína menn í síðfrökkum í
fylgd með konum. Frú Vestry
var hreinasta „Hver er maður-
inn?“ og benti mér á fjölda af
þjóðkunnu fólki.
Hestarnir voru nú að koma inn
í girðinguna. Eg sá Brendan, sem
teymdi Grána, en svo heyrði ég,
að frú Vestry dró snöggt að sér
andann. Eg leit í áttina, og þarna
var Soffía komin.
Hún kom þarna og studdist
við arm Woodboume lávarðar,
og lét á sér bera, rétt eins og
leikkona, sem kemur fram í sviðs
ljósið, vel vitandi, að allra augu
hvíla á henni. Hún var í kjól
úr lilarauðu silki, og með hatt,
sem var nákvæmlega í smekk
við kjólinn. Hún leit kring um
sig og talaði við lávarðinn og
Hugh Travers, frænda hans,
brosti og hló við velbúnu tízku-
herrana, sem eltu þau. Það var
engin önnur kona í þessum hóp.
Eg hnipraði mig bak við öxl-
ina á frú Vestry, til þess að sjást
ekki. Eg heyrði einhverja konu
segja, að baki mér: „Guð minn
góður, mér þykir Woodfooume
furðu djarfur að vera að hafa
viðhaldið sitt til sýnis hér fyrir
allra augum!
Eg fann alveg, að ég sótroðn-
aði í kinnum, er ég áttaði mig á
þýðingu orðanna. Eg minntist
barnalegra spurninga minna við
Brendan og hæðnishlátursins
hans.
Eg stóð þak við stóra hatt-
inn hennar frú Vestry og sá syst
ur mína líta kring um sig og
koma auga á Brendan. Ljóminn
hvarf af fallegu andliti hennar.
Það var eins og hún missti snögg
lega 'alla kæti sína, þegar hún
horfði á hávaxna, laglega mann-
inn teyma hestinn. En þá sagði
Woodbourne eitthvað við hana;
hún hrökk við og svaraði og aft
ur Ijómaði andlitið af brosi, en
ég vissi vel, að nú hafði ég séð
undir þessa grímu, sem systir
mín var með.
Eg hafði séð konu horfa á ung
an mann, svo að hjartað kom
fram í augnaráðinu.
Eg leit snöggt í hina áttina og
var frá mér af gremju. Eg lokaði
augunum og reyndi að hafa hem
il á tárunum, sem voru að reyna
að brjótast fram. Þegar ég opn-
aði augun aftur, hafði Brendan
teymt hestinn til eigandans. Lá-
varðurinn var að skoða hann, en
Soffía stóð í miðjum hóp ungra
aðdáenda. Brendan hélt í taum-
inn á Grána og forðaðist að líta
á hann.
Frú Vestry sagði nú. — Eg
'N | i f n '1 \ \
V -- v ':v
cosper. -y-- -- *- ö» ■» c. %
held við ættum að fara að koma
okkur á staðinn okkar, ef við
eigum að sjá eitthvað af hlaup-
unum.
Eg var að elta hana gegn um
mannþröngina, þegar ég kom
auga á Dan Brady. Mér hnykkti
við útlitinu á honum. Hann var
alltaf fínn til fara, þó að það
væri óþarflega áberandi, en nú
var hann tuskulegur. Og það var
eins og hann hefði allur gengið
saman. Áður var hann rjóður og
laglegur, en nú orðinn magur og
vesældarlegur.
92
BYLTINGIN
RUSSLANDI 1917
ALAN MOOREHEAD
þegar hann skoraði á sovétið að
standa fast með bandamönnum
sínum og halda áfram barátt-
unni. Ræða hans féll dauð niður.
Hann var nú orðinn gamall mað-
ur og heilsulaus, og hvarf smám
saman út af sjónarsviðinu og
næstum allt fylgi hans var að
engu orðið.
Frá hægri til vinstri bárust
deilurnar fram og aftur, þessa
daga í aprílbyrjun, og það gat
verið vandasamt að geta sér til
um, hvort friðarsinni var föður-
landsvinur eða landráðamaður,
eða hvort ófriðarsinni var keis-
ararindill eða sannur byltingar-
hermaður.
Ein mikilvæg persóna lét
aldrei sjá sig eða heyra í þessum
æðisgengnu umræðum, og sú per
sóna var Lenin. Hann var í Sviss
þar sem hann hafði lónað öll
þessi ár síðan ófriðurinn hófst.
En nú, um miðjan aprílmánuð,
bárust boð til Petrograd þess efn
is, að hann væri á heimieið.
Hann var á leið yfir Þýzkaland
í innsiglaðri lest, og var væntan
legur til finnsku stöðvarinnar í
Petrograd að kvöldi hins 16.
apríl.
11. kafli.
HEIMKOMA IiENINS
Undir lok bókar Windston
Churchills, The World Crisis,
hinnar merku sögu heimsstyrj-
aldarinnar fyrri, stendur þessi
kafli:
„f miðjum aprílmánuði 1217
gerðu Þjóðverjar ískyggilega á-
lyktun. Lundendorff minnist
hennar í hálfum hjóðum.
Fullt tillit verður þó að
taka til hinnar örvæntingar-
fullu ábyrgðar, sem forustu-
menn Þjóðverja höfðu á sig
tekið. Þeir voru í þeim ham
að þeir höfðu hafið ótak-
markaðan kafbátahernað, vel
vitandi, að hann hlaut að
koma Bandaríkjamönnum í
ófriðinn gegn þeim. Á vestur-
vígstöðvunum höfðu þeir beitt
hinni ægilegustu árásartækni,
sem þeir áttu yfir að ráða. Þeir
höfðu notað eiturgas í ríkum
mæli og fundið upp „eldslöng-
una“. Og samt var það með ótta-
blandinni lotningu að þeir
beindu gegn Rússlandi einu ein-
asta skeytinu. Þeir fluttu Lenia
í innsigluðum vagni eins og
hvern annan pestargeril, frá
Sviss til Rússlands".
Að baki þessari fyndnu hæðni
liggur saga, sem við getum nú að
mestu stagað saman, eftir skýrsl
um frá Wilhelmstrasse og öðr-
um heimildum, og hún er einn
fróðlegasti kafli í sögu byltingar
innar í Rússlandi. Þjóðverjarnir
höfðu ekki búizt við uppreist-
inni svona snemma. í janúar og
febrúar vissu þeir vel, að and-
rúmsloftið í Petrograd var tekið
að ókyrrast æ meir, en utanríkis
verið meir- í mun að semja við
Rússakeisara en svo, að það væri
með neinar ráðagerðir um að
velta honum með byltingu. Þeg-
ar hafði verið gert uppkast að
bréfi til Nikulásar, sem hafði
inni að halda friðartillögur Þjóð-
verja, og Max, fursta af Baden,
höfðu þegar verið faldir samning
arnir, þegar afsögn keisarans
barst. Snemma í marzmánuði
hafði fáum forustumönnum Þjóð-
verja dottið í hug að koma Len-
in og vinum hans inn í Rússland
og setja þá í hásæti keisarans.
Svo nýlega, sem 22. janúar hafði
Lenin sjálfur flutt fyrirlestur í
Alþýðuhúsinu í 7,úrich, þar sem
hann sagði: „við af eldri kyn-
slóðinni kunnum ekki að lifa það
að sjá lokaorustu hinnar kom-
andi byltingar“.
Lenin tók nú að nálgast 47
ára afmæli sitt og líf þeirra
Krupskayu í Zúrich var ein ró-
legt og viðburðasnautt og hægt
er að hugsa sér, jafnvel í Sviss:
langar göngur fram með vatn-
inu, langar stundir í bókasafn-
inu, langir friðsælir dagar, sem
fóru í það að semja óteljandi
flugrit og bréf til kunningjanna.
Þetta var fast starf, sem tók
varla nokkum breytingum frá
viku til viku, og virtist engan
árangur bera. Þegar fregnir um
fyrstu götubardagana í Petro-
grad loks bárust til Zúrich — því
ráðuneytinu í Berlín virðist hafa 1 að það tók heila viku — gat Len-
KALLI KÚREICI
'WE GCTTA STOP TH'SIMOm'• TH'
OL'-TIMER AN’BOS-S-S PEO&'LY '
CAW'THITEACH OTHEZ-’IT'STH’j M£ THINK
INWOCENT B'ÍSTAMDERS l’M j-f PROF6SSOP
woaeiep about/ wL-Jhm wevee shot \
RIFLEIN "■
LIFEf .

■X~

Teiknari; FRED HARMAN
TH’ PZOFESSOR'S SCARED, AN’ I
PUTA BEE IN TH’OL’-TIMEe'S SObMET--'
TOLP HIM THAT, FOE ALL HE KNOWS,.
th’professor'sa better shot >
T.THAN ANNIE OAKLEY.'r—^

■r
íú

— Við verðum að kcwna í veg fyr-
ir kúlnaihríð. Gamli og prófessorinn
hitta sennilega hvorugur hinn, en ég
óttast um líf saklausra áhorfenda að
leiknum.
— Ég held ekki að prófessorimn hafi
nokkru sinni mundað riffli um æf-
ina.
— Prófessorinn er hræddur og ég
kom þeirri flugu í kollinn á Gamla,
að hann vissi hreint ekki nema pró-
fessorimn væri betri skytta en Amnie
Oakley.
— Þeir myndu báðir gjaman vilja
láta undam síga, en stoltið aftrar þeim
frá því. Við verðum að skjóta þeim
verulegan skelk í bringu.
— Hvernig eigum við að fara að
því?
in ekki fengið sig til að trúa
þeim. Hinn 15. marz 1917 kom
pólskur vinur hans, að nafni
Bronsky, hlaupandi inn í stofu
hans, með fyrstu fréttirnar, og að
því er Krupskaya segir, fóru þau
öll niður að vatninu, „þar sem
öll blöðin voru fest upp jafnóð
um og þau komu“. Lenin virðist
hafa lesið fréttirnar með mestu
tortryggni — það er eins og
menn sjái hann fyrir sér stand-
andi í þessu friðsæla landslagi,
rýnandi með ákafa á prentuo
blöðin — og það var ekki fyrr
en nokkrum dögum síðar, við
fregnina um afsögn keisarans,
að hann fékkst til að viðurkenna,
að neitt mikilvægt hefði gerzt.
En jafnvel það var með öllum
fyrirvara. Hann ritaði Alexöndru
Kollontai bréf1) til Svíþjóðar og
1) Kollontai var flokkskona,
sem hafði snúizt frá mensje-
víkum, átti síðar eftir að
verða félagsmálaráðherra og
fyrsta kona, í sendiherra-
stöðu fyrir Sovétríkin.
Raufarhöfn
UMBOÐSMAÐUR Morgun-
blaðsins á Raufarliöfn er
Snæbjörn Einarsson og hef-
nr hann með höndum þjón-
ustu við fasta-kaupcndur
Morgunblaðsins í kauptún-
inu. Aðkomumönnum skal á
það bent að blaðið er selt
í lausasölu í tveim helztu
söluturnunum.
Þörshöfn
Umboðsmaður Morgun-
blaðsins á Þórshöfn er Helgi
Þorsteinsson, kaupmaður og
i verzlun hans er blaðið selt
í lausasölu.
Vopnafjörður
Á Vopnafirði er Gunnar
Jónsson, umboðsmaður
Morgunbiaðsins og í verzlun
hans er blaðið einnig selt í
lausasölu.