Morgunblaðið - 18.11.1964, Qupperneq 10

10
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 18. nóv. 1964
„Sigur kommu'nista í SA -
Asíu dhjakvæmilegur “
— segir IMorodom Sihanouk
þjóðarleiðtogi Kambódiu
FREGNIR frá Kabódíu
hermdu um helgina, að þing
landsins fjallaði nú um
hvort loka ætti sendiráðs-
skSrifstofum Bandaríkjanna í
höfuðborg landsins Phnom
Penh. Hafði Norodom Shian-
ouk, prins, forsætisráðherra
landsins, kallað saman þing-
fund til þess að ræða þetta
mál, en á fundinum sakaði
hann sendiráðsstarfsmennina
bandarísku um undirróður
gegn stjórninni. Kvaðst hann
hafa fregnað, að þeir hefðu
hvatt til stofnunar leynihreyf
ingar, sem væri hlynnt Banda
ríkjamönnum, en ætti að
vinna gegn stjórn Kambódiu.
Vegna þessara fregna kvað
Sihanouk óhjákvæmilegt, að
þingið tæki ákvörðun um
hvort reka ætti bandarísku
sendiráðsstarfsmennina úr
landi.
Eftir að þessar fregnir bár
ust Bandaríkjamönnum lögðu
þeir til, að haldinn yrði fund
ur fulltrúa stjórna landanna
tveggja á hlutlausu lands-
svæði. Hefur Sihanouk sam-
þykkt þetta og munu fulltrú
ar Bandaríkjanna og Kam-
bódíu hittast í Indlandi og
ræða sambúð ríkjanna. Ekki
hefur verið ákveðið hvenær
fundurinn hefjist.
Norodom • Sihanouk, hef-
ur látið fá tækifæri til þess
að ráðast á stefnu Banda-
ríkjamanna í SA.-Asíu ónot-
uð að undanförnu. En þó tel-
ur hann Bandaríkin meðal
þeirra ríkja, sem Kambódía
standi í eilífri þakjkarskuld
við fyrir efnahagsaðstoð.
Undanfarna mánuði hefur
Sihanouk ráðizt harkalega á
Bandaríkjamenn og sakað þá
um að hafa, ásamt S.-Víet-
nambúum, gert árásir á landa
mæraþorp í Kambódíu.
Einnig hefur hann farið hörð-
um orðum um stefnu Banda-
ríkjamanna varðandi málefni
S.-Víetnam. Haft hefur verið
eftir Sihanouk, að sigur
kommúnista í SA.-Asíu sé
óhjákvæmilegur og Kam-
bódíu ríði nú á að vingast við
sigurvegarana eins fljótt og
unnt sé. Kambódíustjórn hafi
ekki óskað eftir sigri komm-
únista, en nú verði hún að
horfast í augu við staðreynd-
imar. „Ef við göngum ekki
í lið með kommúnistum af
friálsum vilia 1964, verðum
við neyddir til þess 1965,“
hefur hann sagt.
Kambódíustjórn hefur, .að
undanförnu, tekið á móti
vopnasendingum og hernaðar
sérfræðingum frá Kínverska
Alþýðulýðveldinu. Er Sihan-
ouk! fyrsti þjóðhöfðingi í SA.-
Asíu, sem ekki er kommún-
isti, en tekur Samt á móti
aðstoð frá Kínverjum. Fregn-
ir herma, að hann hafi gefið
Pekingsjtórninni loforð um,
að viðurkenna stjórnina í
N.-Víetnam, sem löglega
stjórn alls landsins, viður-
kenna Pathet Lao-kommún-
ista, sem réttmæta stjómend-
ur Laos, og rjúfa öll tengsl
við Bandaríkin.
Þótt Sihanouk virðist frem-
ur auðsveipur Kínverjum
þessa stundina, hefur Peking-
stjórnirt ekki farið varhluta
af gagnrýni hans. í nóvember
s.l. ár ræddi hann mikið um
áþjánina, sem þjóðirnar
byggju við í kommúnistaríkj
unum og sagði, að minnsta
kosti 99% þjóðar sinnar'yrði
óhamingjusamur, byggi hún
við slíka áþján. En undan-
farna mánuði hafa árásirnar
á Kínverja og kommúnista
almennt farið minnkandi, en
Bandaríkjamenn verða þeim
mun oftar fyrir barðinu á
Sihanouk prins.
★—□—★
f byrjun þessa mánaðar
voru liðin 11 ár frá því að
Kambódía hlaut sjálfstæði, og
var mikið um dýrðir í Phnom
Penh í því tilefni. í ávarpi,
sem Sihanouk flutti þjóðinni,
notaði hann tækifærið til
árása á Bandaríkin. Gagn-
rýndi hann þau fyrir stefnu
þeirra í SA.-Asíu og sagði, að
tekið yrði upp kommúnískt
stjórnarfyrirkomulag í land-
inu, ef nauðsyn bæri til, til
þess að tryggja landamæri"
þess. „Fjandmenn okkar
vona“, sagði Sihanouk, að
hneigð okkar til konungs-
stjórnar og þjóðernisstefnu,
hindri okkur í að stíga hið
alvarlega skrif til kommún-
isma. Ég segi hins vegar, að
þær sex milljónir, sem í land-
inu búa kjósi fremur að
tryggja framtíð landsins og
heiður þjóðarinnar en binda
sig við konungsstjórn." Meðal
gesta, sem viðstaddir voru
hátíðahöldin í Kambódíu á
sjálfstæðisafmælinu, var
Chen-Yi, aðstoðarforsætisráð
herra og utanríkisráðherra
Kínverska Alþýðulýðveldis-
ins. Hann flutti ávarp og
lagði m. a. áherzlu á, að Kín-
verjar myndu ekki sitja að-
gerðarlausir, yrði öryggi
Kambódíu ógnað.
★—□—★
Tveimur dögum eftir sjálf-
stæðisafmælið var opnuð sýn
ingarhöll lista, jðnaðar og
landbúnaðar í Phnom Penh.
Sihanouk hafði undirbúið'
ræðu til þess að halda við
opnunina, texti hennar hafði
verið afhentur fréttamönn-
um, og mikill mannfjöldi
safnazt saman fyrir utan
sýningarhöllina. Vegna þess
hve mikið rigndi, hætti
Sihanouk við ræðuhöldin, en
gekk um sýningarhöllina
með nokkrum gesturj frá
kommúnistaríkjunum og
skýrði það, sem fyrir augun
bar.
Það^var í þessari ræðu, sem
Sihanouk taldi Bandaríkin
með þeim ríkjum, er Kam-
bódía stæði eilíflega í þakkar
skuld við vegna efnahags-
aðstoðar. Þar sagði hann enn
fremur: „Ef við finnum ekki
viðunandi lausn efnahags-
vandamála okkar, neyðumst
við annað hvort til að snúast
á sveif með hinum auðugu
Bandaríkjum, þannig að með
efnahagsaðstoð sinni jafni
þau greiðsluhalla okkar —
það gera þau í Thailandi —
eða opna dyr okkar fyrir
kommúnistum. . . . Ef okkur
misheppnast að byggja um
efnahag okkar, verðum við að
varpa hlutleysinu fyrir borð.“
★—□—★
Á sjálfstæðisafmæli Kam-
bódíu lagði Sihanouk til, að
haldin yrði í Phnom Penh ráð
stefna fulltrúa stjórna Kam-
bódíu, S.-Víetnam, N.-Víet-
nam og Laos, til þess að fjalla
um ástandið í þessum lönd-
um, finna friðsamlega lausn
vandamála SA.-Asíu og koma
í veg fyrir að styrjöldin þar
leiði til alþjóðlegra átaka.
Sagði hann, að slík ráðstefna
gæti knúið Bandaríkjamenn
til að sætta sig við friðsam-
lega lausn. Af orðum Sihan-
ouks mátti skilja, að það voru
ekjki fulltrúar núverandi rík-
isstjórna í S.-Víetnam og
Laos, sem hann vildi ræða
við, heldur fulltrúar Víet-
Kong-kommúnista og Pathet-
Lao-kommúnista.
í byrjun þessa árs krafðist
Sihanouk annarrar ráðst.efnu,
Norodom Sihanouk heimsækir þorp í Kambódíu og faðmar að
sér ölduhg, sem fagnar honum.
sem átti að verða sýnu um-
fangsmeiri, en sú, sem hann
hefur nú í huga. Vildi Sihan-
ouk, að fulltrúar stórveld-
anna héldu fund um málefni
Kambódíu og öryggi landsins
í júní sl. og hótaði að slíta
stjórnmálasambandi við Vest
urveldin og ganga á mála hja
Kínverjum, yrði ekki efnt til
ráðstefnunnar. Sem kunnugt
er, var það ekki gert, og Shi-
anouk skipti um skoðun og
lét ekki verða af hótunum sín
um. En fyrir skömmu sneri
hann sér til de Gaulles, Frakk
landsforseta og fór þess á leit
að hann reyndi að stöðva hina
hættulegu þróun, sem íbúar
Kambódíu ættu hvorki sök á
né óskuðu eftir.
★—□—★
Sem kunnugt er, var Kam-
bódía hluti af franska vernd
arsvæðinu Indó-Kína, sem
stofnað var 1864. Frá 1949—
19'54 var Kambódía aðili að
franska ríkjasambandinu, en
sjálfstæði hlaut landið 1953,
og voru landamæri þess end-
anlega staðfest við undirritun
samnings í Genf 1954.
Norodom Sihanouk, núver-
andi þjóðarleiðtogi Kambódíu
varð konungur landsins 1941,
en 1955 lagði hann niður völd
og fékk þau í hendur foreldr-
um sínum, Norodom Surama-
rit og Kossamak, drottningu.
Hóf Sihanouk þátttöku í
stjórnmálum og stofnaði
flokkinn Sangkum (sósíalísku
þjóðarfylkinguna). Er flokk-
urinn hlynntur þingbundinni
konungsstjórn, öflugri sam-
bandsstjórn, en virkum hér-
aðsþingum til þess að fjalla
um innanhéraðsmál. í þing-
kosningum 1958 vann flokxur
Sihanouks öll þingsætin og
heldur þeim enn. Vegna þess
að enginn stjórnarandstaða er
á þingi, hafa andstæðingar
stjórnarinnar gripið til upp-
þota og skemmdarverke, er
þeir hafa viljað mótmæla
stefnu hennar.
Norodom Suramarit, kon-
ungur, lézt 1960 og síðan hef-
ur landið verið konungslaust,
en Sihanouk haft öll völd í
sínum höndum.
í Kambódíu búa um 6 millj.
manna, og er landið fyrst og
fremst landbúnaðarland. Iðn-
aður er þar lítill sem enginn.
en unnið er nú að áætlunum
um byggingu hjólbarðaverk-
smiðja og dráttarvélaverk-
smiðja. Vitað er um járn í
jörðu í Kambódíu, en ekkert
hefur verið unnið af því enn-
þá. Landið flytur út nokkuð
af landbúnaðarvörum, en inn
flytur það fyrst og fremst
iðnaðarvörur. Hefur milliríkja
verzlunin aukizt eftir að gerð
var ný höfn við Síamsflóa.
Var hún kostuð af erlendum
aðilum.
Fréttamenn erlendra blaða
í Kambódíu hafa nokkrir lát-
ið í ljós þá skoðun, að mikil
hætta sé á, að þess verði ekki
langt að bíða, að Kambódía
verði handbendi Kínverja.
Telja þeir, að þetta geti haft
mjög alvarlegar afleiðingar
fyrir önnur lönd SA-Asíu,
sem reyna að reka kommún-
ista af höndum sér, fyrst og
fremst Laos og S-Vietnam.
•HMÍ
Fréftabréf úr Hornafirði
SAUÐFJÁRSLÁTRUN hófst 17.
sept. og er henni nýlokið. Alls
var slátrað röskum 14 þús. fjár
og 100 nautgripum. Dilkar hafa
reynzt með allra bezta móti.
Ekki er enn vitað hvað meðal-
vigt þeirra verður, en hún mun
meiri en í fyrra, og sérstaklega
er flokkun kjötsins mun betri.
Ég hefi tekið samanburð á fyrri
sláturumferð úr Suðursveit í
fyrra og nú. 1963 var slátrað
3310 dilkum og var meðalþungi
þeirra 14 kg. en nú var slátrað
3664 dilkum og meðalvigt þeirra
14.3 kg. Flokkaskipting í fyrra
var 1663 á I. fl., 1022 á II. fl.
og 625 á III. fl. Nú í ár er skipt-
ingin þannig: 2713 á I. fl., 771 á
II. fl. og aðeins 180 á III. fl.
Fjárbúin munu vera lík að
stærð en dilkatalan sýnir ,að
mun meira hefur verið af tví-
lembingum í ár en áður, því
nú er vitað að óvenjp margt er
sett á af lömbum.
Þyngsti dilkurinn sem slátrað
var í haust var frá Stapa, eigandi
hans var Sigurbergur Sigurðsson.
Vóg hann 36 kg., var dilkur þessi
fæddur um miðjan apríl.
Úr Stafafellsfjöllum mun hafa
komið óvenju margt fé útigengið,
og er þó ekki allt handsamað en
vitað er að minnsta kosti um 4
kindur, sem ekki hafa náðzt, auk
þess er nokkuð margt fá eftir
ennþá í innfjöllum. Mjög er mik-
ið um hreindýr á Kollumúlaaf-
rétt, þannig hefi ég heyrt þá
tala um 200 dýra hóp, en gangna-
mönnum þykir ljótt að sjá hversu
mikið þeir sjá af skotsærðum
dýrum, t.d. fundu þeir eina kú
dauða á Víðidalstúni. Var hún
illa útleikin eftir skotsár.
Það bar við er Mýramenn voru
að ganga í svonefndar Vand-
ræðatungur, en þær eru innst á
Viðborðsdal, liggja inn með
jökultungu þeirri, sem teygir sig
niður í dalinn. En jökull þessi
eyðist ört, sem aðrir jöklar. —
Vandræðatungur eru þrjár tals-
ins, og nú bar það við að þegar
þeir voru að ganga í miðtung-
unni tóku þeir eftir því að heitt
vatn fossaði fram úr klettasillu,
sem nýlega hefur komið undan
jöklinum. í Vatnsdal á Mýrum
er heit laug og þar hefur vatnið
verið mælt. Er það 70 gr. heitt,
en þeir segja að þetta muni vera
heitara.
Nýlokið er við smíði brúarinn-
ar á Steinavötn í Suðursveit. Er
það 102 m. löng brú. Vinna gekk
það vel við hana að það tók um
það bil mánuði skemmri tíma
að byggja hana en áætlað hafði
verið, en með tilkomu brúar þess
arar hefur loks tekizt að tengja
saman byggðina austan Breiðu-
merkursands. Brúarsmiður var
Jónas Gíslason.
Kornrækt var fremur lítil í
héraðinu, ýmsir höfðu gefizt upp
vegna þess hve illa sú ræktun
hefur gefizt seinustu ár. Og mis-
jöfn varð uppskeran síðastl. sum-
ar, en það mun hafa verið sáð
í um 40 ha. Tveir akrar brugð-
ust alveg að talið var vegna
þurrkanna og einn að nokkru
leyti. Annars mun uppskeran
yfirleitt hafa verið 15 til 20 tonn
af ha. En hið merkilegasta er að
uppskera var mjög góð á 4 ha.
spildu sem sáð var í skammt frá
brúnni á Hornafjarðarfljótum, en
þar er raki mikill, þar varð upp-
skeran um 30 tunnur af ha., það
kom einnig í ljós að áburðarnýt-
ing er þar mjög góð. Þarna I
Hoffelssöndum eru fleiri hundr.
uð hektarar lands, sem ekki er
nýtt ennþá en er nú algerlega
friðað fyrir ágangi vatns síðan
fljótin voru brúuð.
Um kartöfluræktunina í sum-
ar hefur áður verið talað um,
en þar mun vera um tugþúsunda
ef ekki hundruð þúsunda króna
tjón að ræða vegna hinnar lé-
legu uppskeru.
Hér í Hornafirði eru 4 íbúðar-
Framhald á bls. 14