Morgunblaðið - 18.11.1964, Qupperneq 17

J Miðvikudagur 18. nóv. 1984
MORGU N BLADIÐ
17.
BIKGIR GUÐGEIRSSON SKRIFAR UM
HÚÓMPLÖTUR
l..Jll!lllllllllllllllllllllllllllll!IIIIIHIIIIinilllllllll!lll!!!lHII!llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll!IIIIIIIIIIIIIIIIIII|iini
Sviatoslav Richter
H EINU SnsrNI var það talsvert
= vandamál og kosnaðarsamt að
-= ganga þannig frá hljómplöt-
= um þeim, sem maður átti, að
S viðunandi væri bæði hvað
E ytra útlit oig varðveizlu snerti.
= Maður þurfti að kaupa sér
§j albúm til þess að geyma plöt-
= urnar í, bæði til hægðarauka
= og til þess að fyrirbyggja
f skemmdir af ryki. En þegar
g hæggengar hljómplötur komu
g á markaðinn var þetta vanda^
= mál af augljósum ástæðum að
H mörgu leyti leyst, þó að enn í
= dag sé talsverður munur á frá
H gangi eftir því hver hinna
= ýmsu fyrirtækja eiga í hlut.
Nýlega bárust hingað til
= lands fyrstu hljómplöturnar í
útgáfuflokki frá PHILIPS,
g sem nefndur er Luxus-sería,
= hvernig svo sem menn vilja
S útleggja það á góða íslenzku.
= Þegar þessar hljómplötur eru
3 athugaðar, vekur það strax at
3 hygli, að ytri frágangur þeirra
= er svo glæsilegur og vandaður
= að af ber. Hver einstök plata
§j er í sér hefti eða albúmi, sem
H opnast eins oig bók. Á forsíðu
3 er litprentuð mynd, sem í
|j sjálfu sér er ekkert óvanalegt,
§E af viðkomandi listamönnum,
= eða heimsfrægum listaverk-
= um. Þegar heftið er opnað, er
= að finna prentaðan texta um
= tónlistina og flytjendur auk
= að sjálfsögðu hljómplötunnar
S sjálfrar. Um þetta er svo vand
g lega búið með sterklegri plast
= umgjörð. Það er í rauninni
g tómt mál að reyna að lýsa
g þessu, miklu fremur skyldu
= menn leggja leið sína upp í
= hljómplötudeild „Fálkans“ oig
= líta eigin augum.
En það er bara ekki nóg 'að
E ytri frágangur sé glæsilegur
= og vandaður, ef innihaldið er
3 eitthvað rusl. Ef við stöldrum
3 aðeins við og hugum að því,
= hvað hér sé á boðstólum, kem
M ur í Ijós, að PHILIPS hefur
H valið í þennan útgáfuflokk
= sínar allra beztu hljóðritanir
= og eru sumar þeirra svo frá-
n bærar, að engar aðrar stand-
S ast þar samanburð. Má þar
§§ fyrst nefna hljóðritun á píanó
§j konsertum eftir Franz Liszt,,
g sem leiknir eru af Sviatoslav
= Richter og Sinfóníuhljómsveit
H inni í London undir stjórn
§§ Kondrashin. Þessi hljóðritun
= er makalaus. Einstök í sinni
g röð og hvort tveggja í senn
p einhver bezta spilamennska,
= sem til er með Richter á plötu
= og um leið bezti flutningur á
I þessum verkum Liszts, sem
= völ er á. Svo mjög, að margur
= mun heyra þessi verk sem í
p fyrsta sinn. Richter leikur
g þessi verk af slíku músikali-
= teti, er sjaldan heyrist. Hann
S er ekki að sýna okkur hvað
|§ hann getur, en það gerir hann
H stundum (t.d. með því að
= auka tempó í erfiðum oktöv-
E um o.s.frv.), heldur upphefur
= hann þessi verk í það veldi,
= sem maður hélt að þau aldrei
E mundu ná. Sömuleiðis er auð
H heyrt, að Richter hefur með
| nærveru sinni og leik beinlín-
g is innblásið Englendingana,
S sem með honum leika og það
g hefur hann örugglega gert,
§§ fremur en hljómsveitarstjór-
= inn, sem þó er alls góðs mak-
= legur.
Ef við athugum aðra hljóm
= plötu í þessum flokki, sjáum
= við hljóðritun á tveimur af
= vinsælustu sónötum Beethov-
= ens fyrir fiðlu og píanó, þ.e.a.s.
§§ „Vor-sónötuna“ og Kreutzer-
g sónötuna“, Þetta er hluti af
=3
heildarútgáfu PHILIPS á
fiðlusónötum Beethovens, sem
kom út nýlega, en þær eru
leiknar af David Oistrakh og
Lev Oborin. Hvað er um
þessa upptöku að segja? Fyrst
og fremst það, að heildarút-
gáfa PHILIPS á þessum verk-
um er almennt talin sú bezta,
sem völ er á, a.m.k. ef miðað
er við nútíma hlj óðritanir.
Það liggur ljóst fyrir, að
Oborin er ekki eins góður
píanóleikari og Oistrakh er góð
ur fiðluleikari og reyndar ekki
heiglum hent að leika með
Oistrakh. Hins ber þó að gæta
að Oborin er öllu fremur
þekktur sem píanisti í kamm-
ermúsík en sem einleikari og
þar að auki hafa þeir Oistrakh
og hann leikið mikið saman.
Oborin hefur fyllilega næga
tækni og það til aflögu. En
tækni er kannske þegar allt
kemur til alls meira en bara
það að hitta á réttar nótur.
Oig það út af fyrir sig að hitta
alltaf á réttar nótur er
kannski ekki aðalatriðið. Það
sem Oborin vantar, ef eitt-
hvað er, er sá gullni þráður,
sem skilur milli góðs lista-
manns oig mikils.
Um lei'ð og þessar sónötur
Beethovens eru hans vinsæf
ustu, eru þær jafnframt þær
bezt leiknu í heildarútgáf-
unni.
Allmargar hljóðritanir með
belgíska fiðluleikaranum Art-
hur Grumiaux (framborið
Grýmíó) eru í Lúxusútgáfu
PHILIPS oig ber þar hæst upp
tökurnar á fiðlukonsertum
Mozarts þar sem Sinfóníu-
hljómsveitin í London leikur
með undirstjórn Colin Davis,
sem er þokkalegur Mozart-
dirigent og reyndar uppblás-
inn af enskum gagnrýnendum
sem slíkur. Þess má til gam-
ans geta að sumir þeir íslend-
ingar, sem mest og bezt eru
að sér í fiðluleik hafa Grumi-
aux í miklum hávagum og eft
ir- þeim hljóðritunum að
dæma, sem eru í þessum út-
gáfuflokki, ekki að ástæðu-
lausu. Grumiaux sýnir hér allt
í senn fagran tón, óskeikula
tækni, og um fram allt hrein
an o gfágaðan stíl. Fleiri fiðlu
konsertar leiknir af Grumi-
aux eru fáanlegir í þessari út-
gáfu og er þar einkum athygl-
isverð upptakan á fiðlukon-
sertum Tchaikovskys oig Mend
elsohns sem eru einhverjir þeir
vinsælustu meðal tónlistarunn
enda almennt. Á það ber að
benda að þessi siðastnefnda
hljóðritun er einkar hagkvæm
frá fjárhagslegu sjónarmiði,
þar sem tímamagn er óvenju
vel útilátið, enda nota ýmis
fyrirtæki hátt upp í heilli
plötu á hvort verk um sig.
Áður en skilið er við þær upp
tökur, sem fáanlegar eru með
Grumiaux, skal lol 3 bent á
sónötur fyrir fiðlu og píanó
eftir Mozart, þar sem hann
leikur með Clara Haskil, en
hún er fyrir nokkru látin, og
ennfremur á ágæta hljóðritun
á fiðlukonsertum no. 3 eftir
Saint-Saens og no. 5 eftir
Vieuxtemps, en það er Lam-
oureux-hljómsveitin sem leik
ur með undir stjórn Manuel
RosenthaL
Ein bezta hljóðritun sem
heyrzt hefur með I Musici er
fáanleg í þessum Lúxusflokki
frá PHILIPS, en sú hljóm-
plata ber heitið — Serata
Veneziana —. Á þeirri plötu
eru verk eftir fjögux tón-
skáld af ítalska barokk-skól-
anum; Albinoni, Vivaldi,
Marcello og Galuppi. Verk Vi
valdis á þessari plö.tu er kon-
sert í F-dúr fyrir þrjár fiðlur
og strengjasveit með harpsí-
kord-continuo og er það verk
eitt hljómplötunnar virði.
Tvær frábærar hljóðritanir
með Gerard Souzay eru í þess
um útgáfuflokki, þ.e.a.s.
„Dichterliebe“ eftir Sehumann
og „Die schöne Mullerin" eftir
Schubert Dalton Baldwin
leikur á píanó, en báðir eru
þessir listamenn okkur að
góðu kunnir og Souzay gjarn-
an og maklega settur í flokk
með Dietrich Fischer-Dieskau.
Sumir vilja einnig skipa Her-
mann Prey á bekk með þess-
um tveim, einkum þeir sem
meta söngvara eftir því álagi
sem þeir geta orkað á hljóð-
himnur hlustenda, en heldur
verður það að teljast hæpið,
a.m.k. enn sem komið er, því
að Prey er fremur belgings-
legur sömgvari. Eberhard
Wáchter mætti gjarnan nefn-
ast í þessu sambandi, þar sem
mmnst er á „Dichterliebe" eða
„Ástir skáldsins" eftir Schu-
mann, því að hann er einn
þeirra, sem ekki alls fyrir
löngu lét frá sér fara hljóð-
ritun á ljóðaflokki þessum og
illu heilli var dælt í tvígang
með stuttu millibili yfir hlust
endur Ríkisútvarpsins, og
kannske oftar. Eberhard
Wáchter er ágætur óperusöngv
ari, eins og sannast á með-
ferð hans á hlutverki Þórs
(Donner) í hljóðritun Decca
á „Rínangulli“ Wagners, en sú
hljóðritun er mjög athugandi
fyrir þá, sem vilja kynna sér
óperur Wagners og ekki »ru
haldnir þeirri undarlegu fyrru
að fyrstu óperur hans séu
betri en þær seinni, og sein-
ustu. Þær fyrstu eru einfald-
lega lakastar en eru þó á him
ingnæfandi mælikvarða. Að
heyra Wáchter böðlast í gegn
um „Ástir skáldsins“ eins og
einhver Ása-Þór hlaðinn hömr
um og kröftum er hlægilegt,
og þó öllu fremur grátlegt og
jafnvel hvort tveggja í senn.
Enn ein hljóðritun í Lúxus
útgáfu PHILIPS, sem vert er
að vekja athyigli á er Sinfó-
nía no. 6 í h-moll (Pathetique)
eftir Tchaikovsky. Sinnfónían
er hér leikin af Sinfó.iíuhljóm
sveitinni í London undir
stjórn Igor Markeviteh, sem er
öðrum hljómsveitarstjórum
betri sem túlkandi rússneskr-
ar tónlistar. Verkið er hér flutt
af því samblandi funa og
vizku, sem sennilega gerir
þetta að beztu nútímahljóðrit
un, sem völ er á. Þeim fáu
sem hafa alizt upp við hina
stórbrotnu hljóðritun, sem
mesti hljómsveitarstjóri vorra
tírna, Wilhelm Furtwángler,
gerði skömmu fyrir seinasta
an flutning. En þeim hinum g
sömu skal bent á, að þó að =
enginn núlifandi hljónrjsveitar 3
stjóri svo mikið sem nálgist s
Furtwángler, þá er þó sem j|
betur fer heill hópur af ágætis s
dirigentum í gangi og Marke- =
vitch er örugglega einn þeirra. =
Ekki verða fleiri hljóðritan- 3
ir teknar til meVferðar í þetta =
sinn af hiiium ágæta og sér- =
stæða útgáfuflokki frá PHIL- =
IPS, sem ber heitið Luxus- =
Serie. Það mun því miður j§
fremur algengt að hljómplöt- =
ur séu keyptar nokkuð í 3
blindni annað hvort eftir verk =
um eða flytjendum ,en þar jl
sem hið fyrra ætti að vera 3
örugg trygging fyrir því að =
kaupandinn fái það sem hann s
æskir, þá er engan veginn j§
tryggt að hið síðara veiti =
neina alhliða tryggingu. Lista §§
mönnum eru oft meira og =
minna mislagðar hendur og 2
það eru þeim sem sjá um _ §§
hljóðritanir líka. Mælikvarð- s
inn á flutningi er geysi hár. §§
Jafn hár og hærri en það, sem =
við heyrðum er Sinfóníu- 3
hljómsveitin í Pitsburgh lék =
hér í samkomusal Háskólans =
um daginn. Um þennan nýja út =
gáfuflokk PHILIPS er það að 3
seigja, að menn mega lengi =
leita áður en þeir finna mis- =
heppnaða hljóðritun,. og jafn- =
vel þegar hún tels‘t fundin, er 3
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiisiiiiiiiiimiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiimiiu
strið með Philharmoníuhljóm
sveitinni í Berlín, þykir ef-
laust lítið til koma um þenn-
Birgir Guðgeirssou.
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIÍUIIIIIIIIIIIIIIIIIIilllllllllllllllllllllllllllllilllEllllllllllltllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Bfacksi Decken
Fulltrúi frá Black & Decker verður til
viðtals frá kl. 1—6 í dag á vélasýning-
unni í Vélaverkstæði Sig. Sveinbjörns-
sonar h.f. Skúlatúni 6.
Mun hann kynna þar Black & Decker
verkfæri og svara fyiirspurnum.
G. ÞORSTEINSSON & JOHNSON H.F.
Arthur Grumiaux