Morgunblaðið - 11.12.1964, Blaðsíða 16

16
MORGUNBIADIB
Föstudagur 11. des. 1964

Útgefandi:
Fr amkvæmdastj óri:
Ritstjórar:
Auglýsingar:
Útbreiðslustjóri:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreiðsla:
Áskriftargjald kr. 90.00
í lausasölu kr.
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Sverrir Þórðarson.
Aðalstræti 6.
Aðalstræti 6. Sími 22480.
á mánuði innanlands.
5.00 eintakið.
DA VIÐSHUS
T Tndanfarið hefdr mikið ver-/í>
^ ið rætt og ritað um hús
Davíðs skálds Stefánssonar á
Akureyri og með hvaða hætti
ætti að koma upp minjasafni
um skáldið. Af sumum þess-
um umræðum mætti ætla að
mikill ágreiningur ríkti um
málið. Auðvitað fer því fjarri
að um verulegan skoðana-
ágreining sé að ræða, því að
allir vilja veg skáldsins og
minningu sem mesta. Hitt er
rétt, að ekki hafa allir verið
á eitt sáttir um, hvaða leið
fara skuli til þess að minning
skáldsins verði með sem
mestrj reisn.
Erfingjar skáldsins og bæj-
arstjórn Akureyrar hafa haft
forgöngu um að leysa mál
þetta og ber að þakka það
sem áunnizt hefur til að
tryggja viðeigandi geymslu á
eftirlátnum munum skáldsins
og bókasafni, sem er eitt hið
merkasta hérlendis í einka-
eign. Hefur því verið ætlaður
staður í elztu og virðulegustu
stofnun Akureyrar, Amts-
bókasafninu, sem skáldið
hafði forstöðu fyrir um langt
skeið ævinnar og bar mjög
fyrir brjósti.
Þó að vel hafi verið farið
af stað, þykir ýmsum of
skammt gengið, að hús skálds
ins við Bjarkarstíg skuli ekki
einnig hafa verið keypt og
varðveitt eftirkomendum tii
ánægju og hvatningar. Nonna
hús og Matthíasarhús á Sig-
urhæðum eru gestum og gang
andi til fróðleiks og augna-
yndis og áþreifanlegar stað-
reyndir um menningarhlut-
verk Akureyrar í sögu lands
og þjóðar. Því ber þessvegna
að fagna, þegar nú er um það
rætt að efna til samtaka í því
skyni að hefja fjársöfnun til
þess að kaupa Davíðshús og
reka þar minjasafn, en þó
yrði áfram gert ráð fyrir því,
að bókasafn skáldsins yrði
deild í Amtsbókasafninu, eins
og Þórarinn skólameistari hef
ur lagt tiL
Mbl. hvetur til góðrar sam-
vinnu þeirra aðila, sem um
málið fjalla og varar við ó-
geðfelldum blaðaskrifum, sem
,ekki eru til annars en stofna
til sundrungar, þar sem sam-
starf á að ríkja. Blaðið leggur
áherzlu á, að allt verði gert
til þess, að þetta v æma
mál verði til lykta le.t... á far-
sælan pg menningarlegan hátt
— og þá þannig, að sem víð-
astur rammi yrði um minn-
ingu Davíðs Stefánssonar,
sem er öllum íslendingum
kær og hjartfólgin, eins og
greinilega hefur komið í ljós
hina síðustu daga.
AFSTAÐAN TIL
SKATTAMÁLA
í hinum miklu umræðum,
sem.í sumar urðu um af-
stöðu stjórnmálaflokkanna til
skattamála, benti Morgunblað
ið á þá augljósu staðreynd,
að svonefndir vinstri menn
hér og annars staðar legðu
áherzlu á mikla skattheimtu,
þar sem það væri beinlínis
meginstefnumið þeirra, að
ríkisvaldið og opinberir aðil-
ar hefðu sem mest yfirráð yf-
ir fjármagni, en einstakling-
unum ætti að eftirláta mjög
takmörkuð f járráð. Gagnstætt
þessu vilja þeir menn, sem
nefndir eru hægri menn, að
ríkið takmarki fjárheimtu
eins og frekast er kostur og
fylgi þeirri meginstefnu að
heimta aldrei meira fé af borg
urunum en þarf til nauðsyn-
legra sameiginlegra fram-
kvæmda og til að kosta stjórn
ríkisins og hinar ýmsu sam-
eiginlegu þarfir, eins og
menntamál, heilbrigðismál,
almannatryggingar o. s. frv.
Það sem fyrst og fremst
skilur að vinstri flokka og
hægri flokka er með öðrum
orðum, að hinir fyrrnefndu
telja það beinlínis takmark
að skerða fjárráð borgaranna
sem mest, en hinir síðar-
nefndu telja að því aðeins geti
heilbrigt lýðræðisþjóðfélag
þróazt, að yfirráðin yfir fjár-
magninu séu fyrst og fremst
í höndum fólksins og dreifist
sem mest á meðal almennings.
Það kom því sannarlega úr
hörðustu átt, þegar kommún-
istar og framsóknarmenn
tóku að boða það, að þeir
vildu minni skattheimtu en
hér hefur verið. Allir sem
snefil hafa af pólitískri þekk-
ingu sáu í gegnum þær blekk-
ingar, enda er nú svo komið,
að framsóknarforingjarnir
eru farnir að iðrast orða sinna
og hafa snúið við blaðinu.
Tíminn segir nú umbúða-
laust, að „auðstéttin“, sem
blaðið svo nefnir, hafi „aug-
sjáanlega ástæðu til að fagna
að hún hefur fengið miklu
hagstæðari skattalög“. Blaðið
fer ekki dult með, að það telji
að þyngja beri að mun skatta-
álögur á þá, sem það nefnir
„auðstéttina“.
Framsóknarflokkurinn hef-
ur frá fyrstu tíð barizt gegn
einkaframtaki og venjulega
nefnt þá menn auðmenn og
áþekkum nöfnum, sem brotizt
hafa í því að koma sér upp
atvinnufyrirtækjum. — ^
leynir sér ekki, að biaðið e
*
Aukin framleiðni
ins er forsenda
landbúnaðar-
betri tekna
Nýjar hugmyndir ryðja sér til rúms í
landbúnaði Evrópu, segir Th. Kristensen
„HTO elna, setn nefna má
hagstætt í sambandi við erfið-
leika landbúnaðarins í Evr-
ópulöndum, er að þessir erfið-
letkar hafa gert æ fleiri aðilj-
um það ljóst, að landbúnaðar-
aðferðir þær, sem til þessi
hafa tíðkast, duga ekki lengur.
Þær aðferðir leysa ekki tekju-
vandamál landbúnaðarins,
þær spilla markaðsjafnvægi
«g verða valdandi alvarlegra
deilna milli landa“. Þannig
farast orð Tliorkil Kristensen,
framkvæmdastjóra Efnahags-
og framfarastofnunnar Evr-
ópu (OECD) og fyrrum fjár-
málaráðherra Dana í grein,
sem birtist í blaði korn- og
fóðurvöruframleiðenda í Dan-
mörku „Landposten“ nú fyrir
skemmstu.
Thorkil Kristensen segir í
framhaldi af framangreindu:
„Nýjar hugmyndir eru því
óðum að ryðja sér til rúms í
löndunum, og endurskipulagn-
ing stefnunnar I landbúnaðar-
málum hefur þegar hafizt á
á nokkrum stöðum. Tekju-
mismundur milli landbúnaðar
og atvinnuvega í bæjum og
borgum er víðast hvar svo
mikill, að brýna nauðsyn ber
til að gagngerar breytingar
eigi sér stað. Og þær geta að-
eins átt sér stað þannig, að
framleiðsluverðmæti pr. ein-
stakling í landbúnaðinum
verði stóraukið.
„Þetta getur ekki gerzt með
því að auka landbúnaðarfram-
leiðsluna. 3—4% sameiginleg
aukning í heiminum árlega
á neyzlu matvæla er það
mesta, sem hægt er- að reikna
með. Hin einasta lausn hlýtur
því að vera sú, að þeim, sem
við landbúnað starfa, verði
stórlega fækkað“.
Thorkil Kristensen,
framkvæmdastjóri OECD
Verðtrygging hjálpar röngutn
aðilum.
„Það er nú ljóst orðið —
og þetta er þungamiðjan í
málinu — að með því að
tryggja hærra verð, er röng-
um aðiljum hjálpað“, segir
Thorkil Kristensen ennfrem-
ur. „I dag hjálpa menn nefni-
lega þannig hinum stóru
búum, sökum þess að þau
reka mikla framleiðslu. Hin-
um smærri búum kemur
hækkun á vöruverði ekki eins
vel, því að framleiðsla
þeirra er of lítil til að þau
geti nýtt sér hækkunina svo
nokikru nemi.
„Ef menn hyggjast hjálpa
smábúunum, þar sem tekjurn-
er eru lágar, hlýtur það að ger
ast með skynvæðingu þeirra.
I>að er einmitt á þessum vett-
vangi, að frjósöm nýstefna er
á ferðinni í ýmsum löndum.
Hin smáu og erfiðu bú eru
annað af tvennu lögð niður,
eða þau eru sameinuð í stærri
bú. Þessi stefna á þegar miklu
fylgi að fagna í mörgum lönd-
um, og á sér nær alls staðar
fleiri fylgismenn en í Dan-
mörku, og stafar það m.a. að
því, að í öðrum löndum er
meira af örsmáum búum og
kotbýlum en hér.
„Þessi skynvæðing styður
ekki aðeins landbúnaðirut,
heldur einnig efnahagsSíf lamd
anna í heild.
Hinn rétti tími til að fram-
kvæma þessa endurskipulagm-
ingu er nú, ekki aðeins vegma
þess, að sú stefna, sem til
þessa hefur verið rekim, hef-
ur valdið hættulegri spemmm
í alþjóðamálum, heldur og
vegna þess, • affi affistæffiur í
landhúnaðinum eru mú hent-
ugar.“
Thorkil Kristensen vísar síð-
an til OECD-skýrslu, sem sýn-
ir, að hin smærri bú með lé-
legar tekjur byggja oft eldri
hjón, sem orðin eru ein eftir
sökum þess að börn þeirra
hafa Ieitað til borganna.
„Við stöndum nú andspæn-
is öðru stigi fólksfækkunar í
landbúnaðinum, því stigi að
það er ekiki lengur keypt
vinnuafl og börn, fædd á bú-
unum, sem yfirgefa landbún-
aðinn, heldur sjálfir ábúend-
urnir. Á þessu stigi mun eiga
sér stað mikil fækkun búa,
þannig að hin áðurnefnda
skynvæðing getur átt sér
stað“, segir Thorkil Kristen-
sen ennfremur, og bendir á
Bandaríkin, þar sem þetta
annað stig sé þegar í fullum
gangi.
Tvær ástæður til nýrrar
landhúnaðarstefnu
Kristensen segir, að ekki sé
Framh. á bls. 18
boða að það telji eðlilegt að
þyngja skattaálögur á einka-
fyrirtæki og væntanlega
líka hina tekjuhærri einstakl-
inga.
En úr því að það liggur fyr-
ir, að framsóknarforingjarnir
telja að einhverjir aðilar hér
á landi hafi alltof hagstæðar
skattgreiðslur, er rétt að á-
rétta kröfuna um það, að
blaðið upplýsi, hvaða breyt-
ingar það vill á skattalögum
til að þyngja stórum skatt-
byrðar ákveðinna aðila.
Líklega hefur slysni valdið
því, að í ritstjórnargreinina
slæddist skattpíningarhugsjón
framsóknarmanna, en það er
ekki hægt að leggja á það á-
herzlu í ritstjórnargrein, að
einhverjir hafi alltof lága
skatta, án þess að skýra frá
því hverjir það séu, og hvaða
breytingar eigi að geía á
skattalögum til að þyngja
stórum skattbyrðar. Þess-
egna kemst Tímim ekki hjá
að svara.
STÖREIGNA-
SKATTURINN
Tfinn svokallaði stóreigna-
skattur, sem vinstri stjórn-
in lagði á, er eitthvert mesta
hneykslismál í sögu íslenzkr-
ar löggjafar. Samin var laga-
bálkur, sem frá upphafi til
enda var byggður á rang-
sleitni og hlutdrægni. Mark-
mið þessara laga var að reyna
að koma einkaframtaki á Is-
landi á kné. Aðstandendur
vinstri stjórnarinnar héldu að
þeir mundu lengi verða við
völd og einn ráðherranna tal-
aði um 2—3 áratugi í því sam-
bandi.
Þennan valdatíma átti að
nota til þess að útrýma einká-
rekstri, heimta allt fjármagn-
ið á hendur ríkisins og sam-
vinnufélaganna, svo að póli-
tískir valdabraskarar gætu
ráðið öllu í þjóðfélaginu. —
Fyrsta skrefið í þessá átt
var stóreignaskatturinn svo-
nefndi, sem nú er enn til um-
ræðu. Þessi löggjöf var svo
snilldarlega samin, að eina
auðfélagið á íslandi átti ekki
að greiða einn eyri, en fjöldi
einstaklinga, sem e.t.v. átti
einn húskofa eða smá atvinnu
fyrirtæki átti að greiða stór-
fé.
Upphafleg álagning stór-
eignaskattsins nam 137 millj.
kr., en eftir víðtæk og mikil
málaferli er þessi skattur kom
inn niður fyrir helming og
enginn veit enn, hvort þá upp
hæð verður unnt að inn-
heimta, og raunar væri eðli-
legast að afnema slitrur þess-
arar rangindalöggjafar.
En það er býsna táknrænt
fyrir hina eiginlegu afstöðu
framsóknarforingjanna . til
skattamála, að þeir skuli nú
krefjast þess ákaft á Alþingi,
að hraðað sé innheimtu þessa
rangindaskatts og áreiðan-
lega mundu þeir reyna að
koma á nýrri löggjöf um eigna
rán, ef þeir hefðu aðstöðu til
þess.