Morgunblaðið - 27.04.1965, Blaðsíða 16

IS

Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthias Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Þorbjörn Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristínsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 90.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 5.00 eintakið.
STEFNAN MÖRKUÐ
Í landsfundi Sjálfstæðis-
^ flokksins var samþykkt
stjórnmálaályktun, þar sem í
stuttu máli er mörkuð megin-
stefna Sjálfstæðisflokksins
næstu tvö ár og drepið á
helztu viðfangsefnin. Álykt-
un þessi er birt í heild á öðr-
um stað í blaðinu, og er eðli-
legt að landsmenn kynni sér
hana rækilega, því að álykt-
anir og stefna þessa megin-
stjórnmálaflokks þjóðarinnar
varðar landsmenn alla.
Aukin og bætt skilyrði til
menntunar æskufólks um
land allt er meðal þeirra
meginviðfangsefna, sem flokk
urinn vill vinna að, enda er
ljóst að aldrei hefur verið
meiri þörf en nú á öld tækn-
innar og framfaranna að
mennta æskufólkið sem bezt,
svo að það geti tekið við hin-
um fjölþætrtu og breytilegu
störfum, sem í framtíðinni
bjóðast.
Sjálfstæðisflokkurinn legg-
ur áherzlu á, að hraðað verði
virkjun stórfljóta landsins,
með byggingu stórra raforku-
vera, og hafin stóriðja með
samstarfi við erlent áhættu-
fjármagn, eftir því sem hag-
kvæmt þykir hverju sinni.
Hér er um að ræða mesta
hagsmunamál á sviði atvinnu
lífsins, því að gert er ráð fyrir
að ekki líði margir áratugir
þar til kjarnorkan verður
orðin samkeppnisfær við
vatnsaflsorkuver, og sú auð-
legð, sem í fallvötnunum er,
verður að engu, ef þau ekki
eru virkjuð og orkuverin af-
skrifuð, en vatnsaflsorkuver
verða auðvitað alltaf hag-
kvæmari en kjarnorkuver,
þegar þau hafa verið afskrif-
uð. —
Framleiðni atvinnuveganna
þarf að auka. Byggingarkostn
að að lækka og efla verður
atvinnulíf í hinum dreifðu
byggðum landsins með öfl-
ugri sjóðsmyndun.
Að öllu þessu vill Sjálf-
stæðisflokkurinn vinna, og
hann leggur megináherzlu á,
að einkaframtak verði örvað
til forustuhlutverks í fram-
farasókninni, og sem flestum
þjóðfélagsborgurum veitt að-
staða til aðildar að atvinnu-
rekstri. Flokkurinn styður þá
stefnu, sem nefna mætti auð-
stjórn almennings. Hún mið-
ar að því, að borgararnir geti
öðlast fjárhagslegt sjálfstæði,
að sem flestir geti átt eigin
íbúð, jörð eða smærri atvinnu
tæki, en aðrir gerist aðilar að
atvinnurekstri með þátttöku
í stærri fyrirtækjum, svo-
nefndum almenningshlutafé-
lögum.
í samræmi við þessa stefnu
ályktar landsfundurinn að
fjárhagslegar kvaðir, sem ríki
og sveitarfélög leggja á herð-
ar einstaklingum og atvinnu-
rekstri eigi að vera innan
þeirra marka, að fjármuna-
myndun og atvinnurekstur
geti styrkst með eðlilegum
hætti, enda verði hóf haft á
um kröfugerð á hendur opin-
berum aðilum, svo að fjár-
hagsleg afkoma ríkis og sveit
arfélaga sé tryggð.
Loks er í ályktun landsfund
ar Sjálfstæðisflokksins lögð á-
herzla á það, að fá samkomu-
lag um grundvöll kjaravið-
miðunar, sem forðað geti
þjóðinni frá stéttarstríði og
stórfelldu tjóni af verkföllum
og verðbólgu, enda miði efna-
hagsráðstafanir að því að
tryggja gengi krónunnar.
Á þessari meginstefnu mun
Sjálfstæðisflokkurinn byggja
störf sín. Hún miðar fyrst og
fremst að því að bæta hag
hinnar uppvaxandi kynslóðar
og búa í haginn fyrir hana,
svo að hin unga kynslóð geti
búið í betra þjóðfélagi við
stöðugt aukna velmegun.
STYTTA AF
ÓLAFI THORS
T andsfundur Sjálfstæðis-
flokksins ályktaði ein-
róma að fela miðstjórn flokks
ins að beita sér fyrir því, að
gerð verði stytta af hinum
látna foringja flokksins og
þjóðarinnar, Ólafi Thors, og
henni valinn æskilegur stað-
ur. —
Það er eðlilegt að Sjálf-
stæðismenn hafi forustu um
að slík myndastytta rísi, en
enginn efi er á því, að margir
fleiri muni vilja að þessu
styðja og þjóðin öll telja eðli-
legt að Ólafs Thors sé minnzt
með þessum hætti.
Jafnt stjórnmálalegir and-
stæðingar sem samherjar Ól-
afs Thors dáðu hann, eins og
glöggt sást af' minningar-
greinum þeim, sem ritaðar
voru við fráfall hans, og öll
þjóðin þekkti og dáði persónu
töfra hans.
Þess vegna munu lands-
menn fagna því, að stytta
verður reist af Ólafi Thors.
FLOKKSMENN
ÞAKKA
FORINGJA
k landsfundi Sjálfstæðis-
flokksins flutti Gunnar
Thoroddsen ávarp, þar sem
hann þakkaði Sjálfstæðis-
fóiki langt og giftudrjúgt sam
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 27. apríl 1M5
—• Ræða Jóhanns
Hafsteins
Framh. af bls. 13
ans, sem í því fælist, að hann
endurkaupi framleiðslu- og hrá-
efnavíxla iðnaðarins eftir því,
setn því yrði við komið. Ég veit,
að af hálfu iðnaðarins er þetta
talið mikið hagsmunamál. Sjálf-
ur hef ég varað við því að menn
gerðu sér of miklar vonir í þess-
um efnum almennt fyrir hinn
smávaxna og margþætta ís-
lenzka iðnað, en hitt er mér á-
hugamál, að slík lánastarfsemi
geti komizt í framkvæmd og orð-
ið til nokkurs liðs þar sem hún
á við.
Tollabreytingar og aðlögunartími
Ég veit að margir segja, að ís-
lenzkur iðnaður eigi erfitt vegna
vaxandi frjálsræðis í innflutn-
ingi og samkeppni við aðfluttar
vörur. Að nokkru leyti er þetta
rétt, en ráðstafanir hafa jafn-
framt verið gerðar til þess að
veita iðnaðinum aðlögunartíma
til þess að standast samkeppni á
frjálsum markaði. Jafnframt hef-
ur iðnaðinum verið veitt mikið
hagræði með tollalækkunum nú
á þessu þingi á innfluttum vélum
og tækjum til iðnaðarframleiðslu
í landinu.
Menntun og tækniaðstoð:
Lögð hefur verið áherzla á að
auka menntun í landinu til
styrktar iðnaðinum ekki síður en
öðrum atvinnugreinum. Fyrir Al-
þingi liggur frumvarp að merkri
löggjöf um iðnfræðslu í landinu
og á sl. hausti hóf Tækniskóli
ístands göngu sína og unnið er
að því að efla þá stofnun og
styrkja eftír mætti, .
Samtök iðnaðarmanna hafa ósk
að eftir að veitt verði opinber
fyrirgreiðsla tit útvegunar er-
lendra sérfræðinga til Leiðbein-
ingastarfsemi í ýmsum iðngrein-
um: Það má-1 er til athugunar
og verður reynt að verða við
þeim óskum. Áður hefur iðnað-
inum verið látin í té slík fyrir-
greiðsla. Minni ég í því sambandi
á dvöL norsks sérfræðings á þessu
sviði hér á landi og skýrslu, sem
hann lét ríkisstjórninni í té og
iðnrekendum hefur verið kunn-
gerð. Á grundvelli þessarar
skýrslu fer nú m. a. fram rann-
sókn á eflingu ullariðnaðarins í
landinu. Norsk-íslenzk nefnd hef
ur unnið að rannsóknum á því,
hvernig hægt væri að skilja tog-
ið frá þelinú og gera ullina þann-
ig verðmætari. íslenzku nefndar-
mennirnir hafa verið Pétur Sig-
urjónsson og Stefán Aðalsteins-
son. Niðurstöður liggja enn ekki
fyrir, en þær athuganir ,sem þeg-
ar hafa farið fram eru mjög já-
kvæðar.
Lagt hefur verið fram fé af
opinberri hálfu til hagræðingar
á sviði atvinnumála og ekki sízt
iðnaðarins. Er þess að vænta að
af þessu leiði aukin hagkvæmni
og framför í atvinnurekstrinum.
Innlend stálskipasmíði:
Ríkisstjórnin hefur viljað veita
aðstoð sína til þess að innlend
skipasmíði, og þá á ég fyrst og
fremst við stálskipasmíði, geti
orðið verulegur þáttur í atvinnu-
lífi landsmanna og jafnframt
verði sköpuð aðstaða til þeirrar
viðgerðarþjónustu, sem hinn nýi |
og stóri .skipafloti [andsmanna
hefur þörf fyrir. I framkvæmda-
og fjáröflunaráætlun ríkisstjórn-
arinnar fyrir yfirstandandi ár er
gert ráð fyrir sérstakri fjáröft-
un í þessu skyni. Ýmsu-m fyrir-
tækjum á þessu sviði hafa verið
gefin fyrirheit um lán og fyrir-
greiðslu. í tollalöggjöfinni, seia
nýlega var afgreidd frá Alþingi
voru sérstök ákvæði til hagsbóta
þessúm iðnaði, sem fólst í að
fella niður tolla af innfluttum
dráttarbrautum og jafnframt ráð
gert að endurgreiða tolla á efnt
til dráttarbrauta, sem smíðaðac
væru innanlands. Ríkisstjórnin
mun leggja fyrir Alþingi næstu.
daga frumvarp til laga um ríkis-
ábyrgð á lánum allt að 30 miltj..
kr., til byggingar dráttarbraúta
og skipasmíðastöðva, til þess að
auðvelda þessum fyrirtækjum
aðgang að lánsfé.
Ég tel, að þær ráðagerðir, sem
uppi hafa verið fram til þessa
séu aðeins byrjun á miklu stór-
stígari og meiri framkvæmdum.
Fiskifloti íslendinga hefur aukizt
gífurlega á síðustu árum. Ftest
skipin eða öll má segja hafa
verið keypt erlendis frá. Við Is-
lendingar eigum að stefna að
því að geta smíðað okkar skipa-
stól að mestu leyti sjálfir og
jafnvel gerast á þessu sviði það
öflugir, að geta selt öðrum þjóð-
um góð og vel búin fiskiskip í
stað þess að kaupa þau sjálfir er-
lendis frá. Þetta getur að vísu
ekki orðið nema með því að
menn einbeiti sér að því að afta
fjár og tæknikunnáttu til upp-
byggingar slíks atvinnurekstrar
en það er að mínum dómi eifct
af þýðingarmeiri verkefnum oklc
I ar Islendinga á næstu árum.
• 1
Æ fjölbreyttari framleiðsla ger'r
kröfur til hagkvæmni og hugviis
Ranr.sóknir og tilraunir:
Ég vil taka undir orð Gunnárs
Friðrikssonar, formanns Félags
íslenzkra iðnrekenda, sem hann
mælti á nýafstöðnu þingi þeirra,
þegar hann segir:
„Hin stóraukna og háþróaða
tækni, sem nú ryður sér til rúms,
gerir mjög miklar kröfur til at-
vinnugreinanna og þá sérstaklega
til stóraukinnar fjárfestingar inn
an þeirra. Hin mikla og fjöl-
breytta framleiðsla gerir einnig
stórauknar kröfur til meiri hag-
kvæmni og hugvits í sölu og
dreifingu og þá að sjálfsögðu til
meiri menntunar og hæfni þeirra,
sem skipuleggja og stjórna at-
vinnurekstrinum. Forsendur fyrir
þessari þróun eru, að haldið sé
uppi hagnýtum rannsóknum og
tilraunum og niðurstöður þeirra
séu án tafar nýttar í framleiðsl-
unni.“
Að mínum dómi mun sá iðnað-
ur á íslandi, sem tileinkar sér
þá framsýni og bjartsýni, sem í
þessum orðum felast eiga fyrir
höndum mikinn og vaxandi
þroska.
Veiðarfæraiðnaður:
Það er ekki tilgangur minn að
gera á þessum vettvangi neina.
tæmandi upptalningu á viðfangs-
starf, en hann er nú á förum
til að taka við sendiherráemb
ættinu í Kaupmannahöfn,
eins og kunnugt er.
Landsfundarmenn hylltu
Gunnar Thoroddsen ákaft, og
þökkuðu honum hin miklu
störf í þágu flokksins, og
landsfundurinn samþykkti
einróma eftirfarandi ályktun:
„Landsfundurinn þakkar
Gunnari Thoroddsen hans frá
bæru störf í þágu Sjálfstæðis-
ílokksins og alþjóðar og ósk-
ar honum og fjölskyldu hans
allra heilla í bráð og lengd“.
efnum iðnaðarins, en þó er einn
þáttur enn sem ég vildi aðeins
víkja að.
Eins og kunnugt er hafa ein-
stakar greinar iðnaðarins átt í
erfiðleikum að undanförnu,
Er það af mismunandi orsök-
um. Sumar, sem notið hafa mik-
illar tollverndar samhliða ströng
um innflutningshöftum, hafa
ekki staðizt fyrst í stað sam-
keppni vaxandi verzlunarfrelsis.
Sjálfsagt hafa viðbrigðin í sum-
um tilfellum verið of snögg og
ætti í framkvæmdinni að mega
lagfæra sumt.
Aðrar iðngreinar, sem engrar
tollverndar hafa notið né vernd-
ar innflutningshafta, hafa þurft
að mæta öðrum erfiðleikum, —
ört vaxandi tækni og gjörbreyt-
ingum í iðnaðarframleiðslunni,
sem jafnan þarf mikið fjármagn
auk áræðis til að standast.
Ég vil á þessum vettvangi að-
eins gera einn þátt þessara mála
að umtalsefni, — en það er ís-
lenzkur veiðafæraiðnaður.
íslenzkur veiðafæraiðnaður hef
ur löngum átt erfitt uppdráttar
— og hvert fyrirtækið af öðru
gefizt upp á liðnum árum. Hvað
veldur? Hér er þó einmitt á
þessu sviði hlutfallslega "meiri
markaður en í nokkurri annarri
iðngrein, sem framleiðir fyrir
innlendan markað.
Mér hefur þótt þetta sérstakt
rannsóknarefni. Ég skipaði því
þann 16. september sl. fjögra
manna nefnd til þess að fram-
kvæma sérfræðilega athugun á
því, hvort ekki sé tímabært að
íslenzkum veiðarfæraiðnaði verði
búin sömu kjör og öðrum ís-
lenzkum iðnaði og hliðstæðum
erlendum iðnaði, t. d. miðað við
meðaltollvernd Efnahagsbanda-
lags- og Fríverzlunarlandanna, og
einnig, hvort stefna beri að stór-
felldri aukningu umrædds iðnað-
ar með þátttöku erlends fjár-
magns ,eða aukningu í áföngum
með inntendu fjármagni.
Formaður nefndarinnar er
framkvæmdastjóri Iðnaðarmála-
stofnunar Islands, en auk þess
tUaefndir fulltrúar frá Fiskifé-
lagi íslands, Félagi íslenzkra iðn-
rekenda og Landssambandi ísL
útvegsmanna.
Þessi nefnd hefur unnið gaum-
gæfilega að verkefni sínu og því
ekki enn unnizt tími til að skila
áliti.
En mér er það alvörumál, að
hér í landinu sé traustur og fjöt-
þættur veiðarfæraiðnaður. Ekkt
fyrst og fremst vegna iðnaðarina
sjálfs, heldur íslenzkrar útgerðac.
Það er augljóst, hversu aðstaða
okkar vegna útgerðarinnar hefðí
verið alvarleg í síðustu styrjöld,
ef við hefðum ekkert getað
bjargað okkur sjálfir á þessu
sviði.
Annað er hitt: Því skyldi ekki
þessi þaulreynda fiskimannaþjóð
geta staðið öðrum þjóðum framar
um gerð veiðarfæra og íslenzk
veiðarfæri þar af leiðandi orðið
eftirsótt hjá öðrum þjóðum?
Hafa ekki einmitt Islendingac
verið til þess fengnir af alþjóða-
samtökum að kenna öðrum þjóð-
um að fiska?
Það hafa staðið deilur í blöð-
um undanfarið um tolla á að-
fluttum veiðarfærum. Ljóst er»
að sitt sýnist hverjum. Sérstak-
lega hefur verið deilt um nauð-
syn undirboðs-tolls vegna óeðli-
legra verzlunarhátta. Allt er
þetta mál til athugunar í iðnaðar
málaráðuneytinu og skal ég ekki
að svo komnu leggja neinn dóm
á deilur manna.
Hitt legg ég áherzlu á, að miHi
atvinnugreinanna, iðnaðar, verzl-
unar og útgerðar ríki gagnkvæm-
ur skilningur á úrlausn þjóð-
félagslegs vandamáls, sem augljós
lega er fyrir hendi.
Stóriðja
Stóriðja er svo óákveðið hugtak
að þar verða engin ákveðin tak-
mörk sett. Kemur þar margt til
álita, meira og minna skyldar
iðngreinar, eftir því við hvað er
miðað. Orðið stóriðja er því ekkí
allskostar heppilegt og getur
vatdið nokkrum misskilnmgi og
Framhald 4 bls. 2S