Morgunblaðið - 21.07.1965, Blaðsíða 15

Miðvikudagur 21. júlí 1965
MORGUNBLAÐID
15
— Hvert stefnir
Framhald af bls. 9
Ályktanir þeirra eru aðallega
byggðar á tvennu: Ófullnæ'gjandi
vitneskju um hið raunverulega
líf þeirra fiskitegunda, er oklcur
skipta máli, og stærðfræðilegum
útreikningum sem skortir allt ör-
yggi og vissu til að hægt sé að
staðhæfa nokkuð. í stað þess áttu
þeir að kynna sér áratuga
reynslu okkar beztu fiskiskip-
stjóra, sem margir hverjir þekkja
ótrúlega vel ástand botnsins á
fiskisvæðunum og hvernig fisk-
urinn hagar sér á miðunum.
Þekking þesSara manna, til við-
bótar þeirra eigin lærdómi, hlyti
að verða til glöggvunar þeim, er
við þessar rannsóknir fást.
Jón Jónsson, fiskifræðingur,
sem aðallega mun hafa með rann
sóknir á bolfiskstegundum að
gera átti fund með okkur Byja-
mönnum á síðastliðnu hausti, þar
sem þessi mál voru sérstaklega
rædd. Jón sagði meðal annars,
(tekið upp úr fundargerðarbók):
„Að ef reiknað væri með, að
hingað á miðin kæmu 200 milljón
þorskar, mætti gera ráð fyrir að
um helmingur af því magni sé
veiddur. Eru þá 100 milljónir
eftir og.tel ég það yfrið nóg til
viðhalds stofninum“.
, Ennfremur sagði Jón: „Sé gert
ráð fyrir 50 milljón hrygnum og
60 millj. hængum, og meðal
þungi hverrar hrygnu (slægðrar)
sé 7 kg, hefur hver hrygna 7
millj. egg, eða 1 millj. egg móti
hverju kílói í þyngd sinni“. Enn-
fremur sagði Jón: „Að um 60%
fari íorgörðum, frá klaki til kyn-
þroska aldurs, ýmist veiddur eða
af öðrum orsökum."
Þetta er sem sagt uppbygging-
aráætlun Jón Jónssonar, fiski-
fræðings, og við skulum þá að-
eins athuga hana betur, (það er
venja að reikna hér 100 fiska í
tonnið af netafiski og kemur það
nokkuð. heim við 7 kg af slægð-
um fiski).
Þá er það viðkoman, 50 millj.
hrygnur með 7 millj. eggja hver.
Viðkoman 350 billjónir, í tölum
350000000000000. Og nú segjum
við að 60% fari forgörðum, eða
210 billjónir, af klaki þessa eina
árs. Þá ættu að vaxa upp 140
billjónir. Með 100 fiskum í tonn-
ið, miðað við t. d. 8 ára gamlan
fisk þýðir það 1,4 billjónir tonn
eða 14 hundruð þúsund milljón
tonn, til viðhalds stofninum, þeg-
ar þessi fiskur hefur náð eðlileg-
um þroska.
Þetta er þó aðeins sá hluti sem
ekki á að veiðast samkv. áætlun
Jóns Jónssonar, en mikil hrygn-
ing fer að sjálfsögðu fram með
fullum árangri hjá þeim fiski,
sem við veiðum síðasta hluta ver
tíðarinnar þessu til viðbótar.
Ekki er nú að undra þó fiski-
fræðihgar okkar, sem starfa við
bolfiskrannsóknir, séu upp í skýj
unum með slíkum uppbyggingar
grundvelli og segi, að við skul-
um óhræddir auka við veiðarnar.
Það sé allt í bezta lagi, því við
notum ekki einu sinni það lág-
marksmagn sem t. d. þorskstofn-
inn þoli.
Ég fullyrði, að þessar stærð-
fræðilegu kenningar þeirra eru
algerlega út í hött og hafa enga
stoð í veruleikanum. Hver getur
sagt með nokkrum rökum
hversu margir fiskar koma til
hrygningar hverju sinni eða
hversu mikið lifnar af klakinu
sem háð er hinum ýmsu skilyrð-
um, meðal annars straumum, hita
stigi í sjónum, veðurfari o. fl.
Þar með verða líka kenningar
Jóns Jónssonar alrangar, byggð-
ar upp á óraunhæfum grundvelli.
Þær verða því beinlínis stór-
hættúlegar, þar sem þær eru
hafðar sem fastur grundvöllur til
að byggja veiðarnar á í ákvörð-
unum hins opinbera, um fiskveið-
ar í landhelgi okkar undir vís-
indalegu eftirliti, eins og það er
orðað.
Ég hef nú dregið upp í stórum
dráttum þróunarsögu fiskveiða
okkar, jafnframt því sem ég hef
bent á ýmsar veiðar, sem ég tel
að gætu orðið hættulegar gagn-
vart sumum fiskistofnum okkar.
Enginn vafi er á, að stórlega má
tryggja framtíð fiskveiða okkar
með skynsamlegri tilhögun veið-
anna, fyrst og fremst vegna þess
hve miðin eru einangruð frá öðr-
um þjóðum. Þó vitum við að sam-
gangur er nokkur við önnur haf-
svæði. Fiskimenn eru almennt
sagt orðnir mjög uggandi um
framtíðina í fiskveiðum okkar
vegna hinnar síauknu tækni, sem
að nokkru kemur fram í rán-
yrkju og ofveiði eins og ég hef
komið inn á í grein þessari. Að
mínu áliti er þegar orðinn mikil
þörf á skipulagningu veiðanna á
ýmsan hátt.
Verði þær skoðanir og þau sjón
armið er ég hef sett hér fram
dæmd röng af mönnum reynsl-
unnar í þessum efnum og ekki
út frá hagsmunasjónarmiðum
þeirra, er ég tilbúinn að gefa
gaum að skoðunum þeirra. Hitt
er mér líka fullljóst, að ég hef I hve þetta mál er yfirgripsmikið.
ekki getað komið eins víða við Vestmannaeyjum
og ég hefði viljað vegna þess, I Jóhann Pálsson.
Land Húnvetnsnga,
en gras Arnesinya
Hr. ritstjóri!
í heiðruðu blaði yðar í dag er
frásögn af ferð félaga Lions-
klúbbsins Baldurs í Hvítárnes.
Þeir félagar munu hafa fengið
leyfi oddvita „Biskupstungna-
manna“. Af þessari frásögn
mætti ætla að land þetta til-
heyrði „BiskUpstungnamönnum“
en svo er ekki. Með bréfi dags.
5. júlí 1918 afsalar Jón Magnús-
son, ráðherra, hreppsnefnd
Svínavatns-Torfalækjar- og
Hlönduóshrepps afréttarlandinu
Auðkúluheiði, en samkvæmt
gömlum málgögnum og þinglesn
um .landamerkjum eru takmörk
Auðkúluheiðar þessi: „Að aust-
an ræður Blanda og Blöndu-
kvísl fram og austur undir Hofs-
jökul. Þeðan með Hofsjökli suð-
ur að Jökulfalli, en það ræður
merkum vestur að Hvítá, og í
Hvítárvatn, sem er fast við Lang
jökul. Þá að vestan norður með
Langjökli — —“
Samkvæmt þessu er Hvítár-
nes eign Húnvetninga og heíðu
þeir Baldursmenn átt að leita
þangað til þess að fá leyfi til um
ræddrar landgræðslu, sem vafa-
laust hefði verið veitt og þeim
þakkað fyrir framtakið.
Hitt er svo annað mál, að Ár-
nesingar hafa sennilega fengið
þama við hefð beitarréttindi,
sem er auðvitað allt annars eðl-
is en eignarréttur landsins. Hér
áður fyrr drógu Húnvetningar
og Árnesingar sundur fé sitt 1
Gránunesi og í Seyðisárrétt. Um
nokkurra ára skeið hefir Hún- "
vetningum verið meinað að nota
afrétt sína að fullu (v/ mæði-
veiki-girðingu) en það hefir
heldur ekki áhrif á eignarrétt-
inn.
Reynt hefir verið að véfengja
eignarrétt Húnvetninga yfir
Hveravöllum, en nú er það ekki
lengur gert. T.d. hefir veðurstof
an talið sig þurfa að leita eftir
leyfi til þess að byggja athugun-
arstöð þar og að ósk eigenda hef
ir Hveravallasvæðið verið gert
skipulagsskyit.
Þetta vil ég biðja yður, hr. rit
stjóri, að birta í blaði yðar, til
þess að koma í veg fyrir misskiln
ing í framtíinni. Hitt vil ég taka
skýrt fram, að Húnyetningar
munu ætíð vera þakklátir þeim
mönnum, sem vilja leggja hönd
á plóginn við að græða upp,
bæta og rækta landið.
Með þakklæti fyrir birtinguna.
Skrifst. Hún. 13/7 ‘65.
Jón ísberg.
ÞETTA GERÐIST
I JUNI
VEÐUR OG FÆRÐ
Þéttuir ís ennþá út af Blönduósi (1).
ís rekur inn Vopnafjörð (5).
Snjóéd á Egilsstöðum (19).
ÚTGERÐIN
2000 humrar merktir í leiðangri
Fiskideildar A tv innude ildar Háskól-
ans (1).
Fyrsta' síldin berst til Vopnafjarð-
air (3).
Afli togaranna glæðist á heimamið-
um (3).
29 þús. mál síldar berast á land
A tveimur sólarhringum (3).
Góð síldveiði 120 mílur út af Langa-
nesi (5).
Síldarvertíðin að komast í fullan
gang (9).
Mokafli af síLd fyrir austan (10).
ísað í kassa um borð í togaranum
Marz fyrir Bretlandsmarkað (12).
Stanzlaus síldarlöndun á Siglu-
firði (13).
Síldarsöltun heimU á takmörkuðu
magni (17).
31 Vestfjarðabátur og austan lands
í sumar (17).
Ákvörðun um bræðslusíLdarverðið
vísað til yfirnefndar (19).
Síldarsölítun hafin á Raufarhöfn
(19).
578 þús. mál og tunnur síldar
liöfðu borist á land 20. júní (22).
Síldarflutningar af Austfjarðamið-
um ganga vel (22).
22 þús. lestir saltfisks flutt út sl.
ár (23).
Mikil sfld langt austur af landi (24).
Yfirnefnd úrskurðar bræðelusíldar-
veið (26).
Verðjöfnun ákveðin miLli síldar f
bræðslu og sildar í salt. Bráðabirgða
lög r~2tt (26).
Mjöl og lýsi flutt út fyrir 1192
millj. kr. s.l. ár (26).
Síldarskipstjórar sigla í land f mót-
mælaskyni við bræðslusíldarverðið á
sumarsíldveiðunum norðan og austan
lands (29).
Síldaraflinn 643.570 mál og tunnttr
27. júní (29).
Miklar löndunartafir hjá togurun-
um í Reykjavík (29).
Norðmenn og Færeyingar einir á
Bíldarmiðunum (30).
SamkomuLag um bræðsLusíldarverð
ið sunnam lands (30).
HeiLdarsíldveiðin við Vestmanna-
eyjar frá 1.-^6. júní 143.816 tunnur
<30).
FRAMKVÆMDIR
Engeyjarhúsin máluð í sjálfboða-
Vinnu (1).
Ný visbmannaálnma í Hrafnistu tek-
in í notkun (1).
Jöklaimenn reiisa nýjan skiála i
Jökuiheunum (2),
Ný pípugerð tekur til starfa i
Reykjavík (2).
Golfklúbbur Ness reisir sér mynd-
ar Legt f élagsheim il i (10).
Nýju Eimskipafélagsskipi, Reykja.
fossi, hleypt aif stokkunum (12).
Jöklamenn reisa nýjan skála í Jökul
heimum (15).
Auglýst eftir tilboðum í byggingu
fyrsta áfianga nýs menntaskóla í
Reykjavík (17).
Nýtt skip Eimskipafélags íslands,
Skógafoss, kemur til Jandsins (19).
Hús rísa af grunni á tveimur dög-
um á Keflavíkurflugvelli (20).
80 manna vinnuflokkur og stórar
vélar steypa nýja Keflavíkuirveginn
(20).
Sumartoúðir KFUM og K við Hóla-
vatn vígðar (23).
Fyrstu fremkvæmdir hafnar við
kísilgúrverksmiðju við Mývatn (23).
Ferðaskrifstofia ríkisins starfrækir
sex sumargistihús (26).
Unnið að hafnargerð í ÓLafsvík
(26).
Miklar framkvæmdir í Grundar-
firði í sumar (26).
Umferðarmiðstöðin í Reykjavík
tekur senn til starfa (30).
MENN og MÁLEFNI
Dr. Hans Vogel, yfirborgarstjóri í
Munchen, í heimsókn hér (1).
Minnisvarði um Jón Þorkelsson,
skólameistara í SkáLholfi, afhjúpaður
í Innri-Njarðvík (1).
Kaþólskur erkibiskup, dr. Heim,
heimsækir kaþóLska söfnuðinn á ís-
landi (2).
Ketill IngóLfsson ver doktorsritgerð
í Zurieh í Sviss um kjarn-aeðlisfræði
(2).
Mjólkurfélag Reykjavíkur heldur
Oddi Jónsyni, sem nú læfcur þar af
forstjórastörfum, samsæti (3).
Tveir Grænlendingar kynna sér
kvikfjárrækt á íslandi (3).
Sigrún Vignisdóttir kjörin „fegurð-
ardrottning íslands 1965" (5).
Ungur Vestmannaeyingur stígur á
Land í nýju eyjunni við Surtsey (9 og
10).
Bergsveinn Ólafsson, augnlækntr, á
ráítetefnu augnlækna 1 Freiburg (10).
Hafsteinn Sigurðsson, lögfræðingur,
öðlast réttindi sem hæstaróttarlög-
maður (12).
Gísli Halldórsson hlýtur silifurlampa
Félags íslenzkra leikdómenda (15).
Henriik Sv. Björnsson skipaður
sendiherra íslands í París (16).
Helgi Skúli Kjartansson, nemandi
í GagnfræðaskóLa Vesturbæjar, hlýt-
ur hæstu aðaleinkunn, sem. gefin
hefur verið á Lamdsprófi, 9.74 (17).
Ungur íslenzkur erf ð afræðing ur.
Guðmundur Eggertsson, ver doktorsrit
gerð við YaLe -háskóLamn í USA (17) J
Manlio Brosio, fram'kvæmdiastjórl
NATO, heimsækir ísland (19—23).
Þingmenn kynna sér alúmínverk-
smiðjur í Noregi og Sviss (24).
Útgáfa nafnskírteina að hefjast (20).
íslenzkir þingmenn skoða alúmin-
verksmiðjur 1 Noregi og Sviss (26).
PrestsvígsLa að Hólum í Hjaltadal
í fyrsta skipti í 32 ár.(26).
Nemendur og vinir Maríu Markan
halda henmi sa-msæti sextugri (27).
Torsten Nilsson, utanríkisráðherra
Svíþjóðar, og í opinberri heimsókn
hér (29).
Borgarstjórinn í Grimsby býður
sendinefnd frá Reykjavík heim (30).
Jónína Sæborg safnar fyriir el'ld-
heimili í Ólafsfirði (30).
Gunnar Granberg skipaður semdi-
herra Svia í Reykjavík (30).
BÓKMENNTIR OG LISTIR
Ný landkynningarbók eftir Hjálrn-
ar Bárðarson komin út (1).
Bergristur £rá Noregi sýndar í Þjóð
minjasafninu (2).
Guðmundur Guðmundsson (Ferro)
heldur máLverkasýningu hér (3).
Danski rithöfunduriml Poul P. M.
Pedersen lýkur við þýðingu á ljóðum
Hanmesar Pétunssonar (5).
Þjóðleikhúsið sýnir óperuna „Ma-
dame Butterfly1, eftir Puccimir (9).
Land og lýðveldi, fyrra bindi rit-
verks eftir dr. Bjarr^a Benediktsson
komið út (16).
ALmenna bókafélagið gefur út 135
bækur fyrstu 10 árin (19).
Þjóðleikhúsið sýnir „Hver • er
hræddur við Virginiu Wolf?" úti á
landi (20)
„Tólf konur', smásögur eftir
Svövu Jakobsdóttur komna-r út (23).
Ný hljómpiata með 107 rímnalög-
um komin út (23).
„Laxá í Aðaldal", bók efti/r Jakob
Hafstein komin út (24).
Karlakór Patreksfjarðar fer 1 söng-
för um Vestfirði (25).
FÉLAGSMÁL
Dagsbrúnarfundur veitir heimild til
að boða verkfall (1).
Ríkisstarfsmenn segja upp kjara.
samningum (2).
Ráðstefna haldin um atvinmumál á
Norðurlamdi (2).
Auður Auðuns endurkjörimn for-
seti borgarstjórnar Reykjavíkur (4).
Samþykkt í borgarstjórn að gera
stórt átak í málefnum aldraðra í
borginmi (4).
Hrein eign Reykjavíkurborgar 1300
millj. kr. við síðustu áramót (4).
Ríkiisstjórnin vinnur að friðsamlegri
og happsæLIi lausn kjarasaimninga
Samtal við forsætisráðherra. (5).
' Verkfalli þjóna aflýst (5).
Ný byggingarsaimþykkf fyrir Reykja
vík gerð (5).
Verkfalil boðað á kaupskipaflotan-
um (5).
Vel'ta LoftLeiða árið 1064 nam 587
miLlj. kr. (5).
Flugfélag íslan-dis undirbýr kaup á
þotu til miLliLamdaflugs (5).
Samkomulag milli vinmuveitenda og
verkalýðsfélaga á Norður- og Auet-
urlandi (9).
AðaLfund'ur Kaupmannasamtaka Is-
lands haldinn í Reykjavík (9).
Nýir Iðjusamningar undirritaðir
(11).
Iðg j öld S j ó vá try ggi ngarféLags i ns
134,4 miilj. kr. á sl. ári (11).
Hafnar verk amenm leggja niður
vinnu stund úr degi (11).
VeríftaLl hafið hjá þernum, þjónum
og matreiðsLumönnum á kaupsikipa-
flotanum (11).
Verkalýðsfélögim Þróttur og Brynja
á Siglufirði samþykkja nýja samn-
inga (11).
Iðja í Reykjavík staðfestir nýja
samninga á félagsfundi (22).
Fundur haldimn í Reykjavik uim
læknamenmtun á Norðurlöndum (13,
14).
VerkalýðsféLagið á Raufarhöfn stað
festir samkomulagið við atvinmurek-
endur (13).
Félög^ í Málm- og skipasmíðasam-
bandi íslamds ákveða að fella niður
vinnu á 7 daga fresti (1).
Mismunandi afstaða Ausfcfjarðafé-
Lagamna til samninga (15).
125 þús plöntur voru. gróðursettar
í Heiðmörk s.l. ár (17).
Sverrir Magnússon, lyfsali, umdæm
isstjóri Rotary-klúbbsins á íslandi
(17).
VerkfaLlinu á kaupskipaflofcanum
lokið (19).
Bergþór Úlfarsson kosinn formað-
ur Knat tspyrn udóma ra fé la gs Reykj a -
víkur (19).
Dagsbrúnarmenn ákveða að vinma
enga yfirvinnu (20).
AðaLfundur Stéttarsambands bænda
haldinm að Eiðum (20).
Nokkur Austfjarðafélög til viðbót-
ar staðfesta samkomulagið við at-
vinnurekendur (22).
Vinnuveitendur og Vinnumálasam-
band SÍS viðurkenna ekki auglýsta
taxta nokkurra Austfjarðafélaga (23).
Ályktanir aðalflundar Stéfctarsam-
bands bæmda (23).
Prestastefna íslands haldin í
Reykjavík (24).
AðaLfundur Búnaðarsambands Skag-
firðinga haldinn á Sauðárkróki (24).
Verkalýðsfélögin í Hveragerði, Sel-
floss og Dagsbrún stöðva mjóLkur-
dreifingu einm dag (24).
Varðbergsfélag stofnað á Snæfelils-
nesi (25).
Um 60 manms á alþjóðaráðsfcefnu
um fiskimjöl í Reykjavík (26).
Veiðifélag stofnað um vötnin á
Landmanm aa f r étti (26).
Sýslufundur Suður-MúLasýsdu hald-
inn á Eskifirði (29).
Prestastefnan gerir tillögur um
ferminguna (30).
Fulltrúar síldarskipstjóra og úfcgerð
armanna leita samkomulags (30).
SLYSFARIR OG SKAÐAR
Ný flugvél frá Flugskólanum Pyt
eyðileggst við flugtak á Flatey á
Breiðafirði (1). *
Imgólfiur Björnsson, Hólmavik, 45
ára, drukknar í Steingrímsfirði (2).
Bandarísk einkaflugvél af Piper
Apache-gerð magalendir á Reykja-
víkurflugvelli (9).
Gunmar ViLhjálmsson, 34 ára.
Gerði í Austur-SkaftafellssýstLu
drukknar þegar hann var að vitja
um silungíinet (15).
íbúðarhúsið að Sleðbrjótsseli í Jök-
uLsárhlíð eyðileggst í eldi (17).
Valdtm'ar Þórðarson, jarðýtustjórt,
Björk við Breiðholtsveg 1 Kópavogl
býður bana vegna súrefniseitruinar
(19).
Arngrímur Kristmann Guðmumds-
son, 34 ára, drukknar í Höfninmi á
HóLmavík (20).
Varnarliðsimaður drukknar í Svína
vafcni (24).
Ös9ur Sigurvinsson, húsasmíðameist
ari, 35 ára, hrapar við Grímsá I Borg-
arfirði og bíður bana (25).
Bátur frá Vestmannaeyjum hætt
kominn til Syrtling (25).
Húsið við Strandgötu 41 1 Hafinar-
firði skemmist mikið í eldi (25).
Sex bílar skemmast í ölæðisakstrl
bílþjófls (30).
ÍÞRÓTTIR
íslandsmótið í knattspyrnu: VaLur
—Akureyri 4:2 (1) Akranes—Fram
2:3. Keflavík—KR 1:1 (2) Valur—KR
2:2 (5) KR—FRAM 2:1 (9) Valur—»
Keflavrk 2:0 (11) Valur—Fram 2:1.
Keflavík—Akureyri 0:1. KR—Akrane*
eyri—KR L3. Fram—Keflavík lrl
2:3 (15) Akranes—Valur 3:2. Akur-
(22).
Keflvíkingar hafa ákveðið að fcaka
j>átt í bi'karkeppni Evrópuliða í
kn'attspyrmu (3).
Hrafnhildur Guðmundsdóttir, ÍR.
setur Islandsmet í 500 m og 800 m.
skriðsundi (11).
Gunnar Konráðsson sigraði í b£k-
arkeppni Goltfklúbbs Akureyrar (12).
Hraínhildur Guðmundsdóttir, ÍR,
fimmfaldur íslandsmeistari í sundi
(15).
Jón Þ. Ólafsson, ÍR, varai bezta
íþróttaafrekið 17. júní (19).
Úrvalslið knattspyrnumanna Lré