Morgunblaðið - 08.09.1965, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 8. sept. 1965
MORGU N BLAÐIÐ
3
— MR eruð ekki í neinum
vígahug! Ég þarf ekkert að
vera berhöfðaður núna,
sagði meistari Kjarval við
okkur, þegar við litum inn
í Súlnasalinn í gær. Lista-
verk meistarans, sem Sig-
urður Benediktsson ætlar
að bjóða upp klukkan 5 í
dag, voru til sýnis, og fólk-
ið var rétt að byrja að
streyma inn til þess að
virða þau fyrir sér.
— Hvernig lízt ykkur á
á þetta strákar? Haldiði að
þetta verði fíaskó? Meistar-
inn veltir vöngum góða stund,
hann horfir íbygginn í kring-
um sig, fer höndum um rytju-
Kjarval ásamt tveimur góðvinum, Jónasi Jónassyni frá Hriflu og Ingimar Brynjólfssyni, heild-
sala.
GILLIGOGG!
legan skeggkragann og segir
við sjálfan sig: Fíaskó eða
ekki fíaskó!
Síðan snýr hann sér að ljós
myndaranum okkar, sem ver-
ið hefur að sniglast í kringum
hann í leit að góðu skotfæri:
— Heyrðu, þú varst ekki í
kaffinu um daginn!
— Nei ég missti því miður
af því segif ljósmyndarinn . .
— Þar missturðu af miklu,
heldur meistarinn áfram, kaff
ið kostaði hátt á sjötta hundr-
að ....
• — Er þér ekki eftirsjá 1
myndunum þínum, Kjarval,
þegar þær fara undir hamar-
inn? spyrjum við.
— Sennilega sé ég eftir ein-
hverju. Kannski. En ég er að
hreinsa til hjá mér. Ég vil
selja myndimar mínar góðu
fólki Fólki, sem hefur gaman
að myndunum mínum. En ég
á samt dálítið eftir. Dálítið af
góðum myndum, sem ég á
eftir að breyta.
— Breytirðu oft myndunum
þínum?
— Oft. Þær verða stund-
um óþekkjanlegar. Stundum
verða fígúrumyndir úr lands-
lagi hjá mér.
— Hver er skýringin á því,
að Sigurður fer allt í einu á
kreik með svo margar myndir
eftir þig?
— Hann sló fram þessari
hugmynd og ég greip hana
glóðvolga. Hann hefur afskap-
lega gaman að þessu, hann
Sigurður.
— Ætlar þú að vera við-
staddur uppboðið á morgun?
— Það gæti verið, að ég
kæmi rétt áður en þetta byrj-
ar, en ég hef ekki hugsað mér
að vera viðstaddur.
— Ertu ekki spenntur að
sjá, hvert myndirnar þínar
fara?
— Nei, það er það skrýtna
við það.
— En þér er þo ekki sama,
hvert þær fara?
— Það er stundum sagt:
Það er gott að vita ekki.
— En hvernig er þér innan
brjósts,.þegar þú sérð mynd-
irnar hverfa?
— Þegar ég er búinn að
láta frá mér mynd til sölu, er
ég líkastur innanbúðarmanni,
sem afgreiðir sykur. Hann
veit að fólkið vill góðan sykur
og afgreiðir þess vegna aðeins
góðan sykur. Hefur maðurinn
verið lengi á Morgunblaðinu?
— Nokkur ár. Hvernig líkar
þér við blaðamenn?
— Ágætlega. Þeir eru sam-
Kjarval og Sigurður Bencdiktsson ræða við Þorvald Guðmunds
son, hótelstjóra. (Myndir: Sv. Þormóðs)
nefnari af öllu almennilegu
fólki.
Jónas frá Hriflu gengur í
salinn í fylgd dóttur og dóttur
dóttur. Kjarval heilsar Jónasi
vel og lengi, en ljósmyndarar
standa álengdar.
— Ég á að vera með hatt,
segir Kjarval við ljósmyndar-
ana. Jónas hefur svo fallegt
höfuðlag, að maður verður
eins og múmía við hlið hans.
Kjarval virðist kunna vel
við sig í návist ljósmyndar-
•anna. Hann segir að lokinni
myndatöku:
— Náðuð þið mynd af okk-
ur Jónasi, þar sem ég var með
hatt?
Lj ósmyndararnir k i n k a
kolli
Við spyrjum:
— Var meistarinn ánægður
með allar myndirnar, s«m
birtust af honum í blöðunum
á dögunum?
— Ég fór að bera Jþær sam-
an við myndir af miðaldra
mönnum, sem ég sá í blöðun-
um og þá sagði ég við sjálfan
mig: Hugsa sér muninn á
sjálfum mér og öllum hinu*m!
Myndirnar af mér minna mig
á uppþomaða skreið!
— Þú hefur ekki rakað þig
síðan á blaðamannafundinum,
Kjarval?
— Nei, ég hef ekki haft
tíma til þess. En sjáðu, hvað
hann grettir sig sá litli þarna.
Meistarinn bendir á ungan
mann, sem situr á stól og
virðir fyrir sér eitt listaverk-
anna.
— Kannski eru þetta lista-
mannsgrettur?
— Já, kannski.
Roskin frú kemur aðvífandi
og segir við Kjarval:
— En hvað það hafa komið
margar fínai' myndir af þér
í blöðunum. —
• — Já, segir meistarinn.
Fólk stoppar mig á götu og
spyr: Verður ekki gert frí-
merki af þér bráðum?
Við rýnum í myndaskrána
og nemum staðar við mynd
númer 66. Hún heitir „Gilli-
gogg“.
— Hvað þýðir gilligogg,
Kjarval?
— Við bjuggum þetta orð
til, skal ég segja þér. Þetta
er alíslenzkt mál. Það merkir
allt, sem gott er, halló, húrra
og bravó, glym heill og bikini.
Hugsaðu þér, hvað það er
fallegra að segja „glym heill“
í stað húrra.
— En það þýddi víst lítið
að svara í sínia og segja
„gilligogg" — eða hvað
finnst meistaranum um það?
— Það eru skólamennirnir,
sem eiga að popúlera þetta.
Þeir ganga alveg fram hjá is-
lenzkunni.
Listaverk Kjarvals, 74 að
tölu, eru sýnd í litlum sal og
það er mikil þröng á
þingi. Meistarinn gengur
milli manna og heilsar göml-
um vinum. Hann á marga
vini og heilsar öllum af sömu
alúð. Brandararnir fjúka —
af góðum efnum — og það er
alls staðar glatt á hjalla, þar
sem meistarinn er nærri.
Hann ræðir lengi við Þor-
vald Guðmundsson, hótel-
stjóra. Sigurður Benediktsson
segir um Þorvald, að hann
hafi bjargað uppboðunum sín-
um á þeim tíma, þegar hann
var á hrakhólum með að fá
inni fyrir þau á hentugum
stað. ,Það er vandi að finna
gott húsnæði í bænum“, seg-
ir Sigurður. „en þessi staður
uppfyllir allar kröfur".
Við spyrjum Sigurð, hverja
hann álíti dýrasta mynda, sem
verði á uppboðinur
— Þ e s s i landslagsmynd
þarna, segir Sigurður að
bragði, og bendir á myndina
„Vindur og sólfar“. Kjarval
hefur unnið að henni frá 1919
til 7. september 1965. Hann
var að vinna við hana seinast
í nótt. Hún er ennþá blaut í
forgrunninn.
Margir þekktir borgarar
eru mættir til þess að heilsa
upp á Kjarval og virða fyrir
sér málverk hans.
Við snúum okkur enn að
meistaranum:
— Hvað fannst Guðlaugi
Rósinkranz um myndirnar þín
ar?
— Hann ætlar að láta mig
fá fríbillett á leikrit.
Við leitum álits Hafliða
Helgasonar í Félagsprent-
smiðjunni, en hann er alda-
vinur Kjarvals.
— Hann spilar á marga
strengi, segir Hafliði. Það er
erfitt að trúa því, að þessar
myndir séu allar eftir sama
manninn.
— En hvað þetta er
skemmtilegt, segir ein frú á
næsta leiti. Maður kemst
bara í gott skap!
Við kveð'jum meistarann.
Handabandið er hlýtt, þegar
hann biður okkur að heim-
sækja sig fljótt aftur í vinnu-
stofuna.
Um leið og við hverfum á
braut, sjáum við, hvar Kjarval
snýr sér að tveimur frúm og
segir:
— Jæja, elskurnar mínar,
þið sem hafið látið svo lítið
að heimsækja mig í fjarlæg-
um draumL
- a -
SMSTHMR
Hættan í Kasmir
Ástandið i Kasmir og á landa-
mærum Indlands og Pakistan fer
nú hríðversnandi með hverjum
deginum sem liður og virðist svo .
sem það sé að verða gjörsam-
lega óviðráðanlegt. Mál þetta er
að vonum mikið rætt í stórblöð-
unum erlendis og fyrir nokkrum
dögum ræddi New York Herald
Tribune það í forustugrein en þá
var ástandið enn ekki orðið jafn
alvarlegt og nú er, en forustn-
greinin heldur þó sínu fulla gildi.
Þar segir meðal annars svo:
„Vopnahléslína Sameinuðu þjóð-
anna i Kasmír hefur verið ótrygg,
Samt sem áður var það vopna-
hléslína og í 18 ár varðveitti
hún ótryggan frið milli Ind-
verja og Pakistana. Nú hefur
hún verið rofin á nokkrum stöð-
um, fyrst af skæruliðum Pakist-
ana, síðan indverskum hermönn-
um, sem svöruðu með því að taka
6 herstöðvar Pakistana, siðan af
Paikstanherjum, sem hafa hefnt
með því að taka tvær indversk-
ar herstöðvar og færa átökin út
með lofthernaði og hafa skotið
niður fjórar indverskar flugvél-
ar.“
Átök upp á
líf og dauða
„Forystumenn beggja rikja
hafa látið hörð orð falla og lýst
því yfir, að þeir væru reiðubún-
ir til þess að leysa þetta vanda-
mál með hervaldi. Þó að orðin
séu ef til vill kröftugri en raun-
verulegar fyrirætlanir þeirra, þá
er þó svo komið, að löndin tvö
geta von bráðar átt í baráttu upp
á líf og dauða, jafnvel þótt það
hafi ekki verið ætlun leiðtoga
þeirra. Hver svo sem hefur á
réttu eða röngu að standa í
þessu máli og báðir aðilar hafa
ýmislegt til síns máls, hljóta alis-
herjarátök að hafa hörmulegar
afleiðingar fyrir alla, sem hér
eiga hlut að máli, ríkin tvö, sem
takast á, og vini þeirra í hinum
vestræna heimi.. Vopnin geta
ekki leyst þetta vandamál vegna
þess, að sá aðilinn, sem tapaði,
mundi um alla framtið vera
ákveðinn í að breyta niðurstöðu
átakanna við fyrsta tækifæri. —
Sigrað Pakistan mundi vera i
mikilli hættu með að falla al-
gjörlega undir yfirráð kínverskra
kommúnista og sigrað Indland
væri í vaxandi hættu af annari
og stærri innrás herja kínverskra
kommúnista.“
Styrjöldina verður
að stöðva
„Ef styrjöldina á að stöðva
verður það að gerast innan nokk
urra klukkustunda eða daga. Það
er Bandaríkjamönnum og Bret-
um, hinum tveimur vestrænu
bandalagsríkjum, sem hafa átt
nánust samskipti við Indland og
Pakistan til lítils sóma, að þeim
hefur ekki tekizt að koma í veg
fyrir hernaðarátök þeirra í milii.
Þau átök eiga eftir að verða
miklu alvarlegri, ef þeim tekst
ekki nú á elleftu stundu að
stöðva þau áður en þau verða
gjörsamlega óviðráðanleg.“