Morgunblaðið - 01.12.1965, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 1. des. 1965
Stjórnarbylting gerð í
smáríkinu Dahomey
AFRIKA
SÍÐASTLIÐINN mánudag
var stjómarbylting gerð í af-
ríska smáríkinu Dahomey, og
stóð fyrir byltingu þessari
æðsti maður hersins í land-
inu, Chrisophe Soglo, ofursti.
Herinn í Dahomey telur 800
manns. Þetta er í annað skipt
ið, sem Soglo ofursti stendur
fyrir stjómarbyltingu í Daho
mey, hið fyrra sinnið í októ.
ber 1963. Sogla vék á mánu-
dag forseta Dahamey, Sou-
rou Migan Apithy og forsæt-
isráðherranum, Justin Ahoma
degbe ,úr embættum, en skip
aði þess í stað Tirou Conga-
kou, forseta þings Dahomey,
til þess að gegna báðum em-
bættum.
Upphaf máls þessa er að
finna í miklum deilum, sem
undanfarið höfðu staðið milli
Apithy forseta og Ahoima-
degbe, forsætisróðherra. —
Hafði forsætisráðherra auga-
stað á forsetaembættinu og
vann að þvi öllum árum að
fá Apithy vikið úr embætti.
Virtist um tíma að ráðherr-
anum myndi takast þetta, því
flokkur Apithys, lýðræðis-
flokkurinn, ákvað sl. fimmtu
dag að reka hann úr flokkn-
um og tveimur dögum síðar,
að víkja honum úr forsetaem
bættinu. Var málum svo kom
ið sl. mánudag að Ahome-
degbe hugðist þá halda fyrsta
blaðamannafund sinn sem for
seti.
Þá brá hinsvegar svo við
um nóttina, að herinn tók
útvarpsstöð landsins, og Soglo
ofursti vék bæði Apithy og
Ahomedegbe úr embættum.
Nokkrum klukkustundum síð
ar var frá því skýrt, að Tai-
rou Congakou hefði tekið við
báðum embættunum. Síðdeg-
is á mánudag töluðu síðan
bæði Apithy og Ahomedegbe
í útvarpið, kváðu sig hafa fall
izt á þessar breytingar og
skoruðu á landsmenn að sýna
stillingu.
Eins og áður getur er þetta
í annað skiptið sem 800 manna
her Dahomey tekur ráðin í
sínar hendur í landinu. 1 okt.
1963 urðu óeirðir í Dahomey
til þess að mótmæla því, að
þingmaður einn, sem hand-
tekinn hafði verið vegna
gruns um hlutdeild að morði
opinbers embættisma nns, var
látinn laus. Þingmaðurinn
var látinn laus eftir að þing
landsins hafði farið fram á
það, og vitnað í stjómar-
skrána um þinghelgi. Við
þetta bættist illt samkomu-
lag milli þjóðflokka, sem
hyggja suður- og norðurhluta
landsins Forseti var þá Hu-
bert Maga, úr norðurhéruð-
unum, en sunnannvenn undu
illa stjórn hans.
22. febrúar var Maga for-
seti staddur i heimsókn í
París og útvarpaði þaðan á-
varpi til landsmanna um að
sýna stillingu, og boðaði til
sérstaks fundar í þinginu —
Fundur þessi var haldinn dag
inn eftir, og var þar sam-
þykkt áskorun um að fyrr-
greindur þingmaður yrði
handtekinn á ný, og var svo
gert. Maga forseti kom aftur
heim til Dahomey 25. októ-
ber og tók að ræða við ráð-
herra sína og leiðtoga Ein-
ingarflokksins, þá eina stjórn
málaflokks landsins. Aðal-
keppinautur Maga var þá
Apithy, sem fyrr er nefndur
og var þá sendiherra í Frakk
landi, og kom hann til Da-
homey 26. október.
Alþýðusamband Dahomey
boðaði til allsherjarverkfalls
26. október til þess að mót-
mæla aðförum öryggissveita
landsins, sem höfðu handtek-
ið nokkra leiðtoga verka-
manna nokkrum dögum áður.
Verkfall þetta var allvíðtækt
og sumstaðar lamaðist landið
alveg. Nýjar óeirðir sigldu í
kjölfar verkfallsins 27. októ-
ber. Þann dag leysti Maga
forseti upp ríkisstjórn lands-
ins og setti á laggirnar
þriggja manna bráðabirgða-
stjóm. 1 henni áttu sæti hann
sjálfur, Apithy og Ahome-
V *o,
t v
G-uineu-iloi
i í fvrrHim fnrmí»?5ii
degbe, fyrrum formaður lýð-
ræðisflokksins, sem var þá
bannaður Ahomedegbe hafði
verið fangelsaður 1961 fyrir
að brugga launráð gegn rík-
inu, en var náðaður ári
seinna, og lýsti þá stuðningi
sínum við stjórn Maga
Soglo ofursti og næstæðsti
maður hersins, Allais kapt-
einn, samþykktu þessar að-
gerðir Maga. En daginn eftir,
28. október, urðu enn óeirðir
í landinu, og kröfðust þús-
undir verkamanna þess, að
Maga segði af sér. Um kvöld-
ið lýsti Soglo því yfir, að
Maga hefði sagt af sér, og
hann hefði sjálfur tekið völd
í landinu.
Soglo ofursti er nú 56 ára
gamall. Hann var á sínum
tíma í franska hernum og
varð liðsforingi um það er
lauk. f útvarpsyfirlýsingu
kvaðst hann hafa tekið völd-
in í sínar hendur vegna „hins
alvarlega ástands í landinu.“
29. október 1963 var síðan ný
stjórn mynduð ,og áttu sæti í
henni auk Soglo, þeir Maga,
Apithy og Ahomedegbe.
Dahomey var áður frönsk
nýlenda, en fékk sjálfstæði
árið 1960. Landið er staðsett
í V-Afríku, og eru landamæri
þess við Beminflóa í suðri,
en við Niger-ána í norðri. —
Niger skiptir löndum með
Dahomey og Nígeríu, sem
einnig markar austurlanda-
mæri Dahomey. f norðvestri
er Efra-Volta-ríki.
Dahomey er lítið ríki, að-
eins um 44,500 fermílur og
eru íbúar samkvæmt síðasta
manntali (1955) á að gizka
1,614,633, þeirra á meðal 2,633
hvítir Evrópubúar. Höfuð-
borg Dahomey er Porta Nova.
Franska er hið opinbera mál
landsmanna.
Aðalatvinnuvegur íbúanna
í Dahomey er landbúnaður,
og eru þeir sagðir bændur
góðir, enda þótt aðferðir við
ræktunina séu víðast mjög
frumstæðar.
— (Jtan úr heimí
Framhald af bls. 16
vopna yki því á hættuna á að
til þeirra yrði gripið, eða
notkun þeirra hóta'ð.
„Því vil ég enn víkja að
hugmynd minni um kjarn-
orkuvopnalaust svæði á Norð
urlöndum“, sagði Kekkonen.
„Vildi ég óska þess, að slíkan
samning mætti gera, og draga
þannig úr hættunni á kjarn-
orkustyrjöld.
í þessu smabandi er einnig
ástæða til að víkja að því,
hvers konar samninga má
gera til að tryggja frið á
landamærum Finnlands og
Noregs, komi til átaka stór-
veldanna".
Er forsetinn hafði lagt á
það áherzlu, hve skynsamleg
ur slíkur samningur myndi
vera, vék hann að ræðu þeirri,
sem hann flutti í Moskvu, í
febrúar sl., og mikla athyj
vakti. Þar lýsti forsetinn þ
yfir, að Finnland gæti ek
haldið fast við hlutleysi si
kæmi til stórstyrjaldar í E
rópu.
Nú sagði Kekkonen, a@
hefði hann fyrst og fremst í
við N-Finnland. Bölsýni s
sem þá hefði gætt í ræðu hai
myndi hverfa að miklu ley
ef gerður yrði sá samning
milli Noregs og Finnlanc
Á myndinni eru: Sigrún Jónsdóttir (í miðju) ásamt stúlkun-
um, sem verða henni til aðstoðar í verzluninni, Ástu Guð-
mundsdóttur, t.h. og Guniliu JönquLst guðfræðingi frá Svíþjóð,
sem um þessar mundir stundar nám í íslenzku við Háskóla ís-
lands.
“KIRKJUMIJIMIR“ - ný
verzlun í Kirkjustræti
SIGRÚN Jónsdóttir, handa-
vinnukennari, opnar í dag, laug-
ardag, nýja verzlun, er hún
nefnir Kirkjumuni. Er verzlun-
in á annarri hæð hússins núm-
er 10 við Kirkjustræti og er ætl-
unin, að þar verði einkum á boð
stólum — eins og nafnið bendir
til — ýmsir handunnir munir
til kirkjuskreytinga, þ. á. m.
höklar, altarisklæði, rykkilín
o.s.frv., en einnig batikvinna
allskonar, handofið húsgagna-
áklæði og önnur handavinna og
listmunir.
A sama stað verður vefstofa
Sigrúnar til húsa, en ætlun
hennar er, að fólk geti gert þar
pantanir á öllu því, sem lýtur
að vefnaði og batik. Hún hefur
nýlega fengið nýjan og fullkom-
inn vefstól, sem gerir henni fært
að vefa allt að fíngerðustu
damaskvinnu. Á handavinnu-
stofu Sigrúnar starfa nú fjórar
stúlkur auk hennar sjálfrar,
tvær sænskar og tvær finnskar.
Sigrún Jónsdóttir hefur um
tíu ára skeið fengizt við gerð
gerð kirkjumuna, meðal annars
í samvinnu við mann sinn Ragn-
ar Emilsson, arkitekt, sem starf-
ar á teiknistofu Húsameistara
ríkisins og hefur unnið að mörg
um nýjustu kirkjubyggingum
landsins. Hann hefur verið
konu sinni til aðstoðar um inn-
réttingu á hinni nýju verzlun.
Batik hefur Sigrún lengi
fengizí við, allt frá því hún
stundaði nám í þeirri grein i
Svíþjóð, en það er fyrst á síð-
ustu árum, sem áhugi hefur
vaknað hér á landi fyrir þeirri
listgrein. Segir Sigrún, að eftir-
spurn eftir batikskreytingum
hafi farið mjög vaxandi á síð-
asta ári. í verzluninni mun hún
hafa á boðstólum allskonar
lampa með batikskreyttum hlíf-
um og skermum, — ennfremur
kjóla, stutta og síða, jakka og
blússur og lausa dúka í ýmsum
stærðum, sem nota má sem
gluggatjöld, veggteppi, dúka,
lampahlífar o.s.frv.
Þá hefur Sigrún fengið dúka
frá kunnum handavinnuskóla á
Spáni, er hún heimsótti á síð-
asta ári. Eru það ísaumaðir hör-
dúkar, ásamt servéttum, í mis-
munandi stærðum og litum.
Loks verða á boðstólum í verzl-
uninni ,,Kirkjumunir“ ýmiss
konar listmunir. Þeir, sem við
listiðnað fást geta haft samband
við Sigrúnu um sölu muna sinna
og jafnframt mun hún gefa úr-
valsnemendum á náskeiðum
þeim or hún heldur árlega, kost
á að selja þar vinnu sína.
2 aka á Ijósa-
staur á
Hringbraut
EINS og skýrt var frá í Mbl.
á sunnudag, varð slys á Hring-
braut um kl. hálfþrjú á laugar-
dag, þegar bíll ók á ljósastaur.
Þrír piltar slösuðust og sá mest
sem kastaðist út úr bílnum, en
í gær var ekki talið, að um lífs-
hættulegt slys væri að ræða.
Annað slys varð með sama
hætti á Hringbraut aðfaranótt
mánudag. Bílstjóri missti vald á
bíl sínum einhverra orsaka
vegna, svo hann lenti á ljósa-
staur. Fjórir voru í bílnum og
slösuðust þrír, en enginn alvar-
lega, að því er talið var í gær.
sem hann hefði minnzt á.
„Slíkur samningur myndi
tryggja landamæri Finnlands
eins vel, og á annað borð er
hægt með samningum“, sagði
forsetinn. „Finnland á að
tryggja vináttu sína við Sovét
ríkin, samvinnu og gagn-
kvæma aðstoð með samningi.
Hefðbundið hlutleysi Svíþjóð
ar ætti að nægja til að tryggja
frið á vesturlandamærunum".
Tillaga Kekkonens um nokk
urs konar friðarsáttmála Nor-
egs og Finnlands hefur vakið
mikla athygli á Norðurlönd-
um, og er viðbragða ráða-
manna þar getið annars stað-
ar í blaðinu í dag.
HGH-söfnun á
Egilsstöðum
EGILSSTÖÐUM, 29. nóv. —
Ungmennafélagið hér hefur geng
izt fyrir söfnun fyrir HGH. Um
28 þúsund hafa safnazt og eitt-
hvað mun vera eftir ókomið í
söfnunina. — Auk þess hafa hér
safnazt smáupphæðir. 4 eða 5
börn á aldrinum 7—8 ára héldu
smáhlutaveltu og inn komu 511
krónur. Einnig höfðu skátastúlk-
ur í 5. bekk unglingaskólans
bazar og ágóðinn varð 3100 kr.