Morgunblaðið - 06.11.1966, Blaðsíða 8

8
MORGU N BLAÐIÐ
Sunnudagur 6. nóv. 1966
ERLEIMDUR JÓIMSSON SKRIFAR UIVi
Sigurbjörn í Vísi segir frá
Sigurbjöm Þorkelsson:
HIMNESKT ER AÐ LIFA,
sjálfsævisaga I.
Prentsœiöjan Leiftur hf.
Reykjavík.
JÓN Steingrímsson skrifaði end-
urminningar sinar handa dætr-
um sínum. Sigurbjörn Þorkels-
son hóf líka áð skrifa sínar end-
urminningar hvattur af sínum
börnum. Jón Steingrímsson var-
aði við að ævisaga sín kæmi
fyrir sjónir „hótfyndinna last-
ara, öfundar- og hatursmanna“
sinna, enda var hún ekki í letur
faerð með bráða útgáfu fyrir
augum.
En hvort tveggja er, að Sigur-
björn semur sínar endurminn-
ingar með prentaða útgáfu fyrir
vetna að rétta hlut lítilmagnans,
og lendir því ósjaldan í rysking-
um, sem enda yfirleitt, fyrir
guðs tilstilli, með sigri hans
sjálfs. Hann er smár vexti, en
eftir því knár og svo snöggur í
snúningum, að andstæðingurinn
veit sjaldnast, hvaðan á sig stend
ur veðrið, fyrr en Sigurbjörn er
búinn að spenna hann hrygg-
spennutökum, hefja hann á loft
og leggja hann flatan.
En ryskingar þessar valda
ekki eftirmálum, því Sigurbjörn
er, eins og fyrr segir, sáttfús, og
ósjaldan verður hinn sigraði góð-
vinur sigurvegarans, strax eftir
að vígamóðurinn hefur runnið af
köppunum.
Því það er aðall Sigurbjörns,
Sigurbjörn Þorkelsson í Vísi.
augum, og „öfundar- og haturs-
menn“ á hann enga af bók hans
að dæma, hvað ekki er að efa,
að satt sé og rétt.
Hitt er aftur á móti sameigin-
legt með þeim Jóni og Sigur-
birni, að báðir treysta hand-
leiðslu drottins og fara hvergi í
launkofa með trú sína á skapar-
»num. Að öðru leyti skulu hvorki
þeir né ævisögur þeirra saman
bornar hér, enda skilur þar vif-
anlega margt á miUi.
Sigurbjörn Þorkelsson hefur
lifað langa ævi. Hann er nú átt-
ræður að aldri og einu ári betur.
Fyrsta bindi ævisögu hans, það
sem hér um ræðir, greinir þó
aðeins frá tveim fyrstu áratug-
unum, losar samt fjögur hundruð
blaðsíður þéttprentaðar, svo geta
má nærri, að frá mörgu er sagt
og óvíða stiklað á stóru.
Fyrst greinir höfundur ná-
kvæmlega frá ætt sinni og upp-
runa, því næst frá fyrstu upp-
raxtarárum sínu-m í Kjósinni,
fyrstu ferð sinni til Reykjavík-
ur, síðan frá því, er hann fluttist
þangað með foreldrum sínum.
Þá segir frá námi hans í höfuð-
sta'ðnum, kynnum hans af séra
Friðrik og stofnim Kristilegs
unglingafélags, störfum hans
ýmiss konar, skemmtun og
dægrastytting.
í hverjum kafla kemur við
sögu fjöldi fólks; nafnaskráin í
bókarlok fyllir tólf smáleturs-
síður. Sigurbjörn er alís staðar
meðal fólks, í blíðu og stríðu,
sorg og gleði. Hann er skapmik-
iU, fljótur að stökkva upp á nef
sér, þyki honum við einhvern, en
jafnfljótur tíl sátta, hver sem í
hlut á. Hann er hvarvetna vel-
kominn gestur, vinmargur og vin
fastur og mannblendinn í fyllsta
máta. Hann leiðir aldrei hjá sér
ójafnan leik, en reynir hvar-
að hann heldur tryggð við alla,
sem hann kynnist; nýtur þess síð
ar á ævinni að greiða fyrir mörg-
um, sem hann hafði kynnzt 1 upp
vexti, ekki aðeins þeim, sem
höfðu reynzt honum vel, heldur
einnig þeim, sem hann hafði átt
í brösum vfð.
Hann ber öllum góða sögu.
Hvarvetna er hann innan um
fólk, yfirleitt margt fólk, sums
staðar fullmargt vegna ókunn-
ugs lesanda, sem veit á því fæstu
nein deili áður. En allur þessi
mannfjöldi kemur fráleitt að sök,
nema síður sé, ef lesandinn er.
eitthvað kunnugur sögufóikinu,
áður en hann opnar bókina.
Gamlir Kjósverjar og Reykvík-
ingar hljóta að þekkja urmul
fólks í þessari bók. Og í því er
einmitt fóigið hið almenna fræði-
gildi hennar, hversu mörgum eru
þar nokkur skil gerð.
Hitt eykur svo á skemmtigildi
bókarinnar, að höfundur segir
létt og lipurlega frá. Hann er
gæddur frásagnargleði og frá-
sagnarþrótti. Og frásagnarháttur
hans er bæði alþýðlegur og skil-
merkilegur.
Höfundur hefur ekki gert sér
ýkjamikið far um að fella al-
menna þjó'ðlífslýsingu inn í end-
urminningar sínar. Þó verðum
við, af frásögn hans, margs vis-
ari um lifnaðarhætti um síðustu
aldamót, einkum í Reykjavík,
þar sem höfundur hóf verzlunar-
störf ungur að árum.
Og margt má yngri kynslóðin
læra af frásögn hins aldna heið-
ursmanns. Til dæmis greinir
hann frá ástæðu þess, að góð-
templarareglan, sem blómstraði
mjög fyrir og um aldamótin,
hjaðnaði verulega snemma á
þessari öld. Ég er viss um, að þau
mál eru mönnum lítt kunn nú
orðið. En góðtemplarareglan var
einmitt hva'ð virkust á fyrstu
Reykjavíkurárum Sigurbjörns,
og gerðist hann eindreginn liðs-
maður þess málstaðar.
Ennþá varanlegri urðu þó á-
hrif þau, sem séra Friðrik hafði
á piltinn. Segir höfundur það
hafa haft „meiri þýðingu fyrir
framtíð mína en flest annað. Þá
komst ég undir þau andlegu á-
hrif, er heilladrýgst hafa reynzt
mér á langri og viðburðaríkri
ævi.“
Má segja, að Sigurbjöm væri
bæði lærisveinn og samverkamað
ur séra Friðriks; og átti með
honum margar samverustundir.
Þáð er því ekki ófyrirsynju, að
hann endar bók sína á hugleið-
ingum um þau kynni:
„Margar voru ferðir okkar I
Fischersund 3 á þeim tíma, sem
þau mæðginin bjuggu þar, og
margar góðar minningar á ég frá
biblíulestrarstundunum, öllum
þeim skemmtilegu samræðum og
skýringum séra Friðriks á Biblí-
unni, oft þrungnar eldlegum
krafti, sem heilagur andi blés
honum í brjóst . . . Um biblíu-
lestrarstundirnar geymi ég í
hjarta mínu óafmáanlegar minn-
ingar, sem ég er drottni innilega
þakklátur fyrir.“
Um útlit og frágang bókarinn-
ar er fátt eitt að segja. Prent-
villur eru í henni allt of margar.
Hins vegar prýða hana myndir
fjölmargar, flestar gamlar. Mest
er það mannamyndir, og hefur
sjálfsagt verið ærið starf að
safna þeim öllum, það er að segja
hafi höfundur ekki átt þær allar
sjálfur. Að safna myndum í bók
er ekkert áhlaupaverk. Sá einn,
sem reynt hefur, gerir sér það í
hugarlund.
Myndirnar í Himneskt er að
lifa eru að sjálfsög’ðu misjafnar
að gæðum, sumar skýrar og
greinilegar, aðrar í daufara lagi,
kannski lika gerðar eftir gömlum
prentmyndum, eins og t. d. mynd
in af Morten Hansen skólastjóra.
Sem heild er þó myndasafnið
gott. Og það er yfrinn kostur, að
myndunum er hvarvetna raðað
eftir efninu, þannig að lesmál og
mynd fylgist víðast hvar að á
sömu síðunni.
Skýrt hefur verið frá því, að
næsta bindi ævisögunnar eigi að
heita Ekki svíkur Bjössi. Það má
vel ver'ða réttnefni, ef dæma skal
af fyrsta bindinu, því sem hér
hefur lítillega verið gert að um-
ræðuefni.
Ævisaga Sigurbjörns Þorkels-
sonar mun ekki gera neinn að
verri manni. En margan lesanda
á hún að geta gert að betri
manni.
Erlendur Jónsson.
Belgrad, 27. október AP.
Haile Selassie Eþíópíukeisari
fór í dag áleiðis til heimalands
síns eftir eins dags opinbera
heimsókn og viðræður í Júgó-
slavíu við Tito forseta. Tito mun
hafa skýrt keisaranum frá við-
ræðum sínum við Nasser Egypta
landsforseta og frú Indira Gandhi
forsætisráðherra Indlands í Nýju
Delhi fyrir skemmstu.
í sameiginlegri yfirlýsingu,
sem gefin var út siðar, sagði, að
keisarinn hefði skýrt Tito frá
undirbúningi að fundi æðstu
manna Afríkuríkja, sem halda á
í byrjun nóvember í Addis
Abeba.
GLAUMBÆR

BAKEK tvíburasysturnar
Jennifer og Susnn
og ERNIR leika og syngja.
GLAUMBÆR
Mæðrafélagið
heldur bazar í „GÚTTÓ“ þriðjudaginn
8. nóv. ki. 2. — Margt góðra muna.
NEFNDIN.
‘ENGLISH ELECTRIC’
LIBERATOR
Sjálfvirka
þvottavélin
A heitt eða kalt vatn til
áfyllingar.
á; stillanleg fyrir 8 mismun-
andi gerðir af þvottí.
★ hitar — þvær — 3-4 skol
ar vindur.
★ Verð kr. 19.636,—
Sjálfvirki
þurrkarinn
★ sjálfvirk tímastilling allt
að 90 min.
^ aðeins tveir stillihnapp-
ar og þó algerlega sjálí-
virkur.
★ fáanlegur með eða án
útblástursslöngu.
A Verð kr. 12.950,—
* AFKÖST; 3*4 KG. AF ÞURRUM ÞVOTTI í EINU.
* INNBVGGÐUR HJÓLABÚNAÐUR.
A EINS ÁRS ÁBYRGÐ — VARAHLUTA- OG VIÐ-
GERÐAÞJÓNUSTA.
(•ÞadsŒJI
Lougavagi 178
Simi 38000