Morgunblaðið - 16.11.1966, Blaðsíða 17

Miðvikucfegíir 18. nóv. 1966
MORCUNBLADIÐ
17
Freysteinn
Þorbergs-
son skrifar
Havatra 2. nóv. 1966.
ÞBSSAR línur eru ritaðar að
kvöldi annars nóvember 1966,
daginn fyrir síðustu umferð í
undanrásum á Olympíuskákmót-
inu á Kúbu. Seinar póstsamgöng
ur munu tefja birtingu bréfs
þessa í vikutíma, en ég læt það
ekki aftra mér að rabba lítið
eitt um undanrásir mótsins og
ihinn umtalaða stjórnanda þessa
lands, Fidel Castro. Annars var
ætlunin að annar maður skrifaði
um skákmótið fyrir Morgun-
blaðið.
Við íslendingarnir héldum frá
Reykjavík 18. okt. og gistum
Madrid næstu nótt, eftir við-
komu í London og París. Eftir
einn hvíldardag á Spáni slógumst
Skáksalur og starfsfólk við' Olympíuskákmótið
við í för með keppendum frá
þrettán öðrum löndum og flug-
um yfir Atlantshaf með viðkomu
í Azoreyjum. Flug þetta tók 18
klukkustundir, ef með er talið
tveggja stunda töf á St. María.
Var það fyrir okkur nóttin langa,
þar sem sex stunda tímamunur
í Madrid og Havana tafði komu
hins langþráða dags, er við kom
um í ríki Castros.
Skyndilega rofnuðu skýin, og
láglent, lítið, grænklætt hita-
beltisland með mislitum akur-
reitum kom í ljós; síðar ein-
stakir pálmar og skýjakljúfar
Havana. Vélin settist, og syfju-
legir stigum við út í hitann, sem
kom eins og veggur á móti okk-
ur.
Flugstöðin skartaði fánum og
orðunum: „Verið velkomin til
Kúbu“ á rússnesku, spænsku og
fleiri málum, en innan dyra tók
við hljóðfærasláttur, ungar meyj
ar, sem áttu að vera túlkar okk-
ar og spútnikar næsta mánuð-
inn, og heill her af ljósmynd-
urum og kvikmyndatökumönn-
um, sem höfðu það verkefni að
kynna þegnum Kastros gestina.
Svo hófst bílferðin inn í Hav-
ana. Pálmar og annar hitabeltis-
gróður, ruslahaugar, illa hirt
hús, af sér gengnir amerískir bíl-
ar, önnur glæsilegri hús, brúnt
fólk, hvítt og svart, bílakirkju-
garðar og hafið í landi Hem-
ingways einkenndi umhverfið.
Hiltenhótelið, sem beið okkar,
nú kallað Hótel Hevana libre
alls staðar nema á herbergis-
lyklunum, sem enn bera merki
gamals húsbónda, gnæfir yfir
borgina í tuttugu og fjórum hæð
um. Það hefur venjuleg þægindi
góðra gististaða á þessum breidd
argráðum, sundlaug og loftkæl-
jncfii í cvpfnVlP‘rKíi‘rcfinm r\ct fnroal
Brátt kom betur í ljós, hve
móttökur okkar skákmanna voru
góðar. Einkatúlkur og einkabif-
reið fyrir hvert lið, rúmgóð og
þægileg herbergi, góður matur
og ágæt þjónusta í hvívetna.
Gjafir, mergð dagblaða, skraut-
leg merki keppenda, leikskrár og
annað er okkur fært upp í hend-
urnar eða á herbergin. Ekki var
það heldur til ama, að við land-
arnir fengum fallegasta túlkinn,
sem heitir hinu skákfræðilega
nafni Alína.
Næstu dagar fóru í hvíld, að-
lögun við hita, loftslag og matar-
æði, ásamt einstaka ferðum um
og út fyrir borgina.
Þá kom móttökuathöfn borg-
arstjórnar á dómkirkjutorginu að
kvöldi 23. október.
Hugsið ykkur sextíu sinnum
hundrað metra torg, umkringt
virðulegum, öldruðum húsum,
baðað rökkri og kertaljósum, al-
þakið borðum hlöðnum kræsing-
um, fánum og skrauti. Við borð-
in sitja hundruð gesta frá fimm-
tíu og tveimur löndum. Á svöl-
um húsanna allt um kring gnæfa
söngvarar, leikarar, fagurklædd-
ar meyjar. Hljóðfærasláttur,
söngur, ljúffeng vín, leikur á
sviði kirkjunnar, hressantíi blær
kvöldsins, leikur í gluggum kirkj
unnar. Slaghörpuleikara er ekið
inn að sviði í vagni með sex hest-
um fyrir, trumbusláttur, magn-
aður óður. Fagurskreyttir púkar
dansandi hringlandi bjöllum um
torgið, sviðið og á þökum hús-
anna. Dularfull vera svífur yfir
torgið, önnur kastar sér niður
á það eftir magnaðar særingar,
eða var það aðeins hamurinn,
sem féll á steingólfið. Og að öllu
þessu glottir máninn úr hæð
sinni, en mannfjöldi borgarinnar
or QTCTÍ'r+iiT* irrirAiim r\rt óo/M-iílnrt1
Hvítt peð' fellur fyrir svörtu í skákinni Lasker-Capablanka.
ir fangar kastalafangelsisins í
grennd hlusta annars hugar á
glauminn úr fjarska. ógleyman-
legt kvöld. Að kvöldi 25. október
var mótið sett formlega í íþrótta-
höll sem rúmar að sögn um tutt-
ugu þúsund manns. Var þar hvert
sæti fullskipað, að undanteknum
nokkrum bekkjum aftan við
Fidel Kastro og fylgdarlið hans.
Allstór hluti þessa fólks voru
fjölmennir kórar í einkennis-
klæðum, sem ekki einungis hróp-
uðu Fidel, Fidel með öðru klapp-
liði, heldur sungu einnig undir
stjórnanda. Þegar Fidel hafði
verið heilsað sem hálfguði sæm-
í-t» ntrrtnltmminisinnr nö
Allur útbúnaður við skákmótið er mjög fullkominn
mótið sett. Síðan var tjald dregið
af leikvanginum, og í ljós kom
risaskákborð í rauðu og síðan
var sýnd lifandi skák í ballett
úr einvíginu Lasker-Capablanka
1921, þar sem Kúbaninn sigraði
eftir miklar sviptingar. Allt fór
þetta mjög fagurlega og tignar-
lega fram. Tónlist, litir og hreyf-
ingar var meistaralegt. Á eftir
sýndu þrjátíu og tvö pör, einn
einstaklingur fyrir hvern reit
skákborðsins, ballett og ýmsar
listir. Öll var athöfnin vel heppn
uð og ekki löng, sem kom sér
vel, þar sem langan tíma tók að
komast út aftur, sökum mann-
grúans.
Er heim var komið á Hótel
Havana, var þar fyrir Fidel
Castro í skáksalnum að reyna
hin forláta töfl ólympíumótsins
og marmaraborðin sem teflt er á.
Valdi hann sér að andstæðingi
skákmann frá Mexíkó, Terrasas
að nafni, sem ég átti eftir að
kynnast síðar. Er Kastro hafði
tapað eða fórnað tveim peðum
fékk hann Petrosjan sér til
hjálpar, en Robert Fischer hjálp-
aði Terrasas. Er skemmst frá að
segja hver leikslok urðu. Kúba
vann þá skák með sovézkri að-
stoð og vaf því gamni lokið, er
við landar komum á vettvang.
^Þegar mér tókst að lokum að
troða mér um mannþröng að
skákborðinu, voru Fischer og
Terrasas að sýna Fidel skákina
eilífu, sem Paul Morphy tefldi
við tvo af sterkustu skákmepn
Parísar fyrir einni öld í leikhúsi
í París, sem endaði í fögru máti
eftir miklar fórnir. Fischer sýndi
Kastro síðan brögð nokkur á
skákborðinu og sendi landa sinn
á meðan eftir eintaki af skákbók
fyrir byrjendur, sem hann hefir
nýlega skrifað, og gaf hann Fidel
bókina með áletruninni: Til
commandante Fidel Kastro með
beztu óskum. Bobby Fischer.
Því næst skoraði Kastro aftur á
Terrasas og skyldu þeir nú
berjast einir. Skák þeirra varð
eftirfarandi:
Hvítt: Terrasas.
Svart: Fidel Castro.
1. e4, e5; 2. f4, exf4; 3. Rf3
Fidel hugsar byrjunarleiki sína
nokkuð lengi, enda er hann ekki
lesinn skákmaður, sem sjá má af
því, að Fischer þurfti að sýna
honum hvað væri kóngur og
hvað drottning í skákmyndum.
Hér vildi Petrosjan hjálpa Fidel
gegn hinu hættulega kóngs-
bragði og lék laumulega peði til
h6. Áhorfendur hlógu og mót-
mæltu, drógu peðið til baka, en
Fidel hélt áfram að velta vöng-
um og tauta fyrir munni sér.
Þannig hugsar hann leiki sína.
Brátt lék hann —
3. — Bd6 4. d4 h6.
Nú kemur sovézka aðstoðin
of seint.
5. 25 De7 6. Be2 Bb4f 7. c3 Ba5
8. Bxf4 d6 9. exd6 —
Hvorugur keppenda hafði enn
komið auga á mannsvinninginn
í stöðinni.
9. — cxd6 10. Da4f Rc6 11. d5.
Castro getur nú ekki varizt
mannstapi, en tekur því karl-
mannlega í stað þess að gefast
upp, eins og ólympíukeppandi
myndi hafa gert.
11. — Bd8 12. dxc6, b5.
Kastro hafði næstum leikið
12. — bxc6, sem myndi hafa leitt
til glötunnar hróksins á a8, en
sá að sér í tíma og ýtti peðinu
áfram í staðinn.
Framhald á bls. 19
Frá Kastró og Kúbamóti