Morgunblaðið - 30.07.1967, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 30. JÚLÍ 1967

Úitgefandi:
Framkvæmdastjóri:
iRitstjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Auglýsingar:
Ritstjórn og afgreiðsla:
Auglýsingar:
í lausasölu:
Áskriftargjald kr. 105.00
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá. Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 0. Sími 10-1100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
7.00 eintakið.
á mánuði innanlands.
ER HÆGT AÐ GERA
ALLT í EINU?
17'ið fslendingar erum fram-
" farasinna fólk, sem
krefst mikilla og hraðstígra
framkvæmda og umbóta á
lífskjörum okkar. Sætir það
út af fyrir sig engri furðu.
Um aldaraðir má segja að
hér hafi ríkt kyrrstaða. Al-
menningur bjó við léleg lífs-
kjör og fátækt og skortur
settu svip sinn á allt þjóðlíf.
Verklegar framkvæmdir
þekkt.ust ekki. Allt fram á
20. öld áttu íslendingar t. d.
enga höfn, enda þótt annar
aðalatvinnuvegur þeirra
væri sjósókn og sjávarútveg-
ur. Vegir voru engir til í
landinu og aðeins örfáar ár
brúaðar. Skólahús og sjúkra-
hús voru aðeins örfá til. Allt
líf þjóðarinnar var eins frum-
stætt og hugsazt gat.
Þjóð, sem lengstan hluta
ævi sinnar hefur búið við
slíka aðstöðu hlaut að leggja
áherzlu á að flýta sér strax
og hún eygði minnstu mögu-
leika til að rétta úr kútnum.
Það er líka staðreynd, sem
allir þekkja að hér á landi
hafa ein eða tvær kynslóð-
ir framkvæmt umbætur, sem
margar kynslóðir hafa unnið
í öðrum löndum. En enginn
sanngjarn maður neitar því
að framfarirnar hafa á allra
siðustu áratugum orðið hrað-
ari en nokkru sinni fyrr. Þær
hafa verið svo hraðar, að
segja má með sanni að ís-
lendingar búi nú við svipuð
lífskjör og þær þjóðir sem
lengst eru á veg komnar um
VPPbyggingu þjóðfélaga
sinná. Engu að síður eru
þúsund hlutir ógerðir í hinu
íslenzka þjóðfélagi. Og mörg-
um íslendingum er þannig
farið, að þeir sjá miklu bet-
ur það sem ógert er, en hitt
sem komið er í framkvæmd.
En hjá því verður ekki
komizt, að lítil og févana þjóð
geri sér það ljóst, að það er
ekki hægt að gera allt í einu.
Þjóðin verður að gefa sér
tíma til þess að kunna fótum
sínum forráð. Auðvitað er
endalaust hægt að deila um
það á hverju liggi mest, hvað
eigi að ganga fyrir af fram-
kvæmdum. Um það finnst
einum þetta og öðrum hitt,
allt eftir því, hvar skórinn
kreppir að, og hvers hags-
munir þeirra krefjast. En um
hitt geta ábyrgir og hugsandi
menn naumast deilt, að fjár-
hagsleg geta þjóðfélags
þeirra verður að skera úr um
það, hve miklu það getur eytt
til margvíslegra og nauðsyn-
legra framkvæmda á ári
hverju. Allir verða ennfrem-
ur að gera sér það ljóst, að
bjargræðisvegirnir og arður-
inn af þeim hlýtur á hverj-
um tíma að vera grundvöllur
framkvæmda og eyðslu.
Það, sem nú skiptir megin-
máli, er að þjóðin einbeiti
kröftum sínum að þvx að
byggja upp atvinnuvegi sína.
Til þess hefur hún einnig
betri skilyrði en nokkru sinni
fyrr. íslendingar eiga í dag
stórvirkari og fullkomnari
framleiðslutæki en þeir hafa
nokkru sinni áður átt. Það er
hinn vaxandi arður af þess-
um tækjum, sem á undan-
förnum árum hefur bætt lífs-
kjor fslendinga að miklum
mun.
Sannleikurinn er sá, að við
íslendingar getum á næstu
árum haldið áfram stórfelldri
uppbyggingu og framförum,
ef við aðeins gætum þess að
tryggja rekstrargrundvöll at-
vinnuvega okkar. Við megum
ekki gera svo miklar kröfur
á hendur þeim, að fram-
leiðslutækin stöðvist. Ef við
gerum það, bresta frumskil-
yrði framfaranna. Þá glatast
einnig möguleikar þess til að
viðhalda því félagslega ör-
yggi, sem unnið hefur verið
að að skapa af miklum þrótti
og bjartsýni.
Allt þetta verður fyrir-
hyggjusöm og framfarasinn-
uð þjóð að hafa í huga. Vit-
anlega reynir óábyrg stjórn-
arandstaða að telja fólki trú
um það að allt sé hægt að
gera í einu, og það jafnvel
án tillits til þess hvernig
bjargræðisvegunum vegnar.
Um þetta eru fjölmörg dæmi
frá síðustu árum. Of margir
hlusta á þessar ábyrgðarlausu
kröfur, og taka undir þær.
Sú staðreynd verður þó ekki
sniðgengin að hinir eru fleiri,
sem gera sér Ijóst, að þjóðin
verður að sníða sér stakk
eftir vexti. Þess vegna hefur
jafnvægisstefna viðreisnar-
stjórnarinnar hlotið trausts-
yfirlýsingu frá kjósendum,
sem fengið hafa henni völdin
þrjú kjörtímabil í röð.
SKATTAR OG
FRAMEARIR
¥ Tm þessar mundir horfa
borgarar um land allt
framan í skattreikninga sína
og útsvör. Eins og jaínan
áður finnst mörgum vafa-
laust að þeim séu lagðar
þungar byrðar á herðar. Og
•s-'.-v
VMJ
UTAN ÚR HEIMI
jv\i.
Blaðamanni misþyrmt
í Peking
í>AÐ er ekkii öfundsvert starf
að vera erlendur fréttariitari í
Kína um þessar mundir. Svo
ofboðsilegt er útlendinigahatur
Kínverja orðið, að yfirvöldin
geta ekki haft taumhald á því
eða vilj.a það ekki. Þetta sagir
norski blaðamaðurinn Harald
Munthe-Kaas, en nýlega var
honum mi'sþyrmt af æsitum
múg, sem réðist á bifreið hans
. er hann fylgdist með mót-
mælaaðgeriðum í Peking.
Mó'tm æl a að.ge rðir na r fóru
fram á Torgii 'hirrs himneska
friðar, og fór Munthe-Kaas
þangað í Volkswagenbifreið
sinni ásamt fréttaritara kanad
íska blaðsins „Toronto Globe
and Mail“, David Oancia,
og menningarmálafulltrúa
sænska sendiráðsins, Jon Sig-
urdson. Það hefur verið föst
venja erlendra fréttanitara í
Pebinig að fylgjiast með hin-
um mörgu mótmælaaðgerð-
um, siém afnt hefur verið til
í Peking, og Munthe-Kaas og
Oancia áttu sér einskiis ills
von.
En þagar þeir komu að
torginu, ók jeppi með fimm
hermönnum í veg fyrir þá og
neyddá þá til að stanza. —
Muntihe-Kaas hafði segul-
bandstæki meðferðis, og Jon
Sigurdson, menningarfulltrú-
inn sænski, hjálpaði honum
við upptökuna með því að
teygja sig út úr bílnum með
hljóðnemann til þess að taka
upp vígorðin, sem mannfjöld-
inn hrópaði.
Hræktu og lömdu
Hermennirnir hlupu að
Volkswagenbifreiðinni og
hrópuðu: „Þeir eiru með segul
bandstæki“. Eilnn hermann-
anna þreif í hljóðnemann, tog
aði í enúruna og dró segul-
bandstækið út um bílrúðuna
og bar það inn í herjeppann.
Áður en blaðamönnum gafst
rálðx-úm ti.1 að halda ferðinni
áfram dreif að miíkiinn fjölda
rauðra varðliða. Þeir létu
dólgslega, æptu og lömdu ut-
an í bifreiðina. Nokkrir
þeirra hræífctu á útlendingana
í gegnum opnar bílrúðumar.
Meðan útlendingarnir flýbtu
sér að skrúfa bílrúðurnar nið-
ur, ruddu hermenn þeim
braut gegnum þvöguna. En
vandræðin voru rétt byrjuð.
Er þeir höfðu ekið nokkur
Harald Munthe-Kaas.
hundruð metra og voru komn
ir á aðalgötu Peking, Ohang-
anbreiðgötu, umkringdu þá
borgaralega klæddir Kínverj-
ar á reiðhjólum, hrópuðu og
létu öllum illum látum, börðiu
utan í bílinn og krötfðust þess
að þeir stigi út.
Aftur reyndu Kínverskir
hermenn að ryðja útlending-
unum braut, en það tókst ekki
fyrr en etftir langa mæðu. Út-
lendingarnir héldu nú ferð-
inni áfram, en að þesisu sinni
undir vernd hermarma. Á
undan þeim ók herjeppi og
við hliðina á þeim hermienn
á vélhjólum. Efcið var til kín-
verska utanríkisráðuneytisins.
Skrámuðust
Fyrir framan hlið ráðu-
neytisins stöðvuðu verðiir út-
lendingana og fylgdarlið
þeirra og beimtuðu skilríki.
Á þeim örstutta tíma er verð
irnir skoðuðu skilríkki til að
ganga úr skugga um hvort ó-
hætt væri að hlejrpa þeim inn,
kom hópur æstra stúdenita á
vtettvanig og umkringdu bif-
reiðina.
Stúdentarnir hföfiðu au.g-
sýnilega elt bifreiðina frá aðal
götunni. Þeir torutu bíirúðum
ar svo að iglerbrotin þeyttuisit
framan í útlendingana, sem
skrámuðust. En verra var, að
augnabliki síðar klifruðu stúd
entiar upp á þak bifreiðarinn-
ar og tóku að hoppa oflan á
þakinu og berja í það. Þakið
lét undan og torundi oían á út
lendingana, sem krömdust í
sætum sínum.
Harald Murathe-Kaas segir,
að einn Kínverji hafi þritf-
ið í sig og ritfið skyrtuna í
tætlur. Seinna náði Kínverj-
inn takd í hárið á honum og
reyndi að draga Ihann á toér-
inu út um gluggann á meðan
Kíinverji barði Norðlmanninn
í andlitið og hrópaði að toann
yrði að stíga út úr bifreiðinni.
Nokkrir bermenn reyndu ár-
anguTslaust að stjaka stúdenit-
unum burtu.
„Vilji þjóðarinnar“
Nokkrum Kínverjum tókst
að ná taki á Jon Siguirdson,
menniinigarfiulltrúa, og reyndu
að draga toann' út úr bifreið-
inni, en hermennirnir gripu í
taumania og björguðu menn-
ingarfulltrúanum.
Allan þennan tíma voru út-
lendingarnir lamdir með
knýttum ihnefum og beltum og
ólum, og torækt va,r Araman í
þá. Á meðan hrópaði mann-
fjöldinn andsovézk vígorð.
Þegar norsfci fréttaritarinn
vakti athygli Kínverja nokk-
urs á því hvenrar þjóðar toann
væri, varð hann undraindi og
saigði: „Já, en þetta er vilji
þjó’ðarinnar“.
Annar maður, sem var
rauður í framan af vonzku,
torópað'i: „Njósnarar, njósnar-
ar“. Tveir stúdentar, sem
klilfruðu inn um bakrúðuna,
sögðu að Volkswaganíbifreið-
inni og farþegum hennar
yrðd ekið til skrifstofu ör-
yggisilögreglu.n nar. Það var
ekki fyrr en fleiri toermenn
kornu á vettvang að útlend-
ingarnir vorun leyistir úr
prísundinni.
Síðan var farið með þá til
skrifistoflu öryggislögreglunn-
ar, og þar var þeim sagt að
þeir hetfðu gert siig seka um
la'gabrot og mannfjölddmn
hefðd verið í fulluim rótti. En
því miiður eru lögin óskráð,
sögðiu kínversku lögireglu-
mennirnir, og þau hafa ekki
verið birt. Þeir sögðu, að út-
lendinigarniir hefðu sýnt for-
vitni og hnýsts í kíraversk iran
anríkásmál- í leytfisleysi.
Þireyttir og illa til reika en
lítt meiddir fengu blaðamenn-
irnir og Jon Sigurdson að
fara heiim til sín eftir tveiggja
tíma yfirheyrslur.
víst er um það að opinber
gjöld eru há á íslandi, þó að
þau séu sízt hærri en í ná-
lægum löndum. Þess ber þó
að minnast að á valdatímabili
núverandi ríkisstjórnar hafa
margvíslegar lagfæringar ver
ið framkvæmdar í skatta og
útsvarsmálum.
En aðalatriði málsins er, að
þjóð, sem vill framkvæma
mikið, skapa sér fullkomið
félagslegt öryggi og bæta að-
stöðu sína að öðru leyti á
fjölmarga lund á skömmum
tíma verður auðvitað að
borga fyrir það. Það fé, sem
hið opinbera, ríki og bæjar-
og sveitarfélög hafa til ráð-
stöfunar kemur ekki annars
staðar frá en úr vösum fólks-
ins sjálfs, með einum eða öðr-
um hætti. Þeir sem krefjast
mikilla framkvæmda og mik-
illa útgjalda hins opinbera á
mörgum sviðum hljóta því
að gera sér ljóst að það þýðir
mikla tekjuöflun hins opin-
bera.
Þetta eru svo alkunnar stað
reyndir, að allir hugsandi
menn skilja þær og þekkja.
Þess vegna sér almenningur
í gegn um málflutning þeirra
stjórnmálamanna, sem sífellt
segja að allt sé hægt að gera
í einu, en krefjast jafnframt
lækkaðra opinberra álagna.
í þessum efnum sem öðrum
verður að hafa á meðalhóf.
Stefna Sjálfstæðisflokksins
hefur verið sú að nauðsynlegt
sé að vinna hiklaust að fjöl-
þættum umbótum og upp-
byggingu í þjóðfélaginu. Hins
vegar megi ekki ofbjóða gjald
þoli þegnanna. Atvinnuveg-
irnir verði að geta byggt upp
hag sinn og einstaklingarnir
notið framtaks síns til þess að
verða efnahagslega sjálfstæð-
ir. Þjóðarheildin geti því að-
eins verið efnahagslega sterk
að einstaklingar hennar séu
það. Aðeins sterkir einstakl-
ingar geta skapað sterkt þjóð-
félag, sem fært sé um að
tryggja borgurum sínum eðli-
legar framfarir og uppbygg-
ingu.