Morgunblaðið - 17.02.1968, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 17. FEBRÚAR 1968
- HVAÐ SEGJA
Fram'hald af bls. 13.
18 STUNDA yiNNUDAGUH
Missir þriggja togara hefur
fært fram í sviðsljósið -og það
þótt fyrr hefði verið- þau hörmu
legu skilyrði, sem togaramenn
verða að vinna við á veturna.
Augljósar eru þær líkamlegu
þjáningar, sem lagðar eru á sjó-
mennina með 18 stunda vinnu-
degi í næstum samfelldu myrkri,
bitru frosti og fárviðri.
Við þetta má bæta, að vinnan
meðan á veiðunum stendur fer
fram með næstum æðisgengnum
hraða og mennirnir eru svefn-
litlir, í þungum stígvélum og
hlífðarfötum á skreipum þilför-
um og við þetta bætist enn tauga
áreynslan, sem stöðug hætta og
vökur valda. Nýgræðingar, 16
og 17 ára gamlir, verða einnig
að vinna við þessi skilyrði.
Fyrst og fremst er aðkallandi,
að mennirnir fái 12 stunda frí-
vakt, sem gæfi þeim tíma til að
sofa, snæða, þvo sér og yfir-
leitt lifa eins og siðmenntaðir
menn.
Skipstjórar ættu að vera á
föstum launum í stað þess að fá
10 af aflaverðmætinu. Það
mundi draga úr harðri sam-
keppni, sem mun aðalorsök vand
ans. Hásetar ættu að fá 20 pund
lágmarkslaun á viku í stað 13
eins og nú er.
Fiskveiðar ætti ekki að stunda
í fárviðri, en veiðar í ofsa-
veðri eru aðalundirrót slysa og
dauðsfalla. Aukin notkun skut-
togara mundi bæta öryggið. Á
t
Konan mín, móðir okkar og
tengdamóðir,
Hildur Tómasdóttir
Brú, Skerjafirði,
andaðist fimmtudaginn 15.
þ.m. í Ríkissjúkrahúsinu,
Kaupmannahöfn.
Oddgeir Sveinsson,
Sigrún Oddgeirsdóttir,
Björn Kristjánsson,
Tómás Oddgeirsson.
t
Ólafur Kristmundsson
Eyrarveg 1, Selfossi,
andaðist í sjúkrahúsinu á Sel-
fossi 15. þ.m.
Jarðarförin ákveðin síðar.
Fyrir hönd allra aðstand-
enda,
Guðrún Guðlaugsdóttir.
t
Móðir mín,
Jóna Ingibjörg Jónsdóttir,
frá Bolungarvík
andaðist í Borgarsjúkrahús-
inu 14. febrúar.
Fyrir hönd vandamanna,
Ingibjörg Guðmundsdóttir.
t
Það tilkynntist hér með
vinum og vandamönnum að
Páll Jónsson
frá Tröð á Álftanesi,
til heimilis að Hjallavegi 56,
Reykjavík, lézt í Hrafnistu
hinn 15. þ.m. Jarðarförin
verður ákveðin síðar.
Fyrir hönd barna hans,
systur og annarra aðstand-
enda,
Guðný Kristjánsdóttir.
þeim geta menn unnið i skjóli,
í stað þess að berjast gegn
stormi og stórsjóum eins og tíðk
ast á venjulegum togurum, sem
eru 90% togaraflotans 1 HulL
Við skulum vona einlæglega,
að hin hörmulegu sjóslys undan
farið opni augu manna fyrir því,
að á árinu 1968 vinna togarasjó-
menn við 19. aldar skilyrði.
T. A. Oliver (háseti á Brixham).
STRANGARI REGLUR
Hvers vegna eru ekki til full-
nægjandi öryggisráðstafanir fyr
ir togara? í verksmiðjum eru
strangar reglugerðir og umsjón
armaður fylgist gaumgæfilega
með að þeim sé hlýtt. Ég trúi
því ekki, að ekki sé hægt að
semja svipaðar reglur fyrir tog-
arana.
Það er dæmigert, að það voru
konur sem fyrstar skáru upp
herör gegn því sem aflaga fór
í þessum málum. Karlmennirnir
virðast hafa sætt sig við hættu-
legar aðstæður og skoða þær
sem óhjákvæmilegar og storka
þeim ef til vill.
Ég vona að atburðir síðustu
vikna muni verða til þess að
skriður komist á þau mál, sem
varða öryggi sjómanna og það
verði ekki eitt þeirra mála, sem
blásin eru upp og hjaðna jafn-
harðan.
Euryl Thomas, húsmóðir.
Hversvegna fnrnst sjómenn?
FISKVEIÐAR á fjarlægum
miðum er hæftulegasta starf
í Bretlandi- Missir tveggja
togara og 40 manna frá Hull
sýnir þá hrollvekjandi stað-
reynd, að maður sem fer með
togara á fjarlæg mið, er í
helmingi meiri lífshættu en
maður, sem starfar í kola-
námu.
Á sautján ára tímabili, frá
1948 til 1964, hafa 757 sjómenn
farizt á hafi úti. Sum þessara
dauðsfalla voru ef til vill óhjá-
kvæmileg, heyrðu undir það sem
lögin kalla „guðlega ráðstöfun",
„Act of God.“ í þessum áhættu
sama iðnaði, sem, þótt furðulegt
megi virðast, á sér nánast eng-
ar öryggisreglur verður að
skella skuldinni á framtaksleys
ið, deyfð og úrelt kaupgreiðslu
kerfi, sem neyðir mennina til að
taka ó'hæfilega áhættu til
að eiga til hnífs og skeiðar.
St. Andrews hverfið í Hull
er lokað samfélag, sem hefur
vanizt því að búa eitt að sorg-
inni og gleðinni. í Hull eru ævin
lega um 2000 manns í einu á
togurum á fjarlægum miðum og
% þessara manna eiga heima
umhverfis höfnina.
Heimur þeirra er Hessle
Road, þar sem drungalegar
Maðurinn minn og faðir
okkar
Þorsteinn Gíslason,
bifreiðastjóri,
verður jarðsunginn frá Foss-
vogskirkju mánudaginn 19.
þ.m. kl. 1,30.
Hrefna Gunnarsdóttir
og börn.
Þökkum auðsýnda samúð
við andlát og jarðarför
Jónínu Arnesen.
Ása og Geir Arnesen.
Þökkum innilega auðsýnda
samúð og vinarhug við and-
lát og jarðarför eiginmanns
míns, föður, tengdaföður og
afa,
ísleifs Einarssonar,
Hátúni 4.
Sérstakar þakkir færum við
læknum og starfsfólki Land-
spítalans fyrir umönnun alla.
ÞorgerSur Diðriksdóttir,
börn, tengdabörn og
barnabörn.
knæpur standa hlið við hlið, fó-
einar kapellur og veðlánarar í
hrörlegum húsakynnum,' nefnd-
um eftir almenningsskólum:
Eton, Harrow, Rugby. Alla vik-
una beið höfnin og Hessle Road
með dæmigerðu fólæti eftir 2
skipum, sem allir vissu að aldrei
mundu koma aftur. Opinber
yfirlýsing um hvarf St. Roman-
us og Kingston Peridot hafði
ekki verið gefin út af hálfu
eigendanna. En menn vissu vel
hvað í vændum var: það hafði
ekki heyrst til St. Romanus í
18 daga og úr Peridot hafði
fundizt olíubrák og björgunar-
bátur.
Á hádegi á föstudegi gáfu
þeir bjartsýnustu upp vonina.
Brezki fáninn var dreginn í
hálfa stöng á byggingu eigenda
St. Romanus, Thomas Hamling
& Co. Nokkrum mínútum síðar
drógu eigendur Peridot fána í
hálfa stöng neðan við höfnina.
Mick Neve framkvæmdastjóri
Verkalýðssambandssins í Hull
horfði á og sagði dapur í bragði:
„Fjörutíu menn farnir og þetta
er allt og sumt: Fáni í hálfa
stöng“.
MÓTMÆLI
Sjómannskonur brugðust
fljótt við og um kvöldið söfn-
uðust nokkur hundruð þeirra
saman í einni kapellunni og
skrifuðu nöfn sín undir skjal,
þar sem krafizt var strangari
öryggisreglna. Raddsterkasta
konan í þessum hópi, sú sem
gat yfirgnæft háreysti mörg
hundruð barna á þessari sam-
komu var frú Lillian Bilocca.
Síðar gerði hún sér ferð til Lund
úna á fund Wilsons forsætisráð-
herra, sem var ekki sérlega á-
fjáður að hitta hana og lét í
sinn stað fiskimálaráðherrann
og verzlunarmálafulltrúann
ræða við hana. Verzlunarráðið
hefur hafið rannsókn á afdrif-
um togaranna en miðað við fyrri
reynzlu getur ár liðið áður en
niðurstöður hennar liggja fyrir
Skýrsla um afdrif togarans St.
Finbarr, sem fórst í eldi á jóla-
dag 1966 hefur ekki enn verið
lögð fyrir.
SÍÐASTA SKEYTIÐ
Síðasta skeytið, sem St. Peri-
dot sendi frá sér var til systur-
skips 27. jan. sl. Tilkynnti skip-
stjórinn að skip sitt væri á sigl-
ingu meðfram norðurströnd ís-
lands. Þremur dögum síðar
fannst gúmbjörgunarbátur og ol
íubrák rak á land.
Fengist ’hefur staðfest að
Peridot var á siglingu innan 12
mílna landhelginnar. Togarinn
var samt ekki að ólöglegum veið
um, til þess var veðrið of slæmt.
Eigendur St. Romanus segja,
að togarinn sé fyrsta skipið sem
hverfur sporlaust síðan loft-
skeytatæki komu til sögunnar.
St. Romanus sigldi frá Humb
er undan norsku ströndinni 10.
jan. Dönsk loftskeytastöð hafði
samband við togarann 13. jan.
og þá var hann 60 sjómílum und
an norsku ströndinni í grennd
við Lofoten. Sama dag heyrði
íslenzkur fiskibátur neyðar-
skeyti frá togaranum, en var í
of mikilli fjarlægð til að geta
komið til hjálpar.
Það sem athygli vekur í þessu
sambandi er að á St. Romanus
var enginn skólaður loftskeyta-
maður. Á flestum þeirra togara
sem sigla frá Hull eru reyndir
loftskeytamenn. Loftskeytamað
urinn, sem ráðinn hafði verið á
,St. Romanus neitaði að sigla með
í síðustu ferðinni og bar við
slæmum vinnuskilyrðum og einn
ig var vitað, að St. Romanus
var fiskiskip undir meðallagi.
HÆTTA AF ÞREYTU
Tryggingarsérfræðingar togara
eigenda skella skuldinni á sjó-
mennina. Þeir halda því fram
að 40 af öllum slysum, sem
verða um borð í togurunum
skeði fyrstu fimm dagana á sjón
um og koma með dæmi um sjó-
menn svo ölvaða, að þeir
drukknuðu, er þeir reyndu að
synda í land frá skipi.
Víst er um það, að togara-
mönnum þykir oft soplnn góðmr
Fréttamenn brezkir horfðu fyr-
ir nokkrum vikum á hvert ein-
asta skip, sem lagði úr höfn í
Húll í tvo daga. Flestir háset-
arnir höfðu með sér bjórkassa
um borð. Skipstjórar selja áhöfn
inni smávægilegt magn af áfengi
og um borð eru skilti, sem banna
neyzlu annars áfengis. En eig-
endurnir, verkalýðsfulltrúar,
hafnarlögreglan og togarasjó-
mennirnir sjálfir viðurkenna, að
þeir taki rneð sér sínar eigin
birgðir af viskí og rommi. Þetta
er annað ágætt dæmi um hvem-
ig reglur eru sniðgengnar í þess
um iðnaði.
í einkasamtölum kemur í ljós,
að margir togaraeigendur hafa
lítið álit á mönnum sínum. Þeir
kalla þá gallagripi. Fyrir
skömmu ákvað einn eigandinn
að birgja menn sína upp með
dýnum. Áður þurftu þeir að
leggja til eigin sængurfatnað.
Sagt var að þeir hefðu sofið í
stígvélunum.
Þótt svo væri þyrfti það ekki
að koma á óvart. Með öllum
öðrum meÍTÍ'háttar fiskveiðiþjóð
um tíðkast 12 stunda vaktir.
Brezkir sjómenn fá einungis 6
stunda frívakt á sólarhring.
Verkalýðsfulltrúar segja, að
þreyta og svefnleysi auki hætt-
una við veiðarnar — hættuna af
aðgerðarhnífum, óvörðum vélum
hálum þilförum og ófullnægj-
andi handriðuim. Prófessor
Scilling við Lyfjaháskólann í
Lundúnum segir, að þreytan sem
hann sá um borð í togurum hafi
minnt hann á flóttann við Dun-
kirk árið 1940.
En hér er um vítahring að
ræða. Fyrir v nokkrum dögum
krafðist verkalýðssambandið
eins punds uppbótar á lágmarks
laun háseta. Eigendur kveðast
ekki geta borgað þetta nema á-
höfninni sé fækkað. Árangurinn
yrði sem sé lengri vinnutími og
þar af leiðandi aukin hætta.
Njarðvíkingar
Sjálfstæðisfélagið Njarðvíkingur heldur aðal-
fund sinn, laugardaginn 17. febrúar 1968 kl. 4
síðdegis í Félagsheimilinu Stapa, minni salnum.
Dagskrá: 1. Venjuleg aðalfundarstörf.
2. Önnur mál.
Þjóðdonsosýningin
í Hdskólnbíói
í dag kl. 2.30.
Sýndir verða dansar frá Suður- og Norður-
Ameríku, sjö Evrópulöndum og Israel.
Aðgöngumiðar við innganginn.
Sýningin verður ekki endurtekin.
Þjóðdansafélag Reykjavíkur.
Hvað kostar ríkjandi landbúnaðar-
stefna neytendur?
Almennur félagsfundur Heimdallar F.U.S. n.k. miðvikudag kl. 20.30
í Himinbjörgum, Valhöll v/Suðurgötu.
Frummælendur verða dr.
Bjarni Helgason, jarð-
vegsfræðingur, og Óli Þ.
Guðbjartsson, kennari.
Bjarni Helgason.
Óli Þ. Guðbjartsson.