Morgunblaðið - 11.04.1968, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 11. APRÍL 1968
31. ágúst 1954. Lokinu er lyft á steinkistunni.
sem lézt árið 1211. Því þótti
varla ástæða til að efast um,
að þarna væri Páll kominn. Og
að svo miklu leyti, sem verður
ráðið af beinagrindinni, kem-
ur hún heim við lýsingar á
Páli í sögunni.
— Hvaða tilgátur komu fram
um beinahrúguna til fóta bisk-
upi?
— Hún olli talsverðum heila-
brotum, en þar var um að
ræða haug brunninna beina.
Það sýndi, að farið hafði ver-
ið í kistuna fyrr og við það
tækifæri hefur sennilega verið
fjarlægður biskupshringurinn,
sem var tákn embættisins og
fylgdi biskupum í gröfina. Sást
og nokkuð rót á fingurbeinum,
sem þótti renna stoðum undir
þá hugmynd. Skýringin er sjálf
sagt sú, að beinin séu frá öðr-
um hvorum brunanum í Skál-
hilti, 1309 og 1527, en í bæði
skiptin brann kirkjan til
grunna. Þá hefur eldur kom-
izt í líkkistur og beinin verið
tekin og flutt í steinkistu Páls.
Trúlegra verður að ætla, að
beinin hafi verið sett þarna
eftir brunann 1309, þá er
skemmra um liðið og öllum sjálf
sagt kunnugt um, hvar Páll
biskup hlaut leg.
— Og þetta er eina stein-
kistan íslenzka, sem vitað er
um?
— Steinkistur eru algengt
fyrirbæri á þessum tímum í
mörgum löndum, m.a. á Norður
löndum. En hérlendis er ekki
vitað um aðra steinkistu en
þessa. Páll biskup hefur ugg-
laust ráðið því sjálfur og í
samræmi við þann tíma, sem
hann lifir.
— Það er einkennilegur hul-
inn verndarkraftur yfir bein--
um biskupsins, að aldrei hafi
verið komið niður á þau fyrr,
— enda var greftrunarstaður-
inn nú orðinn utan kirkju,
vegna þess að síðasta kirkjan
var miklu minni en í tíð bisk-
upanna.
— Komu aldrei neinir dular-
fullir atburðir fyrir, meðan
kistan var hér á safninu?
— Ekki urðum við vör við
það, kannski erum við sem
vinnum á safninu bara svo ó-
dulræn í okkur, segir þjóð-
minjavörður og brosir við. —
Hins vegar bjrrjaði jafnskjótt
að rigna eina ferðina enn, þeg-
ar lagt var af stað með kist-
una austur. Sumum þótti það
merkilegt. Sú rigning var þó
ekki umtalsverð í samanburði
við það úrhelli, sem gerði, er
kistan^ var opnuð í Skálholti.
— f þessu sambandi mætti
geta þess, að Poul Nörlund,
danskur sagnfræðingur og forn
leifafræðingur sem gróf upp
Garða á Grænlandi, kom þar
niður á steinsetta gröf. Sú var
ekki höggvin heldur hlaðin þró.
Þar fannst beinagrind, mjög vei
varðveitt eins og beinagrind
Páls og mjög með sama sniði,
bagall lá þar á sama hátt
og útskorinn úr rostungstönn.
Þetta var árið 1926. Nörlund
bar fram þá kenningu, að þarna
væri kominn Jón biskup smyr-
ill, samtímamaður Páls bisk-
ups. Hann lagði upp frá Nor-
egi, en komst ekki lengra en
til íslands í fyrstu atrennu, sat
hann vetursakir hjá Páli og til
dæmis geta menn sér til um,
að Páll hafi fært honum bag-
alinn að gjöf, og hafi hann
skorið út Margrét sú, sem fyrr
var nefnd. Auðvitað er þetta
tilgáta, en ekki fráleit að
margir ætla.
í Páls sögu segir:
„Á dögum Páls biskups kom
útan af Grænlandi Jón biskup
ok var í Austfjörðum um vet-
rinn, en kom síðan á ofanverðri
langa föstu í Skálaholt á fund
Páls biskups ok kom þar at
skírdegi ok vígðu þeir báðir
mikinn crisma ok höfðu þeir
margar tölur trúligar og spak-
ligar ræður sín á milli. Páli
biskup tók við honum með inni
mestu sæmð ok veitti honum
virðuliga veizlu meðan hann
hann var, en leysti hann á brott
með mikilli stórmennsku, bæði
í fégjöfum ok í annarri virð-
ing. Jón biskup gaf mönnum
ráð til hversu vín skal gera
af krækiberjum eptir því sem
Sverrir konungr hafði honum
fyrir sagt. En svá bar til at
þá it næsta sumar eptir gat nær
hvergi ber á íslandi: en sá maðr
er Eirekr hét ok bjó skammt
frá Skálholti á bæ þeim er heit-
ir á Snorrastöðum bar saman
nökkut vín og varð vel á því
inu sama sumri. En Jón biskup
rfór til Nóregs ok síðan til
(Róms ok ræddi hvarvetna þar
rsem hann kom frá rausn ok
rfign Páls biskups."
I — Það var mikil stemning í
Skálholti þessa ágústdaga, eft-
ir að komið var niður á stein-
kistuna, segir Kristján Eldjárn
að lokum. Margir sem komu og
skoðuðu beinin sögðu, að þessi
stund væri þeim hin áhrifa-
mesta, er þeir myndu. Og
við reyndum það sjálfir,
að það var einkennileg
reynsla að standa allt í einu
augliti til augiitis við þennan
þekkta og hámenntaða miðalda-
mann, Oddaverjann, son Jóns
Loftssonar í Odda, syst-
urson Þorláks biskups helga.
Ég man, að Barði sálugi Guð-
mundsson sagði, að aldrei hefði
hann fundið söguna taka sig
sterkari tökum en á þessari
stundu og hann var þó einn
sá íslendinga, sem einna rík-
astan sögulegan sans hafði allra
manna. En það voru fleiri sem
fundu eitthvað svipað, svo að
mjög er sjón sögu ríkari.
HÓTEL BIFRÖST
Sumarstarfsemin hefst 22. júní.
Tveggja — þriggja daga dvöl að Bifröst gerir
sumarið minnisstætt.
Hátíðafundi félaga eða starfshópa er gott að halda
í Bifröst.
Pöntunum veitt móttaka og upplýsingar gefnar
í síma hótelstjóra 19259 og hjá S.Í.S. 17080.
Hótelstjórinn — Skipadeild S.I.S.
90 ára reynsla er á bak við blöndun
og pökkun tesins í þessum heims-
frægu gulu boxum. Reynsla frá öll-
um teræktarlöndum heims, reynsla
í því að gera tedrykkjumönnum í
156 löndum til hæfis. Það getur
verið að þér séuð ekki tesérfræðing-
ur, en eftir að þér hafið smakkað
Lipton’s þá vitið þér að það er aðeins
Lipton’s sem getur framleitt slíkt
indælis te. Aðeins Lipton’s getur
haft slíkt sérkenni í tei. Lipton’s er
te sérkenna og gæða.
UM ALLA
í 156 löndum eru árlega seldar millj-
ónir milljóna af Lipton’s tepokum.
Með þeim getið þér á hagkvæman,
hreinlegan og nútíma hátt búið til
gott te. Lipton’s tepokar innihalda
hina sérstöku C.T.C. blöndu, sem er
sérstaklega valin af beztu tesérfræð-
ingum heims, til þess að þér getið
fengið bragðgóðan bolla af indælu
tei. Þess vegna eru þeir svo vin-
sælir.
N HEIM...
Fleiri en 20 mismunandi tegundir
af tei eru í hverjum pakka af
Lipton’s tei sumar til bragðbætis,
aðrar til styrkleika og enn aðrar,
sem gefa hið einstæða Lipton’s
sérkenni sem gerir þetta fræga te
frábrugðið venjulegu tei. Þegar
þér drekkið Lipton’s te þá vitið
þér að það er eitthvað alveg sér-
stætt.
Ll PTON
er te sérkenna
og gœða