Morgunblaðið - 17.08.1968, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 17. ÁGÚST 1968
11
Það er alltaf fjölmennt í
bás Tilraunastöðvar Háskól-
ans á Keldum. Börnin hafa
feykilega gaman af því að
vskoða hvítar mýs, kanínur
og naggrís, sem eru þarna í
búrum, og þeir fullorðnu hafa
raunar gaman af þeim líka.
En margir skoða líka annað,
sem í básnum er, þar sem
skráð er barátta þeirra á Keld
um við ýmsa sjúkdóma.
Þarna er sýnd útbreiðsla
mæðiveikinanar, bæði svokall-
aðrar Deildartunguveiki, eða
votamæði og þurramæðinnax.
Votmæði er að öllum líkind-
um horfin, síðasta kindiin féll
í Mýrdal 1952. Baráttan við
þurramæðina hefur hins veg-
ar verið strangari, síðast kom
hún upp í Norðurárdal 1965
en vonandi er hún líka horf-
Þurramæðiveikin er ólækn
andi veirusjúkdómur, getur
kindin gengið með þurramæði
veiruna í þrjú ár eða lenigur
án þess að sjúkdómiseinkenni
komi fraim. Hins vegar er
hægt að taka blóðsýni og
finrna, hvort kimdin er sýkt.
Gifturík barátta
í þágu bænda
Um sýningardeiid Tíl-
raunastöðvarinnar á Keldurn
Veiran var í fyrsta skipti ein-
angruð á Keldum.
Eitt merkasta starfið sem
unnið hefur verið á Keldum
er án efa uppfinmiing garna-
veikibóluefnisins, auk einiangr
unar þurramæðisveirunnar.
Gam'aVeiikin barst hingað til
lands ásamt mæðiveikinni
með kindum af Karakúl-
teguind, og átti að nota grip-
ina til kynbóta. Hins vegar
varð sú raunin á, að kyn-
bætur urðu litlar, en stofn-
inin komst í bráða hættu. Dr.
Björn heitinn Sigurðsson fann
upp bóluefnið 1947, og eftir
að það var tekið í notkun
hefur veikin rénað og verið
haldið í skef jum.
Öll þessi saga, og margar
fleiri um baráttu starfsmanna
Tilraunajstöðvarinmar gegn
sjúkdómum er skráð í bás
þeirra á Landbúnaðarsýning-
unni. Við hittum þar Pál Sig-
urðsson, ramnsókmarmann, og
hanin skýrði út fyrir okkur
það, sem óljósrt var. Hann
9agði okkur að bólueflnið gegn
gamaveikinni væri dauðir
sýklar. Þeir væru fyrst rækt-
aðir, og eru slík glös sýnd
í básnum. Þá eru sýklarnir
teknir og þurkaðir og síðan
geymdir í tvö ár til öryggis
um að þeir séu dauðir. Þá
er bólusetningarvökvinm gerð
Myndin sýnir bás Tilraunastöðvarinnar á Keldum. Tilraunadýr
in, sem eru sýnd, draga alltaf að sér hóp af börnum, og stund
um er þeim leift að halda á músunum. Uppsetningu á sýninga
deildinni annaðist Sigurður Sigurðsson, dýralæknir.
Þama sjást alls kyns afbrigðileg og sýkt líffæri úr skepnum.
Efst er kjálki úr kind er sýkt st af fluoreitrun af völdum Heklu
gossins 1947. Auk þess má sjá þarna alls kyns orma, er lifa
í innyflum dýra, lifur með sullum og margt fleira. Á borð-
inu er smásjá, og er hægt aðskða í henni ýmig smákvik
indi.
Aftur og fram ég vagga vil
vera í fangi þínu,
þegar þú ferð þá finn ég til
feigðar í brjósti mínu
Við spurðum Pál, hvort
mýsnar, naggrísirmir og kan-
ínurnar væru eiranig til augna
yndis stiarfsmanniunum. Hann
kvað það ekki vera:
„Mýsinar eru til þess að
prófa garinaveikibóluefnið.
Naggríisirnir eru notaðir við
sjúkdómapróf. Er þsim tekið
tekið blóð og það notað til
þess.
Kanínurnar eru eininig not-
aðar við tilraunir, við gert-
um kailað það frjóseimistil-
raunir.“
Margt annað er í þessum
bás, sem of langt yrði upp að
\elja. Þó má geta þess, að
þarna er hægt að sjá þurra-
mæðiveiruna, stækkaða 600
þúisund sinnum, og þarna er
sýndiur mikill fjöldi gíasa, er
geyma afbrigðileg líffæri og
síkt.
Forstöðumaður tilrauiraastöðv-
arinnar er Guðm'undur Pét-
ursson læknir.
Sýna gróðurhús og pottaplöntur
i.
Gengið um reiti Alaska og Eden á Landbúnaðarsýningunni
Gróðurhúsið sem er í sýn-
ingarbás blómastöðvarinmar
Alaska, hefur vakið mikla eft
irtekt, að því er Jón H. Björns
son forstjóri sagði okkur, þeg
ar 'dð skoðuðum básinin. >rHús
ið er enskt og mjög meðfæri-
legt, og kostar 15 þús. kr.
með gleri. Er það mjög auð-
byggt og gertur það hver, sem
veit hvað skrúflykill er“, bætti
Jón við.
Básinn er mjög smekklegur
og eru þar sýndar skraut-
jurtir, sem Ala’Sika hefur á
boðstólum. Má þar nefna t.d.
kaktus frá Aðálsteini Símon-
arsyni í Laufskál'um, en þeir
vekja mikla eftirtieikt. Blómin
eru af erlendum uppruna, en
ræktuð af Alaska og öðrum
blómaframleiðendium úr Mos-
flellissveit, Hveraigerði, Borg-
arfirði og Biskupstiungum.
Bninfremiur eru sýndir ýmsir
leirmunir og krisitiall sem Al-
aska selur.
Jón sagði okkur að þeir
hefðu reynit að hafa básinm
látlausan en þó gmekklegan,
al þess að sýna, hvað hægt
væri að gera með blómiaskreyt
ingum.
í bækliinigi sem dreift er með
ail sýningargestia, eru þeir
hvaibtir til þess að fara og
skoða Gróðurhúsið við Sig-
tún, en það er rekið af Al-
aska. Jón sagði okkur, að það
væri búið að skreirta það mjög
smekklega og nytiu skraut-
jurtirnar þar sín til fulls.
Gróðurreitur Eden.
Við hliðima á Alaska sýniir
garðyrkjustöðiin Eden íHvera
gerði. Er sá reitiur vel og
smekklega úr garði gerður,
og í honum miðjum er stytta
af gyðju og umhverfis mar-
svín, er úða vatni yfir gyðj-
una. Forstjóri Edem er Bragi
Einarsson og sagði hamn okk-
ur að þetta væri nokkurs
konar afmælissýning því fyrir
tækið yrði 10 ára í þessum
mánuði.
Eden sýnir fyrst og fremst
pottiablóm, sem eru á mark-
aðnum núna, en Edlsm hefur
ætíð haft mikið úrval af slík-
um jurtum. Þá eru einmig
sýnd afskorin blóm, t.d. chrys
amjhemium, sem blómstrar
seinni hluta sumars og auð-
vitað rósir og nellikkur.
Bragi sagði okkur að ödl
þessi blóm væru seld í gróðr-
arstöðinni í Hveragerði, em
stærð gróðurhúsanna er um
100 fermetrar. Einmig eru þau
seld í blómaverzliuminmi Eden
í Domus Medioa.
Gróðurhúsið litla sést þarna mjög r1■ - »it
ugt til margra hluta, m. a. einkar vel fallið til þe , að
notast sem blómaskáli í görðum mmna.