Morgunblaðið - 12.10.1968, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. OKTÓBER 1968
19
Apollo 7. tilbúið tU
á Kennedyhöfða í Florida. Efst
er neyðarbjörgnnartum, sem
ætlað er að losa hylkið, sem
mennirnir þrir eru í, frá Satúra-
usi 1B eldflauginni, ef mistök
verða í geimskotinu.
- APOLLO
Framhald af bs. 14
far umhverfis tungMð. Ef allt
tekst vel með Apol'lo 7, verður
Apollo 8 ýtt af braut sinni um-
hverfis jörðu og því beint í átt-
ina til tunglsins með síðasta þrep
inu af Saturnus 5 eldflauginni,
sem á að skjóta því á loft.
I grennd við tunglið verður
geimfarinu hemlað nægilega til
þess, að það komist á braut um-
hverfis tungMð í 60 mflna fjar-
lægð. Á það að fara tíu sinnum
umhverfis tunglið og hver hring
ferð að taka tvær klst., en á
meðan eiga geimfararnir að taka
kvikmyndir og ljósmyndiir af yf
irborði tunglsins. Síðan á Apollo 8
að snúa aftur til jarðar og
. notast við tæki til þess að lenda
þar, er reynd voru í apríl al.,
er Apollo 6, sem var ómannað,
var skotið á toft.
f febrúar n.k. er áformað, að
geimfararnir James McDavitt,
David Scott og Russel Schweick
art fari á braut umhverfis jörðu
með geimfarinu Apollo 9, sem verð
ur fyrsta fullgerða tunglgeim-
farið, er skotið verður á loft.
Til viðbótar öðrum tækjum er
ráðgert, að í geimfarinu verði
tæki til þess að lenda í á tungi-
inu. f þessari geimferð er gert
ráð fyrir, að geimfararnir fari
ferðir út fyrir geimfarið geri
ýmsar tilraunir og þá verði í
fyrsta sinn fluttir menn miiM
Apollo geimfarsins og LM, þ.
e. lendingarvélarinnar eins og
hún er skammstöfuð. Ef þaðtæk
ist að ljúka þessum þremur geim
ferðum án þess að nein alvarleg
vandamái kæmu upp, þá virðist
það næstum vera að misbjóða
líkindalögmálinu. Þessi þrjú geim
för eru búin aragrúa af tækj-
um, sem þarf að reyna, og hvert
þeirra, ef þau starfa ekki eftir
vonum, gæti hugsaníega valdið
erfiðleikum. En stjórn NASA
er samt sem áður bjartsýn um
árangur. Þannig hefur málmsér-
fræðingurinn Thomas Paine sagt:
— Við höfum lagt mikla áherzlu
á hæfni áhafnar Apollo 9 til
þess að stjóma LM. Allar áhafn-
ir geimfara eftir það munu fá
umfangmikla þjálfun í öllu því,
sem snertir lendingu á tunglinu.
Enda þótt opinberir starfsmenn
á sviði geimvísinda í Bandaríkj-
unum neiti því ákveðið, að þau
eigi í kapphlaupi við Rússa um
að láta menn lenda fyrsit á tungl
inu, þá hafa allar áætlanir og
undirbúningur farið fram með tiil
liti til geimferðastarfsemi Rússa.
Starfsmenn NASA — jafnt sem
fólk um allan heim — eru sér
óþægi'lega vel þess meðvitanidi,
hvers konar sálræn áhrif það
hefur um allan heim að vera
annar í stað þess að vera fyrst-
ur í röðnind til þess að senda
mann til tunglsins. Geimvísinda
menn í Bandaríkjunum fögnuðu
geimferð rússneska geimfarsins
Zond 5, sem var fyrst ferð sinn-
ar tegundar, með samblandi af
aðdáun, öfund og vonbrigðum,
sannfærðir um, að þessi ferð
væri undanfari yfirvofandi mann
aðrar geimferðar Rússa umhverfis
tunglið og að lokum lendingar
á tunglinu. -
Nú eru þeir ekki eins sann-
færðir. Skýrt hefúr verið frá því,
að Zorid 5 hafi komið inn í gufu-
hvolf jarðar á nýju á þarin hátt
að ekki hafi verið hjá því kom-
izt að geimfarið sjálft hafi hitn-
að að því marki, sem einungis
tæki en ekki manntegar verur
geta þolað. I grein um Zond
5, sem birtist í Rússlandi var ekki
minnzt á mannaða geimferð.
Þannig hafa nú, rétt áður en
Apollo 7 skyldi skotið á loft,
vakna vonir að nýju um í Banda
ríkjunum, að fyrstu mennirnir,
sem stíga munu fæti á tunglið
og líta upp til jarðarinnar eins
og hún væri tunglið fyrir ofan
þá, muni þegar allt kæmi til
alts, verða bandarískir geimfar-
ar.
- FRÁLEITT
Framhald af bls. 2
sú, að stefna stöðugt að aukinni
framleiðslu og það medri fram-
leiðsluaukningu en fólksfjölgun-
inni nemur, eftir að um greini-
lega offramleiðslu er orðdð að
ræða miðað við þarfir innan-
landsmarkaðsins. Það, sem hægt
er að spara af styrkjum til lánd-
búnaðarins, eru útflutningsbæt-
urnar og þeir beinu styrkir, sem
hann fær úr ríkissjóði og bein-
línis hvetja til síaukinnar land-
búnaðarframleiðslu. Sá styrkur,
sem nauðsynlegt og sjálfsagt er,
að þjóðfélagið greiði íslenzkum
landbúnaði, er mismunurinn á
raunverulegum framleiðslukostn-
aði íslenzkra landbúnaðarvara
fyrir innanlandsmarkaðinn og
því, sem hægt væri að fá sam-
keppnisbæra vöru fyrir frá út-
löndum. Það á ekki að leyfa inn-
flutning á þeim landbúnaðaævör-
um, sem hægt er að framleiða
jafngóðar eða betri hér innan-
lands, jafnvel þótt framleiðslu-
kostnaðurinn hér sé hærri. En
það er fráleitt, að við hár norður
á íslandi séum að framleiða með
ærnum tilkostnaði landbúnaðar-
Vörur handa öðrum þjóðum og
gefa þeim frá 60% og upp í 75%
af framleiðslukostnaðinum.
Að vísu hefur orðið tiltölulega
lítil aukning á landbúnaðarfram-
leiðslunni á allra síðustu árum,
fyrst og fremst vegna erfiðs tíð-
arfars. En öfugstreymið í land-
búnaðarmálum kemur ekki sízt
fram í því, að þessi litla aukning
landbúnaðarframleiðslúnnar hef-
ur orðið þrátt fyrir gífurlega
aukningu á fjárfestdngu og stór-
aukna fóðurbætis- og áburðar-
notkun. Fjáirmunamyndun í land
búnaði hefur aldrei, hvorki fyrr
né síðar, verið jafnmikil og á
árunum 1962—1966. Á þessum
árum nam útflutningur landbún-
aðarafurða, miðað við núgildandi
gengi, um 300 milljónum kir. ár-
lega. Samtímis því, sem fjár-
festingin er meiri en nokkru
sirrni fyrr og vaxandi, er um að
ræða offramleiðslu, sem seld er
úr landi fyrir minna en hálfvirði.
Undir slíkum kringumstæðum er
aukin fjárfesting algjörlega verð-
laus fyrir þjóðarbúið. Hún er í
raun og veru minna en verðlaus,
því að hún eykur þá upphæð,
sem skattgreiðendur þurfa að
borga í útflutningsbætur.
Öfugstreymið í landbúnaðar-
framleiðslunni kemur ekki að-
eins fram í hinni stórauknu fjár-
festingu, heldur einnig í hóf-
lausri auknimgu á fóðurbætis-
notkun og áburðarnotkun. 1960
nam fóðurbætisnotkunin tæpum
26.000 tonnum, en í fyrra hafði
Dr. Gylfi Þ. Gíslason flytur ræðu sína á aðalfundi Verzlunarráðsins í gær.
- AÐALFUNDUR
Framhald af bls. 28
Uppiýsiingaskrifstofu Verzlunar-
ráðsiins. Jón Sigurðsson las upp
reilkniniga V.í. fyrir árið 1967 og
skýrði þá.
Eftir hádegisverð flutti Gylfi
hún aukizt upp í 57.600 tonn.
1960 nam áburðarnotkunin 87.700
tonnum, en í fyrra var hún kom-
in upp í 244.000 tonn. Af þessari
stórkostlegu auknu notkun á
áburði og fóðurbæti stafar síðan
framleiðsluaukning, sem selja
verður úr landj fyrir hluta af
framleiðslukostnaði. Og við þetta
allt saman bætist, að svo er
komið, að bændum sjááfum er
þessi framleiðsluaukning til
tjóns, þar eð lögum samkvæmt
má ekki greiða verðlagsuppbæt-
ur á útfluttar landbúnaðarafurð-
ir, ef útflutningurinn nemur
meiru en 10% heildarlandbúnað-
arframleiðslunnar. Því marki
mun nú vera náð, svo að ekki
aðeins þjóðarheildin, heldur
bændurnir sjálfir haifa tjón af
framleiðsluaukningunni.
Mér er ljóst, að öfugstreymi
í málefnum íslenzks landbúnaðar
er orðið svo langvinnt og á sér
svo djúpar rætur, að torvelt er
að ráða þar bót á, nema á löng-
um tíma. En einhvern tíma verð-
ur að byrja á endurbótunum. í
haust þarf án efa að gera ráð-
stafanir, sem verða launþegum
ekki léttbærar. Ég tel óhugsandi,
að þeir geti sætt sig við þær
byrðar, sem óhjákvæmilegar
munu reynast nema jafnframt
verið hafizt handa um skynsam-
legri stefnu í landbúnaðarmálum
en hér hefur verið fylgt og lagð-
ur grundvöllur að, þegar bænd-
ur voru ein fjölmennasta stétt
þjóðfélagsins og sú, sem hafði
mest áhrif á skipan Alþingis
vegna algjörlega ranglátrar kjör-
dæmaskipunar.
Þegar hliðsjón er höfð aif þeirri
þungu byrði, sem launþegar og
skattgreiðendur hafa af ástandi
landbúnaðarmálanna, verður það
enn þungbærara fyrir þá að þola
þá mikilu hækkun á innlendum
landbúnaðarvörum, sem gerðar-
'dómur um ákvörðun landtoúnað-
'arverðs hefur nú nýlega ákveð-
'ið. Ég tel, að gerðardómur sá
um verðlag landbúnaðarafurða,
sem nú nýlega var kveðinn upp,
taki af öll tvímæli um það, að
'gildandi löggjöf um þessi efni
er óhæf og að henni verður að
breyta á þessu Alþingi.
- HÖFT
Framhald af bls. 2
svipað jafnvægi náist í þróun
verðlags- og kaupgjaldsmála og
í nálægum löndum, og breyting
verði á viðhorfi launþegasam-
takanna, hefur ríkisstjórnin látið
undirbúa frumvarp að nýrri lög-
gjöf um eftirlit með einokun og
hringamyndun. Á þessari stundu
get ég þó ekki um það sagt,
hvenær talið verður tímabært að
leggja það fyrir Alþingi.
Þá tel ég það grundvallaratriði
í sambandi við væntanlegar
efnahagsráðstafanir, að kjarni
þeirra verði þannig, að þær auð-
Þ. Gíslason, viðskiptaimálaráð-
herra ræðu og eru kaflar úr
lienni birtir í Mbl. í dag.
Þá sikiluðu áliti nefndir þær,
sam s’tarfað höfðu að málum
fuindarins. Eftir kaffihlé flutti
Eyjólfur K. Jónsson, hrl. og rit-
stjóri, ræðu um framkvæmda-
veldi íslendingum samningaum-
leitanir um hagstæða aðild að
Fríverzlunarbandalagi Evrópu,
EFTA, en torveldi slíkar samn-
ingaumleitanir ekki. Enginn vafi
er á því, að þeim mun lengri
tími, sem líður, án þess að eðli-
leg tengsl takist við viðskipta-
bandalag þeirra landa, sem við
eigum 40% útflutningsviðskipta
okkar við, þeim mun varhuga-
verðara er það fyrir þróun ís-
lenzks þjóðarbúskapar í heild.
Hætta er á því, að íslendingar
einangrist smám saman frá
helztu viðskiptalöndum sínum.
Það er ekki einungis varhuga-
vert frá hreinu viðskiptasjónar-
miði, heldur einnig frá stjórn-
mála- og menningarsjónarmiði,
þar eð Fríverzlunarbandalags-
löndin eru einmitt þau lönd, sem
íslendingar hafa öldum sáman
átt nánust samskipti við, í
stjórnmálum, viðskiptamálum og
menningarmálum.
félög á Xslandi í reksbri hluta-
félaga og verðuir ræðu hams getið
síðar.
Síðan voru gerð kumn úinslit
stjórniarkosninga. Formaður
kjönnefindar ‘lýsti yfir, að í S'tjóm
Verzlunarráðsiins hefðu eftirtald
ir memin hlotið kosningu: Magnús
J. Brynjólfsson, Othar Ellingsen,
Bjöm Hallgrímisson, Bengur G.
Gíslason, Stefán G. Björnsson,
Ólafur Ö. Johnson, Davíð Sch.
Thorsteinissom, Haraldur Sveins-
son. Varameinn: Hilmar Fenger,
Hallgrímur Fr. Hallgrimsson,
Sveinn Björnsson, Tómas Pétiurs-
son, Magnús Þorgeirsson, Oound
ur Ásgeinsson, Gís’li V. Einars-
son, Haukur Eggertsson.
Eítirtaldir fu'lltrúar hafa verið
tilnefndir af félagasamtökum:
Félag ísl. iðnrekenda: Gunnar J.
Friðrikssom, Sveinn B. Valfells.
Varamenm: Bjarni Björnsson,
Árni Krisjánsison. Félag isl. stór-
kaupmanina: Björgvin Schram,
Kristján G. Gíslason. Varamenn:
Ólafur Guðnason, Einar Farest-
veit. Kaupmannasa.mtök íslands:
Pétur Sgurðsson, Þorvaldur Guð
mundsison. Varamenn: Gísli Jóh.
Siigurðsson, Pétur Andrésson. Sér
gire.nafélög: Gunnar Ásgeiæsson,
Félag bifreiðainmílytjenda. Hjörf
ur Hjartairson, Félag ísl. bygging
ai-efnakaupma'nna. Varamenn.:
Sverrir Magnússon, Apótekara-
.félag íislands. Sverrir Norlamd,
Félag raftækjaheildsala.
Endurskoðendur voru kosmir
þeir: Ottó A. Michelsen, Magnús
Helgiason.
í kjörnefnd voru kosmir þek:
Ásbjörn Sigurjónsson, Bjarini R.
Jónsson, Páll Þorgeinsson.
S.I.B.S. „ S.Í.B.S.
Hinn 10. þ.m. voru dregnir út hjá borgar-
fógeta vinningar í merkjahappdrætti berkla-
varnadagsins 1968.
Út voru dregnir 30 vinningar:
10 Blaupunkt Java sjónvarpstæki og
20 Blaupunkt Diva feröaviðtæki.
Vinningar féllu þannig:
Sjónvarpstœki:
Nr. 1425 4526 9381 12607 13524 16294
18691 23792 28489 32889
Ferðaviðtœki:
Nr. 1180 1766 3538 5049 5557 8823
10710 13270 18695 20306 20881 20955
21817 22544 25578 29097 31367 33777
37395 39430
Eigendur merkja með framangreindum ,
númerum framvísi þeim í skrifstofu vorri,
Bræðraborgarstíg 9.
S.Í.B.S.