Morgunblaðið - 24.10.1968, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 24. OKTÓBER 1968
Pr. Bragi Jósepsson:
Aldarf jóröungs stððnun íslenzkra fræöslu-
mála má rekja til úrelts fræðslukerfis
Ef einhver skyldi ætla að upp
eldisheimspeki JH og stefna hans
í skólamálum sé tilvijlanakennd
og ógrunduð er slíkt mjög fjarri
sanni. Hin kristna siðfræði ristir
hér mjög djúpt og mótar að veru
legu leyti afstöðu höfundar til
þeirra neikvæðu áhrifa, sem
tækniþróun og vísindamennska
hafa á hugi æskufólks í dag.
Jafnframt má greina ákveðna af
stöðu höfundar til valdsins inn-
an þjóðfélagsins, þar sem ráð-
herrann hefur réttinn. Á hinn bóg
inn verður ekki annað sér en að
höfundur telji að ábyrgðið hvílí,
aftur á móti, einungis hjá al-
þýðunni. Að öðru leyti má greina
eftirfarandi þætti til skilgreining
ar á afstöðu Jóhanns Hannesson
ar til fræðslumála. Ég mun hér
drepa á fjóra meginþætti þessu
til skýringar, en þeir eru: 1)
Staða alþýðunnar, 2) staða al-
þingismanna, skólanefndarmanna
og annarra embættismanna, 3)
staða nútíma tækni og vísinda,
4) staða kerfisins gagnvart rík-
inu og einstakhngnum. Eftirfar-
andi dæmi úr greinaflokki höf-
undar ættu að gefa nokkra vís-
bendingu um eðli og form þess
hugsjóniagrundvallar, sem höf-
udnur byggir á.
Bragi Jósepsson
I. Staða alþýðunnar.
1. þekking:
a) Alþýða manna veit e.t.v.
lítið um uppeldisheimspeki
(1,2)
b) Alþýðumenntun á fslandi
telst góð. (1,4)
2. skyldur:
a) Fólkinu ber að sýna áhuga
á fræðslumálum. (1,4
b) Atlir foreldrar ættu að
eiga eintak af Námsskrá
menntamálaráðuneytisins
frá 1960. (1,5)
3. árangur:
Það er almenn forsenda lýð-
ræðis að fólkið skuli ráða
menntun barnanna. (1,4)
4. afleiðing:
a) Ef fólkið sýnir áhugaleysi
á fræðslumálum missir það
vö'ldin í hendur tæknikrat
anna. (1,4)
b) Kennaraskorturinn á ræt-
ur sínar að rekja til hug-
Síðari hluti
sjónafátæktar almenningsv
(111.5)
5. ábyrgð:
Sennilega fá menn hvorki
betri né verri skóla en þeir
eiga skilið, þegar heildin er
höfð í huga. (111,5)
n. Staða alþingismanna, skóla-
nefndarmanna og annarra emb-
ættismanna.
A. (gagnvart aiþýðunni)
1. valdið:
Alþingi er æðsti valdhafi þjóð
arinnar varðandi fræðslukerf-
ið. (1,2)
2. árangur:
Engir menn hafa betri að-
stöðu til að kanna þarfir fólks
ins en þingmenndrnir. (1,2)
3. afleiðing:
Ráðamenn hafa tilhneigingu
til að skella við skolíeyrum,
unz upp úr sýður. (III,5)
B. (gagnvart ríkinu)
1. Þekking:
a) Alþingismenn þurfa að vera
dómbærir um þau mál, er
varða fræðslukerfið. (1,2)
b) Þingmenn ættu að læra
námsskrána utanbókar.
(1.5)
2. ábyrgð:
MAY fair?
MAY FAIR!!
Aldrei meira úrval af MAY FAIR
vinylveggfóðri
Hlýlegt heimili.
Fallegt heimili með MAY FAIR.
Kaupið aðeins það bezta.
VÖRÐUR - HVÖT - HEIMDALLUR - OÐINN
Friðjón Þórðarson, alþm.
Spilakvöld
Sjálfstæðisfélaganna
í Reykjavík
verður í kvöld kl. 20.30 í Sjálfstæðishúsinu.
Skemmtiatriði:
1. Félagsvist.
2. Ræða: Friðjón Þórðarson, alþm.
3. Spilaverðlaun afhent.
4. Dregið í happdrættinu.
5. Kvikmyndasýning af Varðarferðum
’67 og ’68.
Sætamiðar afhentir á venjulegum skrifstofutíma í Sjálfstæðishúsinu.
Skemmtinefnd.
Alþingismenn þjóðarinnar eiga
að ráða því, sem kennt er í
skólunum, því þeir bera
ábyrgð á stjórn þjóðfélagsins.
(1.2)
3. Kerfið:
a) Forráðamenn uppeldismála
og fræðs'lumála eiru for-
eldrar, þingmenn oig skóla-
nefndarmenn. (111,3)
b) Fólkið þarf að tala við
fulltrúa sína, þingmennina,
til þess að ráða fram úr
einstökum vandamálum
skólanna. (1.4)
4. afleiðing:
a) Foreldrar mega sjálfum sér
um kenna ef kennslan í
skólunum ber ekki árang-
ur. (11,2)
b) Sú tilhneiging, að ske’lla
skutdinni á kerfið er flótti
frá ábyrgðinni á uppeldi
eigin þjóðar. (1,5)
c) Þunm menntun hæfir mörg
um og margir sætta sig við
þunna menntun. (III,2)
m. Staða nútíma tækni og vis-
inda.
1. skólamenn:
a) Skólamenn vorir geta miðl
að bæði almenningi og þing
mönnum af reynzlu sinmi
og þekkingu. (1,2)
b) Skólamenn vorir eiga ekki
að ráða því sem kennt er
í skólunum. (1,2)
2. hefðbundnar nefndir:
a) Skólarannsóknir eru mik-
ilfenglegt og merkilegt mál
(1,2)
b) í lýðræðisþjóðfélagi vilja
skólamenn ekki leyfa hug-
mymdafræðingum og tækni-
krötum að breyta fræðslu-
kerfinu að eigin vild. (1,2)
3. tæknikratar:
a) Það er almenn forsenda
lýðræðis að örfáir tækni-
kratar ráði ekki menntun
barnanna. (1,4)
b) Tæknikratar vilja hagræða
fólkinu eins og hænum á
priki. (1,4)
c) Takmark tæknikratanna er
er að framleiða nytsamar
manneskjur, en ekki siðað-
a<r. (1,4)
d) Fólki ber að forðast áhrifa
tæknikratanna. (1,4)
e) Vaxandi vaM tæknikrat-
anna hvílir á vísindalegu
yfirskini. (111,5)
f) Aukið vald tæknikratanna
stuðlar að vaxandi einræð-
ishættu. (111,5)
IV. Staða kerfisins gagnvart rík
inu og einstaklingnum.
A. (gagnvart einstaklingnum)
1. valdið:
a) Stjórnmálamaðurinn lítur á
nemandann sem ti'lvonandi
tæki til fjáröflunar. (111,5)
b) Stjórnmálamenn hafa til-
hneigingu til að ííta á
menntun, sem hagkvæma
fjárfestingu. (111,5)
2. kerfið:
a) Námsskráin frá 1960 felur
í sér meginþætti íslenzkra
fræðslumála. (11,1)
b) Það verður eðlilegt að
reka skólann líkt og hænsna
bú, þar' sem hænur verpa
vel og sitja í röðum á
sínum prikum. (III,5)
c) Það sætir undrun hve mik-
ið er hægt að leyfa sér af
ómanneskjulegu hátterni,
þar sem vísindalegt yfir-
skin er nógu sjálfsagt orð-
ið og fastmótað. (III,5)
3. uppeldis og — eða fræðsla:
a) Samkvæmt námsskránni
hvílir aðaláherzlan á
fræðslu, en minni áherzla
á uppeldL (11,2)
b) Menning þjóðanna tekur
framförum þegar frábærra
kennara nýtur við. (III,3)
c) Vel menntuð og vönduð
kennarastétt er lífsnauð-
syn íslenzku framtíðarþjóð
félagi ef andleg menning á
að viðhaldast í landinu.
(IH,4)
d) Hugsjónamönnum í kenn-
arastétt fækkar í samræmi
við afrækslu hugsjónalegs
uppeldis. (III,5)
4. ábyrgð foreldra:
Hafi foreldrar ekki rænu á
að líta eftir þeirri fræðslu,
sem börnum þeirra er veitt
mega þeir sjálfum sér um
kenna ef þau dragast aft
urúr á veginum. (11,2)
B. (gagnvart ríkinu)
1. ríkið:
Skólar nútímans hafa tilhneig
ingu til að fá á sig ómann-
eskjulegan b'læ. (III,5)
2. mótun:
a) Lýðræðisríki ber að lög-
gilda þær bækur, sem nota
skal i skóhim. (II)
c) Próf gera starfsemi skól-
anna ódrýgri en ella. (III,I)
d) Starfsemi einstakra skóla
krefst prófa. (11,5)
e) Ríkisvaldið viðurkennir
ekki próflaus réttindi. (11,5)
f) Prófin hafa orðið ómissandi
tæki fyrir ríkið og ríkis-
valdið. (11,4)
g) Réttindi manna í dag byggj
ast að mestu á prófum.
(11,4)
3. afleiðing:
Menntun á vorum dögum er
fyrst og fremst fjárfesting.
(11,7)
4. mat einstaklingsins á verð-
mætum:
a) Góð menntun telst nú ekki
sú, sem eflir siðferðilegan
þroska og manngildi. (11,8)
b) Góð menntun í nútímanum
telst sú, sem eykur vehneg
un og framleiðni. (11,8)
c) Menntun nútímans stefnir
að því, að manneskjan lifi
af einu saman brauði. (11,8)
AðstoðarlœknisstaBa
Staða aðstoðarlæknis við Vífilsstaðahæli eT laus til
umsóknar frá 1. desember 1968. Laun samkvþamt
samningi Læknafélags Reykjavíkur og stjómamefndar
ríkisspítalanna um laun lausráðinni lækna.
Umsóknir með upplýsingum um aldur, námsferil og
fyrri störf sendist stjómarnefnd ríkisspítalanna,
Klapparstíg 29, fyrir 24. nóvember n.k.
Reykjavík, 22. október 1968
Skrifstofa ríkisspítalanna.