Morgunblaðið - 24.11.1968, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. NÓVEMBER 1968
— Ræða forsætisráðh.
Framhald af bls. 17
sem einmitt bednist að framtíðar
lausn þeiirra vandamála, sem hér
er um raett.
Enginn efi er á því, að ef vel
tekst til getur aðild íslands að
EFTA orðið til að skapa hér
ótalda möguleika til aukinnar at-
vinnu, og á það jafnt við um
okkar gömlu atvinnuvegi og aðra
nýja. I bili er gengisbreytingin
aftur á móti langlíklegasta og
raunar eina faera leiðin til að
örva atvinnulífi'ð. Háttvirtir and
staeðingar hafa aldrei fengiat til
að segja, hvort þeir vildu fara
þá leið eða ekki. Þeir báðus-t ber-
um orðum undan að fá nokkrar
tillögur um ákveðna gengisbreyt-
ingu frá sérfræðingunum, en án
slíkra tillagna var auðvitað allur
samanbur’ður við aðrar leiðir
þýðingalaus. Þó kvartaði háttv.
þm. Ólafur Jóhannesson undan
þvi, að hann skyldi ekki gerður.
Sannleikurinn er sá, að háttv.
andstaeðingar vildu aldrei láta
uppi hug sinn til gengisbreyting-
ar. En án slíkrar hreinskilni var
samstarf óhugsanlegt.
Ríkisstjómin valdi gengis-
breytingu af því, að stjórnin set-
ur atvinnu og aukna framleiðslu
öllu öðru ofar.
VERÐUGT VERKEFNI FYRIR
ÆSKUNA
í upphafi máls míns minntist
ég á efasemdir sumra um það,
hvort ísland gseti haldið sjálf-
stæði sínu. Því miður getum við
gloprað því niður. Svo hefur far-
ið fyrir margfalt staerri og öflugri
þjóðum en okkur.
En sízt af öllu þurfum vfð að
fara svo að. Auðvitað verðum við
að skilja, að úr þvi að margfalt
mannfleiri þjóðir telja sig þurfa
á samvinnu við aðra að halda,
þá þurfum við hennar því frem-
ur.
En þótt slík samvinna takist,
megum við, íslendingar aldrei
glata sjálfstæði okkar, aldrei láta
okkur til hugar koma að leysa
vandraéði okkar með því að ger-
ast hluti annarrar, stærri ríkis-
heildar. En við skulum gæta
þess. að að slepptum varnarmál-
unum, sem okkur hefur tekizt
að leysa á okkur einkar hagfelld
an hátt, þá þarf hver Islending-
ur í miklu ríkara mæli en ein-
staklingar annarra þjóða að
leggja sig fram til að tryggja
sjálfstæði þjóðarinnar og bæta
hennar hag. Vegna fámennis
þjóðarinnar en stærðar landsins
og aðstöðu allrar má Island af
engum dugmiklum manni missa.
I því felst einmitt ævintýrið að
vera íslendingur, sú mikla gjöf,
sem okkur er gefin, og hlýtur að
hvetja okkur til að leggja okkur
alla fram.
Að þessu sinni skiptir mestu,
að allir leggist á eitt um að
bægja frá vfðtæku atvinnuleysi
í bráð og tryggja öruggan vel-
famað til frambúðar með því að
koma hér upp fjölbreyttari at-
vinnuvegum og hagnýta öll gæði
landsins, þess eigin börnum til
aukinnar hagsældar.
Þetta kann að verða örðugt, en
það er verðugt verkefni fyriir
alla þjóðholla Islendinga og þá
einkum hina þróttmiklu æsku-
menn, sem nú -hafa framtíð Is-
lands í hendi sér.
Náms-
styrkir
v/ð Nordisk
institutt for sjörett
EFTIRF ARA NDI styrkir eru
lausir til umsóknar fyrir lög-
fræðinga og laganema frá NorS-
urlöndunum, sem hafa hug á að
dveljast við nám og rannsóknir
við Nordisk Institutt for Sjö-
rett, Olsóarháskóla:
SVEINN KRISTINSSON SKRIFAR UM:
KVIKMYNDIR
Nú fer að stuttast í það, að
kvikmyndhaúsin leysi fiáskjóðu
jólakvikmynda sinna. „Hvað
það verður veit nú enginn“
eins og par stendur en við skul-
aum vona, að þá verði sem vand-
aðastar og beztar kvikmyndir á
boðstólum.
Af beim kvikmyndum, sem
verið er að sýna, þegar þetta er
hripað hafa „Doctor Zivago“ og
„Hernámsárin" haldið lengst út.
„Jeg —en kvinde 11“ í Kópa-
vogsbíói hefur einnig hlotið mjög
góða aðsókn. Hún er að vísu í
flokki peirra „klámmynda", sem
hlotið hafa einna versta dóma í
sendibréfadálkum dagb'laðanna,
einkum hjá þeim, sem ekki háfa
séð þær. Eigi að síður finnst
mér það nokkuð góð mynd fram-
an af, en sá herjans galli er á
henni, að hún endar í algjöru
antiklimaxi, kynferðisvandamál
og spurningar þeim samfara fá
nánast pólitízka lau‘»n. Delikvent
inn var nasisti, og þá hlauthann
að sjálfsögðu að v.-ra kynferði-
lega spilltur! — Það var full-
ódýr lausn.
Ef til vil'l er andófið geng
klámi í kvikmyndum þáttur í
einskonar „menningarbyltingu".
sem er í þann veginn að skella
á gegn hvers konar ljótleika og
,ósamræmi“ í listsköpun. Tals-
verða athygli ,mun hafa vakið
grein, sem birtist hér í blaðinu
ekki alls fyrir löngu eftir þekkt
an menningarfrömuð íslenzkan,
þar sem hann telur, að íslenzk
listsköpjn — já og raunar fleiri
þjóða — sé á villigötum og
vinni að niðurrifi máttarstoða
þjóðfélagsins. Og beir, sem eiga
mesta sbk á þessu, eru að dómi
greinargöfundar, listgagnrýnend
ur við blöð, útvarp og önnur
fjölmiðlunartæki, og sé þar um
að kenna annað hvort heimsku
þeirra eða illsku og gefið er í
skvn, að pólitízkar hvntir liggi
þar að baki. Sem sagt.: ekki
ósvipuð lausn og í kvikmynd-
inni „Jeg — en kvinde“.
Mér finnst lausnin í þessari
vel stíluðu og að mörgu leyti at-
hyglisverðu grein vera ofódýr,
alveg eins og í nefndri kvik-
mynd. En hún sýnir, hvað ýms-
um getur dottið í hug í örvænt-
ingarfullri leit að skýringum á
þeim ljótleika í listum, sem þeim
finnst mjög áberandi þjóðfélags-
fvrirbæri á síðustu tímum. Þeim
finnst Tíkt og þeir standi and-
spænis skipulögðu samsæri. „Á-
mátleg og ljót“ lis*averk“ byrgja
þeim sýn til allra höfuðátta.
Austur í Rússlandi kunna
stjórnarvöldin haldgóða skýr-
ingu á tilhneigingum þarlendra
höfunda til að draga ýmis kon-
ar „ljótleika" fram í dagsljósið.
Þeir eru sum sé að reyna að
grafa undan máttarsioðum þjóð-
félagsins, bannsettir og eyði-
leggja hina gómsætu vexti bylt
ingariniar. Ég hugs? til dæmis,
að stjórnarvöld þar eystra yrðu
ekki gizka hrifin af þvi, ef ein-
hver rithöfundur þeirra færi að
1. Styrkir fyrir lögfræðinga,
sem hafa hug á að stunda rann-
sóknir í sjórétti um lengri eða
skemmri tíma með vísindaleg
ritstörf eða lögfræðistörf á sviði
sjóréttar fyrir augum. Veita
skal upplýsingar um, hve lengi
viðkomandi óskar að dvelja við
stofnunina, styrkupphæð, sem
sótt er um og efni það, sem um-
sækjandi hyggst leggja stund é.
2. Styrkir að fjárhæð kr.
3.500,00 til laganema, sem vilja
leggja sérstaka stund á sjórétt.
Gert er ráð fyrir að styrkurinn
nægi til 3ja mánaða dvalar við
stofnunina.
Umsóknir sendist Nordisk
Institutt for Sjörett, Karl Jo-
hans gt. 47, Osló 1, fýrir 6. jan-
(Frá Háskóla íslands).
staðhæfa, að æðsta goð þeirra,
Lenín, hefði verið fiðlítill vesa
lingur“ og gengið iafnvel með
kynferiðssjúkdóm. Þótt gerzkir
séu kannski að mestu hættir að
leysa efnabagsleg vandamóí rit-
höfunda ginna með þeim einfalda
hætti að koma þelm i fóður á
önnur tilveruplön, þá er ekki
ólíklegt, að silíkir „afsiðuniarriit-
höfundar“ yrðu ceknir úr um-
ferð um nokkurn tíma — Það
eru áreiðanlega fileiri en áminnst
ur greinarhöfundur og höfundur
Jeg — en kvinde“, sem telja
æskilegt, að fólk myndi samtök
með sér, til að ihindra „endur-
skoðunarsinna" í því að dýrka
ljótleikann sér til pólitízks ávinn
ings.
Kvikmyndum hefur verið beitt
mikið í áróðursskvni í einræðis
ríkjum á síðustu áratugum. f
lýðræðisríkjum telia kvikmynda
höfundar sér heimit að koma
skoðunum sínum á framfæri á
sem áhrifaríkastan hátt, reka
sinn einkaáróður eftir því sém
andinn bæs þeim i brjóst eins
og aðrir listamenn. — „Klám-
mvndir“ þær. sem rvo miög hafa
verið umtalaðar í dagblöðunum
undanfarið. verða auðvitað að
dæmast út frá bví. hvert lista-
gildi bær hafa. Kiám er huét.ak
sem menn eru alls ekki á eitt
sáttir um. hvernig heri að skil-
greina. og skiptir oft skÖDum í
því efni, hversu vel kidkmvnd-
in er gerð að öðm leyti og
hversu vel kvikmyndin er gerð
að öðru leyti og hversu vel
„klámið" fellur inn í heildarmót
un myndarinnar.
Sumum hafa þótt „Hernámsár-
in“ ískyggilega klámkennd og
jafnvel óskað eftir, að myndin
yrði rækilega endurskoðuð með
hliðsjón af því, áður en hún
kæmi Norðmönrium í hendur. Ég
sé enga þörf á því. Mundi telja
það hsldur rýra myndina. ef
þessu ástandssymbóli væri kippt
út úr Lenni. Hvað, sem annars
má segja um listagildi þess, þá
held ég það geti engri sálu spi'llt
sem ekki er áður búin glötun.
Hvað Norðmönnum viðkemur
sérstaklega. þá er mér ekki kunn
ugt um, hve mikið þeir hafa gert
að því að framleiða sambærileg-
ar myndir frá sínum hernámsár-
um. En ólíklegt þykir mér, að
þar komi fram náin samskipti
ungkvenna þeirra við Þjóðverja
Er skiljanlegt, að Norðmenn séu
ekki ákaflega fíknir í að halda
slíku mjög á loft. Þeir nutu
annars og lakara sambýlis en við
íslendingar á þeim árum. —
Þótt við teldum stúlkum okkar
það lítt til prýði, að falla fyrir
einkennisbúningum setu
liðsmanna á stríðsárunum, þá
hlutu þær aldrei neina djúp-
tæka bjóðarfordæmingu vegna
þess einkum, að við litum yfir-
leitt ekki á setuliðsmenn sem
fjandmenn þjóðarinnar — í
hæsta iagi menn, ,-em væru stað
settir hér af illri nauðsyn. —Ég
tel víst, að Norðmenjn geri sér
ijósan þennan mun og skoði
„ástandssenuna" í því ljósi.
Eins og getið var 1 upphafi,
erum yér orðnir arforvitnir að
frétta, hvaða kvikmvndir gefur
að líta hér á jólum. Vonandi er,
að þær hneyksli sem fæsta, því
á stórhátíðum fer vel á því, að
menn stilli hugi sína saman í ein
drægni og siðprýði. Dg vonandi
þarf fólk ekki að bindast sam-
tökum um að verjast áhrifum sið
spillandi listsköpunar í framtíð-
inni. Þar fer bezt á því, að hver
og einn reyni að verja sjálfan
sig, — með Guðs hjálp eftir því,
sem honum þykir ástæða til.
Við þekkjum of vel reynslu
annarra þjóða af því, er „al-
mannasamtök" taka að sér að
skammta listamönnum tjánlngar-
frelsi. Sú skömmt'in hefur oftast
yfir sér meiri ljótleika en jafn-
nýjar brautir í efnisvali við efn-
ismeðferð.
Bára Angantýsðóttir ásamt læ rlingi á snyrtistofu sinnl.
NY SNYRTI-
STOFA OPNUÐ
BÁRA Angantýsdóttir, snyrtisér-
fræðingur, hefur opnað Fótaað-
gerða og snyrtistofu að Grenimel
48, kjallara. Bára iærði grein
sína í Englandi, en starfaði síðan
á snyrtistofunni í Bænðahöllinni
i tvö ár. Á síðast liðnu sumri
ferðaðist hún talsvert um Iandið
og tók fólk i fótaaðgerðir og
snyrtingu og mæltist sú þjón-
usta ágætlega fyrir.
Snyrtistofan er í nýju vistlegu
húsnæði að Grenimel 48, eins og
fyrr segir. Þar er veitt margs
konar þjónusta, fóta og hand-
snyrting, andlitssnyrting, ljós og
nudd, bæði megrunarnudd og svo
kallað partanudd. Stofan er opin
virka daga frá kl. 9-5.
Fjárskortur hamlar
starfsemi U.M.F.Í.
— 16. sambandsráðsfundur U.M.F.I.
16. SAMiB ANDSRÁÐSFUNDU R
Ungmenmiaféia'gs íal'amds var
haldiiin í Kópavogi dia'gaina 19.
og 20. október tal. Fundiinn sátu
fuíltrúar frá 10 samibandsaðil-
uim ásairnt stjórn UMFÍ og noklkr
um 'gestum. Eiríkuir J. Eiríkisson,
sambamidss'tjóri, setti fiuinidiinin og
stjórnaði honum, en fundarriit-
airar voru þeir Jóha'nnes Siig-
mundsson og Kristján Imgólifs-
son Lögð var fraim skýrsla
stjórn'airmin'ar -um starfsemiin'a
frá síða'sta sambaindsþiin'gi og
var hún reifuð og rædd. Fjöl-
mörg má'l voru tdi umræðu og |
aflgreiðslu á fundiimuim, og voru ]
lagðar firam miargar tillögux af
’Stjórn og einstökum fuillitrúiuim.
Helzitu samþyikbtir fund'arkus
voru um efitirtalin miál: Fjármál,
íþrótitamál, starfsíþróttir, laud-
græðsliuimál .skátomiál, tím'ariitið
Skinfiaxa, Þra'sitaskóg og re'kstur
féíagsheimiil'a.
Miki'ð var rætt um næstia lands
mót UMFÍ, sem háð verður á
U'n.gmenniasambainds Skagafjarð-
ar. Undirbúninigur er þegar haf-
iran þar í héraðiiniu og haÆa Skiag-
firðingair fuH'an hu'g á að gpra
mótið seim iglæsilegaisit.
Starfsemi Unigmemniaifélaigi fs-
lands hefiur stöðugt auikizit og
orðið umfarugsmeiri á uind'ainföm
um árum, en jafnframt hefur
fjiárskortur hamalað samtöikuin-
um í stöðugt vaxamdi mæli,
þanmig að nú er svo komið. að
starfið Mýtiur að bíða stóra
hnekki, ef ekki ræðsit bót á í ná-
immi fram'tíð. Af þessum ástæð-
um voru fjármiál UMFI mjog til
uimræðu á sambamidsráðsfundiin-
um og voru allir á eimu máli um
að treysta yrði á fjáirha'gsgrund-
völlimn, ef h ei'l'd arsa'm tökunum
ætti að auðnast aið veria forystu-
og 'sameiiningaraifil uogmenna-
fói'aigammia u:m atlt iamd. Á fumd-
inium var ákveðið að ruæsita
sambanidisþing UMFÍ, hið 26. í
röðinni, skuli hiaild'ið að Laugum
í Þinlgeyjarsýslu í júnímánuði *
næsta ári.
Aðolfundnr
Stnngnveiði-
félngsins
AÐALFUNDUR Stangaveiðifé-
lags Reykjavíkur var haldinn í
Súlnasal Hótel Sögu sunnudag-
inn 17. nóvember. — Á dagskrá
voru venjiuleg aðalfundarstörf og
lagabreytingar. Formaður félags
'ins, Axel Aspelund, minntist í
upphafi þeirra félagsmanna, sem
látizt höfðu á árinu og einnig raf
magnsstjórans í Reykjavík, Ja-
kobs Guðjohnsen. Funiáarstjori
var skipaður Barði Friðriksson.
Úr stjórninni áttu að ganga
samkivæmt félagslögum, Oddur
Helgason og Jóhann Þorsteins-
son og þakkaði formaður þeim
vel unnin störf á liðnum árum.
Stjórn fyrir næsta kjörtímabH
skipa þessir menn: Axel Aspe-
lund, form.; Stefán Guðjohnsen,
varaform.; Guðni Guðmundsson,
gjaldkeri; Árni Kristjánsson, rit
ari og Hannes Pálsson, fjármála
ritari.