Morgunblaðið - 26.03.1969, Qupperneq 10

10
MORGTJNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 26. MARZ 196®
Skemmtilegast er hljóðfærið
sem segir gogg, gogg, gogg
— segir Hrund, 8 ára, sem stjórnaði Sinfóníuhljómsveitinni
UM 3000 BORN hafa sótt
barnatónleika Sinfóníuhljóm-
sveitarinnar. Fyrri tónieikarn
ir voru seint í febrúar og í
gær hófst svo seinni umferð-
in með tónleikum í Háskóla-
bíói. Þá komu aftur börnin, af
fyrstu tónieikunum í febrúar.
Á þeim tíma, sem leið á milli,
hafa mörg þeirra sent stjórn-
andanum, Þorkeli Sigurbjörns
syni bréf, þar sem þau segja
frá því sem þau sáu og heyrðu
og lýsa skoðun sinni á lögum
og leik. Mörg hafa skreytt
bréf sin með teikningum.
Fyrir þessi bréf eru veitt
verðlaun. Eitt barn fær að
koma upp og stjórna hljóm-
sveitinni. í gær var það lítil
stúlka, Hrund Sigurbjörnsdótt
ir, Haðarlandi 13 í Fossvogi.
Lék þessi stóra hljómsveit
„Það er leikur að læra“ undir
hennar stjórn. Fyrir hádegi í
dag kemur svo röðin að ein-
hverju barni af öðrum hljóm-
lcikunum og síðdegis að
bami af þriðju hljómleikun-
Bjorn
oúzcfri/-ol%usrzA /l/a/7- r/TiýOj
siÁ//mr/n/o6tj’ur/’ <Xþ yán/O'^/oí/u.-
Drau|gadansin>n eftir Saint-Saint var mjög skemmtilegur og
svo kostulega leikinn af Birni ólafssyni, skrifar ögmundur
Skarphéðinsson, sem hefur teiknað þeesa mynd.
Svona sér Hildur Ástþórsdóttir í Vogaskóla Sinfóníuhljómsveitina. Og skýring fylgir: Gter-
augun efst til vinstrj eru gleraugun hans Árna Elfar.
Hrund, sem er 8 ára göm-
ul, skrifaði: Mér fannst
skemmtilegasta lagið „Það er
leikur að læra“ og hljóðfærið
sem heyrðist í gogg, gogg,
gogg. Bréfið hennar er skreytt
teikningu af hljómsveitinni,
og þvi fylgir sögubók eftir
bréfritarann, með frumsam-
inni sögu um montna trommu
leikarann, sem sprakk af von
brigðum, þegar krakkarnir
sögðu að hann spilaði illa.
Ekki eru allir sammála um
hvaða hljóðfæri sé skemmti-
legast. Mörg börnin segja:
Mér fannst skemmtilegast að
heyra í manninum spila á
hljóðfæri, sem heyrist í eins
og klukku. Magnús í 7 ára-P
í Kópavogi segir: Það var
mest gaman að fölsku bjöllun
um og draugunum. Það hlýt-
ur að vera gaman að berja á
trommur og spila á alla þessa
lúðra.
f bréfunum kemur líka
fram gagnrýni. Berglind Rós
Pétursdóttir, 9 ára, skrifar: Ég
var með systur minni og mér
fannst mjög gaman. En mér
fannst eitt að. Það voru menn
irnir sem spiluðu á fagot, flaut
ur, horn og trommur, því ég sá
þá ekki. Faliegast fannst mér
Framhald á bls. 23
SKÁKÞÁTTUR
í UMSJÓN SVEINS KRISTINSSONAR
Á NÆSTA ári verður Taflfélag
Reykjavíkur 70 ára, stofnsett í
október árið 1900. Aðalhvatamað
ur að stofnun þess var Pétur
Zóphóníasson, siðar ritstjóri og
kunnur fræðimaður. Hann var
þá nýkominn frá námi í Kaup-
mannahöfn, en þar var hann
jafnoki fremstu meistaraflokks-
manna Dana. Þegar heim kom,
var Pétur langöflugasti skákmað
ur hérlendur, og var fremsti
skákmaður okkar að minnsta
kosti fram um 1915.
f grein, sem Pétur ritaði í
skáktímaritið „Nýja Skákblaðið“
árgang 1940, 5. tölublað, telur
hann upp þá, sem hann man þá
eftir af stofnendum félagsins, og
er fróðlegt að líta á þann lista.
Það eru alls tuttugu og fimm
menn (alls voru stofnendur 29),
og fara nöfn þeirra hér á eftir:
Pétur Zóphóníasson,
Sigurður Jóneson, fangavörður,
Sturla Jónsson, kaupmaður,
Pétur Pétursson, bæjargjaldk.,
Friðrik Jónsson, kaupmaður,
Einar Benediktsson, skáld,
Björn M. Ólsén, rektor,
Indriði Einarsson, rithöfundur,
Jakob Jónsson, verzlunarstj*.,
Ingvar Pálsson, kaupmaður,
Helgi Helgason, verzlunarstj.,
Júlíus Guðmundsson, kaupm.,
Pétur Bogason, læknir,
Skúli Bogason, læknir,
Sturla Guðmundss., cand. phil.,
Sig. Guðmundsson, prestur,
Jens Waage, bankastjóri, .
Ágúst Sigurðsson, prentari,
Pétur G. Guðm.son, fjölritari,
Ólafur Björnsson, ritstjóri,
Sigurjón Jónsson, framkv.stj.,
Þórður Sveinsson, læknir,
Báldur Sveinsson, blaðamaður,
Magnús Magnússon, skipstjóri,
Ludvig Andersen, heildsali.
Þetta er fríður hópur og eng-
in furða, þótt fljótt hlypi gróska
í þann félagsskap, sem hafði
slíku úrvalsliði á að skipa. —
Fyrsti formaður félagsins var
Sigurður Jónsson, fangavörður,
en aðrir í stjóm Pétur Zóphónías
son og Sturla kaupmaður Jóns-
son, móðurbróðir Péturs.
Meðal ungra manna, sem
gengu í félagið á næstu árum,
var Ólafur Thors, sem var kjör-
inn ungur í stjórn þess. Varð
hann ritari félagsins 1909 og for-
maður þess 1910. En brátt köll-
uðu ný og nytsamari verkefni
hinn dugmikla, uppvaxandi at-
hafna- og stjórnmálamann til
starfa.
Meðal annarra stjórnmála-
manna, sem ég hefi heyrt, að
hafi verið og séu (þeir, sem enn
eru lífs) sérlega áhugasamir um
3kák, má nefna Einar Arnórsson,
Einar Olgeirsson, Lúðvík Jósefs-
son og Gunnar Thoroddsen, að
ógleymdum Jóni Þorsteinssyni,
sem mun vera öflugasti skákmað
ur, sem kjörinn hefur verið á
þing; mundi sennilega fá dágóða
útkomu, þó harin tefldi samtímis
við alla hina þingmennina. —
Hér er örugglega vantalið tals-
vert af þingmönnum og stjórn-
málamönnum, sem verið hafa
áhugasamir um skák. Skákin hef
ur verið nefnd þjóðaríþrótt ís-
lendinga, og því engin furða,
þótt menn af ýmsum stéttum
hafi stundað hana einhvern tíma
á æviskeiði sínu.
Vort heimslíf er tafl fyrir
gíöggeygan gest,
þar sem gæfan er ráðin, ef
leikurinn sést, —
og þá haukskyggnu sjón ala
fjöll vor og firðir.
Vafasamt er, hvort Einar Bene
diktsson hefði nokkru sinni
brugðið fyrir sig þessari líkingj
í kvæðinu „Væringjar", ef hann
hefði ekki verið mjög áhugasam-
ur um skák og teflt talsvert á
tímabili. — Því miður á ég ekki
í fórum minum nokkra skák,
teflda af Einari Benediktssyni og
minnist þess ekki að hafa séð
ská'r eftir hann. Væri þó nógu
fróðlegt að sjá, hversu glögg-
eygur hann hefur verið á leiki
á þeim vettvangi.
En hvað sem því líður, þá er
það ánægjuleg staðreynd fyrir ís-
lenzka skákmenn, að stórbrotn-
asta ljóðskáld okkar á þessari
öld og einhver mikilhæfasti
stjórnmálaforingi okkar, skyldu
á uriga aldri festa ást á hinni
„göfugu, konunglegu list“, eins
og skákin hefur stundum verið
nefnd.
Hvernig tefldu fremstu skák-
menn okkar um aldamótin? Því
er fljótsvarað. Miðað við tafl-
mennsku fremstu skákmanna
okkar nú, þá var taflmennska
þeirra auðvitað ekki góð, enda
hefur skáktækni fleygt svo fram
síðan um allan heim, að það væri
hrein fjarstæða að bera saman
gæði skáka almennt frá þessum
mismunandi tímaskeiðum. Auk
þess hafa skákmenn okkar þá
sjálfsagt ekki fylgzt eins vel með
erlendri samtíðarþróun í skák-
listinni og skákmenn okkar gera
nú. Erlendar skákbókmenntir
hafa borizt hingað óreglulegar
þá og voru lika fáskrúðugri.
Þetta verður ,ásamt fleiru, að
hafa í huga, þegar skoðaðar eru
skákir íslenzkra skákmanna um
aldamótin.
Skákin, sem hér fer á eftir, er
tefld á fyrsta móti, sem Taflfélag
Reykjavíkur hélt, haustmóti
þess, í október árið 1900. Hún
var metin bezt teflda skákin á
mótinu og birtist síðar í hinu
virta þýzka skáktímariti
„Deutche Schachzeitung“. —
Skulum við nú líta á gripinn:
svartur eigi betri leik en hörfa
aftur á sama reit með riddar-
ann).
12. Db2 Bd6
13. g3
(Enn var betra að leika h3. Með
leik sínum veikir hvítur kóngs-
stöðuna, og nær nú svartur sókn,
sem erfitt er að verjast, vegna
þess, hve menn hvíts á drottn-
ingararmi eru illa staðsettir).
13. — Rc-e5
14. Be2
(Vonleysislegur leikur. 14. Rd4
er þó alla vega skárra).
14. — f5
(Svartur getur nú leyft sér flest.
Taflið var auðvitað einnig létt-
unnið eftir dráp á e4).
Hvítt: Sigurður Thoroddsen
Svart: Pétur Zóphóníasson
Sikileyjarvörn
15. Rxe5 Bxe5
16. c3 0—0
17. exf5
1. e4 c5
2. d4
(Nú til dags er nær undan-
tekningarlaust leikið 2. Rf3 eða
Rc3).
2. __________ cxd4
3. Dxd4 Rc6
4. Dc3
(Betra er 4. De3).
4. — e6
5. a3 a6
6. Rf3 b5
7. Bd2
(Flestir aðrir reitir voru heppi-
legri fyrir biskupinn en þessi).
7. — Bb7
8. Bd3 Rf6
9. 0—0 Dc7
(Það er greinilegt ,að liðsskipan
svarts er mun rökréttari en hvíts.
Menn hvíts á drottningararmi
eru hörmulega staðsettir, er til
úrslitaátaka dregur).
10. Hf-el HcS
11. b4 Rg4
(Þessi leikur á ekki að færa
svörtum fljótvirka, afgerandi
sókn, ef hvítur svarar honum
rétt. Eftir 12. h3 er vafasamt, að
(Með því að hróka í 16. leik gaf
svartur andstæðing sínum færi
á að draga baráttuna á langinn,
en hann notfærir sér ekki það
tækifæri. Svartur átti að fórna
riddaranum á f2 í 16. leik og
hróka síðan og yrði þá lítið um varnir hjá hvítum. Bezt var hins vegar .fyrir hvítan að drepa ridd- arann á g4 í 17. leik, þótt taflið væri einnig tapað þannig).
17. — Rxf2
(Önnur fljótvirk vinningsleið
var 17. — Dc6. 18. og vinnur fljótt). f3 Db6 skák
18. Kxf2 19. BfS Hxf5f
(Ef 19. Kgl, þá Db6 skák og mát-
(Ef 19. Kgl, þá Db6 ar). skák og mát-
19. — Bxf3
20. Be3 Hc-f8
21. Kgl Bxg3
22. Dd2 Hf8-f6
23. hxg3 Dxg3t
24. Kfl Bg4t
25. Bf2 Hxf2t
og nú gatst hvítur loks upp.