Morgunblaðið - 11.05.1969, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 11. MAÍ 1980
GRÖNN kona, létt í spori,
vígöi Skautahöllina á dögunum.
Það var Katrín Viðar, píanóleik
ari. Að sjá hana líða þarna
yfir svellið, svona léttilega,
minnti okkur á, að þó allir
kannist við Katrínu Viðar og
hennar langa lífsstarf, þá hefur
undir höfuð lagzt að fá viðtal
við hana. Það ætlaði líka að
ganga hægt- Ekki af þvi hún
tæki okkur ekki nógu elsku-
lega, þó hún væri svolítið treg,
heldur miklu fremur af þvi að
hún er svo önnum kafin við
störf og áhugamál, að erfitt
reyndist að finna tíma fyrir
viðtalið. Katrin kennir enn
pianóleik alla virka daga. Og á
frídögum fara þau hjónin, hún
og Jón Sigurðsson, fyrrverandi
skólastjóri, langar gönguferðir
og njóta íslenzkrar náttúru. Eg
hefi fyrir satt, að fáir hafi
við þeim í slíkum göngum.
— Já, við förum mikið í
gönguferðir. Það kemur til af
þvi að við erum að safna öræfa
jurtum, sem við ræktum við
sumarbústaðinn okkar við
Þingvallavatn, svaraði Katrín,
er við rorum setztar eitt kvöld-
ið i stofunni hjá henni í gamla
húsinu á Laufásvegi 35. — Við
búum í sveitinni öll sumur,
fiytjum strax og skólum lýkur,
og förum svo ferðir um landið
til að leita að jurtum- Að vetr-
inum förum við reyndar líka
í gönguferðir, tökum með okk-
ur siðdegiskaffið út í hraun á
sunnudögum, því aðra daga er-
um við að vinna. Ég veit ekk-
ert skemmtilegra en að vera
þannig úti.
— Fyrir austan er iíka
skemmtilegt að vera. Þar er
svo fallegt. Við höfum horft þar
á ótrúlegustu náttúruundur,
eins og t.d að sjá tunglið bók-
staflega dansa, þeytast upp og
niður. Og líka séð það koma
Viðtal við Katrínu Viðar, sem
kann að njðta þess fegursta,
sem lífið hefur upp á að bjóða
eins og beint upp úr gignum á
Skjaldbreið. Marga sumarnótt-
ina höfum við notið þess að
vera uppi í heiðinni.
— Hvað hafið þið fundið
margar íslenzkar jurtir og rækt
að i garðinum ykkar?
'A' Hver jurt verður
vinur
— Ég býst við að flestar ís-
lenzkar blómjurtir hafi verið
þar. En þær týna tölunni á
milli. Og þá verðum við að fara
aftur af stað til að endurnýja
þær sem farast. Nú orðið get-
um við líka oft fengið jurtir, í
stað þeirra sem ekki lifa, í
grasgarðinum í Laugardalnum.
Megnið af islenzku jurtunum
þar eru úr landinu okkar. Okk-
ur þykir svo vænt um Reykja-
vík, að okkur finnst gaman að
geta gert eitthvað fyrir borg-
ina með því að leggja henni
þannig tii jurtir í grasgarð.
Með því móti má líka skiptast
á jurtum og bæta upp tap á
báðum stöðum. í sumar voru
hjá "bkkur brönugrös nálega
alls staðar að af landinu. Þau
vaxa vel, eitt var t.d. með 17
grösum á.
— Er ekki oft erfitt að finna
eina og eina jurt? Þarf ekki
mikið fyrir því að hafa?
— Jú, við förum oft langar
leiðir og erura marga daga að
leita að einni jurt. Það gerir
erfiðara fyrir, að maður verð-
ur að hitta þær á blómgunar-
tímanum, því annars er ekki
svo gott að þekkja þær. Við höf
um víða farið í jurtaleit. Hæst
uppi í fjöllum höfum við fund-
ið jöklasóley. Ég held líka að
við höfum fengið austfirzku
bláklukkuna til að vaxa villt
hjá okkur. Svo finnur maður
ailtaf nýjar og nýjar tegundir-
Ég fann t.d. nýlega gullspora-
blóm hér við flugvöllinn, en
það er ekki enn talið með í ís-
lenzku flórunni. Þegar við vor-
um á ítalíu fyrir nokkrum ár-
um, komum við í alpagarð í
fjöllunum við Lago Maggiore.
Okkur var boðið að taka þau
fræ, sem við vildum. En við
áttum bara flestar tegundirnar
heima.
— Þetta hlýtur að vera
skemmtileg iðja- Og björgunar-
starf er það.
— Já, I hvert skipti sem
hægt er að græða jurt á öðr-
um stað, má segja að það sé
björgunarstarf. Með aukinni
ræktun deyja margar tegundir
út, grasið kæfir allt. Þess-
vegna er skemmtilegt að geta
látið þær vaxa villt á nýjum
stað. En jurtasöfnun er einkum
skemmtileg fyrir það, að hver
jurt verður vinur manns. Mað-
ur er aldrei einn. Hver jurt,
sem maður rekst á, er gamall
kunningi Eins höfum við í
sambandi við þessa jurtasöfnun
kynnzt elskulegu fólki um allt
land, sem hafa orðið vinir okk-
ar.
Katrín er góður Reykvíking-
ur, eins og sést af ummælum
hennar hér að ofan um borg-
ina, og hefur lengst af alið
aldur sinn þar. Hún er þó alin
upp á Akureyri, dóttir Jóns
Norðmans, kaupmanns og út-
gerðarmanns þar og Jórunnar
Einarsdóttur frá Hraunum í
Fljótum. Á Akureyri ólst hún
upp í stórum hópi músikalskra
og listrænna systkina.
— Okkur fannst Akureyri
indæll bær. Þar leið okkur vel
og áttum gott bernskuheimili,
máttum læra ailt sem við vild-
um, teikningu, hljóðfæraleik
og hvað eina, sem okkur þótti
skemmtilegt. Pabbi keypti pí-
anó handa okkur, en þau voru
ekki mörg á Akureyri í þá
daga- Við lærðum að leika á
það hjá Sigurgeiri Jónssyni,
sem var ákaflega músíkalskur
maður.
— Svo þér eruð bæjarbarn
frá upphafi, og hafið samt
fengið svo mikla ást á íslenzkri
náttúru?
— Ég var öll sumur á Hraun-
um í Fljótum hjá móðursystur
minni, Ólöfu Einarsdóttur og
Guðmundi Davíðssyni. Faðir
minn var reyndar líka úr Fljót-
unum, sonur sr. Jóns Norð-
mans á Barði. Guðmundur á
Hraunum var bróðir Ólafs
Davíðssonar og mikill náttúru-
unnandi. Hann var okkur börn
unum svo góður og fór með
okkur öllum út í móa og
kenndi okkur að þekkja jurt-
irnar.
'Ar Sungið og spilað
allan daginn
— Þér byrjuðuð þá ung að
læra að leika á pianó, og héld-
uð því svo áfram?
— Já, ég fór til tónlistar-
náms til Beriínar, ásamt bróð-
ur mínum, Jóni Norðman Þá
var Berlín tónlistarmiðstöð
heimsins. Bróðir minn fór í tón
listarskólann, var þar m.a.
skólabróðir Wilhelms Kempff.
Mikið var um konserta í borg-
inni og þarna heyrði ég mestu
píanóleikara heimsins. Það var
ómetanlegt fyrir mig. Bróðir
minn hélt svo áfram námi, en
ég fór heim og gifti mig Einari
Viðar, bankaritara, en missti
hann 1923- Ég fór strax að
kenna eftir að ég kom heim og
hefi alltaf gert það síðan. Það
voru svo fáir, sem kenndu píanó
leik þegar ég kom heim, og #g
fékk strax næga nemendur.
— Hélduð þér aldrei hljóm-
leika?
— Einu sinni lékum við Páll
ísólfsson fjórhent til ágóða fyr-
ir Sjúkrasamlag Reykjavíkur í
Bárunni. Þar var tombóla og
alls konar dót hékk á snúrum,
sem strengdar voru fyrir ofan
okkur á sviðinu. M.a. voru þar
vel útbreiddar karlmannanær-
buxur- Og Katrín hlær að end-
urminningunni um þessa tón-
leika. — Tónlistarlíf hér í bæn-
um hefur breytzt ákaflega mik-
ið síðan, bætir hún við. Áður
þráði maður alltaf að komast
til útlanda, bara til að geta
heyrt músik. En nú þarf þess
ekki lengur. Hér koma beztu
tónlistarmenn og leika á tón-
leikum, svo tækifæri er til að
hlusta á þá hér heima.
— Það hefur alltaf verið
músík í kringum yður?
— Já, já öll mín fjölskylda
hefur haft ánægju af músík og
verið sungið og spilað allan
daginn, hvar sem ég hefi verið.
Ég býst við að við höfum oft
verið að æra alla aðra í kring-
um okkur- Nú eru t.d. allan dag
inn nemendur að spila hér uppi
hjá mér og ég sjálf, og niðri
býr Jórunn Viðar, dóttir mín,
og leikur á píanó, en önnur
dóttir hennar á selló og hin var
byrjuð að læra á fiðlu.
— Svo þér lifið við músík og
blóm! Það hlýtur að vera yndis-
legt. Og frostrósir og ís kunnið
þér líka að meta. Skautaíþrótt-
in hefur átt hug yðar líka?
— Já, ég hefi alveg frá upp-
hafi átt margar ánægjustundir
í sambandi við skautaferðir.
Við fórum mikið á skauta, unga
fólkið í Reykjavík, á sinum
tíma. Hópferðir voru líka farn-
ar á Þingvallavatn, Rauðavatn
og Eiliðavatn. Það var mjög
skemmtiiegt- Þetta er heillanili
íþrótt, ef maður byrjar á henni
sem barn. Við stofnuðum svo
Skautafélag Reykjavíkur árið
1938. Áhuginn var strax ákaf-
Iega mikill og Reykjavíkurbær
var okkur hliðhollur. Sveliið á
Tjöminni var alltaf sprautað,
þegar hægt var, meðan við'höfð
um fé undir höndum og svo var
músík á kvöldin. Við vildum
fá þarna heilsulind í hjarta
bæjarins. Og að böm og ung-
lingar gætu haft þar leikvöll.
Fullorðið fólk fór Iika mikið á
skauta Ég man t.d. að Barbara
og Magnús Árnason komu oft
með barnavagninn með sér og
renndu sér á skautum með
hann um Tjörnina. En þar sem
veðráttan hér sunnanlands er
óstöðug, var strax í upphafi far
ið að hugsa um að fá skauta-
svell innanhúss. Og á stríðsár-
unum munaði litlu að það yrði
að veruleika. Úr því varð þó
ekki. Það er skrýtið, að eftir að
hafa reynt að berjast fyrir
þessu öll þessi ár og vera eigin-
lega búin að gefast upp, þá
skuli allt i einu komin upp
þessi prýðilega Skautahöll
reist af einkaaðila.
^ Skautahöllin nær til
orðin — fyrir 20
árum
— Hvemig var þetta skaut-
hallarmál?
— Það er löng saga. Sigurjón
Danivaldsson, sem var ásamt
Júlíönu Isebarn í stjórn Skauta
félagsins öll árin sem ég var
formaður, hafði fengið Egil
Vilhjálmsson, forstjóra, með
sér í félag, er nefndist Skauta-
höllin hf. Hlutafé var tryggt,
og bæjarráð hafði veitt þeim
húsbyggingarleyfi þar sem
Heilsuvemdarstöðin er nú, þó
með þvi skilyrði, að þar yrði
byggt innan ákveðins tíma.
Þetta var á stríðsárunum og
erfiðleikar á að fá byggingar-
efni og flutning til landsins.
Það dróst því að byrjað yrði að
byggja. Sigurjón var þó vestur
i Ameriku og búinn að fá þar
hluta af byggingarefninu, þeg-
ar bæjarráð ákvað að svipta þá
félaga lóðinni og láta byggja
Heilsuverndarstöðina á þeim
stað. Þetta var hörmulegt, því
teikningar voru tilbúnar og
framkvæmdir áttu að fara að
byrja. Sigurjóni féll þetta ákaf
lega þungt, því hann hafði lagt
mikla vinnu og fé í þetta. Hann
var mikill hugsjóna- og dreng-
skaparmaður-
— Bæjarráð bauð þá lóð á
Tungutúninu í staðinn. En Eg-
ill tók sitt hlutafé til baka, því
hann vildi ekki byggja þar.
Skautafélagið var þá orðið að-
ili að Skautahöllinni h.f. og var
ákveðið að afla fjár með happ-
drætti og ýmsu öðru, m.a. með
söfnun dagsverka- Þegar Banda
lag Æskulýðsfélaga í Reykjavík
var stofnað, varð samkomulag
um að sameina Skautahöllina
og væntanlega Æskulýðshöll.
Var þá einnig ákveðið, að
Skautafélagið og Sigurjón Dani
valdsson afhentu BÆR lóð þá,
sem Skautafélagið hafði
fengið, og fé það sem til var.
Þetta er ióðin, sem Sjálfsbjörg
fékk svo síðar, en BÆR fékk í
staðinn lóðina undir íþrótta-
höllina í Laugardalnum. Féð
var afhent með því skilyrði að
ekki yrði seinna byrjað á
skautasalnum en öðru. Og ég
veit ekki betur en að féð frá
Skautafélagi Reykjavíkur hafi
verið fyrsta féð, sem fékkst og
var notað til frumteikninga að
Æskulýðshöll, sem varð að
íþróttahöllinni. Ásmundur
Guðmundsson biskup lagði
hornsteininn að Æskulýðshöll.
En það varð úr síðar, að íþrótta
bandalag Reykjavíkur tók alla
starfsemi BÆR í sínar hendur-
Þar með var Skautahallarmál-
ið úr sögunni.
— Og allt í einu, án þess að
ég hefði nokkuð um það heyrt,
var prívatmaður búinn að setja
upp Skautahöllina, sem okkur
hafði dreymt um, heldur Kat-
rín áfram. Þórir Jónsson bauð
mér að vígja svellið. Það kom
mér alveg á óvart. Ég hafði
ekki stigið á skauta í nokkur
ár.
Framhald á bls. 21