Morgunblaðið - 11.07.1970, Blaðsíða 3

MORGUNBiLAÐIÐ, LAUGARÐAGUR 11. JÚLÍ 1970
3 4
■1
Líf og störf forsætis-
ráðherr ah j ónanna
DR. BJAíRiNl Benedlktsson
átti að baki langan starfsfer-
il, sema menkiur lögvísinda-
irnaður, afkastamikill rithöf-
undur, ritstjóri Morgunblaðs-
ins og þj óðarleiðtogi. Hann
var rúmlega 62 ára að aldri
er hann lézt. Dr. Bjarni Bene-
dilktsson var y-ngsti sonur
hjónanna Benedikts Sveins-
sonar, alþingismanns og Guð-
rúnar Pétursdóttur, en Bene
dilkt var einn af svipmestu
stjórnmálamönnum síns tíma
og ávallt í forystu fyrix auknu
sjálfstæði landsins. Bins og
faðir hans var dr. Bjarni mik
iH ræðuimaður, flutti sínar
mestu þingræður blaðalaust,
var skörpu minni hans þá við
brugðið. Þrisvar sinnum
NAMSFERILL OG FYRSTU
STARFSÁR
Dr. Bjarni Benediiktsson
lauk stúdentsprófi frá Mennta
skólanum í Reykjavílk árið
1926 og lagði síðan stund á
laganám við Háskóla íslandis.
Embættisprófi í lögum lauk
hann frá Háskóla íslands árið
1930 oig hélt þá utan til fram-
haldsnáms í stjórnlagafræði
við háskóla í Berlín og Kaup
mannahöfn. Hann var skipað
ur prófessor við Hásbóla fs-
lands árið 1932, þá 24 ára
gamall og gerðist skjótt einn
fremsti stjórnlagafræðingur
þjóðarinnar. Kom þekking
hans í þeim efnum að góðum
notum við undir'búning lýð-
veldisstofnunar 1944. Prófess
á íslandi, og Stjórnskipulegur
ney0arréttur. í Úlfljóti, tíma
riti laganema birtust greinar
Um ákæruvaldið og Hvaða
gagn hef ég haft af lögfræði-
náiminu. I hátíðarrit fyrir pró
fessor Castberg, sem út kom
í Osló 1963 ritaði hann grein-
ina: The two Chambers of the
Iceiandic Althing. Þá gaf
hann út í handriti Ágrip af
ísilenzlkri stjórnlagafræði I
eftir Einar Arnórsson.
STJ ÓRNMÁL AFERILL
Skömmu eiftir að dr. Bjaroi
Bcniediktsson. bom heim frá
nlámi var harun 'kjörinn í bæj-
■airistjórin Reykjarvíkur, á ár-
iniu 1934, og átti þar sæti til
1942 og alftur 1946—1949. Á
Dr. Bjarni Benediktsson í ræðustól á fundi Sameinaðs Alþingis. A Alþingi átti hann sæti frá 1942 til dauðadags.
Forsætisráðherrahjónin, frú Sigríður Björnsdóttir og dr.
Bjarni Benediktsson
áriinu 1940 tók hanm við emlb-
ætti bangainsfjóra í Rieykjavík
og má segja, að hann hafi frá
þeim tima slkipað nær sam--
iMllit miklar ábyngðairstöðuir á
sviði stjórnmá'lainmia, Bongar-
stjóri 1 Reykj avík var hamm
til ársins 1947 er hamim tók í
fyrsta sinm við ráðiherraemto-
ætti, sem uitanmíkis- og dóms-
málaináðherra em þeim ráð-
hemaiemlbættum gegndi hatnm
til áirsins 1953. Á þessuim ár-
um átti dr. Bjarmi Benedikts-
son mainma mestam þátt í að
móta þá uitaruríikísstetfniu, sem
íslenidingar haifa fylgt ætíð
Síðam ag var í fylkingairbr.jósti
í banáttunmi fyrir aðild ís-
lamds að Afiamtshatfstoamda-
laiginiu 1949 og uindinritaði
sáttmiála þess fyrir íslamds
hönld 4. apríl það ár. Þegar
hamm tók við fynsta ráðhenna-
emibætti sínu hatfði bamm set-
ið á Alþimgi frá árinu 1942.
Á ámumum l'953i—-1956 var
dr. Bjarni Benediktsson dóms-
og mennitamiálairáðherra, em
þegar vinstri stjórmiin var
imiynduð 1’9'56 genðist bann rit-
stjóri Mongumlblaðsims og
gegndi því st'airfii til 1959, er
hamin tók við náðlherraemlb-
ætti í ríkisstjórn Ólafs Thors,
Viðreisniarstjórnimni. Fyrst í
stað var banm ráð'herra dóms-
oig iðmaðarmála, kirfkju- og
heilbrigðiisirruá'la, utami tíimiatoils
ins frá se'ptemtoer tii desem-
ber 1961 er hamm var eettur
Æ or s æt isr á ðih’e nr a í fjanvemu
Framhald á bls. 14
kvöddu stúdentar hann til að
flytja hátíðarræðuna 1. des.
enda var hann tengdur Há-
skólanum sterkum böndum,
bæði sem vísindamaður og
kennari. Hann kvæntist fyrri
konu sinni Valgerði Tómas-
dóttur í október 1935, en hún
lézt aðein-s toálfu ári síðar í
marz 1936, 22ja ára að aldri.
Hann gekk að eiga Sigríði
Björnisdóttur í desember 1943
og fórst hún með honum í
eldisvoðanum á Þingvöllum.
Þau áttu fjögur börn, Björn,
fæddan 1944, sem stundar
laganám við Háskóla íslands
og er kvæntur Rut Ingólfs-
dóttur, Guðrúnu, sem er fædd
1946 og starfar í Útvegsbank-
anum, Valgerði fædda 1950,
og stundar nám í B.A.-deild
Háskólans og Ömnu, fædda
1955, sem er við skólanám.
Þau dr. Bjarni og Sigríður
áttu tvo dóttursyni, Benedikt
Vilmundarson, fjögurra ára að
aldri, sem fórst með afa sín-
um og ommu á Þingvöllum og
var sonur Valigerðar og Vil-
mundar Gylfasonar og
Bjarna, þriggja ára, son
Guðrúnar og Markúsar Jen-
een.
orsemfoætti gegndi dr. Bjami
til ársins 1940 er hann varð
borgarstjóri í Reykjavík. Á
þessuim árum og raunar alla
tíð ritaði hann mikið um lög
fræðileg efni. Hanm samdi hið
mikla rit um Deildir AÍIþing-
is, sem kom fyrst út sem fylgi
rit Árbókar Háskóla íslands
en í bókarformi árið 1939.
Ennfremur gaf hann út á þess
um árum í handriti fyrirlestra
um Dómstóla og'réttarfar og
Ágrip af íslenzlkri stjórnlaga-
fræði II.
Af öðrum ritverkum
dr. Bjarna Benediktssonar
um lögvísindi má nefna grein
um Þingrof á íslandi, sem birt
ist í Afmælisriti helguðu Ein-
ari Arnórssyni 1940, og grein
um Bráðabirgðalöig og afstöðú
Alþingis til þehra, í Afimælis-
riti helguðu Ólafi Lárussyni,
sem út fcom 1955. í Andvara
ritaði hann m.a. greinina Sjálf
stæði íslands og atburðirnir
vorið 1940 svo og greinina
Áily'ktanir Al'þin.gis vorið 1941
um stjórnskipun og sjálfstæði
íslands. í Tímarit lögfræðinga
skritfaði hann greinarnar Lög-
kjör forseta íslands, Þingræði
Ríkisfáni íslands blakti í hálfa stöng á Stjómarráðshúsinu við Lækjartorg í gær.
<
>

*