Morgunblaðið - 24.09.1970, Blaðsíða 22

22
MOBGUNBLAÐIÐ, FIMMTÚDAGUR 24. SEPT. 1970
Sigurbjörg Sigurbjörnsdóttir
frá Hauksstöðum — Minning
SKÁLD J ÖFURINN Maxim
Gorki dró upp svo ógnþrungnar
myndir í bók sinni, „Hjá vanda-
lausum“, aS sá stuggur, sem
stóð af þesisum tveimur orðum,
hér á landi, mildast og máist út
við þann satmanburð. Svo
kemur okkar mesti skáldjöfur
og hefur Brekkukotsannál með
þessum orðum: „Vitur maður
hefur sagt að næst því að missa
móður sína, sé fátt hollara, ung-
um börnum, en missa föður
sinn.“
Fyrsta heila veturinn minn
hjá vandalausum, dvaldist ég hjá
því fólki, sem varð mér jafnan
kært síðan.
Bóndann, Friðbjöm Kristjáns-
son á Hauksstöðum í Vopnafirði,
hef ég áður kvatt með nokkrum
orðum, og þegar ég nú sé á bak
fóstru minni, Sigurbjörgu á
Hauksstöðum, vil ég freista þess
að draga nokkur strik á pappír
þó mynd sú, er þau kunna að
taka á sig, verði fátæklegri en
skyldi. Veturinn sem ég dvaldi
á Hauksstöðum, var „Heiðar-
harmur" Gunnars skálds Gunn-
arssonar lesinn um allt ísland
og þá ekki sízt í Vopnafirði, þar
Konan mín,
Málfríður Gísladóttir
frá Bræðraminni, Bíldudal,
Barmahlíð 36,
er lézt l'O. þ.m., vedður jarð-
sett frá Háteigsikipkju föstu-
diaginin 25. þ.m. kl. 13.30 e.h.
Jens Víborg.
sem söguslóðir bókarinnar eru
óneitanlega.
Sagan, sem slík, er að mörgu
leyti listræn harmsaga þessarar
fátæku, afskekktu þjóðar gegn
um myrkar aldir. En það var
eins og eitthvað vantaði í þessa
harmsögn, ef til vill var hún
harmkímin, laust lessmdann
furðu en skildi ekki við vitund
hans eins og logandi kviku. Ég
man ennþá kaldan hlátur Guð-
laugar gömlu, móður Siigurbjarg-
ar, þegar húft heyrði lýsinguna
á flutningi líksins, kýrinnar og
barnanna frá Mel, á sama sleð-
anum og sjálf var hún látin
tylla sig á kýrrassinn öðru
hvoru. Ég nam af vörum þess-
arar gömlu konu, þar sem hún
sat með prjóna sína og reri fram
í gráðið, þann heiðarharm, sem
sker til hjartans og fylgir manni
aHa ævi.
Hún var af ætt Guðmundar
ríka sýslumanns og fleiri stór-
menna, en lífið skammtaði
henni naumt og skákaði henni
og Sigurbirni manni hennar nið-
ur á kotbýlið Mel í Tun.guheiði,
sunnan Hofsár. Þar bjuggu þau
með börnum sínum ungum,
dreng og stúlku, þar til örlaga-
daginn 29. jan. 1894 að Sigur-
bjöm fór að næsta bæ, Háreks-
stöðum í Jökuldaldheiði. í þann
mund, sem hans var von heim,
brast á hamslaus norðanhríð er
stóð fram á næsta dag. Þegar
veðrinu slotaði bað Guðlaug
bönndn að bíða sín róleg, því hún
yrði dálítið lengi í burtu, lokaði
síðan bænum og hélt af stað út í
heiðargeiminn og ófæruna, van-
fær að þriðja baminu. Ör-
skammt frá bænum sá hún hund
bónda sins sitja hjá líki hans, en
treysti sér ekki þangað eins og
hún var á sig komin. Síðla
Litla dóttir mín,
Inga íris,
verður jarðsett föstudaginn
25. þ.m. kl. 1,30 frá Kópa-
vogskirkju. Þeim sem vHdu
mirmast henmar er bernt á
Bamaspítaljasj óð Hringsdns.
Fyrir okkar hönd og a<nn-
arra ættirugja.
Sóley Jónsdóttir,
Ingileif Jakobsdóttir,
Jón Valby Gnnnarsson,
Vignir A. Jónsson.
Þökkum ininHega auðsýnda
samúð við andlát og útför
eiginkonu minmar, móður,
tengdiamóður, örnmu og lamig-
ömmu,
Rannveigar Hannesdóttur,
Barónsstíg 30.
Kristvin Þórðarson,
Ketill Kristvinsson,
Jóna Hjörleifsdóttir,
Kristveig Kristvinsdóttir,
Bjöm Guðmundsson,
Magnea Kristvinsdóttir,
Valgarður Magnússon,
bamaböm
og bamabamaböra.
Útför móður minnar og tengdamóður
AÐALHEIÐAR ÞORKELSDÓTTUR
verður gerð frá Dómkirkjunni, á morgun föstudaginn 25.
september, kl. 13,30.
Blóm og kransar vinsamlega afþakkaðir, en þeim sem vilja
minnast hinnar látnu er vinsamlega bent á líknarstofnanir.
Auðbjörg Guðmudsdóttir,
Pétur Sveinbjamarson.
Þökkum auðsýnda samúð og vinarhug við andlát og
jarðarför
JÓNlNU M. JÓNSDÓTTUR
Agúst Jóhannsson,
Sigurður Júlísson, Guðrún Júlíusdóttir,
Guðmunda Júliusdóttir, Jóhanna Júlíusdóttir,
Guðmundur Júlíuson, Valur Júlíusson,
Sverrir Júlíusson,
tengdabörn, barnabörn og bamabamaböm.
kvölds þann dag náði hún að
Brunahvammi þrotiin að kröft-
um. Þegar bóndinn þar kom með
vinnumiamni sínum að Mel, dag-
inn eftir, var sex ára drengur-
inn ennþá að hughreysta litlu
systur sína og segja að mamma
færi bráðum að koma.
Fljótlega fór Guðlaug með
bömin að Fossi, þar sem dreng-
urinn var tekinn í fóstur af
Gesti og Aðalbjörgu, foreldrum
Bergljótar á Fossi, sem er aðal-
perisóna Heiðarharms, en átti
bæði stórum stærri sál og harm
en þar greinir frá. Síðar um vet-
urinn fluttust þær mæðgur að
Ytri-Hlíð, til Sigurjóns Hall-
gríimssonar og Valgerðar konu
hans, hinna mestu sæmdar-
hjóna.
Þann 8. maí 1894, eða rúmum
þremur mánuðum eftir að Sig-
urbjörn varð úti, fæddi Guðlaug
litla stúlku, er hlaut nafnið
Sigurbjörg, en litla stúlkan, er
fluttist frá Mel, dó í bernsku. Þó
að Sigurbjörg fæddisit um vor,
fannst mér saga hennar hefjast
er móðir hennar lagði af stað
með hana undir beltinu út í hríð-
arkólguna og endalausa auðn
heiðanna, þennan dimma vetrar-
dag, lostin ólýsanlegum harmi og
kvíða.
í Ytri-Hlíð ólst Sigurbjörg
upp í skjóli móður sinnar og þar
giftist hún þann 9. júní 1919,
Friðbirni Kristjánssyni, sem þá
hafði nýlokið námi við Hóla-
skóla. Fluttust þau þá þegar að
Hvammsgerði í Selárdal og hófu
þar búskap. Síðar fluttust þau að
Búastöðum, en árið 1932 keypti
Friðbjöm Hauksstaði, og þar
bjuggu þau, meðan heilsa leyfði,
búi, sem utan húss og innan
var táknrænt fyrir íslenzka
sveitamenningu eins og hún
gerðist bezt. Fór þar saman
reisn og snyrtimermska, atorku
og búmennska.
Friðbjörn og Sigurbjörg eign-
uðust tvær dætur, en fjögur
sveinbörn fæddust andvana við
mestu harmkvæH móðurinnar,
sem varð þar fómarlamb erf-
iðra samgangna og ónógrar heil-
brigðisþjónustu. Einn drenginn
sinn miissti Sigurbjörg rétt áður
en ég fæddist; hún heimsótti
mömmu á sængina, sýndi litlu
lífi móðurlega ástúð og veitti
því blessun sína. Þegar ég kom
svo til þeirra hjóna 14 ára gam-
all kom ég í önnur foreldrahús.
Margan góðan bitann fékk ég í
búrinu hjá Sigurbjörgu á Hauks-
Huglheilar þakkir til allra, er
sýndu oik'kur samúð við and-
lát og útför
Andrésar Bjarnasonar
frá Flatey í Breiðafirði.
Aðstandendur.
stöðum, þá og síðar. Hún vildi
að ég yrði stór og sterkur dreng-
ur og því miðlaði hún mér ríku-
lega þeirri miklu ástúð og hlýju,
sem hún átti svo mikið af.
Stærsta gleði hennar í lífinu var
að gefa og gjöra gott, en þeirri
unaðsiegu lífsnautn kynnast
sumir aldrei. Hún gerði engar
kröfur til lífsins sjálfri sér til
handa, en hugsaði fyrst og síðast
um aðra.
Fimm ára gamlan dreng Am-
þór Ingólfsson, tóku þau hjónin
í fóstur og gengu honum í for-
eldra stað. Meðal annars vega-
nestis, sem hann hlaut frá Hauks
staðaheimHinu, var hreint og
fagurt alþýðumál, sem nýtur sín
vel er hann flytur umferðar-
þætti í útvarpinu.
Stuttu eftir að þau hjón flutt-
ust í Hauksstaði, fór þangað
ungur piltur, HaUdór Pétursson,
í vmnumennsku og var þar
óslitið meðan þau hjónin stóðu
fyrir búi og fannst hanin hvergi
eiga heima nema þar. Eftir að
Sigurbjörg var þrotin af heilau
og kröftum, dvaldist hún lengst
af hjá Guðlaugu dóttur sinni og
manni hennar, Guðmundi Jóns-
syni, en þau búa á Hauksstöðum
með fjórum börnum sínum. Að
endingu fór hún þó frá Hauks-
stöðum til yngri dóttux sinnar,
Kristinar, sem gift er Sigurði B.
Hanaldssyni efnaverkfræðingi,
Vallarbraut 18 á Seltjamarnesi,
og naut til hinztu stundar um-
önnunar þeirra.
Gegn um aldimar hafa mynd-
rænar frásagnir Biblíunnar orð-
ið fyrirmyndir fagurra lista-
verka. En fer ekki heóminn að
vanta hliðstæðar sögur frá síð-
ari tímum? Mér kemur í hug
saga af Sigurbjörgu á Hauks-
stöðum, sem gerðist einn haust-
dag fyrir löngu, er langþreytta
ferðamenn, sem hrakizt höfðu
meðfram Dimmafjallgiarði, bar
að garði hennar. Það stóð ekki á
veitingum hjá Sigurbjörgu, en
þegar annar þeirra, ungur dreng-
ur, sofnaði með fynsta bitann í
murminum, bað hún eldri dótt-
ur sínia að þvo honoim á meðan
hún reiddi þeim drifhvíta hvílu.
Er hinn maðurinn hafði matazt,
dró Sigurbjörg af honum skó og
sokka og kom þá í ljós að hér
þurfti vatn og sápa að ifima tH.
Nú var hér enginn Messías á
ferð, ekki heldur stórmenmi eða
spekimgur, helduir andlegur jafn-
in.gi eauðkindarinnar. Og hér
kraup að fótum hans þessi faH-
ega kona, sem aldrei fór í mann-
greinarálit, kráup þama í dökk-
rauða húsmóðurkjólnium sínum
með hvitu blúndusvuntuna og
laugaði af natni þessa óhreinu
fætur, sem þykkar dö-kkar hár-
fléttur hrundu niður með, en í
loftinu bergmálaði hennar eigin
trúarjátning: Það sem þú gerir
einum af minum minnstu bræðr-
um, hefur þú líka gert mér. í
ljósi svona mynda verður mann-
lífið stærst og fegurst.
Hafðu stóra þökk fyrdr marg-
ar slíkar myndir fóstra mín og
dvöl mína „Hjá vandalausum".
Teigi í ágúst 1970
Gunnar Valdimarsson.
Hansína Kristín
Hansdóttir — Kveðja
F. 5/11 1901. D. 16/9 1970.
KVEÐJA
FRA SIGRÍÐI, HANNESI
OG HAFDÍSI
Að þaklka og kveðja eftir árin
mörig
er örðuigt, þagiar klölkikvi fyllir
sál.
Þá verður oikikur þrönigt og þuirugt
uim mál.
Því hér er fcoma kvödd er unmi
sól
sú kona er fegurð urrni í mHdi
oig trú
er miUi tveggja heimia byggir
brú.
Því aldrei vakti efi í hennar
sél
nié umdianvik frá skyldustöirfum
fann
á gestrisninnar ami eldur
brann.
Og góðvild hennar gleymast
aldred mum
né iðjulhönd sem öllu kom í
lag
og umhverfi sitt prýddi af
glæsibraig.
En bezt það sýnir barnaihópur
stór
hver blessiun fylgir umhygigju
oig á/st
seim aldrei sínum hj'artanis vinum
brást.
Við störudium hljóð við hennar
dáruarbeð
ruú haustar að og fölnar blað
og greim
og radidir sumars þagma, eim
og ein.

Á kveðjuistuirud er kropið ruiður
hljótt
við komum til að bjóða góða
nótt.
Þ.S.
Inmilegiar þaikikir færi ég ÖU-
um þeim, siem glöddu miig
mieð heiimsiókinum, gjöflum og
sikieytum á 75 ára afimiælis-
diegi míinium 19. septiem,ber.
Lifiö heH.
Sigurgeir Ólafsson,
Brekkugötu 5, Hafnarfirði.
Hjartans þakkir færi ég öllum þeim mörgu, sem minntust
mín með vinarkveöjum, gjöfum og heimsóknum á sjötugs-
afmæli mínu.
Tónskáldafélagi Islands og STEFI þakka ég hjartanlega
fyrir frumkvæði að tónleikurn mér til heiðurs, svo og þeim
ágætu listamönnum. sem verk mín fluttu þar.
Dagblöðum og Ríkisútvarpinu þakka ég einnig vinsamleg
ummæli og flutning verka minna vegna afmælisins
Þórarinn Jónsson.