Morgunblaðið - 21.10.1970, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐH), MIÐVIKUDAOUR 21. OKTÓBER 1970
359 millj. hækkun til trygginga
stóra fjárveitingu að ræða, að
lagt er til að veita nokkra íjár-
hæð til aukinnar kristindóms-
fræðslu í skólum, en á það hef-
ur verið lógð mikil áherzla af
kirkjunnar mönnum. 1 þessu
sambandi er rétt að leggja á það
áherzlu, að verði kristindóms
fræðsla almennt aukin sem náms
grein í skólum hlýtur það að
verða að ákveðast innan skóla-
kerfisins, og ber ekki að líta á
þessa fjárveitingu nú sem neina
ákvörðun í því efni, heldur að
eins til þess að gefa kirkjunni
aðstöðu til þess að gera á sínum
vegum nánast tilraunir í þessa
átt í samráði við skólastjórnim-
ar.
Aukið framlag
til hiisnæðismála
Með lögum frá síðasta Alþingi
voru ákveðin stóraukin framlög
ríkissjóðs til húsnæðismála. Var
þar annars vegar um að ræða
nær tvöföldun eða 35 millj. kr.
hækkun á hinu almenna fram-
lagi rikisins til húsnæðismála-
stjórnar, en hins vegar mikla
hækkun á framlagi til bygging-
arsjóðs verkamanna, vegna stór
aukinnar aðstoðar við verka-
mannabústaði skv. ákvæðum
hinna nýju laga og nemur út-
gjaidaauki ríkissjóðs til verka-
mannabústaða 48 millj. kr. á
næsta ári, og er því hér um nýj-
an útgjaldalið að ræða, sem á
næsta ári mun nema samtals um
83 millj. kr.
SÉRSTAKIR
TEKJUSTOFNAR
Tekjustofnar, sem með sér-
stökum lögum er ráðstafað til tií
tekinna þarfa hækka flestir eðg
allir nokkuð, svo sem álag á
gosdrykki, sælgæti, erfðafjár-
skattur og skipulagsgjald, eii
þessir tekjustofnar snerta ekki
afkomu ríkissjóðs í þrengri
merkingu. Langmest hækkun
verður á álgjaldi sem lögum sám:
kvæmt rennur til atvinnujöfnun
arsjóðs og hækkar sá tekjustofn
á næsta ári um 21,8 millj. kr., en
hins vegar er fellt niður 20 millj.
kr. framlag til atvinujöfnunar-
sjóðs, sem veitt var á þessu ári
til að mæta sérstökum þörfum.
Kostnaðarhlutdeild ríkissjóðs til
að mæta halla lífeyrissjóða
verkaiýðsfélaganna hækkar um
2,8 millj. kr. í samræmi við lög
um það efni. í því sambandi er
rétt að taka fram, að ríkisstjórn
in hefur ákveðið að beita sér
fyrir því við Alþingi, að lög-
festur verði sérstakur lífeyris-
sjóður fyrir bændur og myndi
ríkissjóðu i sambandi við þá
lagasetningu verða að taka á sig
nokkrar kvaðir i samræmi við
það, sem gildir um Mfeyrissjóð
verkaiýðsfélaganna fyrstu árin,
vegna hallareksturs þess sjóðs,
en ekki þótti rétt að taka þau
útgjöld í fjárlagafrumvarpið,
fyrr en séð yrði, hverjar yrðu
undirtektir Alþingis við það mái.
Tryggingakerfið
Að venju er annar stærsti
kostnaðarauki rikissjóðs aukin
útgjöld til tryggingakerfisins og
nemur sú hækkun 358,8 millj. kr.
sem skiptist þannig, að 135,4
millj. kr. eru vegna lífeyris-
trygginga, 199,6 millj . vegna
sjúkratrygginga og 23,5 millj.
vegna atvinnuleysistrygginga. 1
greinargerð frumvarpsins er að
finna nákvæma sundurliðun á
þessum útgjöldum, en áætlað er,
að á iniæsta ári nemi fr.amllög rík-
issjóðs til tryggingakerfisins
samtals 2.081 m. kr. að frátöld-
um persónuiðgjöldum, sem nema
alls 668 millj. kr. Sé ég ekki
ástæðu til að gera tryggingamál-
in frekar að umtalsefni, að und-
anskildum sjúkratryggingunum,
eða þann þátt þeirra, sem snýr
að kostnaðarhlutdeild ríkissjóðs
í útgjöldum sjúkrasamlaganna,
en það mál þarfnast mjög ræki-
legrar athugunar og nýrra úr-
ræða, ef ekki á að leiða út í
ógöngur, og til lítt viðráðan-
legrar útgjaldaaukningar rikis-
sjóðs.
Rekstur sjúkrahúsa
Fyrir tveimur árum voru sett
ný lög, sem ákváðu, að fram-
vegis skyldu daggjöld sjúkra-
húsa vera við það miðuð, að þau
stæðu undir tilkostr.aði sjúkra-
húsanna. Ot af fyrir sig var hér
um eðlilega hugsun að ræða og
sem fyrst og fremst var ætluð
til að tryggja það, að einstök
byggðarlög yrðu ekki fyrir
óhæfilega þungum búsifjum
vegna reksturs sjúkrahúsa með-
an önnur byggðarlög slyppu
undan allri kostnaðarhlutdeild
við þennan veigamikla og kostn
aðarsama rekstur. Var sett á
laggirnar sérstök daggjalda-
nefnd á vegum ríkisins, er
ákvarða skyldi daggjöld hinna
einstöku sjúkrahúsa og jafn-
framt ákveðið, að þau skyldu
flokkuð eftir þeirri þjónustu,
sem þeim væri ætiað að veita.
Reyndin hefur orðið sú, að á
þessu skipulagi hafa orðið ýms-
ir annmarkar og daggjalda-
nefndin hafði í upphafi ekki við
armað að styðjast en síðustu árs
reikninga sjúkrahúsanna og
varð því afleiðingin sú, að þau
sjúkrahús, sem rekin hafa verið
með hvað mestum sparnaði,
bótar þessari aðstoð við bændur
á öskufallssvæðunum ákvað rik
isstjómin í sumar að leggja fram
fé til þess að dreifa miklu
áburðarmagni yfir heiðarlönd og
beitilönd önnur, sem þurfti að
taka til afnota vegna tilflutn-
inga á búfénaði og var dreift
samtals um 525 tonnum aí
áburði, sem kostar um 3,5 millj.
kr.
Fiskveiðasjóður og
Aflatryggingasjóður
Með sparnaðarlögunum 1968
var fellt niður framlag ríkis-
sjóðs til Fiskveiðasjóðs. Átti
sjóðurinn orðið það mikið eigið
fé, að talið var gerlegt að leysa
fjárþörí hans með l'ántökum. Síð
an hefur fjárþörf Fiskveiða-
sjóðs vegna aukinna lánveitinga
vaxið svo stórlega, að óráðlegt
er talið að styrkja ekki betur
eiginfjárstöðu sjóðsins og ákvað
því síðasta Alþingi að á árínu
1971 skyldu að nýju hefjast föst
framlög ríkissjóðs til sjóðsins og
var ársframlagið ákveðið 35
millj. kr., sem nú er þvi tekið I
fjárlagafrumvarpið. Smíði haf-
rannsóknaskipsins Bjama Sæ-
mundssonar hefur dregizt nokk-
uð, en gert er nú ráð fyrir
rekstri þess allt næsta ár og
hækkar því nokkuð framlag til
Hafrannsóknastofnunarinnar af
þessum sökum. Hins vegar er í
frumvarpinu reiknað með þvi,
að vélskipið Hafþór verði selt,
en tímabundin rannsóknar-
efni, sem Bjami Sæmimdsson
og Árni Friðriksson ekki kom-
ast yfir verði þá leyst með leigu
skipum.1 Ætti það að vera fjár-
hagslegá hagkvæmara og sýnist
ástæðulítið að hafa meira en
tvö hafrannsóknaskip í gangi
allt árið, enda þess að vænta
með tilkómu hins nýja og full-
komna skips að bætist mjög öll
aðstaða til hafrannsókna.
Framlög ríkissjóðs til hinnar
almennú deildar aflatrygginga-
sjóðs hækka um 6,6 millj. kr. í
samræmi við ákvæði laga frá síð
asta Alþingi. Niður fellur hið
sérstaka framlag ríkissjóðs, sem
greitt hefur verið í tvö ár,
vegna hinnar nýju áihafnadeild-
ar aflatryggingasjóðs, sem gert
er ráð fyrir að geti á næsta ári
staðið undir skuldbindingum sín
um án sérstakrar ríkisaðstoðar.
Dóms- og kirkjumál
Á vegum dóms- og kirkjumála
ráðuneytisins er tekin upp ný
íjárveiting, 2,5 millj., til þess að
standa straum af kostnaði við
Alþingiskosningar á næsta ári.
Framlög til dómgæzlu og lög-
— Minning
Ólafur
Framhald af bls. 22
hann vitaskuld ekki, eftir þeirri
merkingu, sem menn skilja það
orð almennt, en þau hjón áttu
lítið og hæfilega stórt hús skuld
laust og enginn átti greiðslukröf
ur á hendur þeim stundu lengur.
Ólafur var á sínum þroskaár-
um traustur og hugrakkur lang-
ferðamaður, Hann fór margar
ferðÍT yfir Tvídægru í torfærð
og mannhættu veðri. Á gínum
elliárum mundi hann þessi fögru
heiðarlönd í sólarbirtu og sumar
ljóma. Fyrir einu ári lét hann
þess getið við mig, að mest lang
aði sig að líta, þó ekki væri neraa
úr lofti þessa fornu ástvini:
svanavötnin bláu, blómskrúðug
brekkuhöll og aðra náttúrudýrð,
sem þessi heiðalönd hafa til sýn
is á björtum sumardegi. En hainn
mátti segja með Matthíasi: „Fót-
ur vor er faatur þá fljúga vill
ond“. Nú hefur hann lagt upp í
hinztu langferð, þar sem móðan
mikla skilur milli lífs og dauða.
Nú þegar Ólafur Halldórsson
flytur í margmennið í Fossvogs
kirkjugarði, kemur mér í hug
orð hins mikla spekings og mesta
reglumála hækka samtals um
rúmar 79 millj. kr. og nema verð
lagshækkanir 57,4 miHj. af
þeirri fjárhæð. Fjárveiting til
bifreiðaeftirlits hækkar um 6,6
millj. aðallega vegna nýbygging
ar, sem orðin er mjög brýn, en
þess ber að gæta, að tryggð hef-
ur verið sérstök fjáröflun með
hækkun skoðunargjalda til þess
að standa straum af nýbygg-
ingu þessari. Mjög lítil fjárveit
ing hefur verið til almanna-
vama frá því að hún var lækk-
uð með sparnaðarlögunum 1968,
en talið er umflýjanlegt að
hækka f járveitinguna nú um 3,8
millj. kr., til kaupa á ýmsum ör-
yggisbúnaði og birgðum, en svo
sem kunnugt er, er hlutverk al-
mannavama ekki einungis að
sjá um öryggisráðstafanir vegna
styrjaldarhættu, heldur og einn-
ig að koma til hjálpar, ef tjón
verður af einhverjum náttúru-
hamförum. Aðelns er gert ráð
fyrir 2 millj. kr. hækkun til
landhelgisgæzlunnar og er þar
raunverulega um allverulega
lækkun að ræða, miðað við auk
inn kostnað, en sem leiðir af
bættu skipulagi verðgæzlunn-
ar. Nauðsynlegt er orðið að efla
fluggæzluna. Er það viðfangs-
efni nú í sérstakri athugun og
kunna í þvi sambandi innan tíð-
ar að þurfa að koma til sérstak-
ar fjárveitingar, en ætla má, að
aukin fluggæzla gæti leitt til
sparnaðar i notkun varðskip-
anna, þannig að ekki þyrfti í
heild að verða um aukin útgjöld
að ræða.
Allt frá þvi að ákveðið var
með sparnaðarlögunum 1968 að
draga úr kostnaði ríkisins við
löggæzlu hefur verið á það lögð
áherzla, að þessi spamaður gæti
orðið raunhæfur og hafa fjár-
veitingar bæði á árinu 1969 og
1970 verið við það miðaðar, að
sérstakar ráðstafanir yrðu gerð-
ar til þess að draga úr þessum
kostnaði. Mun sennilega þurfa
að koma hér til sérstök laga-
breyting, og ákveðnar tillögur
hafa verið gerðar af hálfu fjár-
veitinganefndar og hagsýslu-
stofnunar, hvemig auðið muni
að ná fram þessum spamaði, en
þvi miður hafa þessar skipulags-
breytingar ekki enn verið lög-
festar, en fjárveitingar til lög-
gæzlu í fjárlagafrumvarpinu nú
eru við það miðaðar, að svo
verði gert á þessu þingi, og
þyrftu þá þær breytingar að
verða að lögum fyrir áramót.
Litiar breytingar verða á
framlögum til kirkjumála um-
fram verðlagsuppbætur á laun,
sem nema 10 millj. kr. Nokkur
hækkun verður þó á framlagi til
Kristnisjóðs, og rétt er að vekja
athygli á þvi, þótt ekki sé um
mælskumanna allra alda, Róm-
verjans Ciceros: „f>að sem hugs
ar, skilur, vill og framkvæmir,
hlýtur að vera eilíft“. Síðar kom
kristindómurinn með fögur fyrir
heit og umbun þeim til handa,
sem ganga á guðsvegum. Ólafur
Halldórsson var einlægur trú-
maður. Drottinn allsherjar mun
bjóða hann velkomiim í ríki sitt.
Magnús L. Jónsson
— Úr djúpi
tímans
Framhald af bls. 10
að ekki verður að stórslysi. Hon
um tekst einnig að gefa all-
glögga mynd af sumum félaga
sinna á sjónum — og þá ekki
sízt yfirmönnunum, og loks virð-
ist hann gæddur næmu skyni á
náttúrufegurð og hefur hæfi-
leika til að veita lesandanum
hlutdeild í því, sem hann hefur
séð og dáð. Einna minnstur per-
sónulegur blær er á frásögninni
af vist hans á selveiðiskipinu,
en þar bregður hann þó upp eft-
irminnilegri mynd af landsýn
við Grænlandsstrendur.
í bókinni eru nokkrar noyndir,
og hún er vel úr garði gerð frá
prentsmiðju og bókbandsstofu,
en hins vegar hefði það sannar-
lega borgað sig fyrir höfund og
útgefanda, að kunnáttu- og
smekkmaður hefði farið vand-
lega yfir handritið, áður en það
var sent í prentsmiðjuna.
Guðmundur Gíslason Hagalín.
— Morð
Framhald af bls. 1
fyrrmefndi 12 ára em Ihimrn 11
og Dorotlhy Cadwallader,
einlkaTÍtari dr. Ohta. Hún var
38 ára.
Douglas James lögregluforr
ingi skýrði svo frá, að morð-
iragjarnir hefðu elkJki ákilið
eftir neiin verksummerki. Engr
in merki hefðu fumdizt um
áflog inni í húsiuu, sem stóð
uppi á hæð og hatfði útsýnd yf-
ir flóa milli Sarnta Cruz og
Soquel, um 100 mdlur fyrái'
su/nnain Sau Francisco.
Það var 'kl. 8.10 í gærkvöldi,
að lögreglutformgjaTinir tvedr
fengu vitneskju um eldiimi og
héldu tifl húsisdinis. Ömnur leiðitn
að húsinu var lokuð á þamra
veg, að Rolls Royce bifreið dr.
Oihta hatfðli verið lagt þvert
á götuna og hinmi vair lokað
með bifreið uragfrú CadwaM-
ader, sem vair atf LkncoJn
Contineratal gerð. BáðaT bitf-
reiðamar voru læstar og varð
að ýta þeim út í vegarkant-
iiran, er bruinaliðið kom á vett-
varag. Það voru bruinaliðs-
menra, sem fundu líkin, er þeir
voru aið ná í vatn, sem nota
mætti tii þess að síökkva eld-
inm Eldurinn var svo mikill,
er húsið brann, að hamin sóst
úr margra mílma fjairlægð.
Tveir hálislklútaT mieð hmút-
um á, sem furadust á botni
sumdlaugairinmar, hötfðu aug-
sýmilega verið notaðir til þess
að binda fyrir augu þeirra
fórraiarlambainna, sem ekki
höfðu haft hálsklúta fyrir
aradiitimu, er þau fundust.
Haft var eftir lögregkmmi, að
svo virtist, sem fleiri en einm
hefðu staðið að þessurn morð-
um. Lækraishjónira áttu tvær
dætur, sem voru að heiman
við nám. Þær eru Taura, 18
ára, við framihaldsSkólamám í
New Yodk og Ladk Eilizabeth,
15 árta, við nám í heimavistar-
akóla í Kaiiformíu.
Öii voru lílkin ailkiædd.
Lækmirimm var í sportskyrtu
og léttuim buxum, ikoraa hams
var í blússu og síðbuxum,
drengirnir voru í gailaibuxum
og einikaritarinin í kjóiL
urðu lakast úti við ákvörðun
daggjalda. En hins vegar hefur
ekki enn tekizt að finna grund-
völl undir þá flokkun sjúkra-
húsa eftir þjónustu, sem lögin
gera ráð fyrir. Hefir þetta
skipulag og störf daggjalda-
nefndar, sem hefur sýnt lofs-
verða viðleitni til að halda út-
gjaldaaukningunni í skefjum,
leitt til ýmiss kohar leiðinda og
gagnrýni, en alvarlegasti vand-
inn er þó sá, að verði þvi marki
náð, að daggjöldin standi undir
öllum kostnaði sjúkrahúsanna,
þá er mjög dregið úr aðhaldi
varðandi rekstur þeirra og er
þvi ekki um annað að ræða en
koma upp einhverju eftirlits
kerfi, er geri heilbrigðisstjóm-
inni og daggjaldanefndinni
mögul'egt að gagnrýna á raun-
sæjan hátt rekstur sjúkrahús-
anna. Hefi ég ítrekað áður lagt
áherzlu á það varðandi rikis-
spítalana, að nauðsynlegt sé að
fá sérfróða menn í sjúkrahúsa-
rekstri til þess að annast yfir-
stjóm þeirra, sem er sérgrein og
á ekkert skylt við störf lækn-
anna á sjúkrahúsunum. Hefir
raunar erlendrar sérfræðiaðstoð
ar verið leitað I sambandi við
nauðsynlega endurskipulagn-
ingu á sjúkrahúsarekstri hér á
landi á vegum ríkisins, en því
miður hefur ekki enn tekizt að
leysa það vandamál á viðunandi
hátt, þótt lögð hafi verið
áherzla á að auka t.d. samvinnu
milli hinna stærri sjúkrahúsa
svo sem Borgarspítalans og
Landsspítalans og eru eftirtekt-
arverðar þær skoðanir, sem sett-
ar hafa verið fram um það, að
ekki muni vera svo ýkjamikill
skortur nauðsynlegs sjúkrarým-
is á almennum sjúkrahúsum hér
á landi, ef nýting sjúkrarýmis-
isins yrði betur skipulögð og
komið á meiri ambulant þjón-
ustu. Hins vegar er tilfinnan-
legur skortur á sérgreinasjúkra
rými og þá fyrst og fremst á
sviði geðiækninga. Vegna hinna
hækkuðu daggjalda verða út-
gjöld ríkissjóðs vegna rekstrar
ríkisspítalanna minni á pappírn-
um en ella mundi vera, en nettó
framlag til ríkisspítalanna hækk
ar nú um 60 millj. kr. og þar
af framlög til bygginga 30,8
millj. 1 sambandi við útgjalda-
aukningu ríkissjúkrahúsanna
hefur verið fylgt þeirri megin-
reglu að samþykkja einungis þá
fjölgun starfsliðs, þar sem um
opnun nýrra sjúkradeilda er að
ræða, en hins vegar hefur stjóm
ardeild ríkisspítalanna beðið u-m
miklu meiri aukningu á starfs-
liði, sem ekki verða séð fullgild
rök fyrir.
FRAMHALD í BLAÐINU
Á MORGUN
Það var skoðun lögreglurain-
ar að svo stöddu, að kveilkt
hetfði veriið í húsimu, eftir að
morðiin höfðu verið fraimiin, að
því er virtist í þvi skyni að
draga athygli að morðumum.
Kveikt hafðl verið í með því
að bera eld að húsgögnum á
ýmsiuim stöðum í húsánu, era
það stóð á svæði alllangara
spöl frá öðrum húsum, en um
400 metrar voru tiil næsta
húss. Húsið var metið á
250.000 dollara.
I dögun í morgun leituðu.
tugir lögregkumanna að hugs-
aralegum ver'ksumimerkjum eft
ir Tnorðiragjama í grerarad við
brurmið húsið, sem var girt
atf, þanmiig að eniginn geti kom-
izt að því, sem eikki ættii þaing-
að erimdi, á meðara ramnsóGcn
færi fraim. Að áliti lögregi-
uranair áttu morðira sér stað
einhvern timarara frá kl. 6—8 á
þriðjudaigsmongun. Haft var
etftir þeim, sam næstir bjuggu,
að þeir hefðu ekki heyrt neima
skothvelli.
Dr. Otha hefur verið starf-
aradi læknir í Sarata Cruz frá
því í desember 1960 og var
sérfræðingur í Skuirðaðgerð-
uim á auguim. Harara var af j-aip-
önskuan uppruina