Morgunblaðið - 18.02.1971, Blaðsíða 14

MORGUNBLAÐH), FIMMTUDAGUR 18. FEBRÚAR 1971
BE A hef ur flug
*
til Islands
Mjög náin samvinna við
Flugfélagið
Fyrsta BEA-þotan á fslandi.
(Ljósm. Mbl. ól.K.M.).
BREZKA flugrfélagið British Eur
opian Airways (BEA), hefur
áætlunarflug: til ísiands 7. apríl
næstkomandi, og mun fljúgra eina
ferð i viku (á miðvikudögrum)
jþar til 31. maí, þá tvisvar í v>ku,
á miðvkiudögrum og: sunnudög:-
um. Til ferðanna verða notaðar
þotur af gerðinni „Trident
Two“, sem eru ekki ósvipaðar
þotu Flugrféiagsins.
Á fundi með nokkrum tals-
mönnum BEA í gær, var frá því
skýrt að það félag og Flugfélag
íslands, hefðu gert með sér samn
inga um mjög nána samvinnu.
Ekki aðeins myndu félögin ann-
ast umboðssölu hvort fyrir ann-
að, og þá um leið alla þjónustu,
heldur myndu þau og samein-
ast um auglýsingar sem mið-
uðu að því að laða ferðamenn
til Islands, og hafa með sér svo
nána samvinnu um ágóða af
flutningi farþega, að honum yrði
skipt jafnt og skipti því i raun-
Ólafur Björnsson, alþm.:
Landgræðsla og að-
stoð við þróunarlöndin
ÞAKN 12.
unblaðinu
Albertsson,
irsögninni
þ.m. birtist I Morg-
grein eftir Kristján
rithöfund, undir fyr-
„Landgræðsla í Afr-
íku eða á íslandi?" þar sem skor
að er á neðri deild Alþingis að
„svæfa“ frumvarp til laga um
aðstoð íslands við þróunarlönd-
in sem ég hefi flutt ásamt
nokkrum þingmönnum öðrum
úr öllum flokkum í efri deild
og var það afgreitt þaðan á
skömmum tíma án mótatkvæða.
Þar sem grein þessari hefir nú
verið svarað með ágætri grein
eftir Gunnar Schram lektor i
Mbl. 17. febrúar, læt ég mér
nægja örfá orð sem athugasemd
ir við grein Kristjáns. Rök hans
gegn þvi að Island taki þátt í
þessari aðstoð eru þrenns kon-
ar.
1 fyrsta lagi sé svo mikil þörf
fyrir fjármagn hér á landi til
alls konar framkvæmda, svo
sem t.d. landgræðslu, að Island
megi sjálft teljast vanþröað
land og hafi því ekki efni á að
veita slíka aðstoð. í öðru lagi
sé embættismannastétt þróunar-
landanna svo spillt, að gera
megi ráð fyrir því, að bróður-
partur aðstoðarinnar renni í
vasa embættismannanna sjálfra,
en ekki til þess sem ætlazt er
til. 1 þriðja lagi sé svo hætta á
óhæfilegum stjórnunarkostnaði
þessarar stofnunar hér heima,
svo sem utanferðakostnaði o.þ.l.
Hvað fyrsta atriðið snertir, þá
virðist mér skilgreining Krist-
jáns Albertssonar á þvi, hvað sé
þróunarland vera óraunhæf. Ef
henni væri fylgt, þá myndu öll
lönd heimsins i rauninni teljast
til þróunarlanda. Jafnvel í Banda
ríkjunum, sem talið er auðug-
asta land heimsins, og er það
sem langmest leggur af mörk-
um til þessarar aðstoðar, er
vissulega þörf fyrir fjármagn til
margra óleystra verkefna inn-
anlands. Gróðureyðing er mik-
ið vandamál í vesturhluta lands-
ins og munu flestir Bandaríkja-
menn telja, alveg á sama hátt
og Islendingar, að æskilegt sé
að verja meira fé en gert er til
þess að halda þeim vágesti í
skefjum. Nei, mælikvarði sá,
Æem lagður er að jafnaði á það,
Jivort ákveðið land skuli teljast
sambandi vil ég aðeins vekja at-
hygli á þvi, að umrædd stofnun
verður, eins og aðrar opinberar
stofnanir, háð ákvörðunum fjár
veitingarvaldsins um fjárfram-
lög og eftirliti þess með því, að
fé það sem veitt er í þessu skyni
sé ekki sóað i neitt, sem ekki
þjóni tilgangi fjárveitingarinn-
ar. Ég get ekki komið auga á
það, að hætta sé á því, að verr
verði farið með fé af hálfu slíkr-
ar stofnunar en annarra opin-
berra stofnana.
Ég tel það algerlega fráleitt og
Alþingi til minnkunar, ef neðri
deild yrði við áskorun Kristjáns,
um að „svæfa“ málið. Hins veg-
ar verðum við, sem málið ber-
um fyrir brjósti, auðvitað að sæta
þvi, ef svo ólíklega kynni að
fara, að málið yrði fellt við at-
kvæðagreiðslu. Á þann hátt ein-
an væri heiðarlega staðið að því
að hindra framgang málsins, ef
andstæðingar þess reynast hafa
til slíks nægilegan styrk.
Ólafur Björnsson.
inni ekki máli með hvoru félag-
inu menn flygju til eða frá Is-
landi og Englandi. Samningur
þessi hefur ekki verið formlega
undirritaður enn, en fuilt sam-
komulag er um hann.
Þeir talsmenn BEA sem
minnzt var á áðan, komu til
landsins i gær ásamt ýmsum
starfsmönnum félagsins og
brezkum fréttamönnum. Var það
í fyrsta skipti sem þota frá BEA
lenti hér, og með henni var og
fjöldinn allur af flugstjórum og
tæknimönnum, sem kanna aðbún
að og öryggistæki á flugvellin-
um.
BEA hefur að vonum auglýst
nokkuð þessa fyrstu ferð hing-
að, og i fréttatilkynningu frá
þeim sem gefin var út í Englandi,
segir að gljáandi Trident tvö
þota frá þeim vígi nú nýja leið
til einnar heilsusamlegustu eyj-
ar í veröldinni. Islands geti að
vísu ekki boðið upp á nein yng-
ingarlyf, en kannski það næst
bezta, heilsusamlegt, ómengað
andrúmsloft, sem stuðli að lengra
lífi. Er þess meðal annars get-
ið að íslenzkar konur nái hærri
meðalaldri en nokkurs staðar
annars staðar í heiminum (76
ár), en þess er ekki getið hversu
langra lífdaga eiginmenn þeiira
megi vænta.
Þá er og nokkuð fjallað um
það annað sem ísland hefur að
bjóða ferðamönnum, t.d. lax- og
silungsveiðar, skíðaferðir, fugta-
skosðunarferðir, jöklaferðir, eld-
fjallakannanir og þar fram eftir
götunum.
Skrifstofa BEA verður að
Bankastræti 11, og mun einn af
brezkum starfsmönnum félags-
ins, Tony Wadlow, veita henni
forstöðu.
Ólafur Björnsson
til þróunarlanda eða ekki, er
raunverulegar þjóðartekjur á
íbúa. Það er auðvitað alltaf álita-
mál, hvar draga skuli mörkin
fyrir því, hvort um vanþróað
land er að ræða. Fyrir nokkrum
árum var algengt að telja að
lönd, sem hefðu lægri
þjóðartekjur en 5—600 dollara á
ibúa, yrðu að teljast vanþróuð.
Þjóðartekjur á íbúa á Islandi
hafa síðustu árin verið talsvert á
3. þúsund dollara, svo að ljóst
er, að við erum langt yfir þessu
marki.
önnur röksemd Kristjáns
gegn aðstoðinni við þróunarlönd
in er sú, að mikið af henni færi
forgörðum vegna spilltra stjórn-
arstétta í löndum þeim, er henn-
ar njóta. Auðvitað er hér um
vanda að ræða, sem ekki má van
meta, en ef einblínt væri á þetta
bæri af þvi að draga ályktun,
að hætta bæri ekki einvörðungu
allri eiginlegri þróunaraðstoð
við þessí lönd, heldur líka starf-
semi Rauða krossins og annarra
alþjóðlegra liknarstofnana í þágu
þeirra. Mörg munu þess dæmi,
að fé sem veitt hefir verið nauð
stöddum í þessum löndum vegna
náttúruhamfara t.d. hafi misfar-
izt, en fáír hygg ég muni þá
vílja álykta af því, að allri slíkri
starfsemi beri að hætta.
Þriðja atriðið í gagnrýni
væri á óhæfilegum stjórnunar-
kostnaði við þá stofnun, sem um-
rætt frumvarp gerir ráð fyrir,
að komið verði á fót. I þessu
„Ofhitamál66
á dagskrá
ALLSNARPAR umræður urðu í
neðri deild Alþingis í gær um
frumvarp ríkisstjórnarinnar um
náttúruvernd á vatnasvæði Mý-
vatns og Laxár. Umræðurnar
snerust þó aðeins að litlum hluta
um frumvarpið sem slíkt, heldur
var aðaliega rætt um deilumál
þau, sem risið hafa vegna fyrir-
hugaðra virkjunarframkvæmda
við Laxá. Umræðan í gær var
framhald fyrstu umræðu og var
henni ekki lokið, er fundi var
slitið í gær og voru þá enn
nokkrir á mæiendaskrá.
Fyrstur talaði í gær Bragi
Sigurjónsson (A) og svaraði Jón
asi Árnasyni, sem haft hefði um
sig ummæli vegna þessa máls
fyrr í umræðunum. Hann kvað
náttúruverndarsjónarmið góð og
gild, svo fremi sem þau stæðu
ekkí í vegi fyrir almenningsheill.
í þessu máli kvað hann náttúru-
verndarsjónarmið hafa verið
höfð að yfirvarpi fyrir einkahags
munum nokkurra bænda á svæð
inu. Þá sagði hann að þeir 65,
sem saksóttir hefðu verið vegna
sprenginganna í Miðkvísl, hefðu
framið ofríkisbrot gegn hags-
munum sínum og landsmanna og
því væri saksókn réttmæt, þótt
hún næði raunar ekki til hinna
sekustu, er espað hefðu til ó-
hæfuverka.
Bragi gagnrýndi mjög frétta-
flutning sumra blaða, svo og
sjónvarpsins og kvað fréttir hafa
verið mjög villandi. Hefði það
borið þann árangur, að samúð
almennings væri nú öll með eig-
inhagsmunamönnunum, en móti
félagshyggjumönnunum. Nokk-
uð var deilt um flokkspólitik
í umræðunum.
Þá tók til máls Stefán Valgeirs
son (F) og harmaði að mál þetta
hefði verið tekið til umræðunú,
þar eð forsætis- og iðnaðarráð-
herra væri fjarstaddur. Las hann
upp allar álýktanir, sem iðnað-
arráðuneytinu hefðu borizt úr
Þingeyjarsýslum um málið, svo
og fleiri ályktanir. Sagði Stefán
áð ljóst væri að hér stæðu land-
eigendur í deilu við ríkisvaldið.
Um sprengjumálið í Miðkvísl
sagði Stefán að menn yrðu að
gera sér ljóst að eitthvað mikið
bjátaði á er bændur og húsfreyj-
ur nyrðra sæju sig tilneydd til að
vernda það sem þeim væri heil-
agt. Öðru máli gegndi, hefði ver-
ið um eintóma unglinga að
ræða. Ljóst væri að yfirstjórn
þessara máia hefði brugðizt og
því væri sökin öll Laxárvirkjun-
ar og rikisvaldsins.
Ingvar Gislason (F) sagðist
fagna þvi frumvarpi, sem tekið
hefði verið til umræðu. Hann
sagðist skilja það að málin sner-
ust um deilumálin. Hann fór
nokkrum orðum um það að Al-
þýðubandalagið reyndi nú að
gera þetta mál að sínu, en sagð-
ist jafnframt hafa íhugað það
mjög og reynt að finna upphaf-
lega orsök deilnanna. Niðurstaða
sín hafi verið að Sigurður Thor
oddsen, verkfræðingur hefði átt
hugmyndina og kallaði hann Sig
urð aðalvirkjunarspeking Al-
þýðubandalagsins. Þessí virkjun-
arhönnuður, sagði Ingvar að
hefði ætlað að sökkva heilum
landssvæðum og flytja stórár
milli landshluta. Laxárvirkjun
hefði svo látið blekkjast af hug-
myndum Sigurðar.
Bjartmar Guðmundsson (S)
tók næstur til máls og kvað
nauðsynlegt að kanna upptök
deilunnar á hlutlausan hátt og
kynna mönnum. Hann sagði að
ef upphafleg Gljúfurversvirkjun
hefði aldrei orðið til á pappír-
um, hefði engum manni dottið í
hug að mótmæla Laxárvirkjun
3. Nauðsynlegt væri að finna
lausn á málinu án óskapa —
moldviðri hefði verið hleypt upp
og málið orðið að ofhitamáli.
Þá tók til máls Jónas Árna-
son og fékk aðeins að gera at-
hugasemd, þar eð hann hafðl
talað svo oft um málið, Hann
mótmælti staðhæfingum Stefáns
Valgeirssonar um að hann hefði
sjálfur verið með geðvonzkukast
fyrr i umræðunni, er hann
hefði rætt um já, já — nei, nei-
stefnu framsóknarmanna. Hins
vegar sagðist Jónas standa í
þakkarskuld við Stefán fyrirhið
notalega andrúmsloft, er mynd-
aðist í þingsalnum af sérstök-
um skapgæðum Stefáns, er hann
flytti ræður sínar. Þá svaraði
Jónas og Braga Sigurjónssyni
og sagði að raunverulegur of-
ríkisaðili væri ríkisvaldið í þessu
máli.
Síðasti ræðumaður í gær var
Lúðvík Jósefsson (K). Hann
taldi ólíklegt að sættir tækjust
i þessu viðkvæma deilumáli fyrr
en lögbann hefði verið iagt á
framkvæmdir og lagði hann til
að ríkisstjórnin setti 135 milljóna
króna tryggingu til Laxárvirkj-
unarstjórnar fyrir lögbanninu.
Þá sagði Lúðvik að fáránlegt
væri að ætla að skella skuld-
inni á verkfræðing, sem hannað
hefði G1 j úfurversvirkj unina.