Morgunblaðið - 18.02.1971, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 18. FEBRÚAR 1971
21
Betri stjórn innlendrar eftirspurn-
ar er forsenda stöðugra verðlags
segir í ársskýrslu OECD
*
um efnahagsþróun á Islandi
EINS og Morgimblaðið skýrði
frá í j?a*r, hefur verið birt árleg
skýrsla OECD um ástand og
horfur í efnahagsniáhnn á ís-
landi. í niðurstöðuni skýrslunn-
ar, sem hér fer á eftir, eru nokkr-
ar ábendmgar. Þar segir m.a,, að
betri samræming tímasetningar
og ákvæða k.jarasamninga gæti
orðið eitt fyrsta sltrefið í þá átt
að rjúfa þau sjálfvirku tengsl,
sem nú eru milli launa, vísitölu
framfærsiul.ostnaðar og búvöru-
verðs auk jieirra samanburðar-
tengsla, sem eru milli fiskverðs
og annarra tekna.
Þá srgir í skýrslunni, að það
fé, seri rennur til Verðjöfnunar-
sjóðs fiskiðnaðarins kunni að
reynast of lítið til þess að mæta
franitíðarkröfum, nema veruleg
frekari sjóðsmyndun verði á ár-
imi 1971. Þetta geti haft í för
með sér, að ekki sé nægilegt að
í sjóðinn renni aðeins helmingur
verðhækkimar frá viðmiðunar-
rerði.
Ennfremur segir, að betri
stjórn innlendrar eftirspurnar sé
nauðsynleg forsenda stöðugra
verðlags og að ná þurfi betra
samræmi í stjórn peningamála
með því að fella aðrar lánastofn-
anir en banka, t.d. fjárfest-
ingasjóði, tryggingafélög og líf-
eyrissjóði inn í heildarranuna
peningamálastefnunnar. Loka-
kafli skýi’slunnar fer hér á eftir:
NIÐCRSTÖDCK
Bal nandi viðskiptakjör árin
1969 og 1970 ásaant aukningu út-
fflutningsmagms styrkti gjaldeyr-
isstöðuna og gaif svigrúm til
bættra Mfskjara. Mikiilvægur
þátfcur þessa bata var aukning
þorsikaflans og frekari vinnsla
hans, en sú framieiðsla er frem-
ur stöðug, hefur hagstæð áhrif
á atvinnu og er þjóðhagsilega
mjög hagkvæm. Bættur efnahag-
ur á einnig rætur sínar að rekja
til efnahagsstefnu, sem greitt
hefur fyrir nýsköpun iðnaðarins
á breiðari grundvelli en áður,
m.a. stofnun stórra iðnaðarfyrir-
tækja með tilstyrk eriends fjár-
miagns og tækniþekkinigar. Þörf
verður áfram á viðleitni til þess
að auka fjölbreytni í iðnaði og
útrffl'Utningi. 1 þessari viðleitni
getiur erlend fjárfesting e.t.v. orð-
ið að liði. Á hinn bóginn er meg-
invandi efn ah a gsstefnunn ar að
halda vexti peningatekna og
neyzíl’u innan þeirra marka, sem
raunverulegur hagvöxtur setur.
Með tillkomiu iðnaðargreinanna
nýju og með aðild Is'landa að
EFTA heíst nýtt og mikilvægt
támabiil í þróun íslenzka hagkerf-
isinis i átt til meiri fjölbreytnd.
Það er ertfitt fyrir Mtið land með
fáar auðiindir að byggja upp nýj-
ar iðnaðargreinar í samkeppni
við ön'nur lönd, sem eiga sér
langa iðnaðarhefð og hafa fyrir
iömgu komið á legg hvers konar
þéttbýlissfcarfsemi Vegna þessa
aðstöðumunar er afar mikilvægt,
að meginmarkmið stefnunnar í
efnahagsmáium verði að tryggja
þau stöðugu skiiyrði, sem stuðla
að iðnþróun. Mikilvægi þessa
miarkmiðs verður enn ljósai-a,
þegar þess er ggett, að binar rót-
tæku breytingar ytri skilyrða og
afleiðingar þeirra heima fyrir
haifa á undanifömum árum enn
torveldað iðnþróun á ÍSlandi.
Nú ríður á, að þröunin i átt til
meiri fjölbreytni atvininultfsins
verði ekíki stöðvuð af óhófflegum
kostnaðar- og verðhækkunum
með gamailkunnum hæfcti. Lík-
legt er, að sj ávarútvegurinn rísi
undir n.eiri launakostnaði en aðr-
ar atvinwugreinair á meðan hann
nýtur hagstæðs útfljutningsverðs
og mikillar eriendrair eftirspum-
ar. Og afcvinmurekendur kumna að
vera hikandi við að leggja i ný
iðnaðarfyrirtæki, nema horfur
séu á meiri stöðugleika í efna-
hagsmálum.
í síðustu ársskýrs’lu OECD
um Isiland var lögð áherzla á miik
ilvægi þess, að halda umsömdum
breytimgum peningatetena inman
þeirra marka, sem raunverulegt
ráðstöfunarfé setur. Emnfremur
var bent á þörfina fyrir nýjar að-
ferðir, sem hamlað gætu á móti
innbyrðis kapphliaupi i tekju-
ákvörðunum — þ.e. tilraunum
einstakra hópa tiil þess að bæta
eða tryggja hlutfaHisHega launa-
stöðu sina með síendurteknum
launa- og verðhækkunum. Betri
samrajming tímasetnin.gar og
ákvæða kjarasamninga gæti orð-
ið eifct fyrsta skreíið í þá átt að
rjúfa þau sjálfvirku tengsl, sem
nú eru mi'lli launa, vísitölu fram-
færslukostnaðar og búvöruverðs,
auk þeirra samanburðartenigsla,
sem eru miili fisikverðs og ann-
arra tðknia. Af þessu gæti leitt,
að nauðynilegt yrði að hafa befcri
stjórn á mikilvægustu ákvörðun-
arþáttum tekna og verðlags. Rík-
isistjórnin hefur snúizt Við þess-
um vanda með því að gripa til
aðgerða til þess að hemja verð-
bóligusterúfu vixlhækkana launa
og verðlags, að afstöðnum við-
ræðum við þá aðila, sem hér eiga
helzt hluit að máli. Verið getur,
að rikisstjórnin haildi áfram ti’l-
raunum sínum til þess að komast
að samkomulagi við verkalýðs-
féiögin og vinnuveiitendur um
skynisamtegra kerfi tekju- og
verðákvarðana, sem staðið gæti
til frambúðar. Að þessu málefni
var einnig vikið i u mræðu rn um
< Millisvæðamótið)
Það er kunn'ara en fr'á þurfi
að segja, ’hversu mjög skákin
reynir á taugakerfi keppenda,
ein'kum og isér í la.gi í þeim skák-
um, þar sem sérstakleiga mikið
er í húfi. — Reshevsky, sem tefl-
ir eftiirfarandi skák á hvítt,
hafði, þegar hún var tefld, engar
von.ir um það leragur að komast
í raðir karadídataninia. Speninan
hái>r honum því mitniraa, enda
teflir haran skákima aif þeim
krafti og sköpuiraairmætti, sem
jafman hefur einkenint skákstíl
hanis.
Hins vegar hafði Polugajevsiky
talsverðar vonir um að komast
í úrslit, áður en skákin var tefld,
en þær hrundu nær alveg til
grunina við úrslit hennar. —
Poliuigajevsky er einm af sterk-
ustu stórmeisturum Rússa, á
bezta skákaldri: milli þrítugs og
ferfcugs. Reshevsky varð hins
vegar 59 ára meðan mótið stóð
yfir.
Hefur hamn nú teflt alíls í
a. m. k. hálfa öld, því hamn var
undrabarn í skák og byrjaði að
tefla koirnun.gur. — Þótt ekki
yrði hanm meðal efstu manna á
þessiu móti, þá liggur við, t. d.
eftir þessari skák að dæma, að
niefma megi hanin einni'g „undra-
kari“ í skák.
Hvítt: Reshevsky
Svart: Polugajevsky
Ensk byrjun
1. d4, Rf6; 2. c4, c5; 3. Rf3,
(Reslhevsky sneiðir hjá Benony-
byrjuniinni, sem væri borðföst
eftir 3. d5.) 3. — cxd4; 4. Rxd4,
e6; 5. Rc3, Bh4; 6. Rb5, 0-0;
7. a3, Bxc3ý; 8. Rxc3, d5; (Hvítur
hefur „biskupaparið“, en svairbur
hefur fenigið frjálsa stöðu út úir
verðlags- og kaiupgjaldsmál á síð-
asfcliðnu hausti.
Eins og svo oft áður virðist
verðbólguski'úfan fyigja í kjölfar
óvenju hagstæðra tekjuskilyrða
í sjávarútvegi. Verðjöfnunarsjóð-
ur fiskiðnaðarins hefur að mark-
miði að uraga úr tekjusveiflum
í sjávarútvegi mieð þvi að halda
eftir hluta af óvenjulega háu út-
flutningsverði fiskafurða en end-
urgreiða síðan sjávarútveginum,
þegar útílutningsskilyrði eru iak-
a-ri. Þátt sjóðmyndunin 1970 sé
lí'til í hlutfai'li við heildarverð-
mæti útfiutnings, hefur hún haft
áhrif á þróun ráðstöfunartekna
í átt til meiri stöðugleika. Þar
sem ó'lítelegt er, að hið hagstæða
ástand, sem hélz;t á árinu 1970,
sfcaradi lengi, kann það fé, sem
runnið hefur í sjóðinn og tiltækt
er til endurgreiðslna tii sjávarút-
vegsíins, þegar fisikafurðaverð er
lágt, að reynast of lítið til þess að
mæta framtíðarkröíum, nema
veruleg frekari sjóðmyndun
verði á árinu 1971. Þetfca getur
haft í för með sér, að ekki sé
nægMegt, að í eða úr sjóðnum
renni aðeins heimingur breyting-
ar frá viðmiðunarverði — eða að
þess þurfi vel að gjota að setja
ekki viðmiðunarverðið of hátt —
tiil þess að draga úr sterkum
s.eiflum í útflutningstekjum og
áhrifum J eirra á tekjuþróunina
i heild.
Betri stjór innlendrar eftir-
spumar er nauðsynleg forsenda
stöðug. ' verðlags. Óbeinu skatt-
arnir (sam eru meira en % af
heffldarskatttekjum) breytast
sjálfkrafa við hækkun tekna með
siijótum, öflugum og stighækk-
andi hætti, þ&r sem fjáröflunar-
tofflar eru háir, sérstaklega á vör-
byrjuninni. — Leppun riddarans
í næsta leik er þó svörtum býsna
óþægMeg.) 9. Bg5, h6; 10. Bh4,
(Hvítur gat unnið peð á d5, en
þannig næði svartur Ijómandi
tafli, feragi alla menn sína fljótt
í spilið.) 10. — g5; (Þegar s'kák
þessi vair tefld, var staðan á mót-
imu sú, að Polugajevsky varð
helzt að vinrna, til að hafa veru-
legar vonir um að konnasit í úr-
slit. — Taugar hains eru því
spenmtar til hins ítrasta. Með
þessum leik veikir hann kóngs-
stöðu sína, sem út af fyrir sig
var kainnski ekki svo gott að
komast hjá til lengdar. Bn betra
var þá að leika fyrst 10. — d4
og síðan 11. — g5.) 11. Bg3, d4;
12. Rb5, Rc6; 13. e3, dxe3;
14. fxe3, e5; 15. Bd3, Bg4; 16. Dc2,
e4; 17. Be2, (Reshevsky vill hafa
kóngsstöðu sína sem traustasta
og leggur þvi ekki í að viinna
peð á e4, enda fengi svartur þá
dágóð sóknarfæri, með — Da5t
o. s. frv.) 17. — Da5ý; 18. Kf2!,
(Nú st.endur hvíti kón/guriwn
nefnilega dável á þessum reit.)
18. — Bxe2; 19. Kxe2, Ha-c8;
(Hótar 20. — Dxb5; 21. cxb5,
Rxd4ý o.s.frv.) 20. Rd6, Ha8;
(Sbr. skýringu við 10. leik
svarts.) 21. Ha-dl, Rh5; 22. Bel,
Db6; 23. g4, (Reshevsky iætur
nú skammt stóra högga í miili.
Varnir Polugaj evskys eru að
bresta, og þar með vonirnir um
heimsmeistaratitil á næsita ári.)
23. — Rf6; 24. Bc3, Rxg4;
25. Dxe4, f5; (Hvað var til vam-
ar?) 26. De6t, Kh7; 27. Rxf5,
Rc-e5; (Svartur átti enga nýta
vörn.) 28. Hd7t, Rxd7; 29. Dxd7ý,
Kg6; 30. h4!, h5; 31. Re7t, Kh6;
32. hxg5t, Kxg5; 33. Dd5t, og
loks gafst Polugajevsky upp.
um, sem sótzt er eftir í mjög mis-
ríkum mæli, eftir því sem tekjur
breytast. Á hinn bóginn dregur
það úr þessum áhrifum, að bein-
ir skatitar eru álagðir eftir á ári
síðar. l landi eins og Islandi, þar
sem tekjusveiflur eru miklar,
virðist geta oröið sérstaklega
mikið gagn að því að koma á
staðgreiðsiliikeríi sikatta. í þess
stað kæimi og til greina, að ríkis-
stjórnin athugaði möguleikana
tffl þess að nofca með sveigjanlegri
h; -tti h hniidir til þess að breyta
skattálagningu (sikafctviisitölu) og
tímaset. ingu skattinnheimtu yf-
ir árið.
Við núverandi aðstæður gegnir
[lenimganá'lastefnan mikiivægu
hlutverki við að koma í veg fyr-
ir, að hin sterka lausafjárstaða
banka og fyrirtækja valdi of-
þenslu eftirspurnar á grundvelli
lánisfjár. Með tfflliiti til mikilla
sveiflna í gjaldeyriseign bank-
anraa væri æskilegt að styrkja og
auka þau peningalegu hagstjórn-
artæki, sem nú e.r völ á til þess
að stjórna framboði peninga.
Meiri sveigjanleika virðist þörf
við endui'kaup afurðalána, auk
þess sem æskitegt virðist, að
Seðiabankinn geti selt og keypt
— Grein Einars
Framhald af bls. 8.
ílát, tunnur eða trog. Véla-
tvist, pappírsafganga, timbur-
afganga og annað slikt skal
látið út í sérstaka tunnu til
brennslu,
5. skal gólf vinnuplássins vand-
lega sópað, olía og önnur slík
óhreinindi vandlega hreins-
uð. Vinnufatnaður allur skal
geymdur í þar til gerðum
skápum,
6. séu minnst einu sinni í viku
öll horn hreinsuð svo og úti-
pláss smiðjunnar,
7. þau tæki, vélar, rafsuðukapl-
ar, leiðslur og gasslöngur,
sem ganga úr lagi, skal gert
við í hverju tilviki svo fljótt
sem auðið er.
Sé ofanskráðu ekki framfylgt,
getur það valdið stærri og
smærri slysum, sem geta orðið
mönnum að fjörtjóni og gert
fyrirtækið bótaskylt fyrir stór-
um fjárhæðum.
Þeir starfsmenn, sem ekki
treysta sér til að fara eftir fram
angreindum reglum í liöfuðatrið
wm, telur fyrirtækið sér ekki
fært að hafa í þjónustu sinni.
Það er í umsjón trúnaðar-
manna viðkomandi stéttarfélags
að sjálfsögðu í samráði við verlc
stjóra, að þessum reglum sé
framfylgt.
Nú ættu forráðamenn sveina-
félaga og meistarafélaganna að
semja strax um, að reglur, eitt
hvað svipaðar þessum, væru
framkvæmdar á verkstæðum og
vinnusvæðum járn- og málmiðn
aðarins í landinu.
Þetta yrðu samningar, sem
fælu í sér raunhæfar kjarabæt-
ur og atvinnuöryggi og gerðu
iðngreinarnar starfshæfari og
samkeppnishæfari gegn erlendri
samkeppni.
Þetta mál mætti rökstyðja
með löngum skrifum, en þetta
verður að nægja að sinni.
verðbréf á opnum markaði. Til
þesis að gera hiö síðarnefnda
kleift er þörr fyrir heppilegt, al-
mennfc, opinbert skuldabréfa-
form. Ennfremur mætti ná betra
samræmi í stjórn peningamála
með því að felia aðrar lánastofn-
anir en banka (t.d. fjárfestingar-
lánasjóði, trygginigafélög, hfeyr-
issjóði) inn í heildarramma pen-
ingamál'astefnunnar. Sérstakt at-
bugunarefni er, hvort ekki mætti
hafa meiri áhrif á útláraastefnu
lifeyrissjóðanna en nú er. Endur-
skoðunar á út'lánastefnu hinna
einstöku f j árf esfcingariánas j óða
virðist einnig þörf, sérstaklega
með tilliti til áhrifa lánskjara
þeirra á ráðstöfun framnileiðsiluafl-
anna. Aðgerðir eða athuganir af
þessu tagi gætu orðið gagntegar
tffl viðbótar þeirri viðleitni stjórn-
valda, sem lýst er i þriðja kaffla
þessarar skýrslu, til þess að end-
urs'kipuleggja lánamarkaðiinn í
því skyni að gera hann hæíari
tffl þess að miöla fjármagni með
hagkvæmum hætti til framfara
— Körfubolti
Framhald af bls. 3«.
stórstígum framförum undir
leiðsögn hans. Leiknum lauk
með stórum sigri UMFS 62:28.
Það sýnir glöggt, hversu léleg
ir körfuknattleiksmenn Hafn-
firðingarnir eru, að þeir skuli
ekki skora nema 28 stig í leik
þar sem leikinn er fullur leik-
tími. Menn höfðu það á orði að
stofna þyrfti 3, deild fyrir sum
liðin sem leika í 2. deild, og er
það ekki svo afleit hugmynd.
Liðin í 2. deild eru svo mis-
jöfn, að leikir í deildinni eru
oft á tíðum næstum skrípaleik-
ur.
Sem fyrr segir var Gunnar
Gunnarsson bezti maður vallar
ins, en Bragi, Gísli og Sigurður
eru allir ungir og efnilegir leik
menn, í liði UMFS.
Stigahæstir hjá UMFS: Gunn
ar og Tryggvi 15 hvor, Bragi og
Gísli 9 hvor. — Stigahæstir hjá
ÍBH: Sigurður 10, aðrir minna.
UMFS — BRFIÐABLIK
Ekki voru Breiðabliksmenn
heldur nein hindrun fyrir UMFS
Liðin léku sl. laugardag á heima
velli Breiðabliks í Kópavogi, og
sigraði UMFS stórt eða 74:43.
Breiðablik var yfir fyrst í
byrjun leiksins 6:2, en það stóð
ekki lengi að þeir hefðu for-
ustu. UMFS komst fljótlega yfir
og á töflunni mátti sjá 16:7 fyr
ir UMFS og í hálfleik 34:19.
Síðari bálfieikurinn var ein-
stefna að körfu Breiðabliks og
breyttist staðan fljótlega í 50:
20, og svo í 68:29, en lokatölurn
ar urðu 74:43. Þetta var síðari
leikur liðanna í 2. deild, og hef
ur UMFS unnið báða með tals
verðum yfirburðum. Stigahæstir
í liði_UMFS var Bragi Gunnars
son með 16 stig, Gísli Jóhannea
son skoraði 15 stig og Gunnar
Gunnarsson 10 stig. í liði Breiða
bliks var Donald stigahæstur
með 18 stig. Donald var mjög
góður leikmaður fyrir nokkrum
árum og lék þá m.a. með U-
landsliði okkar sem tók þátt I
Evrópukeppni í Frakklandi.
— gk-
Atvinnuflugmenn
— Atvinnuflugmenn
Aðalfundur i Lífeyríssjóði atvinnuflugmanna verður haldinn að
Háaleitisbraut 68, í kvöld, fimmtudaginn 18. febrúar klukkan
20 15 stundvísiega.
Fundarefni: Venjuleg aðalfundarstörf.
Guðjón Hansen. tryggingafræðingur, verður
á fundinum.
STJÓRNIN.
Sveinn Kristinsson:
Skákþáttur