Morgunblaðið - 02.04.1971, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 2. APRÍL 1971
5
Hermóður Guðmundsson, Árnesi:
Bæjarstjóranum á
Akureyri svarað
BJARNI Einarsson er bæjar-
stjóri í höfuðstað Norðurlands,
Akureyri. Bæjarstjóri þessi vax
ráðinn að sunnan úr skóla Efna
hagsstofnunarinnar, fyrir hærri
laun en áður hefur þekkzt á Is
landi í slíkt embætti, eftir því
sem sagt er. Það er því e.t.v.
skiljanlegt að þessi heiðursmað
ur teldi sér skylt að vinna fyrir
sínum ríflegu launum til þess
að. þóknast húsbændum sínum
á Akureyri.
Bjarni Einarsson skrifár lang
hund einn mikinn í Mbl. 25. og
26. febrúar sl. með svo saman
hnoðuðum óhróðri og svívirð-
ingum um þingeyska bændur,
sem hann kallar „landeigenda-
auðvaldið við Laxá“ að ekki
mun hafa birzt annað eins níð-
skrif um íslenzka bændur af
manni í ábyrgðarstöðu.
Bæjarstjóranum verður það á
sem mörgum öðrum rökvana
Laxárvirkjunarmönnum að hann
þyrlar upp áróðurskenndu mold
viðri um, að raforkuþörf Norð-
urlands verði ekki leyst nema
með virkjun Laxár. Iðnþróun
Norðurlands er að hans dómi
hætta búin, ef hætt yrði við
virkjun þar, eða henni frestað
með tilliti til rannsókna, því sé
það steinaldarháttur „draug-
anna aftan úr gárri forneskju"
að vinna að slíku tilræði, svo
notuð séu fáguð orð fram-
kvæmdastjóra Akureyrarbæjar.
Þessi mál hafa áður venð
skýrð og áróður af þessu tagi
margsinnis hrakinn en sé bæj-
arstjórinn á Akureyri fyrst nú
að vakna til umhugsunar um
þessi mál og er þeim sýnilega
lítið kunnugur, tel ég ekki eft-
ir mér að fræða hann örlítið
um fjárhagshiið málsins, þótt
hún sé aðeins annar þátturinn,
sem snýr að hinum almenna raf
magnsneytenda.
B. E. vitnar í útreikninga á
raforkuverði frá Lagarfossi á
95—110 au. kwst. og Búrfelli
105—135 au. kwst. og segir að
reiknað sé af Landsvirkjun og
Orkustofnun til samanburðar
við raforkuverð frá Laxá á 64
—6« au. kwst. Hvernig eru svo
tölurnar fundnar, sem bæjar-
stjórinn leggur til grundvallar
iðnþróun Norðurlands og árás-
inni á steinaldarmennina og
landeigendaauðvaldið við Laxá?
Samkvæmt upplýsingum frá
hafa þessir tilvitnuðu útreikn
ingar ekki verið gerðir á þeirra
vegum. Veit bæjarstjórinn þetta
ekki? Er honum ókunnugt um
það, að þessir raforkuverðsút-
reikningar eru rangir og notað
ir í blekkingarskyni fyrir ábyrgð
arlausa stefnu Laxárvirkjunar-
stjórnar gagnvart skemmdar-
verkaáformum sínum við Laxá?
Guðmundur G. Þórarinsson
verkfræðingur hefur reiknað út
raforkuverðið frá þeirri 6.5
MW. virkjun, sem nú er unnið
að við Laxá, en samkvæmt þeim
mun verðið verða 117,1-—141
eyrir á kwst., eftir því hvort
miðað er við 400 eða 500 millj.
kr. stofnkostnað. Munar þarna
hvorki meira né minna en 53
—77 au. á kwst., eða sem næst
helming ef virkjunarkostnaður
inn er reiknaður á 450 millj.,
sem er algjört lágmark, þótt
engar skaðabætur séu reiknað-
ar sem gætu þó numið stórkost-
legum fjárhæðum.
Hermóður Guðmundsson.
Varðandi raforkuverðið frá
Búrfelli reiknast G.G.Þ. verk-
fræðingi svo t.ii að raforka frá
Búrfelli mundi kosta, komin til
Norðurlands, með fullreiknuð-
um flutningskostnaði til af-
skriftar á línu með 50 MW.
flutningsgetu 60 70 au. á kwst.
miðað við 30—40 au. kwst. sölu
verð inn á línu við Búrfell.
Hér skakkar því um 45—65
au. á kwst. miðað við útreikn-
inga bæjarstjórans, eða nærri
helmingi. Þó er í þessum útreikn
ingum reiknað með því að þessi
litla raforka til flutnings norð
ur sé látin greiða fulla afskrift
af öllum línukostnaði þessarar
dýru framtíðarlínu, sem þjóðar
heildinni ætti að vera skylt að
kosta eins og hverja aðra þjóð-
braut.
Framkvæmdastjóri Rafmagns
veitna ríkisins hefur gert kostn
aðaráætlun um raforkuverð frá
Lagarfossi, komið til Laxár,
sem er 62—66 au. á kwst., eða
33—44 au. lægra, en raforku-
verðið fi á Laxá.
Hér ber því allt að sama
brunni með hina misreiknuðu
hagfræði bæjarstjórans. Mér
verður nú á að spyrja: Til hvers
er þessi vesalings bæjarstjóri
að gera sig að því viðundri að
blaðra um þau mál, sem hann
hefur ekki meiri þekkingu á en
virkjunarmálum Laxár.
Mér finnst að hann hefði átt
að gefa sér svolítið betri tíma
til þess að setja sig inn í allar
aðstæöur og hagfræðispursmál
raforkumála Norðurlands áður
en hann barði bæjarstjóra-
bumbu sína og geystist fram
eins og soltinn skógarbjörn úr
híði sínu.
Það er ekki úr vegi að skýra
bæjarstjóra Akureyrar frá því,
að árið 1967 ákvað jarðhita-
deild Orkustofnunarinnar að
reisa tilraunagufnvirkjun í
Námaskarði með fullkomnum
vélbúnaði. Þegar Laxárvirkjun
(það var í tíð B.E.) komst á
snoðir um þetta ódæðisverk, að
ríkið ætlaði að fara að gera
athuganir á því hvaða möguleik
ar gætu verið fólgnir í jarð-
varmaorku í Mývatnssveit taldi
stjórn La'xárvirkjunar hart og
óvægilega vegið að einokunar-
aðstöðu sinni. Nú var brugðið
við með aðstoð hins pólitíska
valds Akureyrar og þessi virð-
ingarverða tilraun ríkisins til
bættrar þjónustu í raforkumál-
um Norðurlands kæfð í fæð-
ingu af einveldi Laxárvirkjun
ar.
Þessari tilraun hefðu flestir
raforkunotendur fagnað, a.m.k.
bændur, sem stöðugt hafa orðið
að sæta afarkostum í raforku-
verði undir núverandi skipu-
lagi. í stað þessarar hugmyndar
Orkumálastofnunarinnar byggði
Laxárvirkjun sjálf gufuaflsstöð
í Námaskarði, í samvinnu við
Kísiliðjuna, með 35 ára gamalli
gufutúrbínu, sem nýttti tæp 4%
af gufuorkunni, eða um 1/10
hluta þess, sem nýjustu gerðir
af gufutúrbínum mundu nýta.
Þrátt fyrir þetta hefur Laxár
virkjun viðui'kennt að fram-
leiðslukostnaðai'verð rafork-
unnar frá þessari litlu, ófull-
komnu gufuvirkjun væri ekki
nema milli 40 og 50 au. á kwst.
Er þetta að dómi bæjarstjórans
að styrkja iðnþróun Norður-
lands? Eða telur þessi hagfræði
postuli Akureyrarbæjar, að það
sé stuðningur við bæjarfélag
hans að kúga þingeyska bænd-
ur til þess eins að íþyngja borg
urum Akureyrar nxéð helmingi
hærra raforkuverði frá Laxá,
en hægt væri að afla annars
staðar frá?
Eða getur B. E. skýrt það
hvers vegna aldrei hefur mátt
gera óhlutdræga úttekt á fram
leiðslumöguleikum raforku á
Norðurlandi, eða flutningi henn
ar frá öðrum orkusvæðum, bor
ið saman við Laxá? Ef til vill
gæti skýringin verið sú, að þá
kæmi það í ljós sem fram-
kvæmdastjóri Laxái'virkjunar
hefur margsinnis lýst yfir, að
enginn fjárhagslegur grundvöll
ur væri fyrir virkjun Laxár,
nema samkvæmt framkvæmda-
áætlun Gljúfurversvirkjunar-
skipulagsins.
Fróðlegt væri að fá skýringu
bæjarstjórans á þessu og hvað
fyrir honum vakir með hinni
neikvæðu efnahagspólitík, sem
hann telur sér sæma að reka
fyrir „Þjóðféiag hinna land-
lausu“, eins og hann kallar þétt
býliskjarnann á Akureyri.
Það skyldi þó aldrei vera að
þessi stefna efnahagssérfræðings
ins í raforkumálum Akureyrar
sé neikvæðari iðnþróua Norð-
urlands, en stefna vondu mann
anna við Laxá og Mývatn. —
Stefna landeigenda er náttúru-
vernd og ódýrt rafmagn.
Stefna Bjarna bæjarstjóra er
náttúruspjöll og dýrt rafmagn.
Bjarni Einarsson þykist hæð
ast að mér fyrir það, að ég
hafi ekki viljað, eða talið mig
hafa leyfi til að skujdbinda
landeigendasamtökin fyrirfram
eins og upphaflega var ráðgert,
þ.e.a.s. að rannsóknirnar næðu
ekki til rennslisvirkjunarinnar,
sem nú er deilt um.
Þessu mótmælti ég og þessu
hafa landeigendasamtökin mót-
mælt einhuga frá upphafi, því
„varðar mest til allra orða að
undirstaðan rétt sé fundin“. —
Hvernig ætlar B.E. að rökstyðja
rannsóknir á framkvæmdum og
áhrifum þeirra eftir á? Eða er
það meining hans að fjarlægja
f ramkvæmdir Laxárvirkj unar,
ef rannsóknirnar leiða í ljós
skaðsemi þeirra fyrir Laxár-
svæðið?
I samræmi við tilgang rann-
sóknanna á Laxársvæðinu var
ákveðið á fundi rannsóknar-
nefndarinnar 15. des. sl. að á-
hrif rennslisvirkjunarinnar
skyldu rannsökuð frá grunni og
niðurstöður þeirra rannsókna
látnar skera úr um það hvernig
megi virkja Laxá að skaðlausu
fyrir vatnasvæðið.
Væri ekki rétt fyrir bæjar-
stjórann á Akureyri, að átta sig
strax á því að óforsvaranlegt
er nieð öllu, að halda áfram
framkvæmdum við Laxá, eins
og málum er nú komið, fyrr en
niðurstöður sérfræðilegra rann-
sókna liggja fyrir.
Að sjálfsögðu mundu land-
eigendur við Laxá og Mývatn
geta gefið sig undir þær rann-
sóknir, sem þeir teldu fullnægj
andi og þær væru undirbyggð
ar á vísindalegan hátt frá
Framhald á bls. 18.
Hefil-
bekkir
Góð
fermingargjöí
1. SIORR
Laugavegi 15 — Sími 13333.
ANGLI
skyrtur
Nýjar
gerðir
Útsýnarkvöld
SÍÐASTA FERÐAKYNNING VETRARINS í SÚLNASAL HÓTEL
SÖGU, SUNNUDAGINN 4. APRÍL KL. 9 E.H.
★ FERÐAKYNNING: Ný litprentuð ferðaáætlun ÚTSÝNAR
lögð fram. Forstjóri ÚTSÝNAR, Ingólfur Guðbrandsson,
ræðir um ferðalög: Ódýrar utanlandsfeiðir fyrir alla.
★ MYNDASÝNING: Myndir frá COSTA BRAVA og kvikmynd
frá COSTA DEL SOL.
TlZKUSÝNING Modelsamtökin sýna nýju VOR- og
SUMARTÍZKUNA.
ýk FERÐABINGÓ: 2 vinningar: Lundúnaferð og ferð með
ÚTSÝN TIL COSTA DEL SOL.
DANS TIL KL. 1. Hljómsveit Sagnars Bjarnasonar.
ÚTSÝNARKVÖLD ERU VINSÆL EINS OG ÚTSÝNARFERÐIR.
öllum heimill aðgangur — ókeypis — aðeins rúllugjald.
Tryggið yður borð I tíma hjá yfirþjóni, þvi að jafnan er húsfyllir,
og mætið stundvíslega. Góða skemmtun!
FERÐASKRIFSTOFAN Ú T S Ý N .
MICHELANGLI
°9
litir
og
mynstur
ANGLI