Morgunblaðið - 02.04.1971, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 2. APRÍL 1971
,
Ávörp menntamála-
ráðherranna í Kaup-
mannahöfn
í DAG fór fram í Kaup-
mannahöfn afhending full-»
gildingarskjala vegna sátt-
málans milli fslands og Dan-
merkur frá 1965 um flutning
á hluta_ af handritum Stofn-
unar Árna Magnússonar í
vörsílu og umsjón Háskóla
íslands. Við það tækifæri
fluttu menntamálaráðherrar
íslands og Danmerkur eftir-
farandi ræður:
Gleði og þakk-
*
læti er Islend-
ingum efst
í huga
Þessi dagur er mikill dag-
ur í sögu íslands, í sögu ís-
lenzkrar menningar. Hand-
ritamálinu er endanlega og
formlega lokið. Á þessari
stundu er tvennt efst í huga
allra íslendinga: gleði yfir að
endurheimta andleg verð-
mæti, sem þeir telja hluta
af þjóðarsál sinni og þakk-
læti til dönsku þjóðarinnar,
sem sýnt hefur göfuglyndi
sem er einstakt í samskipt-
um þjóða. Það vekur sann-
an fögnuð í brjósti hvers ís-
lendings, að danska ríkis-
stjórnin hefur nú ákveðið að
senda nefnd frá Þjóðþinginu
til íslands hinn 21. apríl til
þess að afhenda íslending-
um Sæmundar-Eddu og
Flateyjarbók. Þegar ég á
þessari stundu segi þetta
eina orð — þökk — þá kem-
ur það beint frá hjarta ís-
lenzku þjóðarinnar. Við ósk-
um þess, að það endurómi í
hjarta dönsku þjóðaffinnar.
Eitt langar mig til þess að
undirstrika. Við tökum ekki
við handritunum til þess eins
að eiga þau. Við tökum á
móti þeim til þess að andi
þeirra og kjarni haldi áfram
að vera lifandi þáttur í
þjóðlífi okkar á tímum
tækni og efnishyggju, til
þess að hjálpa okkur til
þess að varðveita sál okkar
í vélargnýnuim!. Og við æbl-
um ekki að sitja einir að
þessum fjársjóði. Við viljum
að hann auðgi menningu
heimsins enn meir en hingað
til. Ekki sízt munu danakir
vísindamenn verða velkomn-
ir til íslands til rannsókna á
handritunum. Þegar við
veitum þeim viðtöku erum
við ekki aðeins að fá í hend-
ur dýrgripi. Við tökumst
einnig á hendur helga skyldu
gagnvart sjálfum okkur,
gagnvart heiminum. í Háva-
málum Sæmundar-Eddu seg-
ir: „Vin sínum skal maður
vinur vera“. Danir hafa
reynzt vinir fslendinga. ís-
lendingar munu leggja sig
alla fram um að reynast
sannir vinir þeirra. Það er
ósk okkar, að vinátta þess-
ara þjóða megi verða traust
eins og bergið í íslenzku
fjöllunum, fögur eins og
laufið í dönsku skógunum,
eilif eins og sá máttur sem
skóp lönd okkar og þjóðir.
Óska að gildis-
takan efli góða
samvinnu
Er skipzt hefur verið
á fullgildingarsamningunum
milli Danmerkur og íslands
um flutning á hluta af hand-
ritum úr Árnasafni til gæzlu
og umönnunar til Háskóla
íslands, er samningurinn
genginn í gildi þann 1. apríl
1971. Nú mun starfið við
að uppfylla ákvæði samn-
ingsins geta hafizt. Það er
mér ánægja að geta tilkynnt
yður, herra menntamálaráð-
herra, sem fulltrúa íslenzku
ríkisstjórnarinnar, að sendi-
nefnd frá dönsku ríkisstjórn-
inni og danska þjóðþinginu
muin afhenda Flateyj arbók
og Sæmundar-Eddu sem
fyrstu sönnun þess að samn-
ingurinn er í gildi genginn.
Við leyfum okkur að varpa
fram þeirri hugmynd, ís-
lerízku ríkisstjórninni til at-
hugunar, að afhendingin fari
fram í Reykjavík þann 21.
apríl 1971. Það er ætlun
kennslumálaráðuneytisins að
senda strax í dag bréf til ís-
lenzka menntamálaráðuneyt-
isins með beiðni um að Há-
akóli íalands tiflaiefmi tvo
fulltrúa í nefnd þá, sem á
að kanna og koma með til-
lögur um, hvaða handrit og
skjöl verða flutt til fslands
í samræmi við ákveðin
ákvæði handritalaganna.
Samtímis sendum við beiðni
til Kaupmannahafnarháskóla
um að skólinn tilnefni sína
fulltrúa tvo í nefndina. Jafn-
skjótt og þessir fulltrúar
hafa verið tilnefndir af
Háskóla íslands og Kaup-
mannahafnarháskóla mun
nefndin geta tekið til starfa.
Samkvæmt samningnum skal
með samkomulagi mennta-
málaráðherra Danmerkur og
íslands nást samkomulag
um gagnkvæman aðgang fyr-
ir tvær deildir stofnunarinn-
ar um útlán á handritum og
það mun einnig reynast
mikilsvert að milli ráðu-
neyta okkar verða hafnar
viðræður um hugsanlegar
styrkveitingar og rannsókn-
araðstöðu fyrir vísindamenn
beggja landanna. Það er ósk
mín við þetta tækifæri að
gildistaka samningsins rnuni
efla hina góðu samvinnu,
sem er milli fslands og Dan-
merkur og stuðla að ávöxt-
un á hinni miklu menning-
ararfleifð, sem fsland skóp
með bókmenntum sínum á
miðöldum.
ÚRANÍUMLEIT
Á GRÆNLANDI
— Mikill dagur
Framhaald af bls. 1.
Eddu. Ég heid að aldrei fyrr hafi
skip frá danska flotanum verið
jaín velkomið og raun verður á
þann 21. apríl.“
Um hina opinberu athöfn þann
21. apríl hefur ekki verið skýrt
nákvæmlega frá í Kaupmanna-
höfn enn. Ljóst er, að þessi
fyrstu tvö handrit miumu verða
flutt til fslands á dönsku skipi,
að ölllum líkindum með herskipi,
eins og sendiherrann sagði.
Sendinefnd mun afhenda hand-
ritin og í henni verða Poul Hart-
ling, utanríkisráðherra, Helge
Larsen, kennslumálaráðherra, og
Knud Thesitrup, dómsmálaráð-
herra. Auk þess munu þingmenn
skipa nefndina með forseta þjóð-
þingsins, Karl Skytte, fyrrver-
andi landbúnaðarráðherra, í far-
arbroddi. Bæði þingmenn frá
stjómiarflokkunum og stjómar-
andstöðunni munu eiga fulltrúa
í nefndinni. Fullitrúi jafnaðar-
manna mun að líkindum verða
Jens Otto Krag, fyrrverandi for-
sætisráðherra, og frá SF Aksel
Larsen, sem er þekktur stuðn-
ingsmaður aukinnar norrasnnar
samvinnu.
Spurzt hefur að ísilendingar
bjóði þeim Jörgen Jörgensen,
fyrrverandi kennslumálaráð-
herra, K. B. Andersen, fyrrver-
andi kennsilumáliaráðherra, Erik
Eriksen, fyrrverandi forsætisráð-
herra, og sömuleiðis Bent A.
Koch, riitstjóra, til að taka þátt í
hátíðahöldunum, þegar fyrstu
tvö hamdritin verða afhent. Þá
rnunu þeir og bjóða J. Th. Arn-
fred, fyrrverandi skóiastjóra lýð-
háákólans í Askov, sem fulltrúa
lýðháskólahreyfingarinnar, en
hún hefur barizt mjög fyrir mál-
stað ísíiendiniga í handritamálinu.
Helge Larsen, kennslumála-
ráðherra, sagði eftir athöfnina i
dag, að enn hefðu ekki verið
skipaðir danskir fulltrúar í nefnd
þá, sem fær það verkefni að
koma með tillögur um. hvaða
DANIR hafa ákveðið að hefja
leit að úraníum á Austur-Græn-
landi að sögn danskra blaða.
Áhugi Dana á þessu hefur aukizt
við það að talið er að verð á
úraníum muni hækka og eftir-
spumin aukist. Af þessum sök-
um er talið að hraðað verði hag-
nýtingu á úraníum, sem fundizt
hefur í Kvane-fjalli og að auk
þess verði haldið áfram leit víðs
vegar á Græniandi.
Leitin á Austur-Grænilandi
beindst að svæðinu við Sconeby-
sumd, þar sem um þessar miundir
er unnið að áætlunum uim meiri-
háttiar jarðeðl'isfræðinaininHóknir,
Á myndinni sjást þeir Gylfi Þ. Gíslason, menntamálaráðherra, Hilmar Baunsgaard, forsætisráð gem eiga að hefjast áxið 1973, en
herra Dana, og Poul Hartling, utanríkisráðherra Dana, að athöfninni í gær lokinni. þar veæður uim að ræða sam-
starf miJli kjamorkurannsókinar-
stöðvarinnar Riisö og Jarðfræði-
rannisókn'as'töðvarinnar Græn-
iands, GGU.
GGU er 25 ára gömul stofnun
og stendur nú andspænis marg-
háttiuðuim nýjum viðfangsefruum
og vandaimáluim, ekki sízit vegna
aukinis áhuga á málutm á Græn-
landi og möguleika á þvl að þar
miegi finna odíu. Stofnunilna
akortir bæði fé og sénfiræðiniga.
Eim borhola úti fyrir sitröndimi
kostar j afrumikið og alfflt það starf
sem GGU helfiur ummið 1 10 6r,
og áranlgiur af starfi GGU er fior-
sernda þeas að nýta irnegi þá mögu
leika, aetm fyrir hendl eru 6 Græa
landh
Myndin var tekin í kvöldverðarboði í danska kennslumálaráðun eytinu í gærkvöldi. Með Sigurði
Bjarnasyni sendiherra, og Gylfa Þ. Gíslasyni, menntamálaráðherra, eru tveir þeirra dönsku ráð-
herra, sem einna mest hafa komið við sögu handritamálsins, þeir Jörgen Jörgensen (annar frá
vinstri) og K. B. Andersen (lengst til hægri). Báðir eru þeir fyrrverandi kennslumálaráðherrar.
handrit úx Ámasafmi verði flutt
til Islamds.
Damska ríkisstjómin hefur
aJla tíð bafit samráð við íslemzku
ríkisstjómina viðvikjandi það, að
fara efitir þeim regdum, sem sett-
ar hafa verið. Því hefur verið
álitið réttast að biða með að
skipa fuiHitrúa í meifndima unz
saimmimigurimm hefði tekið gildi og
í dag hefur Kaupmanmahafnar-
háskóla verið sent bréf, þar sem
óskað er eftir því, að tillögur
verði gerðar um tvo damska full-
fcrúa, sem skódimm á að tilnefina
í nefndima ásarnt tveimur fulltrú-
um frá Háskóla Isdands.
Að öðru leyti var haildið upp á
himm hátiðliega atburð með kvöld-
verðarboði í móttökusal utamrík-
isráðuneytisdmis í kvöld, fimmtu-
dagsikvödd, og var Helge Larsem
þar gestigjafii. Islemzku fulltrú-
armir sátu hófið aem gestir og
viðsfcaddir voru og m.a. Jörgem
Jörgemisem, Erilk Eriksen, K. B.
Andersen og allmargir núver-
amdi þimigmemn dams'ka þjóðþinga-
inis. Einmig var boðið til hófsins
allmörgum góðum Islandsvinium.