Morgunblaðið - 17.04.1971, Side 16

16
MORGUNBLAJDIÐ, LAUGARDAGUR 17. APRÍL 1971
Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavtk.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Aðstoðarritstjóri Styrmir Gunnarsson.
Ritstjómarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjóm og afgreiðsla Aðalstraeti 6, sími 10-100
Auglýsingar Aðalstræti 6, sími 22-4-80.
Áskriftargjald 195,00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 12,00 kr. eintakið.
ERFIÐLEIKAR
FRAMSÓKNARFLOKKSINS
Nýr kraftur í stjórnmálaumræðum
SJÓNARMIÐ
EFTIR
ELLERT B. SCHRAM
SAGAN segir, að franslki heiimspeklng-
urinn Rousseaiu hafi fyrstur manna
leyft sér að einhverju gagni að efast
uim þann sannieika, að vald koniunga og
keisara væri runnið frá Guði og að þ*eir
ríktu af Guðs náð. Hann setti hvað
greinilegast fram þá kenningu, að ríkið
og stjórnendur þess ættu vaid sitt und-
ir fólkinu og sú kenning fékk staðfest-
ingu í mannréttindaslkrá frönsku stjórn
arbyitingarinnar árið 1789.
Á þessari skoðun grundvailast hið
svokallaða lýðræðisskipuilag og enda
þótt það sé hvorki gamaílt né óumdeiit,
þá hefur það tekið á sig margar mynd-
ir á sínium stutta ferli. Ótaildir eru þeir
stj órnmálaflokkarnir og spámennirnir,
sem predikað haifa hið eina og sanna
lýðræði með margvíslegu hugarfari en
við misjafnar undirtéktir.
Hér á Islandi höfum við fjóra eða
fiimm stjómmáJlaflokka, sem allir telja
sig lýðræðisflokka. Reyndar væri auðvelt
að benda á, að leilkreglur lýðræðisins
séu ekki ætíð í hávegum hafðar, en við
ðkuluim sleppa því að þessu sinni að
gera hina fjölbreytilegu lýðræðisást ís-
lenzkra stjórnimálamanna að urntals-
efni.
Hitt er annað, að fýlteta ástæða er til
að staldra við cjg velta fyrir sér hvort,
og þá hvernig, lýðræðið sé framkvæmt
í raun; hvort vaildið sé ennþá sótt til
fólksins; hvort fólikið hafi möguleika til
að ráða, einis og til var s'tofnað.
ÖXlum er Ijóst, að þjóðféla-gið er í sí-
felldri mótun og riðar stundum tiil falls
í umróti þeiirrar múgsefjunar og svipti-
bylja sem yfir ganga. Tízkur og stefn-
ur eru innbyrtar á svipstundu, fjölmiðl-
ar hafa áhrif á skoðanamyndun nær fyr-
irhafnarlaust, tækni og vélvæðing leys-
ir hu'ga og hönd af hólmi í ríkari mæli
og „neyzlu þj óðifélagið“ hefur fyrir löngu
tekið aiila forystu í haigstjórninni.
EinistaMinigar skiptia ekki lengur máli
og þarfimar eru miðaðar við fjöldann
— fólkið hefur ekki atburðarásina leng-
ur á valdi sínu. Maðurinn verður jafnvel
að lúta í lægra haldi fyrir umhverfi sínu
og mengaðri náttúru.
Það þarf engum að koma á óvart, þótt
lýðræðið og mannréttindin; sem reiðir
menn i Frakklandi settu fram fyrir
tveim öldum þurfi á öllu sínu að halda
í slíkum hræringum. Og ekki hefur raun
ar staðið á efasemdum og fordæmingu
um gilldi slikra buigsjóna og synduga
fraimlkvæmd þeirra. Leikurinn er dæmd-
ur ójafn frá upphafi veigna óMterar að-
stöðu manna og fliokka. Lýðtejörnir full-
trúar eru sagðir selja sálu sína fyrir
bitliniga og hagsmuni, valdið ráðist af
fjármagni og síerkuim fjölmiðluim. Jafn-
vel kosniwgiamar sjálfar, fjórða hvert
ár, séu til þess eins að bletekja fólk til
þægðar og þjónkunar.
Upp rísa hópar og boða stjórnleysi og
hugmyndafræði sem byggir á afnámi
lýðræðis en alræði ákveðinna hags-
munahópa, telja hag borgaranna bezt
borgið með því að völdin séu af þeim
tekin. Og svona mætti áfram rekja
vandlætiwgu og afneitanir.
Það er auðvelt að gagnrýna, og þeir
sem kunna bezt skil á lýðræðissteipulag-
inu, gera sér sjálfsagt fyrstir grein fyr-
ir þeim brestum, sem á því eru — ekki
kawnslki á hugsjówinni sjálfri heldur
framkvæmd hennar meðal breyzkra
mawwa og skeikuMa. Við skulum satt að
segja vona, að lýðræðið verði a(ldrei svo
fullkomið, að það þurfi ekki endurskoð-
unar við — að þjóðfélagið verði aldrei
svo vélræwt, að það þunfi ekki lýðræð-
isins með.
—o—
Hitt er anwað mál, að okkur getur
áfram þótt fengur í mannréttindunum,
enda þótt við bjóðum heim neyzluþjóð-
félagi, fögnum tækninni og viðurkenn-
um að vaxandi mannfjöldi gerir hlut-
verk hvers einstaks smærra í sniðum.
Við getum hafit ást á lýðræðinu, á sama
tíma og við gerum okkur grein fyrir að
sfll'k þróun mála, svo ör breyting í lifn-
aðarháttum og hugsunarhætti, raskar
þeim forsendum, sem notaðar voru við
gerð mannréttindaskrárinnar i lok átj-
ándu aldar.
Þessi þróun gerir þá þörf enn brýnni,
að við leitum leiða til að treysta lýð-
ræðið, vernda einstaklinginn og forða
því ástandi, að neyzlan, tæknin og um-
hverfið verði herrar ókkar en ekki
þjónar.
Sú leit, það endurmat á lýðræðimu,
verður árangursríkast með því að taka
tiílli't till einstaklingahna; að hver ein-
stakur hafi fyllstu möguleika til að
njóta og þroska hæfileika sína; að hver
einstakur verði kallaður tii áhrifa og
ábyrgðar í þjóðfélaginu; að valdinu sé
dreift út tiil fólksins sjálfs.
Valddreifingin i þjóðfélaginu, trygging
raunverulegs lýðræðis, er verðugast
verkefni þeirra sitjórmmálaflokka, sem
tOlja lýðræðið annað og meira en
s'kálkaskjól í valdabaráttunni.
rJJfWfýW
Sauðfjár- og hrossa-
ræktarráðstefna
¥ gær hófst í Reykjavík
flokksþing Framsóknar-
flokksins. Við upphaf þessa
fiokksþings stendur Fram-
sóknarflokkurinn frammi
fyrir meiri erfiðleikum en
oftast áður í rúmlega hálfrar
aldar sögu flokksins. Að baki
er meira en tíu ára ófarasaga
og stöðnun á vettvangi stjóm
málanna og alvarlegur klofn-
ingur og ágreiningur hefur
risið upp innan flokksins.
Þegar vinstri stjórnin
hrökklaðist frá völdum haust
ið 1958, var ljóst, að innan
Framsóknarflokksins var að
vakna skilningur á þeirri
brýnu nauðsyn að hverfa frá
haftastefnunni í viðskipta-
og atvinnumálum þjóðarinn-
ar. Þessar hreyfingar innan
flokksins voru hins vegar
bældar niður um leið og við-
reisnarstjómin tók við völd-
um ári síðar. Framsóknar-
flokkurinn snerist til aftur-
haldssamrar stefnu í efna-
hagsmálum til þess að skerpa
andstöðuna við ríkisstjóm-
ina. Þetta markaði upphafið
að ófarasögu flokksins.
Allan þennan áratug hefur
flokkurinm gengið stöðugt
lengra á þeirri braut að berj-
ast gegn hverju framfaramál-
inu á fætur öðm. Nægir í því
sambandi að nefna andstöðu
við stóriðjuframkvæmdir í
Straumsvík og um leið and-
stöðu við virkjunarfram-
kvæmdir í Þjórsá. Þegar nú-
verandi formaður Framsókn-
arflokksins, ólafur Jóhannes-
son, hugðist snúa taflinu við,
endaði það með skipbroti,
sem birtist í hinni tvístígandi
Á seinustu ámm hafa um-
ræður um þjóðfélagsmál
farið vaxandi ekki síður hér
á lamdi en annars staðar í
heiminum. I þessum efnum
hafa orðið nokkuð snögg um-
skipti og ýmsum finnst þessi
þróun hafa riðið yfir eins og
holskefla. Það er að nokkru
leyti rétt, enda eru aflvak-
ar þessara umræðna fyrst og
fremst í röðum yngra fólks,
þeirrar kynslóðar, sem alizt
hefur upp á tíma eftirstríðs-
áranna.
Þær hreyfingar, sem nú
eru uppi meðal ungs fólks,
eru margs konar og fráleitt
að setja allar undir sama
hafct. Þó að skoðanahóparnir
séu þannig margir, eiga þeir
það þó yfirleitt sameiginlegt,
að í flestum tilvikum stuðla
þeLr að því að brjóta til
já, já og nei, nei-stefnu gagn-
vart aðild íslands að Fríverzl
unarsamtökunum, og ein-
kennt hefur afstöðu flokksins
síðan.
Þessi afturhalds- og henti-
stefna hefur nú valdið djúp-
stæðum klofningi innan
flokksins. Þessi klofningur
varð fyrst opinber á þingi
Sambands ungra framsókn-
armanna í fyrra haust, þegar
nokkrir framagjamir ungir
menn höfðu beðið lægri hlut
í baráttunni um örugg sæti
á framboðslistum. Á þessu
þingi hótuðu ungu mennirn-
ir að segja sig úr lögum við
flokkinm, ef ekki yrði gengið
að kröfum þeirra. Skömmu
fyrir sl. áramót kom síðan
upp mikill ágreiiningur í blað-
stjóm Tímans, sem endaði
með klofningi.
Þegar hinir svonefndu
vin/stri flokkar hófu viðræður
sín á milli, var Framsóknar-
flokknum ýtt til hliðar vegna
afturhaldsstefnu sinnar. En
ungir framsóknarmenn efndu
hins vegar heit sitt frá sl.
hausti og hófu einhliða við-
ræður og samstarf við Sam-
tök frjálsilyndra og vinstri
manna. Afstaða imgra fram-
sóknarmanna er mjög skilj-
anleg og eðlileg, en sýnir þó
ljóslega það ófremdarástand,
sem nú ríkir innan flokks-
ins.
Af þessu má sjá, að flokks-
þingið, sem nú er að hefjast,
fær mörg erfið úrlausnar-
efni og fróðlegt verður að
fylgjast með hvemig fcekst
til við að breiða yfir ágrein-
ingsefnin.
mergjar ríkjandi skoðanir
og hefja umræður um inn-
viði þjóðfélagsins. Þetta eru
viðfangsefni stjómmálanna,
sem unga fólkið er að fjalla
um. Það hefur hins vegar
gerzt, að í mörgum tilfellum
er þetta fólk komið lengra í
sinni stjórnmálaumræðu en
stjómmálaflokkarnir sjálfir.
Sjálfstæðisstefnan hefur
jafnan grundvallast á and-
legu frelsi einstaklinganna.
Það er því fagnaðarefni, þeg-
ar stormar nýrra hugmynda,
nýrra kynslóða, gnauða; ekk-
ert annað skýtur traustari
stoðum undir sjálfstæðis-
stefnuna. Þessi nýju viðhorf
eiga því vafalaust eftir að
einkenma stjómmálaumræð-
ur á næstu árum í auknum
mæli.
DAGANA 22.—27. marz »1.
gefckst Búniaðarféliaig íaLainds fyr-
ir ráðsteínu í búfjárrækt, sem
haldin var í Baendahöffiliinini í
Reykjavík. Ráðstefm/una sátu alll-
ir ráðuinautair í lamdbúmaði, bú-
fjánræktarisérfraeðimigar Ramm-
sókmastofnuimar Iiamidbúmiaðarims,
búfjárræktarkennarair og nem-
endur framhaldsidieildar búnaðar-
skólans á Hvammeyri, og ýmsir j
gestir er hlut áttu að máli.
Dagskrá ráðstefmunmiar var
fjölþætt, em í fyrsta laigi var till
umræðu sa-uðfjáirrækt. Þar fluttiu
búnaðarmálastj óri, ráðumaiutar
Búnaðairfélags íslands og aðrir
sérfræðimigar alls 28 fraimsögu-
erimdi. Spanmiaði þessi hluti dag-
skrárinmiar, ásaimt þeim umræð-
uim er í kjölfar erimdammia fylgdu,
yfir 3% dag. Hrossarækt vair til
umræðu í eimm dag, em þair voru
haldin 6 erimdi. Þá var rætt um
skýrslubald niautgripairæktar í
einm dag og fluifct 4 framsögu-
erindi.
Á síðasta degi voru tekim fyrir
bútæknimál og haidin 4 fraim-
söguerimdi varðamdi fjárhúsa-
gerð og kostmað þeiirra, tækni-
búnað við fóðrum og hirðimigu,
ásamt vimmuhagræðingu á sauð-
buirði. í lok ráðstefmuminar voru
samþykktar ályktanir bæði í
sauðfjárrækt og hrossairækt, sem
nefndir höfðu haft til meðferð-
ar.
f ályktum ráðstefnummar um
sauðfjárrækt er m. a. kveðið svo
á, að markmið í sauðfjárrækt
verði að skapa sauðfjárbóndam-
um viðuinandi tekjur, homum og
fjölskyldu hanis tii lífsviðurværis.
Jafnframt þessu sé haft í huga
og gert ráð fyirir:
1. að framleiðsla sauðfjárafurða
verði sivipuð eða meiri að
magni til á næstu ártum,
2. að auknimg geti orðið í sum-
um héruðum en samdráttur í
öðruim,
3. að notkum rækbaðs eða hálf-
ræktaðs iands til fjárbei'tair
aulkist, eimfeum þar sem úthagi
er fulilsetiinm eða ofsetimin,
4. að aiilveruiLegU'r hluti kjöt-
framlteiðsiuinm'ar fari á erlemd-
an m/arkað, em ulil og gæruir
að mestu til viinmslu í lamidimu
sj álf u.
í álykbum ráðstefnuminar uim
hrossairækt kemur m. a. fram, að
aulfea þurfi mögudeifca hroasa-
ræktarsambandamma til fjáiröffl-
unar, t. d. með framlögum úr
rlkissjóði titt. kaupa á stóðlhesfca-
efnum og með því að leggja
gjiald á söluverð stóðhesba og
hryssa, sem flutt er úr Iiamdi.
Ennfremur að sattia stóðlhesta úr
landi verði eimgönigu bumdim við
hro ssar æfctairsamböndin.
Ráðstefnan var mjög vel setim
og þátttaka í umræðum með af-
brigðum góð, því allis var tekið
til máls 130 sinmutm í sauðfjár-
rækt, 29 sinmum í hmossaræfct,
17 sinnum í miautgriparækt og 14
simmuim um bútælkmimál.
Formiaður Búnaðarfélags ls-
lands, Ásgeir Bjaimasom, setti
ráðstefmuna að viðstöddum ttland-
búnaðarráðhemra, em dr. Hallttdór
Pálsson búnaðiarmálastjóri sleit
henmi. Einair Ólafssom sjórmiaðii
dagskrá alla daga. í ráði er að
Búnaðarféliaig ísllands stamdi fyr-
ir ráðstefmu á næsta ári í .öðrum
greinum landbúniaðarins.