Morgunblaðið - 17.06.1971, Blaðsíða 3

MÖRGUNBLAÐIÐ, FÍMMTUDAGUR 171 JÖNl Í97Í
3 A
Sláttur
Sláttui er hafinn — þótt ekki só það alniennt. — IÞessi mynd var
tekin að Skálatnni í Mosfellssveit í firær, en bar var tiinið slefiið sl.
þriðjudafi. í fiær var hrakandi þurrkur, og þarna er verið að snúa.
Túnið í Skálatúni er ekki beitt, svo þar fær taðan að spretta
úhindrað.
Mestu breytingar í áratugi
segir fréttastjóri NTB
um kosningaúrslitin hér
HELGE Giverhoit, fréttastjóri
erlendrar fréttadeildar frétta-
stofunnar NTB, Skrifar i gær hug
ieiðingar um úrslit Alþingis-
kosniniganma og segir líkur
benda til að úrslitin leiði til
grundvallarbreytinga í íslenzkum
stjórnmálum. Giverholt kcwn
hingað til að fylgjast með kosn-
ingumum og dvelst hér enn.
Hamm segir, að eins og sakir
standi sé það hald stjórnmála-
manma í Reyikjavík að mynduð
verði samisteypustjórn Fram-
sóknarflokks, Hannibalista og
hins kommúnistíska Alþýðu-
bandalags. Sé horft lengra fram
í tímanin, sé gert ráð fyrir mögu-
leika á vinstri sameiningu og að
þrír andstöðuflokkar stjómarinn-
ar gangi í einn flokk með sósíal-
demókrötum. I>annig muni
myndast mótvægi gegn meira eða
minma íhaldsisömum Sjálfstæðis-
flotoki, sem lengst af hafi gegnt
forystuhlutverki I íslenzku
etjómmálalífi síðan lýst var yfir
fuílveldi 1918.
Andóf
MORGUNBLAÐINU hefur bor-
izt fréttatilkynning frá ýmsum
hópum fólks, sem hefur í hyggju
að efna til ýmissa aðgerða laug-
ardaginn 19. júní. 1 fréttatil-
kynningunni segir m.a.: „Við
gerum því laugardaginn 19. júní
að öðru og meiru en sérstökum
kvenréttindadegi og efnum til
ýmissa aðgerða þann dag: mann-
réttindadaginn. Við verðum á
ferð viðs vegar um bæinn og
dreifum upplýsingum. Leikin
verður syrpa af vinsælum lög-
um. Auk þess verður upplýs-
ingamiðstöð starfrækt í Bakara-
brekkunni, þar sem aðgerðum
lýkur með vakningu klukkan 12
á hádegi. Aðgerðirnar hafa sam-
nefnið Andóí.“
Undir þessa fréttatilkynningu
rita: Iðnnemar, Bylting, SlNE-
fólk, Fylkingin, 19. júní starfs-
hópur Rauðsokka, Atvinnulausir
skólanemar, Verðandi-fólk.
Giverholt segir, að eins og nú
horfi séu taldir tiltölulega greið-
ir möguleikar á stjómarmyndun
i sjálfu sér, ekki sízt ef sósíal-
demókrötum verði haldið utan
við (stjómansamvinnu) fyrst um
simn. Gömlu stjómarandstöðu-
flokkamir hafi meirihluta á Al-
þingi, þeir standi saman um kröf-
una um útfærslu landhelginnar í
50 mílur og séu allir tortryggnir
í garð Efnahagsbandalagsims og
varnarsamvinmunnar við Banda-
ríkin. Eiginlegur sigurvegari
kosninganna, Hannibal Valdi-
marsson, vilji þó ekki sitja við
svo búið: þar sem hann hafi
krafizt þess að viðræður fari
fram um sameiningu vinstri
flokkanna um leið og samið
verði um sitjómarmiyndun. Þessi
afstaða Hannibals komi íslend-
inum ekki á óvart, því að síðan
hann klauf sig úr Alþýðubanda-
laginu og stofnaði eigin flokk í
vetur , hafi hanm lýst því yfir
að þar væri aðeins um bráða-
birgðaástand að ræða — hug-
miymdin væri sú, að flokkur hans
yrði hreyfill fullkominmar vimstri
sameimimgar á Alþingi.
Giverholt fréttastjóri segir, að
eigi að leysa þetta vandamál geti
viðræður um stjórnanmyndun
orðið lamgvinmar. Það sem skipti
mestu máli sé að tryggja
samstarf Framisóknarflokksins,
sitærsta istjórnaramdstöðuflokbs-
ins. Þessi hugmynd sé ekki
óhugsandi, þótt flokkurinn styðj-
ist fyrst og fremst við kjósend-
ur á lamdsbyggðinmi, því að hann
eigi rætur sínar í samvinmu-
hreyfingunmi, en hins vegar séu
sósíaldemókratar nátengdir
verkalýðsfélögum í bæjunum.
Ungir framsóknarmenm hafi líka
fallizt á sameimingarhugmynd
Hannibals Valdimarissonar og þó
að í flokkmum sé hægri armur
undir forystu gamalla leiðtoga,
sem séu andsnúnir hugmiyndinmi,
hafi flokkurinn sem heild sam-
þykkt afstöðu ungu manmanna á
lamdsfundi sínum í apríl. Einls
og málim standi nú virðist því,
að Framsóknarflokurinn geti
gengið í sameinaðam vinstri
flokk, en þá verði hanm senmi-
lega að losa sig við íhaldssöm-
ustu öflin.
Afstaða Alþýðubandalagsins er
í aðaiatriðum sú sama og áður,
segir Giverholt ennfremur.
Upphaflega hafi hanm verið
hireinn kommúnistaflokkur, en
um árin hafi fylgi hana aukizt
það mikið á kostnað sósíaldemó-
krata, sem hafi misst stuðnings-
menrn úr vinstra arminum, að
kommúnistísku öflin hafi komizt
í minnihluta, jafnivel þótt sá
minmihluti sé virkur og athafna-
samur. Á þessari forsendu sé
gert iráð fyrir að hugmyndir
Hannibals Valdimarssonar um al-
hliða vinstri' flokk eigi einnig
að geta slegið í gegn á þessum
vettvangi en þó ekki fyrr en
hreinir kommúnistar hafi verið
skildir frá.
Giverholt segir, að alvarleg-
asta vandamálið verði hlutverk
sósíaldemókrata, sem um árin
hafi færzt lengra og lengra inn
á miðjuna í íslenizkum stjórn-
málum. Að vísu séu i röðum
þeirra hópar, sem vilja ganga í
alhliða vinstrisinnaðan stór-
floikk, ekki sízt unga fólkið, en
gömlu foringjarnir geti ekki um-
ÁRBÆJARSAFN verður opið i
dag og er þar efnt til fjöl-
breyttra skemmtiatriða á þjóð-
hátíðardaginn.
Hefst skemmtunin kl. 2,30, en
safnið er opið frá kl. 1 til 6.
Verður fynst efnt til glímusýn-
ingar og síðarn mun Þjóðdansa-
félag Reykjavíkur sýna þjóð-
dansa. Þá syngja 8 söngvarar ís
lenzk þjóðlög í útsetningu Jóns
Ásgeirsisonar við undirleik Kryst
ynu Cortes. Söngvaramir i okt
etti'num eru: Ásgeir Hallsson,
Garðar Cortes, Hákon Oddgeirs
son, Kristinn Hallsson, Margrét
Eggertsdóttir, Ruth Magnúsdótt
ir, Svala Nielsen og Þuriður
Pálsdóttir.
Hefur Árbæjarsafn sent öllum
svifalaust söðlað yfir, horfið frá
þeiiri stjórnarstefnu, sem þeir
hafi átt þátt í að framfylgja í
12 ár, og tekið upp sömu stefnu
og Hanmibal Valdimarsson. Per-
sónuleg mál blandist einnig inn
í. Stjórnmálamenn í Reykjavík
eigi erfitt með að gera sér í
hugarlund að til samistarfs geti
komið mdlli Hanndbals Valdi-
marssonar og harðasta andstæð-
ingis hans, Gylfa Þ. Gíslasonar,
forimanns sósíaldemókrataflokks-
inis. Áhrif Gylfa Gíslasonar
virðist hins vegar á mikilli nið-
urleið, persónulegt fylgi hans í
Alþingiskosningumum hafi mimmk
að úr rúmlega 7.00 atkvæðum í
rúmlega 4.000 og um leið hafi
hann hrapað úr sæti 3. þing-
manns Reykjavíkur í 7.
Enmþá eru engin örugg merki
um, hvernig þróunim verður,
hvorki að þvi er snertir stjóm-
ammiyndunina né vimistri samein-
inguna, segir Giverholt að lok-
um. En mikill spenningur ríiki
meðal stjómmálamanna í Reykja
vík, svo mikill, að sérfræðingar
tali um djúpstæðustu hræringar
í stjórnmálalífi íslamds síðan
landið hlaut fullveldi fyrir rúm-
um £0 árum.
Vestur-íslemdingunum 150, sem
liér eru staddir, boðsmiða. Með
an safnið er opið verða kaffi-
veitingar í Dillonshúsi.
Dagsins minnzt
í London
FÉLAG íslendinga í London
miinnist þjóðihátiiðarinnar með
hófi að The Rembrandt Hotel i
London í dag kl. 7.30. Borðbald
á að hefjast kl. 8 í kvödd. Þar
fliytur ávarp prófessor Peter
Foote.
Eftir borðhaldið verður dans-
að til míðneettis.
Árbæ j ar-„þ j óðhátíð“
Glíma, þjóðlög og dansar
STAKSTEIMAR
Sundurlaus
meirihluti
EFTIR að stj örnarandsl öðu -
flokkarnir hafa nú fengið melri-
hluta á Alþingi, hefur íomiaður
Framsónkarflokksbis lýst. þvf
yfir, að stjórn Framsóknarflokks
ins, Alþýðubandalagsins og Sam-
taka frjálsiyndra og vinstrl-
manna sé rökrétt afleiðing kosn-
inganna. Það var að vísu vitað
fyrir kosningar, að slikt sarn-
starf yrði sundnrlaust ©g
ótryggt. Eftir að kosningaúrslit-
in voru ljós, hefur Hannlbal
Valdimarsson keppzt við að lýsa
forystumenn Alþýðubandalags-
ins kommúnista og fulltrúa ein-
ræðisafla. En á sama tíma legg-
ur Hannibal Vaidimarsson jafn-
an áherzlu á að mynda verði
lýðræðislega ríkisstjóm.
Viðbrögð kommúnlsta i Al-
þýðubandalaginu við þessum yf-
irlýsingiun eru fróðleg á ýmsa
limd. Þjóðviljinn segir þannig I
gær: „Ekki er annað að sjá en
að Hannibal Valdimarsson sé
með þessum gífuryrðiun sínum
að reyna að hafna þvi fyrirfram
að stjórnarandstöðuflokkamír
þrír, sem fengu hreinan melrl-
hluta með sameiginlegri afstöðil
til ýniissa mjög mikilvægTa
mála freisti þess að mynda rik-
isstjóm saman. Hins vegar skal
dregið mjög í efa að ofstækis-
fullar kenningar Hannibals Valdl
marssonar eigi mikinn hjóm-
gnmn í samtökum hans — svo
að ekki sé minnzt á kjósend-
uma,"
Það er ljóst, að konimúnistar
í Alþýðiibandalaginu leggja nú
allt kapp á að komast í rflds-
stjóm. í forystugrein þjóðvilj-
ans á þriðjudag var farið mjög
lofsamlegum orðum um Hannl-
bal Valdimarsson og talað um
herör hans til Vestf jarða og sam-
eiginlegan sigur Aiþýðnbanda-
lagsins og Samtaka frjálslyndra
og vinstrimanna. Engum duld-
ist, að með þessum skrifum var
verið að friðmælast við Hanni-
bal tii þess að auðvelda stjórn-
armyndim. En þegar Hannibal
bendir svo réttilega á, að í for-
forysir. Alþýðubandaiagsins séu
eintómir kommúnistar, æsist
Þjóviljinn á ný gegn Hannibal f
svipuðum tón og fyrir kosningar.
Þjóðviljinn heldur því fram, að
flokksmenn Hannibals séu hon-
um ekki sammála, þegar hann
ræðir um kommúnista í Alþýðu-
bandalaginu. Þarna á Þjóðvilj-
inn efiaust við Magnús Torfa
Ólafsson, sem var ræðurittaður
á fundi hjá Alþýðubandaiaginu
í upphafi kosningabaráttunnar,
skömmu áður en hann ýtti
Hannibal úr framboði í Keykja-
vik.
Af þessum viðbrögðum má
sjá, að það er grunnt á sam-
stöðu þeirra flokka, sem nú hafa
unnið meirililuta á Aiþingi og
fróðlegt verður að sjá, hver
málalokin verða, þegar á herðir.
„Annarleg
sjónarmiðw
Dagblaðið Tíminn ræðir i gær
um væntanlega stjómarmyndun
og segir m. a.: „Hitt er vist, að
það er eindregin krafa þeirra
kjósenda, sem ern að baki stjórn
arandstöðuflokkumun, að þessl
ttlraim verði reynd til þrautar
og óeðlileg sjónarmið verði ekid
látin standa í vegi þess, að hún
takizt."
Timinn gerir sér grein fyrir
að ágreiningsefnin eru mörg og
hvetur menn til þess að breiða
yfir þau meðan tilraimir tíl
stjórnarmyndimar fara frarn. —
Kjósendur kusu að breyta ttl, en
viðbrögð stj órn arandstöðimnar
sýna, að hin nýju viðhorf munu
stuðla að óvissu og ótryggu
ástandi á stjómmáiasviðinu á
næstunnL