Morgunblaðið - 20.06.1971, Side 17

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. JÚNl 1971
17
Sigiirfinnur Þorsteinsson & verðlannaliestinum Núpi og með Viceroy-bikarinn, sem hann vann
nú tU eignar.
Núpur sigraði í þriðja sinn
og hlaut bikarinn til eignar
1 GÓÐHESTA KEPPNI á kapp-
reiðum Páks aiinan í hvíita-
sunnu var kepi>t um fagran silf-
— Hervarnir
Framhaid af bls. 12
þessu augnamiði einu saman, að
seilast eftir bækistöð fyrir flota
sinn t.d. austanlands. Annað mál
væri, ef þær aðstæður sköpuð-
ust í aJþjóðamálum, að þeir
teiidu styrjöld óumflýjanlega
við hin vestrænu ríki, þá þarf
ekki að láta sér til hugar koma,
að þeir geri sömu skyssuna og
Hitler, er hann alveg að óþörfu
lét Breta verða á undan sér, að
hemema aðstöðu á IslandL Þáð
myndi áreiðanlega verða ein
þeirra fyrsta hemaðaraðgerð, að
hernema hafnir á Austfjörðum
og EgilsstaðaflugvöiL Með nú-
verandi fyrirkomulagi á her-
vörn landsins, er ómögulegt, að
koma í veg fyrir slika hertöku.
Afleiðingarnar yrðu skeHilegar.
Með tilliti til þessa tel ég og
margir fieiri, að nauðsynlegt sp,
að fram fari án tafar endurskoð
un á hervamasamningnum.
Girundvallarsjónarmið nýrrar
samningsgerðar yrðu tvö, fyrst
það að vamirnar yrðu miðaðar
við það, að skyndihertaka ís-
lenzkra hafna í upphafi styrj-
aldar, yrði gerð árásaraðila svo
erfið og kostnaðarsöm, að hann
myndi hugsa sig tvisvar um, áð-
ur en í hana yrði ráðizt. 1 ann-
an stað yrði viðurkennt af samn
ingsaðilum, að varnir Islands
væru svo samtvinnaðar vamar-
kerfi Bandarikjanna, Bretlands
og Kanada, að þar yrði ekki
greint á milli. Þetta síðara atr-
iði má telja, að bæði Bretland
og Bandaríkin hafi viðurkennt í
reynd. Bretland með heraáminu
1940 og Bandaríkin með þvi, að
taka að sér hervernd Islands
með þeim sérstaka samningi, sem
um það var gerður milli ríkj-
anna. En þetta finnst mér, að
ætti að staðfesta skjallega í
himum endurskoðaða varnar-
samningL — 1 sambandi við
þessa endurskoðun á hervarna-
samningnum ætti að vera hægt
að komast að ýmiss konar hag-
kvæmu samkomulagi við Banda
rfkÍTL Fyrst og fremst það, að
hervarnir landsins yrðu auknar,
svo að minnl hætta værl á her-
hlaupi hér á landi í upphafi
styrjaJdar en nú er. Þá þyrfti
að gera nýjan herflugvöli uppi
á hálendinu t.d austan Jökuis-
áir á Fjöllium, sem kegi ekki
eins opinn fyrir árásum af sjó,
oig Keflavíikurfluigvöllur sýni-
liega er. Þá væri bráðnauðsym-
legt að lagður yrði herfflutninga
Globus h.f. gaf til keppninnar
1965. Fyrstu tvö skiptin vann
hesturinn Viðar Hjaltason (eig-
andi Gunnar Tryggvason) bik-
vegur frá Reykjavílk um Búrfeli
og svo þaðan norðan Vatnajökuls
um Fljótsdal og Egilsstaði til
hervarðstöðva á Seyðisfirði og
Reyðarfirði. 1 sambandi við
þessa samningsgerð væri sjédf-
sagt að auka og bæta við-
skiptatengsl vor við Bandarík-
in. Heizt að fá tollfrjálsan inn-
flutning héðan til Bandaríkj-
anna eða am.k. sams konar fríð-
indi í þeim efnum og við höfum
nú fengið í Efta-löndunum. Þá
væri ekki úr vegi í þessu sam-
bandi, að tryggja viður-
kenningu Bandarikjanna á sér-
stöðu Islands sem fiskiveiðaþjóð
ar og samþykki þeirra, á þeim
grundveili, fyrir fiskveiðilög-
sögu landsins yfir landgrunn-
inu. Og svo síðast en ekki sízt,
að greitt yrði fyrir öfflun fjár-
hagsaðstoðar frá Bandarikj-
unum til verklegra framkvæmda
hér á landi, einkum til virkjun-
ar fallvatna landsins og
orkusölU til stóriðnaðar. Hér á
ekki að fara fram á neinar
ölmusugjafir, enda óþarfi, því
augljóst er, að virkjun íslenzku
fallvatnanna margborgar sig á
nokkrum áratugum, og yrði
mikil auðsuppspretta fyrst og
fremst fyrir Island og hagkvæm
fjárfesting fyrir þá aðila, sem
leggðu fram fjármagn til þeirra
framkvæmda.
Alltof lengi hefir dregizt, að
ræða þessi mál við Bandarikja-
stjórn og ættu íslenzk stjórnar-
völd hiklaust, að eiga þar frum-
kvæði. Að láta slíkt dragast
mikið lengur, er óafsakanlegt
andvaraleysi. Lítið sem ekkert
hefir verið rætt eða ritað um
þetta mikilvægasta mál lands-
ins. Þó kom á fyrra ári í Morg-
unblaðinu athyglisverð grein
um þessi mál eftir Þóri Bald-
vinsson og hefi ég hér tekið
mjög i sama streng og hann.
Svo birtist í Vísi grein um þessi
varnarmál eftir Aron Guð-
brandsson. Lagði hann mesta
áJherzlu á það, að Atlantshafs-
rikin greiddu íslenzka ríkinu
allmikla fjárfúlgu árlega fyrir
afnot af landinu vegna
almennra varna Atlantshafs-
bandalagsins. Ekki kann ég
sem bezt við þá tilhögum, aðal-
lega vegna þess, að ég tel að
okkur beri siðferðileg skylda
til þess, að leggja af mörkum
afnot af landi voru, sem fram'lag
okkar, sem einnar hinna vest-
rænu þjóða til sameiginlegra
varna þeirra á norðurhveli jarð-
ar. Við getum hvorki lagt fram
mannafla né hergögn til þessa,
arinn og síðan Grani Leifs Jo-
hannessonar tvö ár I röð. Síðam
1969 hefur Núpur Sigurfinns Þor
steinssonar sigrað í góðhesfca-
keppninni og vann Núpur bik-
arinn i þriðja sinn nú, og þá fcil
eignar.
Núpur er umdan kynbótahest-
inum Nú pholts-Blesa og hryssu
frá Kirkjubæ á Rangárvöllum.
en við getum lagt fram vamar-
aðstöðu hér, sem er mikilvæg,
vegna hinnar þýðingarmiMu
legu landsins. Minna má ekki
vera en við leggjum þessa að-
stöðu fram af fúsum og heilum
huga. Þetta er því nær heilög
skylda vor þegar þess er gætt,
að land vort hefir notið óbeinn-
ar og beinnar hervemdar Breta
og Bandaríkjamanna í margar
aldir. Fyrst Breta í 3 aldir og
nú á 20. öld beinnar hervernd-
ar beggja þessara stórvelda.
Hins vegar ætti að vera tiltölu-
lega útlátalítið fyrir Bandarik-
in, að láta íslenzku þjóðinni í
té auk hervemdarinnar þá við-
skiptalegu og fjárhagslegu að-
stoð og velvild, sem ég
hefi nefnt hér að framan, þar
sem anmars vegar er um að ræða
mesta stórveldi heims, en hins-
vegar eina af minnstu þjóðum
veraldar, sem skiljanlega á að
sama skapi meira I húfi.
Engtnn vafi er á þvl,
að kommúnistar og fylginautar
þeirra munu berjast hatrammri
baráttu gegn öllum hervörn-
um hér á landi, og þeim sjónar-
miðum öðrum, sem hér hafa ver-
ið sett fram, og segja, eins og
þeir hafa jafnarn tönnlazt á, að
þjóðemið, tungan og sjáifstæð-
ið sé í voða, ef varnarlið verð-
ur áfram hér á landi. En þeir
bera svo sannarlega ekki þjóð-
leg verðmæti fyrir brjósti, hins
vegar þrá þeir það mjög að Is-
land sé vamarlaust, þvi þá telja
þeir, að sigur Sovétrikj-
anna, i næstu heimsstyrjöld,
verði auðunnari, en um
það þegja þeir vandlega, svo
sem skiljanlegt er. Ennfremur
óttast þeir mjög, að ef efnahag-
ur þjóðarinnar batni til muna,
eins og vissulega verða myndi,
ef vatnsvirkjunar- og stóriðju-
áformin yrðu að veruleika, þá
muni flokkur þeirra og fylgi-
sveinar hans missa alla fótfestu
hér á landi. En við þá mörgu
raunverulegu æftjarðarvini, sem
halda, að hér sé einhver hætta
á ferðum vil ég segja þetta:
Islenzka þjóðemið er I alls
engri hættu, af þeirri einföldu
ástæðu, að hin íslenzka þjóðern-
iskennd er afar sterk og á vart
sinn líka í veröldinni, nema ef
vera skyldi að ísraelska þjóð-
ernið stæði þar jafnfætis, sem
þó er óvlst. Gera má ráð fyrir,
að í sambandi við stórvirkjanir
fallvatnanna og stóriðju-
tækja á grundvelli þeirra,
fflyttust ef táa vill nokkur hundr
uð erlendra sérfræðinga til
landsins. Og þótt einhver hluti
þeirra ílengdist í landinu, þá
yorði það áreiðanlega ekki ís-
lenzíka þjóðernið, sem yrði
í hættu, heldur myndu aðkomu-
mennimir missa sitt þjóðerni og
tungu á undraskömmum tíma.
Svo hefir reynzt um alla
erlenda menn, sem sezt hafa að
í landinu til þessa. Þá er það
tunigumálið. Fáar þjóðir i ver-
öldinni hafa jafn fastmótaða
móðurmálskennd sem íslenzka
jjóðin. Móðurmálsþættirnir í ís-
lenzka útvarpinu, eru með vin-
sselasta efini, sem það flytur. Ég
hefi ekM heyrt þe®s getið, að
slíkir þættir séu ffluttir í útvarpi
annara þjóða. Enda mundi þar
enginn hlusta á þá. Menn segja,
að bókmenntir séu líMegar til
þess, að lenda á undanhaldi er
tímar líða fram. Ef svo yrði þá
væri þar um óafsakanlegan
trassaskap, að ræða. Þjóð vor
kerraur tii með að geta orðið
í hópi auðugustu þjóða verald-
ar, og ætti henni ekki að verða
skotaskuld úr því, að launa
mörg hundruð prófessora, rit-
höfunda og annarra listamanna
til þess, að standa vörð um þjóð-
emið, tumiguna og bókmenning-
una, ef svo mikils þætti við
þurfa. Það er því óhœtt, að slá
því föstu, að þótt alimargir út-
lendingar fflytfcust til landsins,
meðan á hinni miMu uppbygg-
ingu atvinnuveganna stæði, þá
yrðu það þeirra mál og menning,
sem myndu liða undir lok, en
ekki okkar.
Þá langar mig til að Vikja
nokkmm orðum að þeirri ein-
kennilegu og óverðskulduðu
andúð, sem of margir landsmenn
hafa á Bandaríkjunum, sem
einnig er vikið skynsamiega að
i grein Þóris Baldvinssonar, sem
áður er getið. Þetta þarf reynd-
ar enginn að undrast, því fylgj
endur hinnar marxísku heims
valdastefnu hafa áratugum sam-
an, sjálfsagt að fyrirlagi sinna
austrænu húsbænda, legið á því
lúalagi, að svívirða og sverta
hina göfugu bandarísku þjóð á
allar lundir, algerlega að
ástæðulausu og með svo mikilli
lævísi og yfirdrepsskap, að
furðu gegnir, einkurn þegar
þess er gætt, að engin þjóð í
heimi hefir sýnt íslenzku þjóð-
inni jafnmikla vináttu, sóma og
aðstoð í hvívetna, sem hún,
og er það allri íslenzku þjóð-
inni til stórskammar, að hafa
látið slíkan óhróður viðgang-
ast, svo til átölulaust. Þessir
óhróðursmenn kunna líka sina
iðju, þvi ef einhver hefir dirfzt,
að andmaela og taka svari vina
vorra í vestrinu, þá hefir sá
hinn sami verið auri ausinn,
brigzlað um undirlægj'uhátt,
þjónkun við ameríska auðjöfra,
svik við málstað rétfflætisins og
jafnvel landráð. Sem eðdilegt er
feliur flestum illa, að vera ausn-
ir ókvæðisorðum af hálfu slikra
dusilmenna, og þvi kosið að
draga sig í hlé. Þessi asnalegi
áróður gegn bandarisku þjóð-
inni hefir því miður haft allt of
mikil áhrif á almenning i land-
inu, og er þvl sannarlega timi
til kominn, að stinga við fótum,
hugsa sig betur um og láta
þessa ágætustu allra vinaþjóða
okkar njóta sannmælis hér eft-
ir. Hverjir studdu málstað okk-
ar drengllegar við lýðveld-
isstofnunina en Bandaríkja-
menn? Komust finu' frændumir
okkar á Norðurlöndum þar í
samjöfnuð? Nei, ónei. Helzt Norð
menn, enda stóð þeim það næsf
eins og á stóð. Hvernig var af-
staða Svía? Beinlínis fjandsam-
leg og kom ekM á óvart, því
þaðan höfum vér jafnan kulda
kennt. Man nú enginn
lengur fjárhagsaðstoðina, sem
við fengum frá Bandarikjunum
í sambandi við Mar.shallaðistoð-'
ina við Evrópulöndin? Ég man
ekki betur en að sú aðstoð, sem
við -fenguim hafi verið talsvert
riflegri, miðað við mannfjölda,
en flest önnur lönd fengu. Við
höfum áreiðanlega átt hauk I
horni hjá þeirri stofnun, sem
úthlutaði styrkjunum, því það
hefði vissulega verið stætt á
því, að láta okkur ekkert fá, þvi
við vorum miMu efnaðri í styrj-
aldarlok, en þegar hún hófst.
Hverjir hafa stutt okkur mest
og bezt í flugmálunum og átt
mestan þátt erlendra aðila í þvL
að gera íslenzku flugfélögin að
þeim stórfyrirtækijium, sem þau
eru nú orðin? Voru það kannskl
hinir elskuðu „stórfrændur"
okkar á Norðurlöndum? Nei.
Það voru einmitt Bandaríkja
menn, sem marxdindlarnir
islenzku þreytast aldrei á að
svivirða. Einnig öðluðumst við,
svo sem kummuigt er, ágæta
bandamenn á þvi sviði, þar sem
í Mut á lítið sjáilfstætt hertoga-
dæmi í Mið-Evrópu, Luxemburg.
Hverjir gáfu okkur Leifsstytt-
una? Hverjir fundu Vtnlands-
kortið, sem jafnvel islenzk-
ir fræðimenn létu sér sæma, að
telja falsað? Hverjir eru
stærstu og mestu kaupendur is-
lenzkrar framleiðslu? Eru það
Norðurlandamenn, Rússar eða
Þjóðverjar? Nei. Það eru einmitt
Bandarikjamenn. Hverjum líkj-
ustum við mest í útliti og hugs-
unarhætti? Norðu rlandamömn-
um munu margir segja, en það
er bara ekki rétt. Við líkjumst
mest íbúum Norðurrikja Banda-
ríkjanna. Hvers vegna? Island
byggðist fyrir 1100 árum síðan.
Við eigum miklar og merkar
bóklegar heimildir um þá
menn, sem fluttust hingað frá
Noregi og tunga þeirra varð
þjóðtunga hér á landi og er
enn, Jx-tt Norðmenn hafi týnt
henni að mestu. En hingað flutt-
ist einnig margt fólk frá öðr-
um löndum, sumt af því hertek-
ið af víkingum. Má þar til nefna
Bretland, Irland, Þýzkaland,
Frakkland og Suður-Evrópu. I
einu orði sagt, sams konar þjóða
blanda, sem alllöngu síðar flutt-
ist frá Evrópu og settist að í
Bandaríkjunum norðanverðum
og vesturhluita Kanada. Uppruni
Bandarikjaþjóðarinnar og ís-
lenzku þjóðarinnar er furðulega
líkur, enda segir skyldleikinn
til sín.
„fsland er fyrsta ameríska
lýðveldið“ sagði hinn frægi
landkönnuður og landi vor
ViIhjáLmur Stefánsson, I ræðu I
Reykjavík. Þetta var spakmæli,
sem hitti i mark. Og eins og öll
spakmæli, geymir það dýpri
sannleika, en mælandinn sjálf-
ur hafði hugmynd um. En aðdá-
endur Norðurlanda meðal áheyr
enda hans þögðu við og létu
sér fátt um finnast.
Það er þvi hrein Guðs mildi,
en ekki fyrir eigin tilverknað,
að við erum nú í néinari tengsl-
um við Bandaríkjaþjóðina en
nokkra aðra þjóð og njótum frið
ar og frelsis í skjóli hennar.
Þetta er gæfa okkar og sómt,
sem vér eigum, að þakka for-
sjóninni fyrir og þau tengsl ber
oss að varðveita, sem vora dýr-
ustu eign um langa framtíð.
Harðviður
AFROMOSIA
BEYKI, danskt. rúmenskt
EIK. japönsk
IROKO
OREGON PINE
TEAK
MAHOGNY
Fyrirliggjandi og væntanlegt næstu daga.
JÓN LOFTSSON HF.
Hringbraut 121, R. Sími 10600.
urbikar „Vioeiroy-bikarinn“ sem