Morgunblaðið - 16.07.1971, Blaðsíða 1

32 SIÐUR
156. tbl. 58. árg.
FÖSTUDAGUR 16. JlJLl 1971
Prentsmiðja Morgunfelaðsins.
ísland útilokað frá
leyniskjölum NATO?
Harma ákvörðun íslenzku stjórnarinnar
□-
-□
Sjá ennfreinur ramma-
grein á bls. 2.
□----------------------D
Wasihington, Brússel,
15. júlí — AP
0 Með tilkomu hinnar nýju
ríkisstjórnar íslands kann
svo að fara, að íslendingar
fái ekki aðgang að mikilvæg-
um leyniskjölum Atlantshafs-
bandalagsins. Ástæðan er sú,
að kommúnistar eiga sæti í
ríkisstjórninni.
A Bandaríska utanríkisráðu
ILÍFIÐ í Rabat, höfuðborg i
I Marokkó eftir uppreisnina í
gegn Hassan konungi. — /
Myndin sýnir h,jón á ferli um
I miðborg Rabat, en í baksýn I
sjást skriðdrekar og hermenn.
Herdeildir hafa verið á verði ,
i höfuðborginni eftir tilraun-
' ina til þess að myrða konung-'
45 Gyðingar
handteknir
Mikilvæg
ræða
Nixons
San Clemente, Kaliforníu,
15. júli AP.
NIXON forseti boðaði í kvöld, 1
að hann myndi flytja mikil-1
l væga ræðu í sjónvarp og út-1
varp í kvöld (kl. 2.30 í nótt
að isl. tíma) um málefni, sem '
engar uppi. voru gefnar (
um fyrirfram af hálfu Hvíta |
hússins. Blaðafulltrúi forset-
ans, Ronald Ziegler, neitaði í '
kvöld að skýra frá því, hvort (
ræða forsetans yrði um inn-1
anlands- eða utanríkismál og ,
varaði fréttastofnanir við því
að koma fyrirfram með nokkr 1
ar boilaleggingar um innihald |
I hinnar fyrirhuguðu ræðu.
Moskvu, 15. júlí — AP
MOSKVULÖGREGLAN handtók
í dag 45 sovézka Gyðinga, sem
hafa verið í hungurverkfalli í
aðalsímstöð borgarinnar frá því á
mánudag. Flestir Gyðinganna
eru frá Grúsíu og eru þeir að
iáta í ljós andúð á þeim af-
greiðslutöfum, sem hafa orðið á
umsóknum þeirra um að fá að
flytjast til ísrael. 1 gær, mið-
vikudag, sendu Gyðingarnir
skeyti til Nikolai Podgorny, for-
seta Sovétríkjanna, Nixons,
Bandaríkjaforseta, Pompidous,
Frakklandsforseta, og Heath, for-
sætisráðherra Bretlands, þar sem
þeir fóru fram á, að teldn yrði
til greina lögmæt krafa þeirra
um að fá að fara tU ísraels til
búsetu.
Ekki er vitað við hvaða refs-
ingu Gyðingarnir 45 geta búizt,
en síðast, þegar svipaður atburð-
ur gerðist, voru viðkomandi sak-
borningar dæmdir i 15 daga
fangelsi fyrir óspektir á al-
mannafæri.
Mintoff til Bretlands
— til viðræðna um efnahags-
og öryggissamninga
London, 15. júlí NTB.
BREZKA stjórnin liefur boðið
hinum nýja forsætisráðhcrra
Möltu, Dom Mintoff í heimsókn
til Bretlands í því skyni að ræða
möguleikana á að endurskoða
efnahags- og öryggissamninga
þá, sem í gildi eru miUi landanna.
Sir Alec Douglas-Home utan-
ríkisráðherra sagði í ræðu á
þingi í dag að Bretland hefði
ekki áhuga á því að hafa herlið
á Möltu gegn vilja stjómar eyj-
arinmar. Harun lagði áherzlu á,
að brezka stjórnin væri reiðubú-
in til þess að byrja samningavið-
ræður án fyrirframádlyrða um
framtíð herstöðva Breta á Möltu.
neytið hefur sagt, að það
harmi þá ákvörðun íslenzku
ríkisstjórnarinnar að senda
varnarliðið úr landi.
0 Fulltrúar Atlantshafs-
bandalagsins í Briissel,
höfuðstöðvum þess, hafa
einnig sagt, að þeir harmi
mjög þessa ákvörðun, þar
sem hernaðarlegt mikilvægi
landsins vaxi stöðugt.
1 fréttaskeyti frá Associated
Press eftir Carl Hartman, segir,
að svo kunni að fara að Atlants-
hafsbandalagið verði að grípa til
þess ráðs, sem það tók fyrir
15 árum, að veita íslandi ekki að-
gang að mikilvægum leyniskjöl-
um bandalagsins af öryggis-
ástæðum, þar sem kommúnistar
eigi nú sæti i stjórn þess.
Bandarískir embættismenn rif j
uðu þetta upp, þegar fréttist, að
ný vinstri stjórn væri tekin við
völdum á Islandi, en lögðu
áherzlu á það, að engin opinber
ákvörðun hefði enn verið tekin.
Þeir sögðu, að ákvörðun um að
veita Islandi ekki aðgang að mik-
ilvægum leyniskjölum, hefði ver-
ið tekin i tíð síðustu vinstri
stjórnar, og hefði hún samþykkt
þær takmarkanir. Þá sögðu þeir
að bandariska stjórnin væri ekki
hrifin af þeirri ákvörðun, að færa
fiskveiðilögsöguna út í 50 milur.
Það spursmál hefði átt að leysa
á hafréttarráðstefnunni 1973. „fs-
land var traust flugmóðurskip á
miðju Atlantshafi, en það lítur
út fyrir að við höfum misst það,“
sagði einn þeirra.
1 öðru skeyti frá Associated
Press í Washington siegir að á
fundi með fréttamönnum hafi
blaðafulltrúi bandaríska utanrik
isráðuneytisins harmað að hin
nýja vinstri stjórn skyldi hafa á
kveðið að loka herstöðinni í
Keflavik. Hann sagði að enn
hefði ekki borizt nein formteg
orðsending um þetta til banda-
Framhald á bls. M.
Frakkland og
Kína byggja
kj ar naf laugar
Washington, 15. júlí — AP
BANDARÍSKIR hernaðarsér-
fræðingar segja að Frakkar og
Kínverjar muni bæta kjarnorku
sprengju-eldflaugum við vopna
búr sín á þessu ári. Frakkar
munu liafa eldflaugar bæði á
landi og í kjarnorkukafbátum
en Kínverjar aðeins á landi fyrst
í stað. Frakkar eiga þcgar 45
Mirage spengjuþotur sem geta
borið kjarnorkusprengjur, en
þótt Kínverjar eigi kjarnorku-
sprengjur liafa þeir hingað til
ekki átt nein nægilega fullkom
in tæki til að flytja þær.
Bæði frönsku og kínversku
Norðurlönd á Allsherjarþingi SI>:
Island ræðir mest um
afvopnunarmálin
Hefur mesta áhugann á sjálfs-
ákvörðunarrétti þjóða
AÐ minnsta kosti 20% af orð-
ræðum hvers af Norðurlönd-
unum á Allsherjarþingi Sam-
einuðu þjóðanna eru helguð
afvopnunarmálunum og það
cr Island, sem ræðir mest um
það málefni, en Danmörk
minnst. Þá má nefna, að ís-
land hefur af Norðurlöndun-
um mesta áhugann á mál-
efnum, sem varða sjálfs-
ákvörðunarrétt þjóða, og hef-
ur þar oft minnt á eigin sjálf-
stæðisbaráttu sem dæmi.
Kemur þetta fram í grein um
Norðurlönd og Allsherjarþing
ið (Norden í Förenta Nation-
arnas generalförsamling) í
nýlegri sænskri bók um Norð-
urlönd á vettvangi heimsmála
(Norden pá varldsarenan).
Grein þessi er eftir tvo Svía,
þá Jan-Erik Lindström fil. kand.
og Claes Wiklumd fil. kand. Þar
kemur það fram, að almennt eru
afvopnunarmálin það málefni,
sem Norðurlönd ræða mest um
á Allsherj arþinginu, en síðan
kemur nokkuð á óvart Suður-
Afrítoa. Þar er það Danimörk, sem
tekið hefur mestan þátt í um-
ræðum, en af Norðurlöndum
hefur Danmörk veitt Suður-Af-
ríku mestan gaum. Sem siglinga-
þjóð höfðu og hafa Norðmenn
mestan áhuga Norðurlandaþjóða
á því, að siglingar fái að vera
óhindraðar um Súezskurð og
tóku því mestan þátt í umræðum
Franihald á bis. 19.
USA
Atkvæðagreiðsla Norðurlanda
með tilliti til Sovétríkjanna og
Bandaríkjanna í afvopniunar- og
kjarnorkuvopnamálum.
eldflaugarnar teljast til miðlungs
langdrægra flauga. Þær frönsku
munu draga rúmlega 2400 km,
(nóg til að skjóta þeim á
Moskvu), og kínversku flaugam
ar verða álíka langdrægar.
Frakkar hafa gert áætlun um
smíði fimm kafbáta sem vopn-
aðir verði eldflaugum. Kafbátar
Franihald á bls. 19.
Víkinga-
ferð
aflýst
Bergen, 15. júlí. NTB.
KANADAMAÐURINN Eric
Gordon Jennens hefur aflýst
fyrirhugaðri ferð sinni á vlk
ingaskipi frá Noregi til Ný-
fundnalands, eftir að honum
voru kunngerðar kröfur sigl-
ingamálaráðuneytisins um ör-
yggisútbúnað um boirð. 1 stað
inn hefur Jennens kamið
fram með áform um að sigla
skipi sinu, sem hann hefur
sjál'fur smíðað algjöriega eft-
ir fyrirmynd Gaukstaðaskips-
ins, meðfram strönd Noregs,
suður itil Mið-Evrópu og sýna
það þar gegn greiðslu. Skýr-
ir Bergens Tidende frá þessu
í dag.
Efasemdir um viMngaferð-
ina yfir Norður-Atlantshafið
höfðu einnig grafið um sig á
meðal þeirra, sem vera skyldu
í áhöfln skipsins og nú eru að
eins eftir þríir þeirra fyrir ut-
an fjölskyldu Jennens.

■r