Morgunblaðið - 24.11.1971, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 24. NÓVEMBER 1971
Fannfergi
í Mur-
mansk
Maskvu, 23. nóv., NTB.
MIKIÐ hríðarveður undanfarna
daga hefur haft í för með sér,
að hálfs annars metra þykkur
snjór liggur yfir borginni Mur-
mansk, stærstu borg Sovétríkj-
anna fyrir norðan heimskauts-
baug.
Höfnirn, sem er að jafniaði ís-
laus allt árið um kiring vegna
Golfstraumsins, hefur einmig
teppzt að mestu leyti. Flest
Viinm'ufært fóilk í borginmi hefur
verið kallað til snjórrnoksturs-
staria og er aðaláherzla á það
lögð að ryðja vegi, sem liggja að
ajúkrahúsum og þjónustustofn-
uinum. íbúar Muimansk eru rúm
lega 300.000.
- Fiskifloti
Framhald af bls. 1
sennilega tekið allt að 14
slíka landgöngubáta.
Heimildirnar í Briissel
herma, að Rússar hafi ótví-
rætt farið fram úr Banda-
ríkjamönnum í fjölda kjarn-
orkueldflauga sem draga milli
heimsálfa. Rússar ráða yfir
um 1500 slíkum vopnum, en
Bandaríkjamenn um 1100.
Rússar leggja mikla áherzlu á
endurbætur á vopnakerfum
sínum og verja til þess ár-
lega upphæð, sem er um
252 milljörðum islenzkra
króna hærri en sú upphæð,
sem Bandaríkjamenn verja i
sama skyni. Aukning fram-
laga á sovézkum fjárlögum til
rannsókna og endurhóta á
vopnakerfum er 10—13% á
ári að dómi vestrænna sér-
fræðinga, en framlög Banda-
ríkjamanna í þessu skyni hafa
að mestu staðið í stað á und-
anförnum árum.
5 GERÐIR ELDFLAUGA
Fimm gerðir eru til af sov-
ézkum eldflaugum sem draga
á milli heimsálfa (ICBIM).
Um 200 eru af gerðinni SS-7
og SS-8 og um 300 af stóru
gerðinni SS-9, sem er öflugri
en „Minuteman“ Bandaríkja-
manna. Þar við bætast 900
eldflaugar af gerðinni SS-11,
og loks ráða Rússar yfir um
100 af gerðinni SS-13, en
smíði þeirra allra er ekki lok-
ið.
Óumdeilanlegar framfarir
Rússa í smíði svokallaðra
MIRV-eldflauga hafa mikil
áhrif á árásargetu þeirra á
sviði eldflauga sem draga
milli heimsálfa. Þessar eld-
flaugar hafa kjarnaodd, sem
saman stendur ai fjórum
minni kjarnaoddum. Þeim
er hægt að stýra sjálf-
stætt eftir að þeim er skotið,
hverjum að sínu skotmarki,
Til er útgáfa á SS-9 með
þremur einstökum kjarnaodd
um, sem hver um sig er fimm
megalestir.
KAFBÁTAR HRÆDA
Efling sovézka kafbátaflot-
ans veldur þó mestum áhyggj
um, ekki sízt vegna þess að
kafbátarnir eru í æ ríkari
mæli búnir eidflaugum sem
draga milli heimsálfa. Efling
kafbátaflotans og mjög mik-
il efling hreinnar varnargetu
Rússa felur í sér alvarlegustu
ógnunina við hernaðarjafn-
vægið, sem fram til þessa hef-
ur verið hagstætt Bandaríkja-
mönnum, að því er norski
fréttaritarinn hefur eftir heim
ildunum i Briissel.
Rússar hafa einnig aukið
hæfni sína á sviði stutt- og
meðaldrægra eldflauga, en
NATO mun enn ráða yfir tals
vert meiri fjölda slíkra vopna
í Evrópu.
Rússar standa hins vegar
vestrænum ríkjum að baki á
einu sviði svokallaðra lang-
drægra vopna. Þeir ráða yfir
færri þungum sprengjuþotum
búnum eldflaugum sem draga
mllli heimsálfa. Rússar hafa
samkvæmt síðustu upplýsing-
um 195 þotuir af þessari gerð
og 700 sem hafa minna flug-
þol. Síðastnefndu þoturnar
ná til Bandaríkjanna frá stöðv
um sínum, en geta ekki ráðizt
á skotmörk þar án viðdvalar
að lokinni árás.
— Á Alþingi
Framhald af bls. 23
þótt þau vseru að nokkru sitt-
hvorít málið, yrðu þau að s'koð-
ast í saimhemgi og að ekki yrði
hjá því komizt, að þau yrðu skoð
uð i samhiengi.
Skoðun Bjarna Benediktssonar
var þvi ekkí sú, að hér sé um
tvö aðskiUn máil að ræða, sagöi
þinigimaðurinn og minnti í því
sairubandi til uimimæla hans á
stofnfundA Nató og fyrirvara
hans þá.
Allþingisimaðurinn gerði síðan
að umtalisefm þá atburði, sem
urðu þess valdandi, að Islendinjg-
ar gerðu varnarsamniinginn við
Bandaríkin, en það voru breybt
viðhorf vegna Kóreu. Síðan hefði
vinstri stjómin ætlað að segja
upp varnarsamnii'nignum við
Banidaríikin 1956, en innrásin í
Ungverjaland eyitt ölilum slikum
ráðagerðum. Hann minnti á inn-
rásina í Tékkóslóvaldiu 1968 og
ástandið í dag: Styrjöld geisar
í Víetnam, ástandinu fyrir botni
Miðjarðarhafsins hefur verið líkt
við púðurtuninu. Það er stríð í
Pakistan og deiiur í Afríku. Er
óeðlilegt, að slíkt hafi áhrif á frið
artimahuigtakið spurði þingimgið-
urinn og minnti á i því sam-
bandi, að aMit í kringum okkur
og yfir iandinu væru herskip,
kafbátar og fliugvélar. Það væri
þvi litil munur á því, hvort við
værum í miðri Evrópu eða hér,
— við værum í miðri þjóðbraut.
AlþinigiSimaðurinn sagði, að
komið hefði fraim við umræðurn-
ar, að stjórniafilakkarnir teldu
siika friðartíima nú, að bezt væri
að varnarliðið vœri hér ekki.
Ekki kvaðst hann vita, hvort ut-
anríkisráðherra væri þeirrar
skoðunar, en það þyrfti að konaa
fraim, svo og hver væri skoðun
annarra ráðherra á því, svo að al-
menninigur vissi, hvar ráðherr-
arnir stæðu. Eins og heiminuim
væri hátitað í dag væri ekki eðli-
Legt, að íslendingar eða aðrir
væru rólegir í þessum efnum,
þegar jafnmikiliar óvissu gætti
í stefnu ríkisstjórnarinnar og
raun bæri Vitni. Af þessu tilefni
spurði Jóhann Hafstein í senn
einstaika ráðherra og stuðnings-
flokka ríkisstjórnarinnar:
Hvernig er afstaðan til Nató?
Hver er ágreiruinigurinn um að-
ildina að Nató inrnan ríkisst]órn-
arinnar, hverjir eru á móti henni
og hverjir með?
Ailþingismaðurinn iagði á það
áherzlu., að Sjiáifstæðismönnum
þætti ekki eftirsóknarvert að
hafa her hér á iandi, en þeir
mœtu kringumstæðurnar. Vitn-
aði hann í því efni til ummæla
Bjarna Benediktssonar frá fyrr-
greindum umræðum á Alþingi
1967, þar sem hann sagði m.a.:
„Við komumist ekki hjá þvi að
meðan hættuástand er í heimin-
um og óívírætt er það enmþá, er
það fjörráð við ísienzku þjóðina
að skiija landið eftir varnar-
laust.“
Jóhann Hafstein minimti á,
hvernig kommúnistar hefðu fyrr
og síðar notað velhugsandi menn
til þess að breiða yfir raunveru-
legan tilgang sinn og vék þvi að
Gils Guðmundssyni, að þótt hann
hefði ekki skilning á því, með
hverjum hann væri í flokki, hefði
Þórarinn Þórarinsson það og
minnti á svofelld ummæli hans á
Alþingi 1963:
„Stefna Alþbl. hefur verið hin
sama og stefna kommúnista-
flokka í öðrum vestrænum lönd-
um. Hún hefur í samræmi við
stefnu annarra kommúnista-
flokka beinzt að því megintak-
marki að fjairlægja íslamd sem
mest frá öllu samstarfi við vest-
rænar þjóðir, en þessa einangrun
hefur síðan átt að nota til þess
að koma á sem nánustum skipt-
um við kommúnisitalöndin. Þetta
hefur ekki verið sagt opimber-
lega, heldur reynt að breiða yfir
skikkju hlutleysisins, til
að koma á sem nánusitum
skiptum við kommúnistalöndin.
Til þess að fela sem dyggilegast
nafn og númer hafa ýmsir
ó flo kksb u n d n i r meðreiðarsvein-
ar, eins og Alferð Gíslason, Gils
Guðmmndsson og Ragniar Am-
aids, verið notaðir til að túlka
þessa sbefnu, en sjálfir forustu-
menn kommúnista hafðir i fel-
um, eins og hefur gætt í þess-
um umræðum. Þetta eru algeng
vinnubrögð kommúnista, þar
sem þeim þykir ekki sigurvæn-
legt að koma hreint til dyra.“
Allþinigismiaðurinn fjaliiaði síð-
an vítrt og breitt um utanríkis-
máJ, en vék síðan aftur að vam-
armáJlunuim og spurði utanríkis-
ráðherra:
Með hvaða hætti hyggst ríkis-
stjórnin hafa endurskoðun varn-
arsamningsins og hverjir verða
fuihitrúar íslands við þær viðræð-
ur?
Er ekki Mkilegt, að valdið geti
tortryggni að hafa til samstarfs
tvo ráðherra, sem virðast and-
sfcæðir aðild Isilands að Nató?
Af hvaða tilefni varð ráðherra-
nefndin til?
Varð ráðherranefnd,in til fyrir
eða eftir stjórnarmyndunina?
Liggur fyrir samþyikkt um það
á si jórnarfundi?
Jónas Árnason (K) vék að
þvS í upphafi máíls sins, að hann
hefði kynnt landheLgismálið á
fundi í Boston og þá notað tæki-
færið til þess að kynma mönn-
um þar, hiverjar stjórnmálaskoð-
anir hann hefði og sjávarútvegs-
ráðherra, aulk þess sem hann
hefði látið þess getið, að Jóhann
Hafstein hefði kalilað sig Oig Lúð-
vík Jósefsson kommiúnista. Sagði
þimgmiaðurinn að mönnnm þar
hefði orðið iítið um, enda væri
Morguniblaðið ekki lesið í Boston.
Aiþimgiiismaðurinn sagðist hafa
tekið efitir þessum fuliiyrðingum
um aukinn fiotasityrk Rússa á
Norðaustur-Atlantshafi, aiulkið
hemaðarbramiboit þeirra þar. Að
síniuim dómi væru þó emgar sann
anir fyrir þessu, heldur væri
þetta sienmiílega fundið upp af her
stjórn Bandarilkjamanna til þess
að telja bandarísku þjóðinni trú
um aukin herstyrk Rússa um-
hiverfis Island. 1 framlhaldi af
þessu gerði hamn það að tiliögiu
sinni, og bauð Benediikt Grönd-
ai að gerast þar meðfliutndm'gs-
maður, að Isiendimgar hreyfðu
því á þiragd Samneinuðu þjóðanna
að hafið umhiverfis Isiand, —
stórt svæði, sem aBra stærst, —
yrði friðLýst eins og nú væru
allar horfur á, að Imdiiandshaf
yrði friðlýst að frumkvœði Oeyl-
on fyrir ví'gvélum tii sóknar og
varnar. Sagði hanm, að öll lög
og aiiar reglur væru brotnar, en
hér yrði um ótviræða siðferði-
lega yfiriýsingu Sameinuðu þjóð
anna að ræða, þar sem aiiar horf-
ur væru á, að slák tiIHaga um haf-
ið umhverfis Isiiand yrði sam-
þykkt á allsih'erjarþimginu.
- Borgarstjórn
Framhald af bls. 14
einteuim vegna umferðar þarna
í kring. Fiutti hún svohljóð-
andi v iðbóta rt iMögu við tiilögu
Alberts:
Borgarstjóm beinir þeim til-
mælum til nefndar þeirra, sem
skipuð var af borgarráði tii þess
að kanna möguleilka á rekstri
sjómannasitofu i Hafnarbúðum
eða gefa ábendimgar um aðra
motkun hússins, að hún skili
áliitsgerð sem fyrst, enda telur
borgarstjórn ekki rétt að gera
sarmþykkt um notkun hússins
fyrr en álit nefndarinnar liggur
fyrir.
Auk framangreindra tóku þátt
í umræðunum Guðmundiu- Þór-
arinsson (F), Kristján Benedikts-
son (F) og Alfreð Þorsteinsson
(F). Að umræðum loknuim var
báðum tiiiögunum visað til fé-
lagsmálaráðs tii umsagnar, en
eiga síðan að koma aiftur til
borgarstjómar till 2. uimræðu og
ákvörðunar.
\
19
•A
Neskaupstaður:
S j ómennir nir
og sjúkrahús
Neskaupstað, 16. nóv.
ÞAÐ sem af er þessuni mánuði
hefur tíðarfar hér verið ákaflega
rysjótt og því erfitt til sjósókn-
ar. Þeir bátar, sem héðan róa
með línu, hafa þvi lítið aflað í
þessum mánuði. Þó hefnr aflazt
allvel, þegar gefið hefur. Skut-
togarinn Barði kom í gær með
um 70 tonn af þorski eftir viku-
útivist.
f þessum mámuöi hefur verið
mikið um skipákomur hingað og
eru þetta einkum brezkir og þýzk
ir togarar, auk íslenzkra tog-
báta. f mjög mörgum tiifelium
eru þessi skip að koma hingað
með slasaða eða veifca memn,
sem iagðir eiru imn í sjúkrahús-
ið hér og þurfa á skjótri læknis
hjálp að haida. í igær kom t.d.
himgað enskur togari með veik-
an mann og reyndist sá vera
með sprunginn maga. Var þegar
i sSað gerð aðgerð á homum tdl
að bjar.ga lífi hans. í fyrrinótt
kom einmig þýzkur togari með
veikan mann og reyndist sá vera
— Bréf um
Alþingi
Framhald af bls. 16
sonar að enn skuli ekki skipuð
skóiamefnd fiskiðnskóla i Vest-
rmanmaeyjum, en menntamálaráð
herra fer sér hægt og ætlar sýn;-
lega ekki að flana að neinu. Hann
er því í skringilegri mótsögn við
hima ráðherrana. Ber að vona,
að hann noti tímann vel og verði
þeim mun drýgri á aPrettinum,
lóksins þegar harm fer af stað.
Till þess er áreiðamlega ætiazt af
hinum fræga sigurvegara í spurn
imgakeppmi Jónasar Jónassomar.
Og því fremur þar sem hann hef-
ur aðeiras yfir einu ráðuneyti að
segja, ef uitanrikisráðherra er tek
imn trúanlegur um ráðherranefnd
ima.
Elert B. Sohram hefur látið
milkið til sin taka á þessu þingi.
Hann hefur tvivegis kvatt sér
hljóðs utan dagskrár og að öðru
leyti tekið virkan þátt í umræð-
twn. Að vonum lætur hann
íþróttamál sig miiklu skipta og
flutti tiiilögu um að koma fjár-
máium Iþróttasjóðs í sæmilegt
horf og sýnist ekki vanþörf á.
Þá var Helga Seljan ekki siður
vorkunn að bera kvíðboga í
brjósti út af hinu vandræðabam-
imu, Félagshieimilasjóði, sem er
eitt af eiiiifðarmáiumum á Al-
þingi. Er naumast hægt að hugsa
sér öiiu skuldseigari aðila —
nema hann sé hreiniega gefinn
upp sem gjaldiþrota, — að ekki
sé hægt um hann að segja: Hann
er þó betri en Féiagsheimiiasjóð-
ur.
Eins og ég áður sagði mark-
aði síðasta viika þáttaskil að þvi
leyti, að fyrsta stefmumarkandi
frumvarp ríkiisstjórnarinnar sá
dagsins ljós. Síðan hafa komið
frumvörp um sityttimgu vinnu-
viku og lemgimgu orlofs, — bæði
ugglaust liður í viðleitni ríkis-
stjórnarimnar tii þess að greiða
fyrir kjarasamnimgunum, hvern-
iig svo sem sú viöleitni er meti.n
af aðilum vimniumarkaðarins.
Það er eftir að sjá. 1 þessu sam-
bandi get ég þó ekki stiOiit mig
um að bæta því við, að ef til vili
eigi þriðja frumvarpið eftir að
koma, — um lögbindingu kjara-
samnimganna í heidd. Ég tek þó
fram, að þessi hugmynd er ekki
frá mér komim, heidur varpaði
ritstjóri Þjóðviljans henni fram
á opiraberum fundi á Selfossi sl.
föstudaig, að svo gæti farið. Er
það samnarlega athyglisvert, ef
rétt er, að þegar sé farið að skegg
ræða það innan stjórnarherbúð-
amna, hvort ekki sé rétt að lög-
bindia iaun og kjör í landinu.
Halldór Blöndal.
með svæsraa botmlamgabólgu og
var maðurimn skorimn upp.
Að undanförmu hafa mjög
mörg skip verið að veiðum uimd-
an Austfjörðum og mumu þar
hafa verið 30—40 íslenzk tog-
skip. Það igefur því auga leið, að -
það er miikiis virði fyrir sjómenm
ima að .geta komizt í fulikomið
sjúkrahús hér, ef veikindi eða
óhöpp ber að höndium. Skýrsiur
sjúkrahússins sýna og að þang-
að hafa komið árlega margir tug
ir og jafnvel hundruð sjómanna.
Það er því ekkert vafamál að
fuliikomið sjúkrahús með færum
læknum á að vera staðsett við
sjávarsíðuima hér á Austurland'.
emda er mú unnið að s.ækkun
sjúkrahússins hér í Neskaup
stað. — Ásgeir.
— Stjórnarkjör
Framhald af bls. 3
(lagsims um gerð þeirtra, þótt
þeir hafi að mestu setið samm>-
imgafumdi «em ráðleggjendur og
hjálparmenn hinraar eiginlegu
saminimganefndar, sem óvön vair
slSkuim störfum.
— Nokkrar breytingar verða
nú á lista stjómar Sjómannafé-
lags Reykjavífcur og trúmaðar-
maranairáðs?
— Já. Þar ber fyrst að nefna,
að Jón Sigurðsson, formaður fé
lagsims síðan 1961, óskaði ekki
eftir því að vera í framboðlí.
Auk form'annispstarfs sítus hefur
Jón setið í stjórn félagsins um
lamgt árabil. Sæti hans á listam-
um tekur nú Hilmar. Jónssom,
gamall togairasjómaður, og starfs
maður félagsims um laragt árabil.
Hilg^&r nýtur almenmra vini-
sælda og virðingar félagsmanina.
Sigfús Bjarnason, sem verið
hefur varaformaður félagsins, er
nú í framboði sem meðstjórm-
amdi og í stað hans í aðalstjónni
kemur nafni minm, Pétur Sig-
urðsson, nýr maður í stjóm fé-
lagsinis. Til gjaldkera bjóðum við
einmig fram nýjan marnn, Guð-
round Hallvarðsson. Þessir tveir
ungu menin, sem leitað hefur ver
ið til í þessar ábymgðairstöður,
hafa báðir orðið sér úti um þá
æðstu menmtun, sem sjómaður
getur öðlazt í simni grein. Ég tel
persónulega, að félag'.nu sé mikill
alkkur í að þessir menm skuli n/ú
fást til framboðs á þess vegujmi
og það er ákveðið, ef A-listirm
sigrar í þessum kosmingum. að
anmar þeirra verði fastur starfa-
maður félagsins.
Þriðji nýliðimn á listanum er
Magnús Jónsson, bátasjárraaður,
|en hamn nýtur trausts sirunia
marnraa sem mjög áreiðamilegur
og traustuT m'aður. Karl E. Karfs
son skipar áfram anmað með-
stjómamdasæti listans. Harwii
hefur verið sjómaður allt sitt líf
og starfar nú á einu rammsókna-
Skipa okkar. Nýr í varastjórm er
Sigurður Eyjólfsson, bátsmiaður
á Goðafossi, traustur maður og
vinsæll.
Úr stjórnimni gamga nú, auk
Jóms Sigurðssonar, þeir Pétur
Thorarensen og Óli Barðdal, am
sjálfur skipa ég áfram ritara-
sætið, sem ég hef setið síðustu
10 árin.
— Telur þú, Pétur, að þessar
kosningar mú í Sjómanmafélagí
Reykjavíkur boði ný átök inman
verkalýðshreyf ingarimnar; svip-
uð þeim, sem við áður áttum að
venjast í stærri verkalýðsfélög-
unum?
— Eg tel hikiaust, að ef núver-
andi stjórn Sjómanmafélagsina
verður felld með aðstoð þemra
afla, sem á bak við framboð B-
liistans standa, sé mjög líklegt, að
nýr átalkatími fari í hönd.
Ég persónulega tel þetta mjóg
óheppilegt hjá okkur á sama
tímia og félagið stendur í mjög
erfiðum samningum og svo iraun
vera um fleiri.