Morgunblaðið - 10.02.1972, Blaðsíða 14

14
MORGUINBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 10. FEBRÚAR 1072
Landspítalinn:
Bæklunar-
lækningadeild
tekin til starf a
Sú fyrsta á landinu
unarkonur og annað starfsfólk.
Stefán Haraldsson yfirlæknir,
starfaði um 18 ára skeið í Sviþjóð
að bækluanarlækningiuin, áður en
hann kom heim til íslands til að
taka við stjóm þessairar deild-
ar. Harun sagði í viðtali við Mbl.,
að þessii deild væri að áliti þeirra,
sem við hana störfuðu ekki nægi
lega stór og bæri fremur að líta
á hana sem áfanga í þeirri þróun,
sem nú er að gerast, þróun, sem
felur í sér aukniar kröfur vax-
andi nútima þjóðfélags til þjón
ustu á sviði bæklunarlækninga.
„Með hækkuðum meðalaldri
þegnanna eyksit tíðni slitsjúk-
dóma í liðum og hrygg, sömuleið
is tíðni ellibeinbrota og blóðrás
artruflana, og með aukinni iðn-
væðingu, þéttbýli og umferð
eykst tiðni slysa og af þeim leið
ir svo fjölgun öryrkja. Það er
hlutverk deildarinnar að með-
höndla þesisa sjúkdóma og skaða
á hreyíi- og stoðkerfi líkamans,
þ.e. útlimum og hrygg. Auk
þessa með'höndlar deildin ýmsar
meðfæddar van3kajpanir,“ sagði
Stefán.
Deildin var ekki tekin öll í
notkun í einu, heldur verður það
gert smám saman og er hjúkrun
ar'kvennaskorti um að kenna. —
Deildin hefur keypt eða pantað
töluvert af nýjum tækjum vegna
lækninganna, en skurðistofur not
ar hún í sameiningu með öðrum
deildum Landspítailans.
Bæklunardeild Landspítalans var
formlega opnuð á mánudaginn og
er deildin sú fyrsta sinnar teg-
undar hér á landi. Áffur hafa þó
ýmsir læknar gert skurðaffgerff
ir til Iækninga á bæklunarsjúk-
dómum, enda eru bæklunarlækn
igar — eða ortopedia — sérgrein
innan skurðlækninga. Þessi nýja
deild er á annarri hæð í austur-
álmu nýbyggingar Landspítalans
og eru þar 23 sjúkrarúm. Yfir-
læknir deildarinnar er dr. med.
Stefán Haraldsson, en auk hans
starfa við deildina tveir sérfræff
ingar, affstoðarlæknir, sex hjúkr
Séff eftir gangi bæklunarlækningadeildarinnar, sem er öll ákaf
lega vistleg og björt, eins og reyndar aðrar deildir í nýbygging-
unni. (Ljósm. Mbl.: Ól. K. Mag.)
Austurálma nýbyggingar Landspítalans, þar sem bæklunarlækningadeildin er á annarri hæð. —
Fjögurra manna fj ölskyldalif ir
ekki af launum húsbóndans

EFTIK
STYRMI GUNNARSSON
Nægjusemi. — Með þessu
orði mundi ég lýsa því, sem
mesta athygli va'kti í
fari þeirra Ungverja, sem ég
hitti að máli í Búdapest um
miðjan janúarmánuð. Ekki er
fjarri lagi að telja, að það,
sem Ungverjar hafa fram yfir
fól'k í allsnægtar- og neyzlu-
þjóðfélögium Vestur-Evrópu
og N-Amerílku sé nægjusemi,
að gleðjast yfir litlu. Þó hygg
ég, að þeir sækist ekki síður
eftir lífsþægindum en við,
sem búum í Vestur-Bvrópu —
einhver hafði orð á því, að í
rauninni væri lítill munur
orðinn á markmiðum sósíal-
ismans í A-Evrópu og vestr-
ænum þjóðfélögum. Mark-
mið sósíalismans í þessum
löndum væri fyrst og fremst
það að koma á fót svipuðum
neytendaþjóðfélögum og
bygigð hafa verið upp hérna
megin við jámtjaldið
En hvernig eru lífskjörin í
Ungverjalandi? Ég gat þess í
fyrstu grein minni frá Búda
pest, að ung stúlka hefði sagt
við mig, að Kadar væri vin-
sæll vegna þess að hann
hefði bætt lífskjör almenn-
ings mjög frá því, sem áður
var. Lífskjörin eru þó ekki
betri en svo, að okkur var
sagt, að fjögurra manna fjöl-
skylda gæti ekki lifað af tekj-
um húsbóndans. Eiginkonan
yrði að vinna úti til þess að
endar næðu saman. Algeng-
ar tekjur launamanns, verka
manns, iðnaðarmanns, skrif-
stofumanns, virðast vera um
2000—2500 forintur á mán-
uði, en okkur taldist svo til
að ein forinta (ungverski
gjalcfaniðillinn) svaraði til
3ja íslenzkra króna á ferða-
mannagengi. Fullur launajöfn
uður milli karla og kvenna
er ekki í Ungverjalandi og
var okkur sagt, að sameigin-
legar tekjur hjóna næmu
um 4500 fbrintum á mán-
uði. Verði kona barnshafandi
fær hún greiddar 600 forint-
ur á mánuði þar til barnið er
orðið 3ja ára gamalt. Þá er
talið eðlilegt, að hún hefji
störf utan heimilis á ný. Af
þessum launum greiðast eng
ir skattar utan 3% til heil-
brigðisþjónustunnar. Hún á
að vera endurgjaldslaus að
öðru leyti, en vanhöld munu
vera á þvi. A.m.k. sagði sam-
ferðafólk okkur, að starfandi
væru læknar á eigin vegum
í landinu og væri leitað til
þeirra yrði að greiða þeim
sérstaklega fyrir veitta þjón
ustu.
HÚSALEIGA OG
HÝBÝL AKOSTN AÐUB
Algeng húsaleiga mun
vera um 400 forintur á mán-
uði fyrir íbúð, sem að jafn-
aði mun vera 60—70 fm, og
var mér sagt, að í nýjium f jöl
býlishúsum væru algengast-
ar íbúðir með 2% herbergi þ.
e. stofu, svefnherbergi og ein
hverju skoti. Rafmagnskostn
aður á mánuði hverjum fyrir
slíka íbúð væri um 90 forint-
ur. Ég spurði samferðafólk
akkar, hvað Mklegt væri, að
4ra manna fjölskylda yrði að
verja miklum hluta mánaðar
launa i matvæii og voru svör
in þau, að tæpast mundi unnt
að komast af með minna en
u.þ.b. 1500 forintur. Er þá
ljóst, að lítið er eftir til ann-
arra þarfa, þegar matvæla-
kostnaður, húsaleiga o.fl. hef
ur verið greitt, ef slík fjöl-
skylda verður að lifa af laun
um húsbóndans einum saman.
Hafi fólk peninga mun
vera hægt að kaupa íbúðir
og er verð þeirra af fyrr-
nefndri stærð um 200—250
þúsund forintur eða sem svar
ar 8—10 ára launum venju-
legs launamanns. Isskápar
eru nú orðið á hverju heimili
í landinu að þvi er okkur var
tjáð og kostar aigengasta
stærð um 3000 forintur eða
rúmlega mánaðarlaun iðn
veikamanns. Hingað til hafa
sjálfvirkar þvottavélar ekki
verið algeng tæfki í landinu
en á s.l. ári hófu Ungverjar
að framleiða slíkar vélar —
höfðu áður flutt þær inn frá
A-Þýzkalandi — og kosta
þær um 8000 forintur eða sem
svarar rúmlega 3ja mánaða
launum iðnverkamanns. Mátti
glöggt heyra það af tali
fylgdarkvenna okkar, að
þeim þótti hér mikil framför
orðin. Afborgunarkerfi hafa
þeir einnig þar í landi.
PÓLSKIB OG
RtJSSNESKIR FÍATAR
Við fyrstu sýn, virðist svo
sem mikið sé af bifreiðum frá
Vestur-Bvrópu í Búdapest og
jafnvei meirihluti þeirra bif-
reiða, sem í umferðinni eru.
En þegar nánar er að gáð,
kemur i ljós, að það eru Fiat-
bifreiðar af pólskri og rússn-
eskri ætt, sem villa mönn-
um sýn. Þessar bifreiðar virð
ast verða æ algengari þar í
landi, enda hafa Ungverjar
tekið að sér að framleiða
ákveðna vélarhluta í rússn-
eska Fíatinn og fá í staðinn
12.500 sllka bíla á ári. Ung-
verjar eru 10 milljónir en
bílafjöldi á sl. ári var þar
um 200—300 þús. 1 einum af
fjölmörgum áróðursbækling-
um, sem ég fókk í hendur
mátti lesa, að þeir hygðust
tvöfalda bílafjöldann á næstu
2—3 árum.
Auk þessara pólsku og
rússnesku bifreiða virtist
vera talsvert af austur-þýzk
um og öðrum rúseneskum bíl
um í landinu en einnig furðu
mikið af v-þýzkum bílum og
þá sérstaklega Volkswagen
en einnig nokkuð af Merce-
des Benz. Ódýrasti bíllinn á
ungverska markaðnum er a-
þýzki Trabantinn og kostar
hann um 46 þúsund forintur
eða nálægt tveggja ára laun-
um faglærðs verkamanns.
Rússneski Fiatinn kostar 75
þúsund forintur og sá pólski
80 þúsund forintur eða rúm-
lega þriggja ára laun fag-
lærðs verkamanns. Volkswag
en kostar í Ungverjalandi 100
þúsund forintur, sem eru
fjögurra ára laun verka-
mannsins okkar, en mér var
sagt, að hefði fólk þessa pen
inga handa á milli væru eng-
ir erfiðleikar á að fá slíka
bíla keypta. Hins vegar er
lengri biðtími eftir pólskum
og rússneskum Fíötum. Þó
fer það eftir því hvaða lit
menn vilja. T.d. á gulur lit-
ur ekki upp á paliborðið hjá
Ungverjum, þess vegna er
hægt að fá gulan Fíat strax
en aðra liti tekur lengri tíma
að fá.
SÁPUR OG ÞVOTTADUFT
Fyrr á árum var orð á því
haft, að fólk í Austur-
Bvrópu væri illa til fara og
byði gjarnan stórfé í skyrt-
ur og annan klæðnað V-Bvr-
ópubúa, sem þangað kæmu.
Bkki gat ég annað séð
en fólkið á götum Búdapest
væri alveg sæmilega klætt,
þótt klæðaburður standist
kannski ekki ítrustu kröfur
V-Evrópubúa. Vöruúrval er
talsvert milkið í verziun-
um. í þeim verzlunum, sem ég
kom inn í var mikið af fólki
að verzla. Hins vegar vakti
það athygli mína, að bæði á
hótelinu, sem við bjuggum á
og í einu veitingahúsi, sem
komið var á, voru stórir sýn
ingargluggar með margvísleg
um varningi frá V Bvrópu-
löndum, sem hægt var að fá
keyptan fyrir gjaldeyri. Kát
legast við þessa sýningarstarf
semi þótti mér þó það, að
j'afnan voru til staðar ýmiss
konar hreinlætisvörur, sáp-
ur, þvottaduft o.fl. Af þessu
mátti marka, að þessar vöru
tegundir væru annaðhvort
af skornum skammti í land-
imu eða gæði þeirra slík, að
hreinlætisvörur frá V-
Bvrópu væru sérstaklega eft
irsóknarverðar. Sama sagan
var í fríhöfninni á Schöne-
feldt-flugvellinum í ABerl
ín. Þar var boðið upp á Lux
sápur og Ajax-þvott.alög svo
og hinar fjölbreytilegustu
tegundir af kaffi. Llklega hef
ur hið sósialíska þjóðskipu-
lag enn ekki megnað að sjá
þegnum sinum fyrir nægilegu
magni af þessurn munaðarvör
um.
FULLTRtíI
BANDARlSKRAR
MENNINGAR
Sígarettur ungverskar
kosta hver pakki 6 forintur
og eru hinn mesti óþverri,
nánast óreykjandi. Hins veg
ar eru seldar í Búdapest ágæt
ar albanskar sígarettur á
Framh. á bls. 19