Morgunblaðið - 12.02.1972, Blaðsíða 23

MORGUNiBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. FEBRÚAR 1972
23
um noð-a. Og þú brotstir d.rey’fn-
andi.
Þú miinntist liðinna daga, þegar
þú konmst hiingað full af aasku-
þrótti. Þú miiinmtist liðitma gleði-
daiga á heiimili þínu.
f>ví alltaf sást þú björtu hlið-
artniar á lífinu, þótt stunidum blési
ffnótt. En langt var síðan og niú
vairistu veilk.
Þú sagðiir mér, að^ þú værir
alveg að gefaist upp. Ég vissi að
það var rétt. En hvarsu margir
Iiefð'U ekká gefizt upp löngu
fyrr?
Ég umdraist það þrek, sem þú
(hefur sýnt frá því ég kyininitist
þár. Sénsita'klega síðustu árin eft-
ir að heiisan bilaði. Hin innilega
trú þín hefur áreiðanlega hjálp-
að þér þá sem áður.
„Við sjáuxmst vonamdi hinum
nniegin," sagðiir þú. — Já, von-
amidi eigum við eftir að sjást þar.
Við rædduim miargt samiain, en.
þair kom að við uirðum að kveðjj-
aist. Hj úikruniarkonan var komin
imeð lyf handa þér og hinum
Ikon'unuim. Og við kysistumist inni-
lega.
„Þær geta ekíki sagt niúnia, að
ég sé alltaf að kyssa kvenfólk,"
Bagðiir þú og hlóst við. Þarunig
akiídum við glöð í bragði.
Guðrúm Hertmammsdóttir er
'fædd að F'remstuhúsum í Dýra-
firði 23. janúair 1891. Hún giftist
Þonsteini Ágústasyni, húsgagna-
(sfmtið í Reytkjavilk, 3. október
1914 Þorsteinn iézt irneðan böm-
in varu enn á æskualdri, 24. júní
1933.
Börn þeirra eru Torfi, kvænt-
ur Jóniu Björg Björnisidóttur;
Guðrún, gift Gísla Jómssyni frá
Ey; Áalaug, gift Halldóri Klem-
enasyni; Henmann, kvæntur Ingi-
björgu Magnúisdóttur; Ágúst,
óvæmtur, og Erla, gift Ólafi Egg-
ertssyni.
„Hví akyídi ég yrkja um öminur
fljóð,
en ekkert um þig, ó, móðiir góð?
Upp, þú miinn hjartanis óður!
Því hvað er ástar og hróðrar dís,
og hvað er engill úr paradta
hjá góðri og göfugri móðiur?“
(Matt. Joch.)
Guð blessi þig, amima mm.
Guðmwndur.
Móðir miin!
Er við í dag kveðjum þig —
um sinn — finn ég að hin gömlu
bæmiarorð Erams frá Assisii munu
í fraimtíðinmi einnig hjálpa ökk-
ur til að geyma mynd þína lif-
andi í hugum Okkar og þakklát-
um hjörtum:
— Drottinin, gjör rniig að verkfæri
friðar þínis.
Lát mig bera kærleik með
mér þahgað sem hatur er,
fyrirgefningu þangað, setm
raragt er gjört,
eiinlægni þangað, sem ósátt er,
trú þangað, sem efimm ræður,
von þangað, sem öcrvænting er,
ljós þangað, sem rnyTkur er,
gleði þangað, sem sorgin er.
Drottinn, hjálpa mér að vilja
fremur hugga en hljóta
huggun,
reyna fremur að skilja en
vera skilinn,
fremuir að elsika en vera
elskaður.
Því sá, sem gefur, hann
þiggur,
sá sem gleymir sjálfum sér,
finnur sjálfan sig,
sá sem fyrirgefur, fær fyrir-
gefningu,
og aS deyja er að fæðast til
eilífs lífs. Anien.
Loifaður sé Guð og faðir Drott-
ins vors Jesú Krists, sem eftir
mikilli miskunn sinmi hefur emd-
urfætt oss til lifandi vonar fyrir
upprisu Jesú Krists frá dauðum.
(I. Pét. 1:3).
— Guð geymi þig, ástkæra dýr-
firzka móðir.
Haddi.
Benedikt Guðmunds-
son — Minningarorð
Fæddur 22. apríl 1892.
Dáinn 1. nóv. 1971.
Dáinn horfinn, harmiaifregn. —
Þessi Ijóðiína úr eftirmælum
Jónaisiair Ha íilgrí m.sso nar uim Tóm
as Sæmundsson kom mér í hug,
@r ég frétti hið sviplega friáfall
frænda mins og föður íöðurbróð-
ur, Benedi'kts Guðmundssonar,
sem kvaddi þennan heiim í nóv-
ember síðaistiiðinn.
Þegar ég Mt aftur í tímann, og
það riifjast upp í huiga mér hve
vel hann og kona hans, Guðrún
Jónsdóötir, hugsuðu um föður
xmnm og sömjuleiðis Guðmundur
toróðir hans og kona hans, Mar-
igcét Bjömsdóttir, skipfcuist á að
Ihjáipa honum meðan hann barð-
iLst vtð dauðann fjarri sínum ást-
vinium og iétu hann aldrei á
spttaila meðan Mfið entist. Það
vona éig að góður Guð bleissi
þeöta fólik fyrir, sem nú er
horfið yfir landamiæriin, nema
Guðrún biessuð, sem lifir nú í
hárri eflli. Dugleg sómakona.
Benedikt lærði húsgagnasmíði
lungu-r að árum og vann að því
til dauðadags og var mjög þekkt
uir hér í borg fyrir þá starfsemi
sína. Sívinnandi og glaður var
hanr: ávailt, en aldirei svo upp-
ibétónn, að hann mgefcti ekki vera
að þvtf að sinna gestuim, því hjá
þekn hjónum var alltaf gest-
fevaamt í libla húsinu við Urðar-
st)6ginn og aldrei minmst ég þess
að þar væri þrönigt, þegar mað-
ttr leit þar inn dagsdagtega. —
Gestrisnin sat alitaf i fyrirrúmi,
þó oft vært af litl>u að taka, þvi
þá var hart í ári hjá mörguim.
Ég, setrn þessar línur rita var
aliía tíð á heimili þeirra hjóna
eins og heLma. Það var góður
andí á heiimiili þessara elsfeulegu
hjóna. Benedilfet var bókhneigð-
ur og Víðlesinn og fróður um
xnarga hlutL BenedLkt var af
húinvefcnsfeuim bændaœibtum og er
aif því fólikt margt gáfað. Frú
Guðrún feona hans er úr Mýr-
dalnum, sömiuleiðis vel æfctuð
og iistræn í sér, enda ber þeirra
fagra heiimili þess vott. Þau ábbu
miörg huigðarefni saman.
Benedifet flutti fljótlega af Urð
arstígnuim og byggði sér hús að
Freyjugötu 40, þar sem þau
hjónin hafa búið alla tíð síðan.
Þeirra hús var með fyrsfcu hús-
unuim á Skólavörðuholti. Þau
hjónin eignuðust 4 börn, en
misstu eitt. Jón og Unnur eiiga
heitma hér í borg, en Guðmund-
ur er ókvæntur, og hefur allitaf
verið í foreldrahúsuim og hugs-
ar nú um móður sína.
Um leið og ég ásamt fjölskyldu
minni kveð þig hinztu kveðju,
elsku frændi, óska ég þér góðr-
ar ferðar, veit ég að þú stýrir
fleytu þinni heilli í höfn. Guð
blessi þig. Eiginikonu þinni, börn
um og barnabörnum sendum við
okkar dýpstu samúðarfcveðjur.
Gefi Guð þér góða ferða í Drott-
ins nafni.
Enn far frjáls,
þú sem festar leysir
og segl sveigir
til sólarstranda.
(M. J.)
Oddfríður S. Jónsdóttir.
Engilbert Gíslason
listmálari, Vestmannaeyjum
Faeddur 12. okhiber 1877.
Dáien 7. desember 1971.
Lengur hefur dregizt en
skyldi að minnast Engilbei'ts
Gíslasonar málarameistara og
listmálara, sem andaðist á
Sjúkrahúsi Vestmannaeyja 7.
desember s.l.
Engilbert var einn elztur Vest
mannaeyinga, er hann andað-
ist. Hann var merkur maður,
sem skildi eftir sig dagsverk,
sem mun verða honum óbrot-
gjarn minnisvarði, en eftirlif-
andi kynslóðum til ánægju og
fróðleiks. Með málverkum sín-
um af byggð og náttúru Vest-
mannaeyja hefur hann lagt
ómældan skerf til skráningar á
sögu Eyjanna. I verkum Engil-
berts Gislasonar, bæði málverk-
um og pennateikningum, er varð
veitt saga atvinnuhátta og
byggðar í Vestmannaeyjum á
mestu umbrota- og breytingatím
um, sem orðið hafa með þjóðinni
frá Islandsbyggð. En auk þess,
sem mörg málverk hans og
teikningar varðveita liðna tíð,
þá eru þau umfram allt gerð
með höndum listamanns, sem
hafði næmt auga fyrir ljósi og
litum, og fáir held ég að fari í
spor Engilberts að mála brotn-
andi báru eða freyðandi öldu,
jafnvel þó að leitað væri
frægra nafna.
I ágætu verki Björns Th.
Björnssonar um íslenzka mynd-
list, sakna allir Vestmanna-
eyingar mynda eftir Engilbert
Gíslason.
I daglegu lífi var Engilbert
hógvær og hlédrægur maður,
sem gerði aldrei kröfu til þess
að vera kallaður listamaður,
þvert á móti afsakaði hann iðu-
lega verk sín og bar af sér þann
veglega titil. En verkin lofa
meistarann og prýða heimili og
stofnanir hér í Vestmannaeyj-
um og annars staðar um landið.
Og á hvern hátt, sem menn vilja
túlka þetta vandasama og um-
deilda orð — list — þá ér eitt
víst, að með myndum sínum hef
ur Engilbert náð þvi, sem ekki
er öllum gefið. Myndir hans
margar hrifa og eru eftirminni-
legar, sérstaklega sjávarmyndir
og yfir mörgum þeirra er glöð
og heið birta „impressionist-
anna.“
Engilbert Gíslason fæddist á
Tanganum í Vestmannaeyjum,
12. október 1877.vPoreldrar hans
voru Gísli Engiibertsson,. verzl-
unarstjóri í Tanigaiverzlun og
kona hans Ragnhildur Þórarins-
dóttir, bæði ættuð úr Rangár-
þingi. Þau hjón voru kunn á
sinni tíð í Byjtuim og er margt
manna frá þeim komið. Gísli var
vel látinn og hagyrðingur ágæt-
ur. Engilbert var þriðji í röð 5
systkina, en þau voru: Guðfinna
sem gift var Halldóri Guð-
mundssyni raffræðingi, (var
þeirra sonur Gísli, hugvitsmað-
ur og verkfræðingur), Þórar-
inn skrifstofustjóri, Katrín gift
Páli Ólafssyni frá Hlíðarenda-
koti, og yngst Elínborg, hús-
freyja í Laufási, kona Þorsteins
Jónssonar, útvegsmanns og skip
stjóra; er hún nú ein á lífi
þeirra systkina.
Frá því Engilbert mundi fyrst
eftir sér, var hann að mála og
teikna, þó að á þeim tíma væri
erfitt að eignast litakassa og
teiknipappír. En það sýnir ef til
vill bezt, hvað í honum bjó, það
litla atvik, að 2 enskir náttúru-
fræðingar, sem dvöldu í Vest-
mannaeyjum á æskuárum hans,
voru svo ánægðir með mynd af
blálöngu, sem Engilbert hafði
teiknað fyrir þá, að þeir sendu
honum litakassa og teiknipapp-
ir. Kom þetta hinum listhneigða
unglingi að góðum notum.
Engilbert settist i Lærða skól-
ann, sem Menntaskólinn hét þá,
en hætti námi vegna veikinda
og stundaði síðan um tíma verzl
unarstörf í Reykjavik, hjá
Sburlubræðrum. Árið 1899,
sigldi hann til Kaupmannahafn-
ar og hóf nám hjá fyrirtækinu
Chr. Berg & Sön; vann hann
þar einkum að viðarmálun hús-
gagna. Úti í Kaupmannahöfn
voru í þann tíð margit merkir
Islendingar, sem siðar urðu í
fremstu röð íslenzkra lista-
manna, eins og Einar Jónsson
og Ásgrímur Jónsson. Kynntist
Engilbert þessum mönnum og
vann Ásgrímur á sama verk-
stæði og hann. Þrátt fyrir all-
strangt nám og starf, bjó alltaf
með Engilbert þörfin að festa
myndir á léreft, og á efri árum
í. \ •- • -
Sexæringurinn „ísak“. — Mynd eftir Engilbert Gislason.
minntist hann ávallt með mikilli
ánægju gönguferða þeirra
vinnufélaga með málaratrönurn
ar í nágrenni Kaupmannahafn-
ar; út i Olfadali og að Furusjó.
Mikið félagslíf var meðal ís-
lenzkra iðnaðarmanna, sem
dvöldust um þessar mundir I
Höfn við nám og störf, og get-
ur Ásgrímur þessa m.a. í minn-
ingabók sinni. Stofnuðu þeir
með sér sérstakt félag iðnaðar-
manna og varð Engilbert ritari
félagsins, sem var all þróttmik-
ið og gekkst m.a. fyrir skógar-
ferðum, stofnaði glímuflokk og
hélt fræðslu- og skemmtifundi
fyrir íslendinga.
1 júní árið 1903, fór Engilbert
alfari úr Kaupmannahöfn. Það
sama ár var endursmíði Landa-
kirkju í Vestmannaeyjum ný-
lega lokið og var fyrsta verk
Engilberts að loknu r.ámi að
málla kirkjuna. Settist hann síð-
an að í Reykjavík um hríð. Að
eigin sögn saknaði hann
bernskuvina, en þó einkum nátt
úru og „mótíva" Vestmannaeyja
og fluttist aftur þangað, árið 1910.
Dvaldi hann í Eyjum upp frá
þvi. Á Reykjavíkurárum sinum
þekkti Engilbert Jón Helgason,
síðar biskup, en um margt er
hlutur þessara manna í ís-
lenzkri málaralist líkur. Fyrir
Vestmannaeyjar er Engilbert
hið sama og Jón Helgason bisk-
up er Reykjavík og sögu borg-
arinnar.
Engilbert stundaði síðan alla
ævi iðn sína í Vestmanneyjum
og var viðurkenndur fyrir
vandvirkni og samvizkusemi en
sveinar þeir, sem hann útskrif-
aði voru taldir með beztu mál-
urum. Enn þann dag í dag má
sjá fagurlega marmaramálningu
Engilberts í nokkrum húsum í
Vestmannaeyjum og Reykjavík.
Allar fristundir notaði Engil-
bert til að skissa, teikna og
mála. Voru það mestu ánægju-
sturídir hans að fara út í nátt-
úru Vestmannaeyja með skissu-
bókina og leggja frumdrög að
teiknimyndum sínum og mál-
verkum. Fór hann þá iðulega
með alla fjölskylduna á góðviðr
isdögum. Sumar beztu myndir
sinar málaði hann eða vann
frumdrög að í morgunsárið, áð-
ur en almennur vinnutími hófst.
Hann var á manndómsárum sin-
um ávallt knúinn eldmóði lista-
mannsins.
Heimilis- og fjölskyldulíf Eng
ilberts var ánægjulegt og til
fyrirmyndar. Hann kvæntist
hinn 8. nóvember 1914, Guð-
rúnu Sigurðardóttur frá Borg á
Mýrum í A-Skaftafellssýslu.
Bjuggu þau saman í ástríku
hjónabandi í yfir 50 ár, en Guð-
rún andaðist 7. maí 1965. Þau
hjón eiignuðust 7 börn, komust 4
til fullorðinsára og eru: Gísli
málarameistari og kaupmaður,
kvæntur Elínu Loftsdóttur,
Ásta gift Bent Jensen bakara-
meistara og eru þau búsett í
Danmörku, Berta gift Eyjólfi
Davíðssyni, búsett í Rvik, og
Ragnar málarameistari, sem
býr ókvæntur i Vestmannaeyj-
um. Þeir bræður, Gísli og Ragn-
ar, sem báðir lærðu iðn föður
síns, reka saman vaxandi verzl-
unar- og málningarfyrirtæki í
Vestmannaey j um.
Daglegur gestur á heimilí
þeirra Engilberts og Guðrúnar,
bernskuvinur barna þeirra,
sagði, að þar hefði ávallt ríkt
andi gleði og hljóðlátrar menn-
ingar húsráðenda. Hafa þau
systkinin tekið þá lífsháttu í arf
og naut Engilbert vel ellinnar
hjá þeim. Með hógværð sinni
og hlédrægni var Engilbert í
framkomu hreinn og beinn og
sagði sina meiningu, sem hann
stóð fast á. Af öllum virtur og
vel látinn. Hann var heiðursfé-
lagi í Iðnaðarmannafélagi Vest-
mannaeyja og árið 1965 sæmdi
Landssamband íslenzkra iðnað-
armanna Engilbert gullmerki
sínu.
Á elliárum sínum var hann
Framh. á bls. 28
Allar
litfararskreytinpr
blómouo!
IGróðurhúsinu, Sigtúni.
sími 36770.
Grensásvegi 50, simi 85560 I