Morgunblaðið - 12.03.1972, Blaðsíða 14

Morgunblaðið - 12.03.1972, Blaðsíða 14
14 MORGfJNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 12. MARZ 1972 (Ljósim. Mbl. Kr. Ben.) Htín stikar yfir leiksviðið, stórnm skrefnm en léttstíg þö — eins og listdonsuruni einiun er lagið. Dökk úfin hárfléttan dingflar á bak- inu ogr brosið virðist ná alveg- út í hártoppana. Hún klappar saman lóf- uniim off kallar: „Ert þú að bíða eft ir mér?“ Dæmalaust lifandi mannesk.ja þessi Dania Krupska, sem hér er um þessar mundir að æfa bandaríska söngrleikinn „Oklahoma“ í Þjóðleik húsinu — hann verður frumsýndur 25. marz nk. Hún er bandarísk, pólskrar ættar og aðstoðarmenn hennar á sviðirou segja, að hún sé hinn mesti vinnu- garpur, æfi frá morgni til kvölds, og hafi lagt undir sig Melaskólann á kvöldin. „Henni tekst lika að fá alla til að syngja og dansa“ segja þeir, — oig vara okkur við því að iáta minningar um kvikmyndina Okla- homa ráða afstöðunni til söngleiks- ins, — þetta verði allt annað verk. Kvikmyndin hafi ekki aðeins gefið ranga mynd af söngleiknum, eins og hann var upphaflega sýndur í Banda ríkjunum — en þar átti hann aðsókn armet í tuttugu ár — heldur hafi Dania Krupska bætt inn í leik- inn ýmiss konar atriðum, sem varpi skýrara ljósi yfir siðvenjur og hætti manna í Miðvesturrikjunum á þeim tíma, sem leikurinn gerist. Það er um 1890 í samnefndu riki, — Oklahoma, sem þá var tæpast orð ið ríki. Þar segir frá mannlífi í mót- un, erjum og slagsmálum kúreka og bænda út af beitilöndum og olnboga rými — og öðrum hversdagslegum málum hins daglega lífs þess tíma. ívafið er ástarsaga ungrar bónda- dóttur og kúreka — og í leiknum skiptast á gaman og alvara, söngur og sorg. Dania Krupska fer mjög lofsam- legum orðum um leikarana og aðra, sem að sýningunni standa, ekki SÍzt leiksviðsstjóra og ljósameistara. „Þetta er diásaimlegt fólk,“ segir hún. „Leikararnir vinna afskaplega vel og bera umhyggju fyrir leikhúsinu sinu — og það er hinn eini sanni leik- hússandi." Improviseruð atriði Hún dvaldist hér í smátíma í októ- ber til þess að ræða um leiktjöld og sviðsbúnað annan; hún kom aft- ur 25. janúar og síðan hefur verið unnið af kappi. — Okiahoma var upphafiega leik- Hún átti að láta æsku- drauma móður sinnar rætast rit, segir hún — Oscar Hammerstein hafði náð góðum árangri með leikn- um Rose Marie en misheppnaðist svo aftur og aftur unz hann skrifaði Oklahoma sem leikrit með mörgum söngvum. Þeir, sem sviðsettu leik- inn, sáu, að hann væri betur kom- inn sem söngleikur — „musical play“ og þeir Hammenstein og Ric- hard Rogers unnu hann i sameiningu. — Ég hef reynt að leggja áherzlu á hann sem slíkan, bætt inn aukadönsum hér og þar, og þjóðleg- um atriðum ýmiss konar, sem mér finnst líklegt að auki skilning manna hér á sög’U leiksins. 1 Bandarí'kjun- um er kannski nóg að segja eina setningu — og hún höfðar til vitneskju áhorfandans um þessa gömlu tíma — en hér er sú þekking sennilega ekki fyrir hendi og því hef ég tekið þetta ráð. Mörg atriðin eru impróviseruð að því leyti, að ég segi leikurunum, hvað þeir eigi að sýna — og svo gera þeir það á sinn hátt. Bandarískur leikari mundi e.t.v. gera það allt öðru vísi en hans túlk- unarmáti færi vafalaust fyrir ofan garð og neðan hjá íslenzkjum áhorf- endum. — Já, við höfum leikara í öllum hlutverkum, ekki söngvara því þeir eiga að syngja eins og bændur og kúrekar myndu syngja. Gerði uppreisn 13 ára Kannski við fáum svo eitthvað að vita um Daniu sjáflfa. Hún er banda- rísk, eins og fyrr sagði, af pólsku foröldri fædd í Massachusetts, al- in upp í Pennsylvaniu, skóluð í New York — og víðar — og starfar mest þar. Hún er gift leikara í New York, Ted Thurston og á með honum tvö börn. Þrettán ára dóttir þeirra hef- ur verið í heimsókn hér hjá móður sinni síðustu vi'kumair og fengið dá- læti á íslenzkum hestum. Móðir Daníu var píanóleikari, fað- ir hennar prestur. Móðirin kaþólsk, harm mótmælandi. Hún frá austur- ríska hluta Póllands, hann frá þeim rússneska — og fjölskylda hans nú öll innan landamæra Sovétríkjanna. Móðirin hét Anna Niementowska. Hana dreymdi um að verða dansmær og lærði m.a. hjá Isadonu Duncan, sem sagði henni, að hún hefði ekki fætur fyrir listdans. Hún varð því að láta sér nægja hljómlistina, sem hún hafði stundað frá barnæsku og hún hélt píanóhljómleika víða í löndum Evrópu. En Anna ákvað að láta dóttur sína uppfylla æskudraumana. — „Hún ákvað, að ég skyldi ganga braut danslistar eða leilklistar,“ segir Dania Krupska, -— „og byrjaði þegar ég var þriggja ára að halda mér að dans- námi. — Hún kom mér til allra beztu kennara, sem völ var á, m.a. til Ejorouvu og Michaelis Mordkins í París og heima i Bandarikjunum lærði ég hjá Aubrey Hitchins, sem var síðasti mótdansari Pavlovu. — Þegar ég var þrettán ára gerði ég uppreisn gegn henni og ákvað að ganga ekki þessa götu — og hún gafst upp. En þá leið auðvitað ekki á löngu þar bil mér snerist hugur og ég sá, að ég viildi ekikert fremiuir.“ — „Ég er henni afar þakfklát núna fyrir þá miklu og góðú kennslu og þjálfun, sem hún veitti mér, þótt ég væri ekki hrifin þá. Enn í dag óska ég þess þó, að ég hefði átt frjálsari bernsku og æsku. Þess Vegna geri ég mér far um að lába dóttur mina njóta frjálsræðis. Hivort hún gengur lista- braut er enn ekki unnt að segja neitt um, — hún hefur greinilega myndlist arhæfileika og áhuga á leiklist, þó aðeins sem áhorfandi ennþá — en hiver veit hvað hún gerir sein.na.“ Nær 30 ár frá frumsýningu Oklahoma Dania Krupska hefur sýnilega meiri áhuga á að tala um aðra en sjálifa siig og hún gumar ekkert af margra ára reynslu sinni í sviðsetn- in.gu sönigleikja, bæði í New York, — hún hefur tvisvar hlotið merk verðlaun fyrir kóreografi og svið- setningu á Broadway — og víða ann- ars staðar í Bandaríkjunum. Hún hefur einnig unnið á Italíu, í Sví- þjóð og Englandi. Og íslendingum er hún að góðu kunn frá því hún æfði og samdi dansana í Zorba í fyrra- vetur. Oklahoma stjórnar hún nú í fyrsta sinn. Höfundana báða hefur hún þekkt persónulega. — „Mig hefði lan.gað tiil að Ridhard Rogers kæmi hingað og sæi jæssa sýningu, en hann er orðinn gamall maðuir og mjög las- burða og treystir sér ekki.“ — „Ég vona, að þebta gangi all.t vel,“ segir Dania „og að fðlik komi á þessa sýningiu til að skermmta sér, létta af sér dagiiegu amstri, — ekki með hnyklaðar brúnir og heilabrot. Og ég vænti þess, að áhorfendiur verði nokkurs víisari um lífið í Ok'a- homa fyrir siðusbu aildamót." — mb|.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.