Morgunblaðið - 18.03.1972, Qupperneq 20

20
MORGUNBLAÐ3Ð, RAUGAEDAGUR 18. MARZ 1972
Oddur Ólafsson:
Unnt að stöðva út-
breiðslu fíkniefna
- ef brugðið er nögu skjótt við
Á FUNDI sameinaðs þings í
gser fóru fram umræður um
fþingsályktimartillögni Odds Ól-
dreifingu og neyzlu fíkniefna. —
um rannsóknardeild vegita sölu
og neyzlu fíkniefna. Gerir tillag-
an ráð fyrir að sett verði á stofn
sérstök rannsóknadeild til efl-
ingar tollgaezlu, löggæzlu og ann
ars eftirlits með innflutningi,
dreifingu og neyzlu fikniefna. —
Að nokkrum timræðum loknum
var þeim frestað.
Oddttr Ólafsson (S) sagði að
neyzla fikni-, ávana- og eiturefna
væri ná vaxandi vandamál viða
um lönd, segja mætti, að þessi ó-
siður færi eins og faraldur yfir
löndin. Neyzla þessara efna
væri aldagamalt vandamál, og
mætti þar minna á áfengi og tób
ak, sem þjóðimar hefðu nú að
verulegu leyti gefizt upp við að
hamla gegn.
Ástæður fyrir
neyzlu þessara
efna taidi þing-
maðurinn vera
m.a. upplausn
og öryggisleysi
eftirstríðsár-
anna, stórbætt-
ar samgöngur,
fjölbreyttari
efnaiðnaður og
nú á síðustu árum aukin f járráð
einstaklinga. Þá hefðu á siðustu
árum fjársterkir hringar gerzt
stórtækir í smygli þessara efna
og einnig séð um dreifingu
þeirra. Væri þeirrar starfsemi nú
farið að gæta hér á landi, fíkni-
lyfjum væri smygiað inn i land-
ið og neyzla þeirra færi ört vax-
andi.
Sagði hann að tvö þessara
efna bæri nú hæst, þ.e. hass og
LSD. Hefði það fyrrnefnda
iengst af verið álitið hættulítið
ávanaefni, en við rannsóknir
hefði nýiega komið í ljós, að
neyzla þess ylli heilarýrnun. Um
LSD væri það að segja, að í
fyrstu hefði það efni verið iofað
aí mörgum þekktum mönnum,
t.d. visindamönnum og rithöfund
um, en seinna, þegar skaðleg á-
hrif þess væri komin í ljós, væru
fáir sem mæltu þessu efni bót.
Sá er þess neytti væri sjálfum
sér og öðrum hættulegur.
Um nauðsynlegar aðgerðir til
að hamla gegn þessum efnum
hér á landi sagði þingmaðurinn:
„1. Verjast þarf smygli þess
ara efna inn í iandið svo sem
unnt er. Þar má ekkert til spara
og afla verður þeirra tækja, sem
nauðsynleg eru.
2. Hefja skipulega, óhiutdræga,
skynsamlega fræðslu um þau
efni, sem hér um ræðir, áhrif
þéirra og skaðsemi. Þessi
fræðsla þarf að fara fram í skól-
unum og fjöimiðium, en hún er
ákaflega vandmeðfarin og verð-
ur að fara fram á vegum sér-
menntaðs kennara.
3. Við verðum að leita eftir
samstarfi við unglingahópa, fá
þá til liðs við okkur í baráttunni,
með það fyrir augum að skapa
andúð og viðbjóð á vímu.
4. Leitast verður við að út-
rýma þeim félagslegu aðstæðum
í okkar þjóðfélagi, er gætu verk
að hvetjandi á fikniefnaneyzlu.
T.d. með því að beina áhuga
ungmenna að heilbrigðari afþrey
ingu og verkefnum.
5. Refsa verður sölumönnun-
um og þeim er efnunum smygla.
6. Skapa verður aðstöðu til
lækninga og endurhæfingar fyrir
þá, sem verða fíkniefnum að
bráð.
7. Samræma verður löggjöf
þeirra landa er við munum hafa
samráð við i baráttunni við fíkni
efni."
Loks taldi þingmaðurinn, að að
Á FUNDI efri deildar sl. þriðju-
dag mæltí Jón Árnason fyrir
frumvarpi, er hann flytur ásamt
Þorvaldi Garðari Kristjánssyni,
Oddi Ólafssyni og Steinþóri
Gestssyni um dvalarheimili fyr-
ir börn.
í frumvarpinu er kveðið svo
á, að ríkið skuli greiða helm-
ing stofnkostnaðar við slik dval-
arheimili, sem sveitarfélög,
áhugafélög eða atvinnufyrirtæki
ákveða að byggja, enda komi til
samþykki menntamálaráðuneyt-
isins. Framlag til tækjakaupa
skuli vera 40%. Gert er ráð fyr-
ir, að byggingarstyrkurinn greið-
ist á f jórum árum.
Jón Árnason (S) sagði, að sú
aðstoð, sem lagt væri til í frum-
varpinu, að veitt yrði af opin-
berri hálfu, næði jafnt til dvalar-
heimila, sem tækju böm til
lengri dvalar.
Með hliðsjón af
þeirri reynslu,
sem þegar væri
fengin fyrir
nauðsyn og þýð-
ingu dvalarheim
ilanna frá þjóð-
félagslegu sjón-
armiði, væri
ekki óeðlilegt, að
um þessa starfsemi yrði sett
ákveðin löggjöf og þá jafn-
framt ákveðið, hver skyldi vera
hlutur rikissjóðs í stofnkostnað-
inum.
Alþingisimaðiurinn sagði, að
með frumvarpinu væri lagt til,
að byggingakostnaðinum yrði
skipt að jöfnu milli rikis og
framkvæmdaraðila, en það væru
sömu hlutföil og giltu um skóla-
byggingar í þéttbýli, sem ekki
væri óeðlilegt að hafa til við
miðunar.
Alþingismaðurinn ræddi síðan
þýðingu bamaheimilanna, bæði
fyrir einstæðar mæður eða for-
eldri með smá böm, er leita yrðu
sér atvinnu utan heimilisins til
að sjá sjálfum sér eða fjölskyld-
unni íarborða. Hið sama gilti
einnig um húsmæður almennt
með smábörn, sem vildu leita
sér atvinnu utan heimiiis og
auka þannig tekjur fjölskyld-
unnar. — 1 mörgum tilfellum
eru dagheimilin eina úrlausnin,
sem til greina kemur um bama-
gæzluna, meðan húsmóðirin er
staða íslendinga til baráttunnar
gegn fíkniefnum væri góð og
ætti að gera okkur kleift að
ráða við þennan faraldur ef
skjótt yrði brugðið við.
Ólafur Jóhannesson, dóms-
málaráðherra, sagði að allir góð
ir menn hlytu að vera því sam-
mála, að vinna þyrfti gegn út-
breiðslu fikniefna. Vandinn væri
sá hvaða leið ætti að velja til bar
áttunnar.
Áleit ráðherra, að fræðsia um
fjarverEindi frá heimilinu, sagði
alþingismaðurinn.
Síðan sagði hann: Þá tel ég
einnig rétt að geta þess, sem enn
sddptir máli og ekki er litill
þáttur í sköpun þjóðarteknanna,
en það er það vinnuafl, sem hér
um ræðir og oft hefur bætt úr
brýnni þörf atvinnuveganna fyr-
ir aukið vinnuafl. Það ættu þeir
að þekkja bezt, sem búsettir eru
í sjávarplássunum, að án þess
að unnt sé að nýta til hins ýtr-
asta allt vinnuafl, sem fyrir
Á FUNDI neðri delldar á fímnitu
dag var tokið til 2. umræðu frum
varp til laga um heimild sveitar-
félaga til stofnunar og starf-
rækslu atvinnu- og þjónustufyr-
irtækja með takmarkaðri ábyrgð.
Hér fer á eftir úrdráttiir úr um-
ræðunum:
Gylfi Þ. Gíslason (A) fram-
sögiumaðnr nefndar, gerði grein
fyrir áiláiti nefndarinnar, sem
mælti með samþylkki fnomvarps-
ins. Sagði þiimgmaðuritnn, að
markmið sveitarfétega með
stofnun fyrirtækja með takmark-
aðri ábyrgð væiri að auka og
tryggja atvinmu í sveiitarféiag-
inu rmeð hag ailira íibúa þess fyr-
ir augum.
Tilgangurinn með þess'U frum-
vai*pi væri að gera sveitarfél'ög-
unum þetta kleitft, otg taltíi þing-
maðuirinn, að sveáfarfélögin
myndu ekki ráðasit úit í atvimnu-
reksitiur nema þar sem væri um
að ræða nauðsymlega féilaigslleiga
þjómusfiu, otg þar sem brýn þörf
væri að fyllla í skarðið.
Ellert B. Schram (S) lýsiti yfir
vonbriigðum sínum með, að frum
varpið væri nú lagf fram með
öllu óbreytt frá 1. umræðu, en
þá hefðu komið fram ýmisar at-
huigaisemdiir, sem hann beíði bú-
izrt: vilð að nefndarmemn tækju
tiinit tii.
Þá valkti þingmaðurinn at-
hy.gli á þvi, að það væri ekkert
í þessu frumvarpi, sem kæmi í
þessi mál gæti alit eins haft í
för með sér skaðleg áhrif, a.m.k.
ef hún yrði látin í té á þann hátt
að auglýsingablær væri á. — Ef
fræðsla yrði tekinn upp um þessi
mál, þyrfti að fá til þeirra starfa
sérþjálfaða kennara.
Málið væri ekki eins einfalt og
það virtist, og væri það engum
til góðs að talað væri um það
með miklum fullyrðingum. —
Taldi ráðherra, að þegar mál
þessi hefðu verið rædd í sjón-
varpi af ýmsum aðilum, þá hefði
verið á þvi of mikill auglýsinga-
blær.
Þá sagði ráðherra, að sér virt-
ist sem í greinargerð með tillög-
unni væri gefið i skyn, að nú
væri horfið frá þeim visi að bar-
áttu, sem komið hefði verið á fyr
ir rúmu ári. Svo væri þó alis
ekki. Málið varðaði f jögur ráðu-
neyti, og hefði verið sett á stofn
hendi er, t. d. þegar vertlð
stendur yfir, færu mikil verð-
mætl forgörðum.
Þá vék alþingismaðurinn að
rekstrarkostnaði dagheimilanna
og sagði, að ríkið styrkti í dag
einnig þá hlið að nokkru leyti,
en sá þáttur þyrfti endurskoð-
unar við. Loks ræddi hann upp-
eldishlutverk barnaheimilanna
og lagði m.a. áherzlu á, að hið
opinbera yrði að styðja að
menntun fóstra svo sem vert
væri.
veg fyrar að srveitarféiög gætu
ráðizrt í hvers 'konar atvinwu-
rekstur, algjöriega án tifliiits tii
þess, hvort um nauðsyn'ega fé-
la-gsflieiga þjónustu væri að ræða
eða ekki. TaJ’.di þinigimaðiurinn
það vera mjög varhiugavert að
opna siíka möguleika fyrir opin-
bera aðila til að haifa í auknuim
mæli afskipti af almennum at-
vinnurekstri.
Loks talidi þin.gmaðurinn það
mikið ósaanræmi, að sveitarfé-
löigum væri ekki gert að greiða
opilnber gjöld atf Siíkum atvinnu-
rekisitri, á sama tíma og sam.bæri
feg'ur rekstiur við hldð þeirra
þyrftd að greilða sfliík igji&ld.
Lagði þinigmaðurinn tiil að
frumvarpið yrðd feflílt.
Ólafur G. Einarsson (S)
sagðist hafa staritfað und-
ir nef.ndará'l.i'tið með fýr-
irvara, þar sem hann vifldi
kanna þetta mál betur. Sagðdst
hann mundu flytja breytinigar-
tillllögu þesis eifnis að fellt yrði
n.iður ákvæði um að undanþilggja
ætti slíkan atvinnurekstur op-
dmberum gjöldum.
Sagðisrt hins vegar vera fyflgj-
andi þeirri stefrau, að sveitainfé-
flögum væri gefinn kositur á að
stofna til atvinnurekstrar með
tatamaricaðri ábyrgð.
Sverrir Hermannsson (S)
sagðiist vera andvSgur þessiu
firumvarpi af tveiimur ástæðum.
í fyrsta iagi vegna þess, að hann
áiirti', að sveitarféflög ættu aðein-
samstarfsnefnd þeirra til að
fjalia um þessi mál, og tæld
nefndin m. a. þátt í alþjóðlegu
samstarfi gegn fíknilyfjum. —
Teldi hann þennan hátt eðlilegri
en að komið væri á fót sérstakri
deild til að fjalla um þetta
vandamál.
EUert B. Schram (S) fagnaði
þeim skilningi, sem forsætisráð-
herra hefði sýnt þessu máli, og
sagði, að tilgangur þeirra flutn-
ingsmanna tillögunnar væri síð-
ur en svo sá að
hefja gagnrýni
á hendur stjóm-
völdum.
Fór þingmað-
urinn síðan
nokkrum orðum
um þann vanda,
sem af þessum
efnum stafaði,
og sagði að víða
í nágrannalöndum okkar væru
eflturiyfjaíneytiendut' orðnár
stærsta vahdamálið, sem heil-
brigðisyfirvöld ættu við að glíma
og fórnardýr þessara lyfja væru
einkum ungt fóik.
Sagði hann, að Islendingar
mættu ekki blekkja sjálfa sig í
þessum málum með þvi að telja
að okkur stæði síður en öðrum
þjóðum hætta af þessum vágesti.
íslendingar hefðu alls ekki efni á
því að missa stóran hóp ung-
menna á fórnaraltari eiturlyfj-
anna. Því yrði að grípa strax til
róttækra varnaraðgerða; og
væri frumskilyrði margefld toll-
og löggæzla til þess að við vanda
málið yrði ráðið.
Þá taldi þingmaðurinn það
tefja fyrir aðgerðum í þessum
málum, að þau væru höfð undir
yfirstjóm fjögurra ráðuneyta.
Þvi væri rétt, að setja á stofn
sérstaka deild sem einungis f jall
aði um þessi mál, og ætti dóms-
málaráðherra síðan að úrskurða
undir hvaða embætti slik deild
skyldi heyra.
skorða s% sem mest við að
standa fyrir samféiagsöegri þján
ustu. Hins vegar gæti kotmið tfi'
nauðsyn þess, að svei.tarféiögin
réðiust í atvúnmiureksttur, t.d. á
atvinnuleys isttmabiliuim.
Siðari ástæðan væri sú, að
hann fengi ekki séð að hvaða
gaigni þetta mætti verða. 1
fyrsta Jagi ættu sveitarfélllög þesis
kosrt, að raka félög m.eð taikimark-
aðri átoyrgð mieð þvi að vera aðil
ar að hfliutafélögum. í öðru lagi
taldi hamn., að enigir aðiilar
imiyndu greiða fyrir sflíku fyr-
irtætoi, nema krafizrt yrði ótak-
onarkaðrar ábyrgðar sveitarfé-
Oags.
Stefán Gunnlaugsson (A)
sagðS m.a., a<ð í bæjar.stjóinn Hafn
arfjarðar væru menn einhnga
um nauðisyn silkrar löggjafar.
Nefndi hann sem dœmnii, að
mjög aaskdllegt væri að reka Bœj-
arúitigerð Hafnairfjarðar á síiák-
um grundveillli.
Guðlaugur Gíslason (S) saigð-
iisit vera síður en svo hlynnrtur
þeirri hiugmiynd, seon fram kætni
í f rumvarpLn u. Sagðist Ihann etaki
sjá ástæðu til að gefa sveitar-
stjómarmönnum kost á að
sibofna tifl einlhverra brasikfyrilr-
toelkja án þess þá að bera á því
fiuflila ábyrgð. Bf um þjónustu-
fýrirtætai væri að ræða, þá væri
eðliflegt að sveitarféflaigið stæöi
fyrir þvi, og bæri þá jafnframt
á þvfi alfla áibyrgö.
Jón Arnason um dvalarheimili fyrir börn:
Eðlilegt að ríkið greiði
helming stofnkostnaðar
Rekstrarstyrkurinn þarf endurskoðunar við
Varhugavert að auka afskipti sveit-
arfél. af almennum atvinnurekstri