Morgunblaðið - 24.05.1972, Síða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 24. MAl 1972
jvmJG a
'STULKA
OSKAST..;
1 þýðingu Hulrlu Valtýsdóttur.
gjaía majór enda var hann
ávarpaður sem slrkur.
„Nú skulum við athuga, hvern
ig yður likar drykkurinn. Ég
biandaði hann sjálfur," sag^Si
Copes.
Að minnsta kosti fjórir, ef
ekki fl'eiri, fyligdust þegjandi
með, þegar ég saup á glasinu.
Drykkurinn var bæði sætur og
rammur, án þess að þetta tvennt
rynni saman og bragðið var
mjög frábrugðið öllu þvi, sem
ég hafði áður drukkið úr glasi
. . . minnti á steiktar kastaníur
eða kamfórudropa. 1 glasinu
ieyndu sér ein eða tvær loft-
bólur og þetta var hálfvolgt.
„Mjög sérkennilegt," sagði ég.
„Sérkennilegt . . . það er ágæt
is orð. Spánskt kampavín, angús
túra og það þriðja, sem ég held
leyndu. Já, ég held að sérkenmi
iegt, sé einmitt rétta iýsingin.
Heyrðuð þið, hvað náunginn frá
Zambíu sagði um daginn? Eða
var hann frá Malavi?“
Þar sem Copes horfði á mig,
fannst mér ég þurfa að svara.
„Nei, það heM ég ekki.“
„Jú, bíðið þið við. Forsætis-
ráðherranm okkar er verri en
Hitler. Hann sagði það. Forsæt-
isráðherramn okkar.“
„Hann hefur verið ti'lneyddur
að segja þetta,“ sagði Copes
yngri. Til þess að afsaka
ástandið heima fyrir. Menn
mega ekki taka það a!varlega.“
„Og að við og Suður-Afríku-
búar ætlum að útrýma öllum þel
dökkum íbúum Afriku.“
„Það vildi ég að satt væri,“
sagðí majórinn skrækróma og
með áberandi kókney-mállýzlku,
svo að mig langaði til að spyrja,
yfir hvaða herdeild hann hefði
verið.
„Þú segir þetta í gamni,“
sagði Copes yngri.
„Nei. Og það máttu bóka, góur-
inn. Þetta eru allt apakett-
ir upp til hópa.“
„Þér skuluð ekki taka of mik-
ið mark á majórnum," sagði
Copes. „L_. n er dálitið aiftur-
haldssamur. Ég held, að okkur
mundi nægja að leggja þessi riki
undir okkur á ný og gera þau
að nýlendum. Þeir yrðu bara
þakklátir. Ég hugsa bara um,
hvað þeim er fyrir beztu. En
öðru máli gegnir um majórinn
okkar hérna. Mundi yður vera
á möti skapi, að dóttir yðar gift
ist þeldökkum manni.“
„Nei. Ekki ef húci óskaði þess
eindregið sjálf.“
„Já, einmitt."
„Ég hefði tekið ráðin af henni,
ef þess væri mofckur kostur,"
sagði majórinn. „Maður verður
að hafa vit fyrir þessum kján-
um.“
„Hægan, hægan, majór."
Copes lyfti glasinu að vör-
um sér, en lét það síga
aftur. „Þetta var auðvitað kjiána
leg spurning. Við getum ekki
bannað þeim neitt nú til dags.
Þó er hægt að hafa áhrif. Efcki
þó svo að sfcilja að ég ætl'i mér
það. Ég er því bókstaflega fylgj
andi, að dóttir mín giftisf svert-
ingja . . '. þessum svertingja
þarna, og ég get sagt ykkur
hvers vegna ég er það.“
„Æ, pabbi, má það ekki bíða
ti
„Það skiptir engu. Ég er líka
búinn að segja Gilbert það. Að-
aiatriðið er að hún viil það sjáif
og gerir sér þó Ijósa al.la erfið-
leikana, sem því fylgja, vegna
þess að hún er skynsöm stúlka
og henmi hefur alltaf samið vel
við mig og bræðiur sína og alla
og hún hefur aldrei sótzt eftir
öðru umhverfi, en því sem hún
óltst upp við. Hún hefur þess
vegna ekki áfcveðið þetta, til að
storfca mér eða ná sér niðri á
neinium. Þetta er ekki af röng-
um forsendum. Það nægir mér.
Og nú verð ég að fara á stjá og
bæta í glösin."
Að vísu virtist það óþarfi, þar
sem öll glös, að minnsta kosti
innan minnar sjónvíddar, voru
futl að þrem fjórðu. En Copes
tók leirfcönnu sér i hönd og hélt
af stað. Majórinn gaut blóð-
hlaupmusm augunum til mín. 9vo
ók hann sér i herðum og háls-
lið og sagði sinni skræfcu röddu:
„Ekki svo að skilja, að ég
vilji særa þennan unga mann
eða gera honum rangt til, þér
skiljið það, en reynsla mín af
þessu fólki er síður en
svo ánægjuleg. Ég man, þegar
ég var . . .“
Vivienne kom eins og frels-
andi engill, enda hafði hún al-
veg sérstaka hecnieika til að
vita, hvenær hennar var þörf.
Hún leid’di mig í samræður váð
tvær stúlkur, sem unnu með
henni hjá fliugfélaiginu. Það var
svo sem gott og blessað. En efcki
eins ágætt, þegar þær ásamt
henni sneru sér að einhverjum
öðrum og sfcildu mig eftir með
þrjár fullorðnar frænkur og
þann klerklega patandi. Reynd-
ar kom í ljós, að hanm pataði
engu minna, þegar hann hlust-
aði, en þegar hann var að tala.
Nokkrum mínútum síðar fór ég
og kvaddi Copes og króaði Vivi-
enne af undir myndinmi af
Haydn.
„Viv, ég verð að fara.“
„En þú varst að koma og við
höfum ekfci fengið tækifæri tii
að . . . jæja, ég skal fylgja þér
til dyra. Bíddu augnablik.
PLÖNTUSALAN hafin, blómstrandi stjúp-
mæður. Mikið úrval af fjölærum blómum,
ísl. fjólur, Valmue, jarðarberjaplöntur,
skrautrunnar, rósastilkar, Víðir.
ALASKA MIKLATORGI,
ALASKA BREIÐHOLTI,
ALASKA V/HAFNARFJARÐARVEG.
ATH. Upplýíójigar og pantanir í síma 35225.
velvakandi
^ Hvers eiga hinir sjúku
að gjalda?
Kristján Pétursson skrifar:
„Samkvæmt athugumum, sem
fram hafa farið, er talið, að
a.m.k. 2000 áfengissjúkling-
ar sóu hér á landi, sem þurfi
lækniismeðferðar á sjúkrahús-
um, og nokkur þúsund til við-
bótar neyti áfengds sér til veru
legs tjóns. Þá upplýsti kunnur
læknir nýlega, að um 1500
tauga- og geðsjúklingar hefðu
ekki spíftalarúm, og væiri
ástandið í þessum efnum hið al
varlegasta. Ofan á þetta ástand
bætist svo hin nýja far-
sótt ávana- og fikniefna-
meyzl/u, en hún mun stórauka
tíðni á tauga- og geðsjúkdóm-
um á næstu árum, svo og hvers
fconar afbrotum.
Ég tel framangreiind vanda-
mál ein hin mestu, sem þjóðin
á við að glíma og þvi fróðlegt
að kanna, hvað ríkisvald-
ið leggur af mörkum til þeirr-
ar baráttu. Því miður hef ég
ekki nákvæmar tölur um fram-
lag ríkisins til þessara mála,
en tel hó Ijóst, að ekki sé var
ið nema um V2 % af fjárlögum
tii þessara málaflokka. Við
gerð fjárlaga virðist ávallt
gleymast að geru ráðstafanir til
hjálpar þeim þúsundum
manna, sem búa við sjúklegt
ástand af völdum áfenigis og
tauga- og geðsjúkdómum.
Hvað veldur þessari afstöðu
stjórnvalda á hverjum tíma?
Sjáifteagt kemur þar margt tid,
en sennilega veldur þar mestu
um vanþroski á mati verðmæta
sköpunar. Verðmæti, sem efcki
eru grundvölluð á andlegum
þroska og heilbriigði, heldur á
eiiihverri glæsimynd um sjálf
»n sig, eru dæmd til að mis-
takast, en sli’kar aðgerð-
tr stjórnmálamanna, er það,
sem við búum alltof oft við.
Aukin iífsþægindi og verð-
mætasköpun á sviði efnahags-
mála læknar ekki framan-
greinda sjúkdóma, nema ti.l
komi samhliða fyrirbygigjandi
aðgerðir. Það verður að byiggja
ný sjúkrahús og endurhæfimgar
stöðvar, þar sem umrædd-
ir sjúklingar geta fengið full-
komna læknismeðferð og aðxa
nauðsynlega séirfræðingameð
ferð.
Allar afsakanir viðkiomandi
stjóirnvalda um penimgaleysi til
þessara mála eru til vansæmd-
ar. í verkefnaniiðurröðun ríkis
ins ættu slik mál ávallt að sitja
í fyrirrúmi, því að heilbrigði
þegnamna er ávallt undirstaða
velferðar í þjóðfélaginu.
St járnmálamenmiim i r verða
að vera þess minmugir, að skoð
un verður að vikja fyrir
reynslu, enda J>að ólygnasta,
sem við mennirnir Jiekkjum.
Sá, sem umgengizt hefur áfeng
issjúkan mann eða -eiturlyfja-
sjúklng, hefur öðlazt djúp-
stæða reynslu, reynslu sem eng
inn getur frá honum tekið. Ef
stjómmálamennirnir kynntu
sér þessi mál, þá er ég viss um,
að þau kæmust í heila höfn á
skömmum tíma. Ég held, að
getwleysi viðkomandi stjórn-
valda í þessum efnum orsakist
m.a. af þekkingar- og viija
leysi og séu þau blinduð af
ýmsum aukaatriðum, þannig að
þau sjá ekki heildarmyndina í
réttu ljósi. Þau verða að
þekkja og aðgreina vandamái-
in í réttri röð og vinna að úr-
lausnum þeiirra mlðað við
breyttar aðtstæðiur á hverjum
tima. Ég skora á stjórnmála-
flokkana að endurskoða fyrri
afstöðú sína til þessara mála
og sýna í verki sjálfsagða um-
hyggju fyrir hinum sjúfcu, en
láta ekki pólitíska flofckshags
muni sífellt sitja í fyrir-
rúmi. Sá, sem vúðiurkenniir þess
ar staðreyndiir í raun, getur
ekki unað glaður við sitt alls-
nægtaborð, á meðan þúsund-
ir sjúkra kveljast af völdum
fyrrgreindra sjúkdóma. Við vit
um aldrei, hvar verður næst
barið að dyrum, jafnvel þú,
sem glaður horfir fram á veg-
inn í dag, getur síðar meir
þurft á einhverri aðstoð að
halda. Sú miskunnarlausa
skoðun sumra manna, jafnvel
við sitt nánasta umhverfi, að
þeim komi takmarkað við þján
ingar þessa fólks, kann að vera
ein af orsökum þess diug- og
athafnaleysis, sem einkennt
hefur þessi mál. Ljótasta minn-
ismerkið verður þó hjá alþing-
ismönnum og ríkisstjórn á
hverjum tíma, þeim sem kosn-
ir hafa verið til að fara með
flramkvæmdarvald þjóðarinn-
ar. Á hverjiu ári er hundiruðUm
mdllj. króna varið í ýmsar fram
kvæimdiir, sem auðvelddega
gætu beðið, á meðan þúsund-
ir sjúkra líða þjámingar og
biða eftir læknismeðferð.
Hvers vegna skyldu viðkom-
amdi stjómvö'd ekki líta á
áfengiis- og taugasjúkdóma með
sömu auigum og aðra sjúkdóma?
Má jafnvel vænta sömu af-
stöðu þeirra til eiburlyffjasjúkl-
inga? Þessum og fleiri spurn-
ingum ætti heilbrigðisanálaráð-
herra að svara.
Ég held, að langflestir Is-
lendingar þekki áfengis- og
taugasjúklinga af eiigin raun
og sóu því fyllilega dómbærir
á hiversu alvarlegir þeir sjúk-
dómar geta verið. Öll meðferð
og umönnun slifcra sjúklinga er
miklum erfiðleikum háð í
heimahúsum og hefur að sjálf-
sögðu mikla hættu för með
sér, bæði er tekur til viðtoom-
andi fjöiskyldu og umhverfis-
ins.
Núverandi valdhafar aí-
greiddu fjárlögim, án þess að
gera neina umtalsverða breyt-
inigu á þessum vandamálum og
ekki er enmþá fysrirsjáanlegt,
að gert verði heildarskipulag
til að varða nýjar leiðir til úr-
bóta.
Aðalfundur
Sjóvátryggingafélags íslands hf.
Aðalfundur Sjóvátryggingarfélags íslands hf.
verður haldinn í húsi félagsins, Ingólfsstræti
5, Reykjavík, fimmtudaginn 25. maí 1972 og
hefst kl. 3 síðdegis.
Stjórnin.
Kristján Pétursson".
Fiskiskip
Tii sölu 5 tonna bátur til afhendingar um næstu mánaðamót.
Til sölu stálfiskiskip 200, 260, 270 og 305 tonna.
Höfum kaupendur að 10—11 tonna bátum.
TRYGGINGAR OG FASTEIGNIR,
Austurstræti 10, 5. hæð.
Sími 26560, heima 30156.
Góður
ferðobíll
W*bíloisala
GUÐMUNDAR
Bergþóruqötu 3
Símar: 19032 — 20070
Til sölu rússajeppi ’68 með Austin Cypsy vél,
gírkassa, vökvastýri og sérlega vandaðri
yfirbyggingu.