Morgunblaðið - 30.09.1972, Side 3

MORGUlNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. SEPTEMBER 1972

Listasafn Islanfls opnar i
dag yfirlitssýningxi á verknni
Þorvalds Skúlasonar í húsa-
kynnum safnsins i Þjóðminja
safninu. Á sýningunni eru alls
177 myndir — olíumálverk,
vatnslitamyndir, klippmyndir
og teikningar og spanna þær
yfir allan feril listamannsins.
Verkin eru úr öllum áttum.
fjöimörg eru i einkaeign, önn
ur eign listamannsins sjálfs
og enn önnur fengin að láni
frá ýmsum opinberum bygg-
Ingum. Að því er Selma Jóns-
dóttir forstöðumaður Lista-
safnsins tjáði blaðamanni
Morgunblaðsins, er áformað
að sýningin verði opin næstu
2—3 vikurnar og er hún opin
daglega frá kL 1.30—10.
Þorvaldur við elztu myndina á yfirlitssýningunni. — Frá Opdal, máluð 1928.

„ÞAÐ ÞYÐIR EKKl AÐ LIGGJA A BAK
INU OG HORFA UPP1 SKÝIN'
— Litið inn á yfirlitssýningu Þorvalds Skúlasonar
*
sem hefst í Listasafni Islands í dag
Þó að vart þurfi að kynna
Þorvald Skúlason islenzkum
listunnendum, skal hér stiklað
á helztu atriðum úr æviferli
hans. Hann fæddist á Borð-
eyri 1906, en fluttist ungur
með foreldrum sínum til
Blönduóss. Þar byrjaði hann
að mála á unglingsárum sín-
um án tilsagnar. Árið 1925 fór
hann til Reykjavíkur og stund
aði nám í málaralist hjá Ás-
grími Jónssyni næstu tvö ár-
in. Þá hélt Þorvaldur til Osló-
ar og var næstu 3 árin á Lista
skólanum þar en var oftast
heima á sumrin og málaði þá
mikið. Árið 1933 hélt Þorvald
ur til Parísar og stundaði þar
nám hjá heimsþekktum mál-
ara, Marcel Gromaire. Hann
dvaldi eriendis til 1940, ýmist
í Danmörku, Paris eða á Itai
íu. Þorvaldur hefur haldið
margar einkasýningar um
dagana, en auk þess hefur
hann tekið þátt i fjölda sam-
sýninga —- á Norðurlöndum
og víðar um Evrópu, svo sem
París, og ennfremur i Banda-
ríkjunum.
„Sjálfur segi ég ailtaf, að
ég hafi byrjað að mála 1927 —
árið sem ég fór út," sagði
Þorvaldur Skúlason í samtali
við Morgunblaðið. „Myndirn-
ar héma á sýningunni spanna
hins vegar yfir tímabilið frá
1928 og allt fram á þennan
dag.“
Þorvaldur var einn af braut
riðjendum islenzkrar nútima-
listar þegar hann kom heim
eftir 13 ára dvöl erlendis, —
einn af hinum fyrstu sem
hvarf frá því að mála „fígúra
tíft“ og sneri sér að abstrakt
ipyndunum.
„Ég er búinn að mála abstr-
aktmyndir í rúmlega 20 ár
eða í miklu lengri tíma en ég
málaði fígúratíft," segir Þor-
valdur. „Ég byrjaði að snúa
mér að abstraktmyndunum
síðustu tvö árin sem ég var
úti í París. En svo kom stríð
ið og ég hrökklaðist hingað
heim, en í fyrstu fann ég
Málverk — yngsta myndin á sýn ingunni, máluð á þessu ári.
ekki hér heima þessa „atmos-
feru“ sem ég þurfti til að
mála abstrakt, svo að ég mál
aði bara það sem ég sá. En
þetta tímabil stóð ekki nema
þrjú ár — þá fór maður aft-
ur að snúa sér að abstrakt-
myndunum. Þessi breyting
kom alveg eðlilega hjá manni;
við félagarnir, sem fórum út
á þessa braut, höfðum alls
ekkert sprell í huga — síður
en svo. Okkur fannst bara
vanta eitthvað persónulegt i
okkar myndir, svo að þessi
breyting var tilkomin af innri
þörf.“
Listunnendur fengu að sjá
árangur þessara breytinga á
septembersýningunni 1952, og
myndlistarmennirnir, sem að
henni stóðu, gátu ekki kvart-
að undan afskiptaleysi. Ólík-
legt er að nokkur myndlistar
sýning hafi valdið öðru eins
fjaðrafoki. „Það var ráðizt á
okkur með stórum orðum í
blöðum og á götum úti og við
vorum stimplaðir sem örg-
ustu aumingjar, já og jafnvel
fylliraftar," segir Þorvaldur
og brosir góðlátlega. En tók-
ust ekki sættir milli hans og
listunnenda síðar? „Nei, marg
ir þeirra hafa aldrei fyrir-
gefið okkur þetta, nú og við
höfum heldur ekkert reynt
til þess að sættast við þá."
Þorvaldur hefur verið held
ur spar á einkasýningar síð-
ustu árin, segist vera heldur
latur við að standa í slíku.
Hins vegar hefur hann tekið
þátt í samsýningum erlendis,
og átti nýlega myndir á bienn
ale í Feneyjum á ítaliu. „Þetta
er heimssýning, þar sem ýms
ir frægustu myndlistarmenn
veraldar eiga myndir," segir
Þorvaldur, „og ég hef verið
svo heppinn, að siðast þegar
ég frétti höfðu verið keyptar
tvær af myndum mínum."
Og hvað tekur svo við eftir
þessa yfirlitssýningu?
„Að mála meira og mála
betur,“ svarar Þorvaldur
strax. Hann segist fara á fæt
ur kl. 7 á hverjum morgni,
og er venjulega tekinn til við
vinnu kl. 8 — ýmist að mála
eða teikna. „Við myndlistar-
mennirnir verðum að haga
vinnutima okkar eins og skrií
stofumennimir," segir Þor-
valdur. „Það þýðir ekkert að
liggja á bakinu og horfa upp
í skýin til að fá innblástur.
Ef andinn á að koma yfir
mann verður maður að vera
að vinna stöðugt allan dag-
inn.“ Málverkið er meginvið-
fangsefni hans. Hann segist
gera Htið að þvi nú orðið að
fást við teikningar, en hefur
hins vegar hug á þvi að snúa
sér meira að grafik í fram-
tiðinni. Við þá grein myndlist-
arinnar fékkst hann talsvert
á Parísarárum sínum, en
varð að hætta þvi þegar
heim kom vegna þess að verk
stæði voru hvergi fyrir hendi.
Nú hafa timamir breytzt —
grafíkverkstæði hafa risið hér
upp og Þorvaldur er á nýjan
leik tekinn til við grafíkina.
Hvernig er þessi yfirlitssýn
ing á verkum Þorvalds Skúla
sonar til komin?
Að þvi er Selma Jónsdóttir
forstöðumaður Listasafnsins
tjáir okkur, má Gunnlaugur
Scheving teljast upphafsmað
ur að henni. Það var fyrir fá-
einum árum, að hann komst
á snoðir um að til stóð að
setja upp sýningu á verkum
Þorvalds á vegum Listafélags
MR. Gunnlaugur taldi að Þor
valdur ætti yfirgripsmeiri yfir
litssýningu skiiið, og kom þvi
að máli við Selmu. Hún stakk
þá strax upp á þvi að Lista-
safnið sjálft gengist fyrir
siíkri yfirlitssýningu, og
hafði samband við Þorvald i
því skyni. Það er of seint úr
því sem komið er, svaraði Þor
valdur. Haldið þið fyrst yfir-
litssýningu á verkum Gunn-
laugs og svo getið þið tekið
mig á eftir — ef þið viljið.
Og þannig varð það. Slíkir
„gentilmen" eru þessir öldnu
myndlistarmenn okkar.
— bvs.

Selma Jónsdóttir, forstöðum aður Listasafnsins og listamað-
urinn við eina af myndunum, sem voru á septembersýning-
unni umdeildu.