Morgunblaðið - 31.10.1972, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 31. OKTÓBER 1972
Sjötugur í dag:
Séra Jón Thorarensen
Þegar líður að sjötugsafmæli
séra Jóns Thorarensen, hins vin
sæla prests og rithöfundar, er
Ijúft og skylt að færa Guði
þakkir fyrir líf hans og störf
og fyrir að hvoru tveggja er
enn ólokið.
Séra Jón Thorarensen er
fæddiur í Stórholti í Saurbæ 31.
október 1902, sonur Bjarna
Jóns bónda þar og síðar bæjar-
fógetaskrifara í Reykjavík
Jónssonar prests í Stórholti
Bjarnasonar Thorarensen
skálds og amtmanns, og konu
hans Elínar Jónsdóttur. Hann
ólst upp hjá Katli bónda í Kot-
vogi á Suðumesjum, sem séra
Jón kallar jafnan fóstra sinn og
minnist með mikilli hlýju.
Hann lauk stúdentsprófi 1924
og kandidateprófi í guðfræði
fimm árum siðar, en hafði þá
einnig stundað lyfjafræðinám í
tvö ár. Starfaði hann í lyfjabúð
í Reykjavík 1929—1930 og
stundaði jafnframt kennslustörf.
Var hann vígður til Hrunapresta
kalls vorið 1930 þar sem hann
þjónaði til ársloka 1940 og einn
ig um skeið Stóra-Núpspresta-
kalli. Skipaður sóknarprestur í
nýstofnuðu Nesprestakalli 7.
janúar 1941 að afloknum glæsi-
legum kosningasigri. Frambjóð-
endur voru 9, þátttaka í kosn-
ingunum óvenjulega mikil og
hlaut séra Jón nær jafn mörg
atkvæði og hinir 8 samanlagt og
t.d. þrisvar sinnum fleiri en sá,
sem næst honum komist, enda
hafði nær helmingur kjósenda
skorað á séra Jón að hverfa frá
framboði í Hallgrímssókn og
sækja um hið nýja Nespresta-
kall.
1 áratugar þjónustu austur í
Hreppum og hartnær aldarþriðj
ungs í Nessókn bar aldrei nema
einn skugga á lif séra Jóns.
Hann var jafnan farsæll í einka-
lifi og starfi og naut almennra
vinsælda bæði sem prestur og rit
höfundur. — En sjúkleg öfund
og afbrýðisemi gerði vart við sig
af hálfu prestlings, sem kom til
starfa i Nessókm í ársbyrjum
1964. Að baki þessa unga og
vanþroskaða manns var fyrrver
andi starfsmaður kirkjunnar,
sem orðið hafðd óreglu og of-
stæki að bráð. Leituðust þessir
misindismenn við að blása að
glæðum óvildar í garð séra Jóns,
en varð ekki kápan úr þvi klæð
inu, þótt þeim tækist að valda
talsverðu tjóni innan safnaðar-
ins og skaprauna séra Jóni mjög
í sambandi við störf hans. Eitr-
aðasta vopnið, sem beitt var í
þessum ljóta leik, var sending
nafnlausra niðbréfa til séra
Jórts og konu hans, sem teljast
verða dauð og ómerk eins og höf
undar þeirra, en vitað er að jafn
samvizkusamur og tilfinninga
næmur maður og séra Jón getur
tekið slíka andúð, þótt órnerki-
leg sé og frá ómerkingum kom-
in, nærri sér. Er vitað til þess
að þetta hafði ill áhrif á líkam-
lega heilsu séra Jóns, enda ætl-
umin að knýja hann til að hverfa
frá prestþjónustu. En ekki beið
séra Jón meira tjón á sálu sinni
fyrir þessi óþokkabrögð en svo,
að hann kvað niður hatur og
bað fyrir þeim, sem á hlut hans
höfðu gert, þegar hann kvaddi
söfnuð sinn hinn 1. þ.m. Fram-
koma séra Jóns í þessu leiðinda-
máli er honum mjög til sóma og
umburðarlyndi hans einstakt.
Allt verður þetta mál reifað og
rannsakað á öðrum vettvangi,
en ekki taldist fært að iáta hjá
líða að geta þess hér.
Svo er góðum Guði fyrir að
þakka að séra Jón er enn og
verður vonandi lenigi starfandi
prestur með því hann heldur
áfram að þjóna í Kópavogshæli,
sem hann hefur hugað að með
ágætum í aldarfjórðung. Munu
hinir fjölmörgu aðdáendur séra
Jóns Thorarensen því enn um
hríð geta leitað til harns, en ella
mundi margur maðurinn telja
prestvant í Reykjavík.
Séra Jón er glæsknemmi, fríð-
ur og sviphreinn, og fyllir vel
út í hempuna. Hann er flug-
mælskur og nokkuð fljótmæltur,
söngmaður góður og liggur hátt
rómur svo hann fyllir einnig
vel út i kirkjuna. Rithöfundur
er hann afbragðsgóður, en stól-
ræður sinar flytur hann jafnan
skrifaðar og eru þær kjamyrt-
ar allajafnan og hvassar á
stundum. Hann fer ekki í laun-
kofa með skoðanir sínar á
trúnni og öðrum málefnum, en
túlkar ritninguna skýrt og skor-
inort, án útflúrs, vafninga eða
efasemda. Ræður hans um lotn-
inguna, likn og náð eru fagrar
og þrauthugsaðar, en bæn-
ir hans bljúgar og blíðair. Ef í
harðbakka slær kann séra Jón
að segja til syndanna úr stóln-
um og má þar minna á skelegg-
ar ræður hans þega-r stórveldin
hafa beitt lítilmagna vopna-
valdi og haft í hótanum eins og
rússnesk stjórnvöld hafa gert í
Austur-Evrópu og brezk og
þýzk á íslandsmiðum.
Aðrir kunna eflaust betur að
dæma um séra Jón sem rithöf-
und, en táknrænt er að frásagn-
arstíllinn er svo vinsæll og við-
fangsefnin svo skemmtdleg að
bælkur hans hafa selzt upp jafn-
vel þótt tvíprenitaðar væru.
Ekki er því að leyna að séra
Jón er stundum gagnrýndur sem
kennimaður, en þá helzt fyrir
væmnislausa, hreina og beina
framkomu. í prestverkum sínum
er séra Jón teprulaus og tildurs
lauis, einlægur og ákveðinn, en
þykir af ýmsum all stuttorður.
Aðrir kunna því þeim mun bet-
ur. Hjá honum hefur kirkjusókn
eflaust verið jafnbezt hér í bæ
og e.t.v. á landinu þegar frá eru
taldir kennimenn kaþólskra, en
það er önnur saga. Niðurstaðan
hlýtur því að vera sú, að hér sé
á ferðinni gagnmerkur kennimað
ur og góður sálusorgari, sem
fært hefur íslenzkri kirkju lif
og anda öðrumfremur.
1 einkalífi hefur séra Jón
verið mikill lánsmaður þvi hann
á hina ágætustu eiginkonu og
indæl böm, en heimilisvinahóp-
urinn er stór og ein'lægur.
Á þessum tímamótum vil ég
þakka séra óni Thorarensen af
alhug fyrir predikanir hans og
prestverk, hjónavigslu, skírnar-
athafnir, fermingu og jarðsöng
ástvina, en öli voru þau verk
unnin i vináttuskyni, af einlægmi
og án skyldu eða afgjalds. Fjöl-
margir standa í þakkarskuld við
hann fyrir ámóta viðurgerning
og fyrir að vera andiegur leið-
togi þeirra um áraraðir.
Megi Guð blessa séra Jón
Thorarensen, ástvini hans og
störf hans öll.
Fyrrv. safnaðarfulltnii.
Sóknarbörn og vinir sr. Jóns
Thorarensen héldu honum og
konu hans frú Ingibjörgu Dór-
ótheu samsæti s.l. sunnudag,
vegna þess að sr. Jón kvaddi
söfnuö sinin á fynsita degi þessa
mánaðar, og þar sem hann verð
ur sjötugur á síðasta degi þessa
mánaðar. Ég gat þvi miður ekki
verið viðstaddur samsætið
vegna fjarveru, en ég hef orðið
við óskum um að skrifa hér
nokkrar línur. Ég sagði nohikr-
ar línur vegna þess að ég er
ekki viss um að afmælisbarnið
kæri sig mikið um langt mál,
og hins vegar held ég að aðrir
menn muni að sjálfsögðu láta
frá sér heyra við þessi merku
tímamót í lífi sr. Jóns.
Sr. Jón Thorarensen fædd-
ist I Stórholti í Saurbæjar-
hreppi. Foreldrar hans voru
hjónin Bjarni Jón Thorarensen
og Elín Elísabet Jónsdóttir.
Hann lauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum í Reykjavík
1924, var við lyfjafræðinám í
Reykjavík um skeið, en lauk
guðfræðiprófi við Háskóla Is-
lands 1929. Árið 1930 verður
hann kjörinn lögmætri kosn-
ingu sem prestur að Hruna í Ár
nessýsliu. Árið 1940 enu stofniuð
Hallgrímsprestakall, Laugarnes
prestaikaflll og Nespnestakall. Sr.
Jón sækir um embætti prests
við Hallgrímsprestakall, en dreg
ur umsókn sína til baka áður
en umsóknarfrestur er útrunn-
inn, og sækir síðan um embætti
prests við Nesprestakall, enda
raumu honiura hafa borizit rnangar
áskoranir þar um úr prestakall
inu. Prestkosningar fóru fram í
öllum þessum prestaköllum,
sunnudaginn 15. desember 1940.
Umsækjendur um Nesprestakall
voru níu. Atkvæði greiddu 1075
og hlaut sr. Jón Thorarensen
451 atkv. eða 42% atkvæða. Sá
umsækjandi er næst flest atkv.
fékk hlaut 159 atkv. Kosningin
var ólögmæt vegna þess að eng-
inin uraisækjenda hiaiut 50% at-
kvæða, enda varla við þvi að
búast þegar tekið er tillit til
þess hve margir sóttu um þetta
prestakall. Sr. Jón var síðan
skipaður í embættið í janúar
1941, og hefur gegnt því þar til
nú, að hann hættir vegna ald-
urs.
Mín fyrstu kynni af sr. Jóni
munu hafa verið þau, að á ár-
inu 1948 leitaði ég sem formað-
ur skemmtinefndar Sjómanna-
dagsins til hans, til að biðja
hann að flytja erindi í útvarp-
ið þá á Sjómannadaginn, sem
hann og gerði. Hann hefur ætíð
haft mikinn áhuga á málefnum
sjömanna, og hefur það á marg-
an hátt komið friaim. Síðam vor-
um við báðir varabæjarfulltrú-
ar í Reykjavík á árunum 1950
1954 og féll okkur vel að vinna
saman, enda er leitun að betri
og skemmtilegri samstarfsmanni
en sr. Jóni Thoraireinsen, og eiru
mér alveg óskiljanlegar þær
raiddir, sera hafa hljóraað um
einhverja erfiðleika í samstarfi
við hann. Þessar raddir, eða sú
viðleitni, sem í þeim felst, eru
svo langt frá raunveruleikanum
að þær fá með engu móti stað-
izit, og rnuniu því dœmasit til
ómerkingar.
Ég sagði áðan, að sr. Jón
heifði ætíð sýnt málefnium sjó-
manna mikinn áhuga, og er það
rétt. Ekki væri úr vegi að
minrna á, að sr. Jón reri til fisfcj-
ar í tiu sumur, og mikilhæfur
rithöfundur hefur hann verið og
er. Hann hefur skrifað m.a.
bækur eins og „Sjómennska og
sjávarstörf“ er kom út 1932,
„Sjósókn" er kom út 1945, og
„tjtnesjamenn“ er kora út 1949.
Sjómenn hafa ætíð kunnað að
meta prestinn, rithöfundinn og
manninn, sr. Jón Thorarensen.
Á afmælisdaginn vil ég færa
vini mínum sr. Jóni beztu kveðj-
ur, árnaðaróskir og þakkir fyr-
ir svo margt á liðnum áratug-
uim. Ég verð staddur í fjarlæg-
um landshluta og get þvi ekki
tekið í hönd hans á þessum degi.
Það verður að biða betri tíma.
En allir vinir hans og félagar
árna honum og fjölskyldu hans
allra heilla og blessunar meS
þessi tímamót og vonir allra
eru að hann megi um mörg ár
njóta góðrar heilsu eins og ver
ið hefur, og þó hann sé hættur
embættisstörfum, að þá sé starfs
sögu hans hvergi nærri lokið.
Lifðu heill sem lengst.
Böðvar Steinþórsson.
ALLIR VEGIR
FÆRIR Á
Yokohama
SNJÓBÖRÐUM
HJÓLBARÐA-
VIÐGERÐ KÁ
SELFOSSI
Arðvænlegt íyrirtæki Af sérstökum ástæðum er til sölu hluti fyrirtækis í fullum rekstri. Stórt húsnæði á góðum stað í borginni. Tilboð, merkt: „Hluti — 9632" sendist afgreiðslu blaðsins fyrir föstudagskvöld. 3. nóvember. H afnarfjörður 60—100 fm iðnaðarpláss fyrir innrömmun óskast Vinsamlegast hringið í síma 52446.

lyanngrðattrrzliumi frli Nýkomnar stórar sendingar, m. a.: Tvistsaumur, helgimyndir. Úttaldar strammamyndir. Stórar ámálaðar strammamyndir eftir frægum málverkum. Lítði inn í stærstu hannyrðaverzlun landsins og veljið yður fallega handavinnu. Hannyrðaverzlunin ERLA, Snorrabraut 44. Til Ieigu við Skóluvörðustíg Skólavörðustigur 15 (áður Skóver), er nú þegar til leigu. Nánari upplýsingar gefnar í Smelti, kjallaranum, Skólavörðu- stíg 15, frá kl. 1 á hverjum degi.

Heimilisiðnuðurfélug íslunds NAMSKEIÐ i BANDVEFNAÐI — KVÖLDNAMSKEIÐ. Krila, stíma, slyngja, fót- og spjaldvefa. Byrjar 2. nóvember — 36 kennslustundir. Upplýsingar í verzlun félagsins. ISLENZKUR HEIMILISIÐNAÐUR, Hafnarstræti 3, sími 11784.