Morgunblaðið - 19.11.1972, Blaðsíða 1

Heimsókn í leirmunagerð Hauks Dórs og
kertagerð Ástrúnar Jónsdóttur
Haf i maður þörf
fyrir að mála
f innur hann sér til þess tíma
SUNNUDAGUR 19. NOVEMBER 1972
Húsið við liafið.
uni við Auðbrekku í Kópa-
vog-i. Þar vinna þau hvort í
sínum staðnum en stutt er að
lilaupa á milli, ef þau hafa
áhuga á að fylgjast hvort
með annars starfi eða drekka
saman kaffisopa.
Blaðamaður Morgunblaðs
ins heimsótti vinnustof-
ur þeirra nýliega og ræddi við
þau um stund. Hauikuir Dór
var nýbúinn að setja í
brennsluofninn, þegar við
koim'um í vinnustofu hans í
húsinu númer 47 við Auð-
brekku en á hillum biðu
brennslu fleiri pottar og skál
ar alls konar, hver hlutur-
inn öðrum skemmtilegri.
Blaðamaður varð að gjöra
svo vel að þvo sér þrisvar
um hendurnar í upphafi sam
talsins, þvi að leirmunimir
voru honum jafn mi'kil freist
ing og handóðu barni gling-
ur en gierungurinn öbrennd-
ur sagði Haukur, að væri
hættuiegur, einkuim ef hann
kæmist i. sár eða rispur og
vont væri að fá hann í fötin
sín — „svo gjörðu svo vel,
þarna er vaskur og krani.“
Haukur Dór sagðist fyrst
og fremst nota brezkt hrá-
efni í leirmunagerð sína.
Vinnslan fer i stórum drátt-
um fram á þann veg, að fyrst
er hluturinn renndur eða
mótaður, síðan brenndur við
u.þ.b. 900 gráðu hita á Celsi-
us. í>á er hann orðinn nógu
sterkur til að hægt sé að með
höndla hann en samt svo
gljúpur, að hann drekkur vel
í sig gleruniginn, þegar hann
er settur á. Síðan er aftur
brennt og nú við 1250—1350
stiga hita.
Haukur heitir ungur mað-
ur — Dór Sturluson, sem fyr-
Ir nokkrum árum settist að í
gönilu húsi við Berg-
staðastræti og hóf þar leir-
munagerð undir nafninu
„1300°“. Nafnið var af þvi
dregið, að Ieirmunir iians
voru brenndir við það hlta-
stig eða þar um bil. Munirn-
ir. sem hann gerði, voru aðal-
lega ætlaðir til daglegra
heimiiisnota — þó að jafn-
an fylgdu þeim í framleiðsl-
unni listrænir skrautmunir —
og þeir náðu fljótlega vin-
sældum, einkum meðal yngra
fólksins fyrst í stað en smám
saman einnig hinna eidri.
Frá upphafi starfaði eigin-
kona Hauks, Ástrún Jóns-
dóttir, að leinnunagerðinni
með hommi en von bráðar fór
hún jafnframt að fást við
kertagerð, ste\pti kerti i
stjakana, sem Haukur
Dór mótaði í leirinn. Hefur
hún síðan unnið markvisst að
því að bæta gæði þeirrar
framleiðslu og nú hefur
hún fengið til landsins fuil-
komna, þýzka kertagerðarvél,
ákaflega afkastamikla og
hyggst hefja fjöldafram-
leiðslu á kertum jafnframt
því að liandsteypa kerti eins
og áður.
Nýlega fluttu þau hjónin
úr vinnustofunni við Berg-
staðastræti og hafa tekið á
leigu húsnæði i tveimur luis-
Ástrún við kei'talitarpottana.
— Hefurðu ekkert feng
izt við islenzkan leir?
— Ég gerði smávegis til-
raunir með hann, en hef ekki
fundið leir, sem þolir þenn-
an mikla hita. Hins vegar má
búa til fallegan glerung úr
leir og hraund.
— Hvenær fékkstu þá
flugu, Haukur Dór, að læra
leirmunagerð ?
—- Kannski hefur þetta allt
af búið með mér. Ég lék mér
mikið með leir, polli, og hafði
gaman af að teikna. Upphaf-
lega ætlaði ég svo að verða
listmálari, læ.rði fyrst hér í
Myndlistarskólanum við
Freyjugötu og fór svo
til framhaldsnáms í Edinborg
I Skotlandi. Þar ákvað ég að
taka leirmunagerðina sem
aukagrein en von bráðar
varð hún aðalgrein og málara
listiin aukagrein. Ég var tvo
vetur í Edinborg og aðra tvo
í Kaupmannahöfn, á listaaka
demíunni og málaði þar ein-
göngu. Á leirbrennslunni
byrjaði ég þegar heim kom,
vorið 1967 að mig minnir. Ég
varð að vinna fyrir mér.
— Og það hefur tekizt, þú
hefur ekki þurft að sinna öðr
uim störfum með leirmuna
gerðinni.
— Nei, þetta hefur verið
fullt starf og gengið furðu
vel.
— Hefurðu selt til útlanda?
— Nei, aðeins hér heima.
Ég hef þó verið beðinn að
Framhald á bls. 2