Morgunblaðið - 19.11.1972, Blaðsíða 10

MORGUNÐLAÐIÐ, SUN'NUDAGUR 19. NÓVEMBER 1972
42
í þjóðsög’Um Jón's Árnasonar
greinir frá atburði, sem gerðist
á 17. öld á bænum Miðfelii í
Kölidukinn í Ljósavatnishreppi
— á bökkum Skjálfandafljóts.
Börn, sem voru að leik á tún-
inu, sem hallaði niður að fljöt-
inU, köstuðust í tunnu niður tún
ið, fram af gilbarminum og fór-
usit í fos'sinum, sem siðan var ým
ist nefndur Barnafoss eða
BarnafeUisfoss.
Nafni bæjarins var breytt og
kallaðist Barnafeil.
Veturinn 1926 munaði mjóu,
að slysið á BarnafelM hefði
Ilaily Post, en þeirri útgáfu stj ómaði Sigurður í stríðinu.
Sigurður Benediktsson:
14 áraf ékk hann het j u-
verðlaun Carnegie
— og allt líf shlaup hans
var ævintýralegt
endurtekið sig. Fyrir ótrúlegt
snarræði og dirfsku Sigurðar
Benediktssonar, kom hann í veg
tfyrir að svo færi, er ungur bróð
ir hans og móðir hans hröpuðu
bæði fram á gijúfurbarminn.
Morgunblaðið skýrði frá þess
um atburði 17. júlí 1928. >á var
Sigurður á leið til Danmerkur á
vegum dagblaðsins Politiken,
sem bauð honurn þangað í kynn
isferð, en áður hafði hann hlot-
ið hetjuverðlaun Carnegie-sjóðs
ins fyfir framgöngu s'íma.
„>að var í hitteðfyrra, að
siysitkini hans voru að leika
sér á sleða i snarbrattri fjalis
hMðinni, skammt frá hænum.
Fyrir neðan rennur fljótið og
er þ'ar foss i henni, sem
Barnafoss nefnist. Níu ára
gamal drenigur, sem Bragi
heitir, missiti valid á sleða sin
um og hrapaði niður fjalls-
hlíðina, snarbratta, beint á
hengiflugið, þar sem fossinn i
ánni beljaði undir. Á þessari
fleygiferð reyndi hann að
s'töðva sig með þvi að grípa í
steina og todda, sem stóðu
upp úr hjaminu, en áramigur-
inn varð ekki anmar en sá að
litlu barnsihendurnar hjugg-
ust sundur á grjótinu, svo að
logblæddi úr þeim. Af tilvilj-
un einni saman stöðvaðist
hann þó rétt fyrir ofan gljúf
urbrúnlric og héit sér þar
dauðahai'di í g-rjó' nibbur, sem
stóðu þar upp úr hjarninu.
Móð r hans var p'n heima og
m.í nm-T' -reta bremig henn:
hefur orðið við, er yngri
börnin komu heim og sögðu
frá þvi, hvermig farið hefði
fyrir Braga og að hann héngi
nú þarna rétt fyrir ofan
gljúfrin og aðeins væri s’tund
arbil til þesis að hann missti
taks og hrapaði fram af. Móð
irin hljóp út í dauðans ofboði
og ætlar að bjarga barninu
sinu. En það fer alveg eins
fyrir henni — hún missir fót-
festu í hiíðarbrattanum og
hrapar. En svo staðnæmist
hún á bergbrúninni, rétt hjá
barninu sinu, nœr þar eins og
hann í steinnibbu og heldur
sér dauðahaldi. >arna voru
þau nú tvö, móðir og barn og
gátu enga björg sér veitt. En
Sigurður, sem þá var 14 ára
var á leið hinum megin við
ána og ætlaði til næsta bæjar.
Hann heyrði óp þeirra og tók
þegar til fótanna. Rétt fyrir
ofan, þar sem þau lágu, fann
hann örmjóa ísspöng á ánni
og komst þar yfir. Svo hljóp
hann heim að bænum og náði
sér í reku og reipi. Svo þaut
hann niður hliðina og hjó þar
tröppur I glerhart hjarnið
alla leið niður til þeirra
tveggja, sem héngu á bjarg-
brúninni og væn<tu sér ekki
annars en dauða. Sigurður
kastar reipimu til þeirra, styð
ur sig við rekuna, sem hann
hefur rekið á kaf niður í
hjarnið og fær þannig bjarg-
að þeirn. >ykir það merkilegt
að svo ungur pilitur skuli
vera jafn mangráður og ráða-
góður. >ess vegna er afrek
hans sérstakiega í frásögur
fært og þess vegna hefur Poli
tiken s'ýnt honum þá viður-
kenningu að bjóða honum til
Danmerkur."
Mbl. 17.7. 1928.
Bóndinn á YztafeUi í >ingeyj
arsýslu, Jón Sigurðsisoh, hliutað-
ist til um að frásögn af þrek-
virki Sigurðar var send til
Carnegie sjóðsins i Kaupmann^
höfn, sem veitti honum átta
hundruð danskar krónur í heið-
ursverðlaun og var það mikið
fé.
Féð notaði Sigurður til náms í
Gagnfræðas'kólanum á Akur-
eyri, sem varð menntasikól'i
haustið 1927. Hanm tók gagn-
fræðapróf 1927 og var síðan í 4.
bekk veturinn 1927—1928.
Lengri varð ekki srkólaganga
hans hérliendis. Sumarið 1928
hélt hann til Danmerkur á veg-
um Politiken. >ar var honum
tekið tveim höndum: Sveinn
Björnisson, sendihenra bauð hon
um að vera hjá sér á Skagen,
greifinn Schaek tók hann til
Schatíkenburg og Gunnar skáld
Gunnarsson greiddi götu hans.
Sigurður situndaði blaða-
mennskunám hjá Poiitiken í
þrjú ár og samhliða ritaði hann
greinar í það blað.
POLITIKKN
Blaðamennskuferill Sigurðar
Benediktssonar hófst raunveru-
lega hjá danska blaðinu Politik
en i Kaupmannahöfn, en þar
stundaði hann nám i faginu
nokbur misseri og vann jafn-
framt við daglega frétta-
mennsku. CavMng, aðaliritstjóri
blaðsins, fékk fljótt mitela trú á
þessum unga >imgeyimgi og
setti hann til ábyrgðarmikilla
starfa — meir en títt var um
nemendur i iðninni.
Svið hans varð fréttaþjónusta
fyrir Island og Færeyjar og
starfaði hann með hinum þekkta
færeyska rithöfundi, Jörgen
Frantz Jakobsen og varð félagi
hans og vinur.
Af> loknu þriggja ára námi og
starfi við blaðamiennsku í Dan-
mörku, kom Sigurður heim og
byrjaði skömmu síðar að vinna
hjá Morgunhlaðiniu sem blaða-
maður. Siðan 1935 og til dauða-
dags 1970 storifaði hann margt í
það blað — þótt stunduitn liði
lian.gt á imi'Wii. Hann hafði jafnan
nokkur samskipti við blaðið
vegna starfa sinna á sama vett-
vangi — og öðrum. Enmfremur
skrifaði hann um hrið nokkuð
fyrir dagblaðið Visi.
MORGUNBLAÐin
Sigurður Benediktss'on kom
llansi.ur ritliiifnndnr, Ariker Kirkeby, skrifaði frásögn af
björgnnarafreki Sigurðar. >ótti afrekið og frásögnin svo
merkileg, að hún liefur síðan verið í lesbókmn fyrir diinsk
skólab'ii n. Er þessi frásiign líka í danskri ieskaflabók liér-
lendis. „Kn af liverdagens helte, Sigurður Benediktsson“.
Virðist komiiui tími til að þýða Jressa ágætu frásiign yfir á
íslenzku.
Sigurður stýrir bókauppboði á
efri árum.
með nýjan tón og anman og óllík-
an hátt inn í íslfn-zka blaða-
mennsku. Viðtöl hans vöktu
strax athygli. Hann lagði hinn
venjubundna hátiðleika til hlið-
ar og lét oft ljós glettni og gam
ansemi skína í gegn. Á þessum
tima voru viðtöl ekki tíð í blöð-
um. Helzt birtust þau, þegair
aldraðir athafnamenn álttu merk
isafmæli — eða kvenskörungar
settus't í helgan stein. Viðtal í
Morgunblaðinu var oft eins kon
ar „fálkaorða", útdeilt eftir
langt og gott starf - meiri hátt
ar. Sigurður lagði til atlögu við
þetta viðhorf. Sú viðleitini varð
honum ekki til framdráttar, en
hún var honum til sóma og hafði
áhrif, jafnvel þótt síðar yrði.
Viðtailsigreinar hans voru oft
„óbein viðtöl“, frásögn i þriðju
persónu. Hann hafði næmt auga
fyrir því hvunndagslega og sér-
stæðan húmamskan skilTiinig og
ríka frásagnargáfu — fáorða.
Gott dæmi um óbein viðtöl hans
er greinin um Guðmund
bryggjusmið, s-em birtist í Les-
bðk Morgunblaðsins 1938.
VIKAN
Nokikru eftiir að Siigurður
hætti hjá Morgunhlaðinu, áitoti ■