Morgunblaðið - 14.02.1973, Qupperneq 3

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 14. FEBRUAR 1973
3
íslenzkar rannsóknir úr gervihnetti:
Þaðan sjást hitaskilalínur sjáv-
ar, gróðurf ar, ísalög og eldgos
Landmælingar íslands hafa myndirnar
BANDARÍSKI gervilhmötitur-
imn ERTS I íór yfir Vesit-
miatniniaeyjar 1., 2. oig 3. febrú
ar og sendti þá m.a. upplýs-
inigiair um gosið í Vestmamma-
eyjum. Aítur mira hiamn gera
það 19., 20. og 21. febrúar.
Greimir hmötturimm þama á
jörðimmi heitam biiett suður af
Isilamdi, afmarkaæ ösikuma og
hvemdg húm og gufumökkux-
inm bera»t. Ammairs sitaóar hef-
ur hamm greinit botmimm út frá
strömidiminii umdiir sjó og kamn
að gera það í mæstu ferðutn
yfir Eyjar.
Þetta kiotm m.a. fram i
merkdiegum fyrirle.stri, sem
dr. Roger WiMiams flutitd í
fyririestrasad í Ánnagarðd í
gær, en hamm hefur siðain
harnm iauk doktorsprófd í jarð-
fræðii 1965 verið oft hér á
Jamdi. M.a. var hamm við að
mæia hitaútstreymi frá jairð-
hitaisvæðum á Isdamdd með
imfrariauðum geásdum og var
við rammsókmir á Surtsey.
Nú vimmiur dr. Widdiiams að
ramnsókmaverkefni frá fyrsta
gerviihnietitimum, ERTS I, sem
setitur er á braut krdmigum
jörðima tdd admemmra ramm-
sókniaistarfa og hefur hmöttur-
imm með höndum ýmás ranm-
sókmaverkefni fyrdr Isdamd á
vegum Widddams, sem hefur
verið óþreytamdi að bemda
iistanzkum visiimdámönmum á
sdlika mögudieiiika og vimma með
þeim.
Gerviihmötturdmm fer yfir Is-
liamd í 10 diatga á 18 daga
fresti, em yflir hverm steð á
Isliamdd i 3 diaga oig þá þrdsvar
tdll fjórum S'iininium á dag. Hef-
ur W'iMamis femgiið Ágústd
Böðvarsisymi, fons'töðumainnii
Lamidmælimiga rikdsdms, filmur
af öUum þedm mymdum, sem
tekmar ha,fa verið yflir Isdamdii
með sæmdlegu síkyggmi, og
getur Ágúst láitáð framJ«adda
þær og útvegað vdsimdamönm-
um hér.
Nú siðast kom fyrsta fídm-
am af mynd teJónmli úr þess-
um gervibmetti, sem sýmdr sjó-
imm kr'imigum Isdiamd og kemur
þar í ljós, að gredmálte'ga sjást
hitaskidaddmur á hafimu, þ.e.
mörk heiita og kadda Sjávar-
ims, sem gerð eru út ramm-
sóknaskip tid að flimma og
mæla. Sýndr þesisd mynd siumd-
ið middd Græmdiamds og ísdands
og þá mesit sjódmm vesrtur af
lamdiimu, en niaast mum vænitam-
lega fást mymd af þessum
straumium morðausitur af lamd
imu, sem yrði ákiaifltaga firóð-
Jegt.
Gervdíhmört.turinm ERTS I
hefur m.a. tekið vdð semdámg-
um flrá jarðsikjáliftamæium i
samvdmmu við Sveinbjörm
Björmsisom, eðddsfræðdmig, sem
segir, að siðiam í desemiber,
þegar hamm fór að tadca við
mælimigum frá smáskjádfta-
mædi, sem staðsetitur er i
Kiaildárseli, hafi hamm addtaf
lesáð af mædium og semit afdest-
urimm áfriam tiid Waisdiim,gtom
4—12 sámmum á daig, þegar
hamm hefur verið á braut, þax
sem hamm nær til beggja
þeima pumikita, þ.e. Kaldársels
og Wasdidmgtiom og addred fadddð
úr dagur.
Widdiiams sagðd, að gervi-
hmötturimm væri niortaður til
ýmiiss komar isdemzkra ramm-
sókniaiverkefma í samráðd við
isdemzka vísimdamemm, og væri
þar um að ræða 10 verkefni.
1 siamvimmu við Guðmiumd
Pádimasom, eðldstfræðimig, eru
gerðar artihugamiir á jarðhiita-
svæðum og útstreymi frá
þeim. 1 samvimmu vdð Sdgurð
Þónardmssom eru greimd gos-
efmá úr ýmsum eldgos-
um. 1 samvimmu vdð Ágúst
Böðvarssoin er umnið að
Jamdmældmigum hér og einm-
ig gerðar mældmgar á srtramd-
Jímum,. Þá eru gerðar at-
huigiamir á smjóadögum og
is frá ýmsum árstímum, til
að sjá hvennliig hamm eyðdst og
hverjar bneytimigar verða í
samvimmu við Sigurjóm Rist.
Eimmáig jöklarammsóknár í sam-
vdmmu váð hamm og Sd'gurð
Þórarimsson og þá mæddar
bneytimigar á jökium, svo sem
framskrdð Eyjaibakkajökuls.
Þá fiara fram atihugiamSr á
remnisli vaitma á hálendimiu, þá
iearamnisóktnir á norðurhöf-
um x samvimmu við Hlym Sig-
trygg'sison og loks eni athug-
amdr á gróðurtamdi Islamds í
siaimvimmu við Im.gva Þorsteinis-
som og SturJu Friðrikssom, em
með slikum aithugunum m*
sjá breytdmgar á gróðri eftir
árstíðum, ásrtiamdi hams á
hverjum tima og útibredðslu
gróðurs. Á næstummi korna
himgað framkal'Iaðar mymdir í
Jirtum af fslamdi, sem mumu
gefa enn bertri mynd af gróðr-
inium. Um saimræminigu is-
Jemzku verkeflnamma sér Vil-
hjálmur Lúðvíkssom fyrir
hömd Rammisókmaráðs.
Dr. WiiMiams hefur ummið
mikið að ísdemzkum ramn-
sóikmasrtörfum frá því hamn
hóf hirtiamædimigar úr lofrti ár-
ið 1966, er mælt vair hitaút-
streymiið frá Surtsey. Það
var mælt með úMrarauðum
rnyndum úr háloftumum úr
flugvél. Og á sama hátt var
farið yfir önnur hitasvæði á
lamdiimu, svo sem Kverkfjöli,
þar sem jarðíhitd er undir
jökii.
Gervilimötturimn ERTS I,
sem er jarðarsikoðari eða
Earth Observartlom Satidirte,
hefur miargvísteg viðfam.gs-
eflni, sem hamn vimmur fyrir
hásikóia, vísimdastofnamir og
ví.s'midam'emm i ýmisum lömd-
um. Saigði Wiliiams, að lömd-
im væru um 37, sem hefðu af
homum not. Tid dæmás sikoðar
hiamm grastemdi og gróður,
bæðd að viðáttu og tegumdum,
semddr upplýsimgar um vartms-
remmisd'i, ísamyndiamir á vötm-
urn og höfum og útbreiðsiu
sjávaríss og úr homum fara
flram ]amdmjæliin,gar nákvæm-
ari en ef mælit er á jörðu.
Hafa til dæmis sum Afriku-
riiki aldrai fengi'ð svo rétt
landakort atf símum svæðum.
Miðstöðdm, sem tekur við öld-
um upplýsdmigum, er í Sáeaux
FailQis og þar sitarfa 330 ramm-
sókmamiemm, sem greimia upp-
lýsámigar, og kvaðst Wilidams
vera eimm þeirra. Þaðam er
hægrt: að pamita mymdir og
uppdýsimgar, sem látmar eru
í té. Er hægit að taíka kort í
liitum, sem sdðam eru greimd
og kemur það sér vel, ef
greima á sumdur gróðurteg-
umddr. WiOiiams sýndd með
fyrirlesitri sámum margar sldk-
ar mynriir af gróðri og eimmig
aif isiamyndunium á harfimu,
þar sem greáma mátti hvem
jaba o.flL Hnötturimm fer aQtó-
a,f i sömu fjarlægð frá jörðu
og semddr jafmóðum tdl mórt-
tökustöðva. Þó getur hamm
geymt á bömdum, þar rtdd hamn
kerniur í tengsd við slíka srtöð,
og þá teteið hálftima í eimu.
Þesisd gexviíhnötitiur var eteki
komámm á loflt, em frá öðrum,
Nimbusi, var hægt að mœdia
gosið á Jam Mayem oig úr hom-
um sást Jika gosdð í Vest-
mammiaieyjum 25. jiamúar og
sýrnidi Wiiláams þá mynd, þar
sem greimi:lega mátti greáma
eldiimn og gosmökteimm.
Dr. Roger Williams flytur fyrirlestur siim í Árnagarði.
Vestmannaeyjar:
200 tonn af búslóð
með Fraktflugi
um að hefja flutning mUli lands
og Eyja, viku eftir að gosið
hófst. Hefur Fragtflug flutt lang-
mestan hluta alls vamings loft-
leiðis frá Eyjum, en það hefur
nær eingöngu verið búslóð Vest-
manna»*yinga. Hefur oft verið
flogið við mjög erfiðar aðsta-ður
í þeim tuttugu ferðiun, sem
Fraktflug hefur flogið hingað.
Flugvél félagsins aif gerðinni
DC-6, tekur um 15 Oestir í ferð,
en rúmmál vélarinmar er um
5000 kúbikfet. Þess má geta að
rúmmiál Herkú 'iesfl u gvéla er
mimna, en hins veigar er burðar-
þolið meira.
Auk búslóðar heflur Frakitfliug
flutt á ammað hundrað fjór til
liands, 4000 hœnsni og ta'lsvert af
fólki. En i þessum tutbugu ferð-
um hefur flugvélim áva’ilt verið
flulilfenmd. Síðustu daga hafa
varnariiðsmenn aðallega unnið
að fermimgu vélarinriar. Að sögn
Haíligríms Jónssonar flugstjóra
hjá FraktÐug og Lárusar Gumm-
arsisonar vélstjóra, hefur „sexam“
getað tekið farm af 10 vörubil-
um í hverri ferð eða úr 40 gám-
um aif minni gerðinmi.
Þeir sögðu að nú væri farið að
gxynn'ka á búslóðarflutningum,
en til stemdur að flytja ýmiss kon
ar varaing annam, svo sem fóð-
ur, vörulagera og tæki. Má geta
mniEni
Vestmanmaeyjum, 10. febr.
frá Árna Joíhnsen.
FRAKTFLUG h.f. hefur flutt yf-
ir 200 lestir af varningi frá Eyj-
um síðan flugfélagið var beðið
MÁLVERKASÝNING
Gunuar Dúi opnaði inálverkasýnlngu í Mokkakaffi s.l. siuuiuilag.
Guirnar sýitir að þessu sinná 29 myndir og eru flustar þeirra
oliumálverk, en sex myndir eru úr etoxy, fjórar relietf-myndir og
á sýninguinni er einn skúlptúr. öll eru verkin til söiu og «r verð
myndanna frá 2000 krónum og upp í 14 þúsund. 3>etta er fjórða
sjálfstæða sýning Gunnars; áður ihefur lliann sýnt í Reykjavík og
i Landsbanknsalnum á Akureyri.
þess VBgma fréttar MM. 9. febr.,
að handverkfæri úr vélsmiðjummi
Völumdi fengust fflutt til lands í
mtorgum, en vélsmiðjan hefur
flemgið inni fyrir sína menn i ýms
uim vélsmiðjum í Reykjavik og á
Suðvesturlandi.
Hallgrímur Jónsson við eina
flugvél Fragtflugs.

*