Morgunblaðið - 14.02.1973, Qupperneq 23

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 14. FEBRÚAR 1973
23
Magnús Sigurjónsson:
Áfengismál
ÞÆR máklu umræður, sem verið
hafa að undanfönnu um vanda-
miál drykk.j us j ú kliiniga, bera vott
nim mikinin áhuga fólks og vel-
vilja, að verða þeim að iiðii, sem
sárast eru leikwiir af völdum
drykkjunnar.
Sum mál eru þawniig vaxin og
svo viðkvæm þeiim, sem í vamd-
anium eru, að fara verður með
fylLsitu gæfcni og hávaðalaust að
iausn þeirra.
Þeir sem eiga í mestum vanda
vegna drykkjuskapair eru við-
kvæmasitir allra um sinn sjúk-
dóm. Þetta er staðreynd, sem
haía verður i huga, þegar fjail-
að er um þetba vaindamál.
Ég hef margoft verið hvatt-
ux til að koma inn í þessar um-
ræður, en ætið verið tregur til,
vegna þess sem að framan seg-
ir. Þó get ég ekki með öllu skor-
azit undan að ræða einn anga
þessa máls, en það er sá þátt-
ur, sem snertir heimilislausa
drykkjusjúkiinga. Ég ætla i
þessari grein að ræða lítillega
um starfsemi, sem ég á smá
aÖOd að og hugleiði'ngu út frá
því.
Af Féiagsmálasitofniun Reykja-
vilkur er rekin gisti- og hjálpar-
stöð fyrir ofdrykkjumenn, sem
hvergi eiga heimiii, „Gistiskýlið
við Þingholtsisfcræti".
BYRJUNIN
Þegar reksfcur Gisfeiskýlisins
hófsit 25. október 1969, þá var
það af knýjiaindi nauðsyn, vegna
þess ófremdarásitands, sem rikti
meðal alkohóiista, sem lenigst
voru úti og verst voru staddir
hér í borginni. Það var orðinn
taisvert stór hópur, sem hvergi
áitti höfði sínu að að halla, lágu
úitá Um nætur, matair- og klæð-
iitiir, gjörsamlega varnarlausir
á vald'i ofdrykkjunnar.
Gisfciskýlið var opnað fyrst og
fremist fcil aiðstoðar þessum
sjúku mönmium, og hugsiað sem
sikjól í þeirra stóru neyð. En
með tímamim hefur það þróazt
í að vera einnig ráðleggimgar-
og hjálparstofmun, þar sem
menm eru greindir sundur og
reynit að aðstoða hvern um sig
að komaisit þanigað, sem hann
raiuniveruiega á heima.
AÐSTAÐA
1 Giistiskýlin'U eru 16 rúm í 4
herbergjum (6—4—4—2), setu-
stofa, snyrtáherbergi og skrif-
stofa á hæð, en í kjallara eru
baðherbergi, þvofctahús, þurk-
klefi, fatniaðargeymslur, mat-
vælageymsla, búr, eldhús og
matsaiur, þar sem framreiddur
er morgunverður.
Það er góð aðstaöa til þrifn-
aðar og frá fyrsta degi var lögð
áherzla á að öll umgemgnd væri
í eiinis góðu iagi og frekast var
unnrt. Þeir gestir, sem led'tuðu
aibhvarfs, fundu þetta brátt sem
heimiii og griðasfcað og flestir
lögðu mebnað sinn í að ganga
vel um og sýna tillitssemi hver
við aminan. Þannig var byrjun-
in.
NÆSTA SKREF
Þegar lenigra leið vaknaði sú
spumiing hvort ekki væri hægt
að koma þessum sjúku mönnum
frekar tíl hjálpar, þvi þama
voru vissulega menin, sem ekki
voru búnir að glata allri von og
löniguninmi til befcra lífs. Siðan
Kranar til;
hafnargerðar
Vestrmnnaeyjum,
frá Árna Johmsen,
MAGNÚS H. Magnússon, bæj-
arstjóri í Vestmarnnaeyjum, sagði
í viðfcali við MorgunbLaðið í gær-
dag, að hann hefði rætt við Aðal-
stein Júlíusson, vita- og hafnar-
málastjóra, um aðgerðir til þess
að hafa allt klárt, ef in'msiglmgin
lokaðist og opma þyrfti Eiðið. —
Magmúg sagðist hafa mælzt tii
þess, að þeir kranar, sem notað-
ir yrðu, yrðu flu'ttir til Eyja
sfcrax, ef horfur versnuðu. Þedr
tveir kranar, sem koma til greima,
viimma oú á Breiðamerfeursandi
við vegagerð, en þeir vega hvor
um siig 100 tonn. Þó er hægt að
tafca þá í sundur þamnig að
þymgstu stykkim verði 30 tomm.
Þá sagði Magmús að í aitihugun
væri að flytja vikur að vatna-
leiðslunmi í innsiglimgunni og
eiimiig að hylja dæluhúsið með
vikri, ef hraunjaðarinm ógmaði
því.
hefir verið unnið markvisst að
því að korna rekstrinum í það
horf, sem hamn er í dag. Nú
miðaist allar a'ðgerðdr við það að
finina lausn, sem möguleg er og
hentar hverju sinni.
STARFIÐ
Haft er sambamd við hælin í
„Víðinesi", „Akurhól", Klepps-
spítala og önnur sjúkrahús í
borginmi. Þá er haift samband
við a’tvinnuveifcendur viða um
lamd, til sjávar og sveifca, einmig
við ráðningarstofur laindbúnaðar
og sjávarútvegs. Langstærsti
hluti þeirra, sem hingað leita
hafa verið aðstoðaðir tdl vinnu.
Með viðfcölum og hvaifcningu hef-
ir verið urmit að ná þessum
árangri, mokkur hlufci er á hæl-
unum í „Víðinesi" og „Akur-
hóli“, nokkrir á sjúkraihúsum, en
hér gista alltiaf noklcrir menn,
sem þyrftu að vera á sérstakri
stofnun. Viðtöl við gesti eru veitt
og þeir settir i samband við að-
ila, sem veitt gefca hjálp á hugs-
anlegri leið þeirra fci.l bata.
ERFIÐUR SJCKDÓMUR
Eifct verður að hafa í huga,
að alkohóiismi er ekki líkur
neinum öðrum sjúkdómi, þar er
lífcil von um að hægt sé að
hjálpa nema eifcfchvert trúnaðar-
sambaind náist á miiUi. Það er
hægt að lækma flesta sjúkdóma
með aðgerð eða lyfjum, jafinvel
þótt viðkomandi vilji ekki lækn-
ast. En í dag á læknisfræðdn
ekkert lyf, sem læknað getur
aiikohól'isma. Þó vinna þúsundir
lækna og vísindamanna um all-
an heim að iausn málsins.
Þó er ýmislegt viitað í þessu
samibaindi, sem hægt er að
byggja á, t.d. ef alkohólistimn
veit og viðurkenmiir hvermig
komið er, og hefur lömgun til,
að ná sér á rértrtan kjöl, þá er
góður möguleiiki á að hægt sé
að hjálpa honum og hann nái
sér upp úr feninu.
Þess vegma er fyrsta skrefið
venjulega, að reynit er að vekja
þessa lörigun og hjálpa viðkom-
amdi, til að sjá sjálfan sig og
vandamálið í réttu ljósi.
VITAHRINGUR
Vamdamál þessaira manma eru
miargvLsJeg, þó áfengisiböMð sé
þar efst á biaði og beinlLnis or-
sök amnarra vamdræða. Þeir
menm, sem eru á hælumum eiga
að visu athvarf í Gistiskýlinu
þegar þeir koma til borgarimn-
ar efittr veru sina þar, en ef vel
ætti að vera og það sem stefina
ber að áður en nokkur fer firá
þessum stöðum, er, að búið sé að
sjá viðkomamdi fyrir atvinnu og
samastað, annars kemur hið
góða sfcarf, sem unmið er á hæl-
umum ekki nema að takmörk-
uðum motum. Eimis og ástandið
er í dag, þá er þetta eilíf hrimg-
rás. Þessir menm, jafnvel þótt
þeir hafi vilja til aið hætta, hafa
nær enga möguleika. Þeir koma
fcil borgarinmar frá hælumum eft-
ir 6 mánaða dvöl, hafa stundað
hæfilega vinmu og eru komndr
í gott lítoaimlegt ásitand. Þegar
himgað kemur bíður ekkert nema
gömlu staðirmir og alltaf eru ein-
hverjir til að leiða þá fyrstu
skrefin á vit Bakkusar aftur.
Síðan sækir allit i sama horf og
áður en varir eru þeir búnir að
missa alit vald á drykfejunni og
aðedms tlmaspursmál hvenær
þeir eru komnir á hæMð aftur.
Þamnig gemgur þetta í of rík-
um mæli, enda má sjá að fjöldi
þeirra manna, sem hæMsvistar
mjóta er ekki mikill, þó þar sé
a.Utaf v fullt hús, eimfaldlega
vegma4 þess að þetta eru mikið
sömu mennirmiir gegm um árim.
NIÐURLAG
Reykjavikursvæðið telur nú
um 100 þúsund ibúa, ásrtiamd
þessara mála miðað við borgir
á NorðurLöndum er okkur mjög
óhagstætt.
Það er ekki nokkur vafi, að
ef iagfærðir verða þeir agnúar,
sem nú eru sjáanlegir, þá er
góður möguleiki að ástand þess-
ara máM bafcnd enn til mikilla
muna. Það vita svo allir, að með-
an áfengismeyzla er eins almenn
og nú er hjá okkur, þá verður
þetta vandamál alitaf tiil stað-
ar.
Ég hef hér að framam rætt ein-
göngu um vandamál þess hóps,
sem verst er úti i þjóðfélaginu,
sjúktínga, sem litla björg sér
geta veifct og eru nær hjálpar-
lausir, séu þeir ekki studdir
fyrstu skrefim til baka. Aðrir
þættir þessa vamdamáls eru
kapituli út af fyrir sig. Vamda-
mál, sem smerta heimilisástæður,
hjálparsifcöð og hjúkrun í fram-
haldi af þvi, verða ekki rædd hér
að sinmii.
Að lokum eru hér þrjú atriði,
sem ég veit að horfa til bóta,
ef firamkvæmd yrðu.
1. Þar sem atvkmiuspursmál
svo fjölmargra hefur verið leyst
í Gis-tisfeýlinu á undamförmum
árum, er opin leið að byggja 4
þeirri reynslu og innleiða það,
að menm fairi ekki frá hælumum,
nema búið sé áður að fcryggja
þeim atvinmu og samastað.
2. Hingað í Gistiskýli'ð hafa
komlö konur i miklum vamdræð-
um, sem emga úrlausn hafa get-
að fengið, þar sem þessi starf-
semd er aðeins fyrir karlmenru
Nauðsynlegt er að svipuð hjálp
sé sett á liaggirnar fyrir konur.
3. Það hefur komið í ijós að
hér eru örfáir menn, sem emga
aðstoð þekkjasrt. Þeir hafa verið
hér í gegm um árin, um vinnu
þýðir ekki að ræða og á hæli
fara þeir ekki ómeyddir. Víman
renrnur aldrei af þeim og amnað
líferni en þetta er andstyggð í
þeirra augum. Þeir eru mjög
erfiðir í allri umgengni og oft
fam þeir með mestu frekju að
fólki, þegar penimga vamiar fyr-
ir drykknum. Þessir sjúku memn
eru verst leiknir og harð'ast úti
alilra. Þeir sjá aldrei glaöan dag.
Ekkerit værii til mannúðlegra en
koma þessum mönnum í skjól,
en til þess þarf vaid og að til
væri stofnun, sem tæki við þeim
og veitti þeim aðhlynninigu og
hjúkrun.
Læt ég hér staðar numið að
sinmi, síðar gefst ef fci.1 vill tæki-
færi að ræða aðra þætti þessa
vamdamáls.
8 meiddust
í árekstri
8 MANNS hlutu meiðsli. enginn
þó alvarleg, í hörðiun árekstrl
tveggja fólksbifreiða á Hring-
braut, rétt við Smáragötu, um
kl. 22 á föstudagskvöidið.
Fólksbifreið hafðd sbaðnæmzt
við vel upplýsta gamgbraut til að
hleypa farþega út, em þá kom
öninur að og lemtd aftan á hemni
mjög harkalega. AIMr, sem í bif-
reiðunum voru, tveir í þedrri
fremri og sex í þeirri aftari,
hlutu meiðsli og fóru á slysa-
deild ti'l að láta búa um þaiu.
Frernri bifreiðin er talsvert
skemmd en hin, sem var nýleg,
er taMn ónýt.
Um miðjan dag á sunmudag
varð harður árekstur i hálku I
Ártúnsbrekku, er fólksbifredð
rann yfir á rangan vegarhehning
og í veg fyrir aðra fólksbifredð,
sem var á leið upp brekkuna.
Ökumemnirnir, sem voru einir í
bifreiðum símum, meiddust lítil-
lega, em önmur bifreiðin er talin
ónýt eftir.
HINNISBiM VISTMANNAEVINGA
BÆJARSTJÖRN Vestmanna-
eyja rekur skrifstofur í Hafn-
arbúðum, þar sem Vestmanna
eyingum er veitt ýmiss kon-
ar þjónusta og aðstoð.
Símar í Hafnarbúðum:
Skiptiborð fyrir allar
deildir: 25788, 25795, 25880 og
25892.
Hfisnæílls- og vinimmiðlun:
AfgreiOslan er 1 Tollstöövarhús-
inu (á vesturgafli, næst höfn-
inni), opin daglega, nema laug-
ardaga, kl. 10—12 og 13—17. Þar
er ennfremur tekiö á móti aöil-
um, sem bjóða fram húsnæöl 1
Reykjavík eöa utan borgarinnar,
og þar fer fram húsnæðiskönnun
Rauöa krossins.
Símarnir eru:
Húsnæðismiölun 12089.
Atvinnumiðlun 25902.
Rauöi krossinn, Jóhannes Long:
25232.
Aðseturstilkynningar: Berist
áfram til Hafnarbúöa, 1. hæö.
Upplýsingar um heimilisföng eru
veittar þar. Mjög áriðandi er, aö
Vestmannaeyingar tilkynni breyt
ingar á heimilisföngum.
Heimildarkort: Þau eru afhent
til Vestmannaeyinga á 1. hæö
Hafnarbúöa, fyrst um sinn kl.
10—12 og 13—17.
Mötuneyti: Rauði krossinn rek-
ur i Hafnarbúðum mötuneyti I
samvinnu viö KvenfélagiÖ Heima
ey og tleiri aöila, og eru Vest-
mannaeyingar hvattir til aö nota
þaö.
Skrifstofa Rauða krossiits:
Hún er á öldugötu 4 og er þar
tekið á móti framlögum i Vest-
mannaeyjasöfnunina, símar
21286 og 14658, kl. 10—12 og 13—
17, nema laugardaga.
Fjárhagsaðstoð: Bæjarstjórn
Vestmannaeyja hefur opnaö skrif
stofu á 3. hæð Hafnarbúða, sem
hefur á hendi íjárfyrirgreiðslu til
Vestmannaeyinga, sem búa viö
sérstaklega erfiöar fjárhagsað-
stæður. Viötalstími er kl. 10—12
og 13—15 daglega, nema sunnu-
daga.
Barnastarf S Neskirkju: Á veg-
um Hjálparstófnunar kirkjunnar
er haldið uppi harnastarfi fyrir
börn frá Vestmannaeyjum i Nes-
kirkju, aila daga nema laugar-
daga og sunnudaga, kl. 10—17,
fyrir börn á aldrinum 2—6 ára.
Þau börn, sem höfö eru i gæzlu
allan tímann, hafi meö sér nesti,
en á staðnum er séö fyrir mjólk.
— Á staðnum eru afhent eyðu-
blöö fyrir foreldra vegna könn-
unar, sem á næstunni verður
gerö á framtíöarþörfinni í barna
heimilismálum vegna fjölskyldna
frá Vestmannaeyjum.
Ráðleggingastöð Rauða kross-
ins fyrir Vestmannaeyinga: Ráð-
leggingastööin er til húsa i Heilsu
verndarstööinni, gengið inn um
brúna frá Barónsstíg, opiö mánu
daga til laugardaga, kl. 17—19,
símar 22405, 22408 og 22414. Þar
eru veíttar ráðleggingar varöandi
persónuleg vandamál, félagsmál,
fjölskyldumái, fjármál, geðvernd
armál og skattamál.
Kirkjumál Landakirkju: Séra
Þorsteinn L. Jónsson er til viðtals
alia daga kl. 14—17 (ekki sunnu
daga) i síma 12811 og heimasíma
42083.
Akureyri: Skrifstofa Vestmanna
eyjanefndarinnar er I Hafnar-
stræti 107, 3. hæð, símar 21202
og 21601. Upplýsingaþjónusta,
útvegun húsnæðis og atvinnu,
tekiö á móti framlögum 1 fjár-
söfnun á vegum RK-deildar Ak-
ureyrar. Útvegun peninga til
Vestmannaeyinga fer fram ár-
degis. OpiÖ kl. 10—19, en á öör-
um tímum má ná til nefndar-
manna i símum 11546, 21842 og
11382.
Selfoss: Vestmannaeyingar snúi
sér til skrifstofu Selfosshrepps,
Eyrarvegi 6, simar (99)1187 og
1450.
Hafnarfjörður: Vestmannaeying
ar snúi sér tii bæjarskrifstofanna,
Strandgötu 6, simi 53444.
Kópavogur: Vestmannaeyingar
snúi sér til Félagsmálastofnunar-
innar, Álfhólsvegi 32, sími 41570.
Keflavík: Vestmannaeyingar
snúi sér til skrifstofunnar aö
Klapparstíg 7. simi 1800.
Læknisþjónusta: Vestmanna-
eyjalæknar hafa opnaö stofur í
Domus Medica viö Egilsgötu —
og eru viötalstímar sem hér seg-
lr:
Ingunn Sturlaugsdóttir: Kl.
09:00—11:30 og 13:00—15:00,
sími 26519.
Einar Guttormsson: Mánudaga
og föstudaga kl 14:00—16:00.
Aðra daga, nema laugardaga, kt.
10:00—12:00, sími 11684.
Kristján Eyjólfsson, héraös-
læknir: Kl. 10:00—12:00, sími
15730. Einnig viötalstimi aö
Digranesvegi 12 i Kópavogi kl.
14:00—16:00. sími 41555.
Cli Kr. Guömundsson, yfirlækn
ir: Timapantanir eftir samkomu-
lagi I sima 15730.
Einar Valur Bjarnason, yfir-
læknir. Timi auglýstur síðar.
Einn læknir mun hafa þjón-
ustu að staðaldri 1 Vestmanna-
eyjum og munu læknarnir skipt-
ast á um hana.
Heilsugæzla: Ungharnaeftirlit
verður 1 Heilsuverndarstöð
Reykjavikur og starfar heilsu-
verndarhjúkrunarkona frá Vest-
mannaeyjum þar.
Fólki, sem dveist í Kópavogi,
Garöahreppi og Hafnarfiröi, er
heimilt aö leita til heilsuverndar
stööva viðkomandi svæöa. Tíma-
pantanir æskilegar.
Mæöraeftirlit fyrir Stór-Reykja
vikursvæöiö verður i Heilsu-
verndarstöö Reykjavikur. Tíma-
pantanir æskiiegar.
Tannlækningar: Börnum á skóla
aldri eru veittar nauðsynlegar
bráöabirgöatannviögerðir í tann-
lækningadeild Heilsuverndarstööv
arinnar viö Barónstíg, simi
22400.
Sverrir Einarsfcon, tannlæknir
frá Vestmannaeyjum, mun fyrst
um sinn starfa á tannlækninga-
stofu á Laugavegi 126. Viðtalstími
kl. 14—17 alla virka daga, simi
16004.
Tðnlistarskóll Vestmannaeyja:
Skólinn hefur fengiö inni i hús
næöi Karlakórs Reykjavíkur á
Freyjugötu 14 og mun kennsla
hefjast innan skamms. Innritun
fer fram aö nýju i dag og næstu
daga á staðnum kl. 13—16, eöa I
sima 14885.
UPPL’tSINGAR:
Barna- ns saKnfræðaskólaruir:
Gagnfræðaskðlinn (i Laugalækj
arskóla): 83380. — Barnaskólinn:
33634 (Laugarnesskóli) og 83018
(Langholtsskóli).
Upplýsingamiðstöð skólanna: —
25000.
BæjarfóBetaembættið: 26430
Iðnnemaaðstoð: 14410
Bátaábyrgðarfólag Vestmanna-
cyja: 81400
Iðnaðarmenn: 12380, 15095,
15363
Sjómenn: 16650
Verkafóik: 19348
f’tibú Utvegsbankans i Eyjum:
17060
Sparisjóður Vestmannaeyja:
20500
Vélsmiðjurnar í Eyjum: 17882,
25531
Afgreiðsla Eimskips í Eyjum:
21460, innanhúsnúmer 63.
Aimannavarnir: 26120
Póstur: 26000
Upplýsingasími lögreglunnar í
Reykjavik: 11110
Viimsiustöðin hf. og Piskiðjan
hf.: 10599
Á FYRSTU hæð er sameigin-
leg skrifstofa bæjarsjófis, bæj
arfógieta, afgreiðslu almanna-
tryiggimga ag sjúkrasamlaigs-
ins, og er hxin opin kl. 10—12
og 13—15.
Svarað i síma til kl. 19.
Flutningiur húsmuna og
geymisla; 'Upplýsingar um að
setur Vestmannaeyinga: sími
11691.
ísfélag Vestmannaeyja h.f. hef
ur opnað skrifstofu í Tjarnargötu
4, á 4. hæð, s. 22014, og þar er
einnig sameiginleg skrifstota
frystihúsanna í Eyjum, s. 21680.
Stýrimannaskólinn i Eyjum het
ur fengið aösetur 1 Sjómannaskól
anum i Reykjavik og síminn á
skrifstofu skólastjórans er 20990.