Morgunblaðið - 24.02.1973, Blaðsíða 12

Morgunblaðið - 24.02.1973, Blaðsíða 12
12 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. FEBRÚAR 1973 Sverrir Hermannsson: Stórkostleg verk- efni á sviði fiskeldis blasa við Þingsályktunartillaga um fiskeldi í sjó 1 SAMEINUÐU þingi í fyrradag mælti Sverrir Hermannsson fyr- ir tillögu til þingsályktunar um fiskeldi í sjó. Aðrir flutnings- menn tillögunnar eni Matthias Bjarnason og Pétur Sigmrðsson. 1 tiUögnnni segir, að Alþingi álykti, að fela ríldsstjóminni að veita Fisldfélagi islands nauð- synlegan f járhagslegan stuðning til þess að: 1. Hafa sérmenntaða menn á sviði fiskeldis í þjónustu sinni. 2. Láta fara fram tiiraunir með eldi fisks í sjó, á þeim stöðum við landið, sem vænlegast er talið. 3. Kynna sér sams konar starf- semi erlendis og hagnýta þá þekldngu við íslenzkar aðstæð ur. Á undanföimum árum hefir á- hugi á fiskrætet hvers konar far- ið mjög vaxandi viða um heim. Mikill árangur hefir náðst í rækt un ýmússa vatoafiska, svo sem Iax og sitang® og hafa orðið at- hyglisverðar framfarfr i þeim efnum hérlendis. Hin stóraukna llaxveiði undanfarin ár á án alls efa rætur að rekja til aukinnar ræikltunar. Möguleikar íslendinga til rætotunar nytjafisika í áim og vötnum eru ákaftega mitelir og ber að leggja all'a áherzta á hana sem sénstatea búskapar- gnein. Um fiskeldi í sjó eða sölltu í ituttu máli Kristniboðs- samkomur Stykkisihólmi, 19. febr. Hér hafa verið undanfama daga á vegum Kristniboðs- siamibandsins, þeir Gunnar Sigurjónsson, Helgi Hróbjarts son og Benedikt Arnkelsson. Hafa þeir haldið samfcomur hér í kirkjunni á hverju kvöldi og sagt frá starfi Kristniboðssambandsins úti í Afriku. Er það stórt átak, sem þar hefir verið unnið og árangurinn blessunarríkur. Allt fé, sem hefir farið til þessa kristniboðs, eru frjáls framlög kristniboðsvina. Þá hafa félagar einnig haldið bamasamkomur i kirkjunni. Héðan fara þeir svo í Grund- arfjörð en áður hafa þeir heimsótt útnesið. Vegir færir, en leiðindatíð Stykkighólmi, 19. febr. Vegir á Snæfellsnesi hafa verið færir það aem af er þessum mánuði og það þótt ótíð hafi ríkt hér venju frem- ur. Má segja að varla hafi nofckur dagur í febrúar verið þanndg að ekki hafi leiðinda- veður verið og áttin jafnan mjög óstöðug. Snjóbylur hefir stundum hamlað því að áætlunarbifreiðin gæti haldið áætlun. vatmi gegnir nokkuð öðru máli en um fiskrækt i vatni, að þvi leyti, að slikar tilraunir eru miklu nýrri af nálinni og áranig- ur þar af leiðandi í samræmi við þeð enn sem konaið er. Þó hafa nofckrar miklar fiskveiðiþjóðir lagt stóraukna áheralu á þenn- an þátt fiskeidis á undanföm- um árum og árangur viða mjög athyglisverður. Eru Japanir þar fremstir í flokki, Kanadamenn, Norðmenn og Bretar. Til dæmis að taka er árangur Norðmanna í eltíi lax í sjó glBBsllegur. Það liiggur í augum uppi, að í þessu efni mega Islendingar ekki halda að sér höndum. Ekki verður með sanni sagt, að með Sverrir Hernnannsson. öiliu hafi skort áhuga hérlendis í þessu efni. Á fiskiiþinigum hafa margsinnis verðir gerðar sam- þykktir um nauðsyn þess að hefjast rösklega handa um fram kvæmdir. Á Alþingi flutti Siig- urður Bjamason, núverandi sendihema, tillögur um þetta efini, og 17. apríl 1968 var svo- hljóðandi tillaga til þingsálykt- unar samþykkt, en Sigurður var flutningsimaður hennar: „Alþimgi ályktar að skora á ríkisstjórnina að láta fram fara athugun á mögulei'kum vfeinda- Legrar tilraunastarfsemi með fiskrœkt og uppeldi nytjafiska í einstökum fjörðum, er hentug- ir kynnu að þykja til slíkrar starfsemi. Skal haft samráð við Hafrannsóknastofnunina otg Fiskifélag Isl-ands um þessa at- hugun." Ég geri ráð fyrir, að árangur af þessari álytetun Alþingis sé m.a. sá, að á fjárlögum undan- farin ár hefir Fiskifél'agi Isiands verið veittur fjárhagslegur stuðningur til þéss að leggja stund á rannsóknir á sviði fisk- eldis í sjó. Að vfeu er sá stuðm- ingur lanigt um oÆ lltil, ef gera á sér vonir um árangur í þessu efini, sem fiiskiþjóðin fslendángar getur verið sæmd af. Þó hefir þessi fjárhagsstuðn ingur gert Fiskifélagi Islands kteift að hafa í þjónustu sinni líffræðing, sem stundað hefir rannsóknir o<g til- raunir á þessu sviði. Þó ber að leggja áherzlu á, að þau ágætu verk, sem hann og Fiskiifél'agið hafa þegar unnið á þessu sviði, eru meira fyrir afl áhuga en fjár. Þessir aðilar hafa nú haf- ið stórmerka tilraun með eldi lax í sjó, byggða á reynslu Norðmanna í því efni. Um mán- aðamótin júní/júlS i sumar er leið var 5 þús. laxaseiðum sleppt í flotkvi við Hvammsey i Hval- firði. Þar hafa seiðin síðan vei> ið alin á innlendu þurrfóðri. Enn sem komið er er alit útlit fyrir að tilra-un þessi takist vel. Ffek- urinn hefir dafnað vel og seiði, sem voru um 25 g að þynigd þegar þeim var steppt eru nú 4 —500 g og seiðadauði mjög líitill. Ef allt fer að óskum má vænta þess að í nóvembermánuði næsta ár hafi l-aximn náð 3—4ra kílóa þunga. Á það skal lögð áherzla, að hér er um fyrstu til- raun að ræða og alls engin á- stæða til að l'áta hugfaltast, þótt mistiakist að einhverju eða öllu teyti, hvað þá ef hún tekst með þeim hsetti sem allt bendir til að hún muni gera. 1 sambandi við þebta mál varð- ar mifcta sú staðreynd, að hér á landi búum við enn við hreinan og ómenigaðan sjó, o-g vonandi verður það svo um alla framtíð, þar sem vonir standa til að þjóð- ir heims taki höndum saman oig snúi vörn í sókn gegn hinuro ógnartegia vágesiti, sem mengun sjávar er. Takist það ekki þurf- um við hvort sem er ekki um að binda. Sérfróðir menn á sviði fisk- eldis í sjó upplýsa, að mjög víða við strendur Islands séu kjörin fiskræktarsvæði innfjarða. En í þessu efnir skortir á um allar rannsóknir. Þvi þarf þegar í stað að hefjast handa um að kortlegigja þá staði umhverfis landið, þar sem möguleikar eru vænlegastir og hefja rannsókn- ir og mælingar því ti'l staðfestu. Vakin hefir verið sérstök at- hygli á stöðum eins og við Hornafjörð, í Lóni ausitur, Níps- fjörð í Vopnafirði og firðina, sem li'ggja suður úr ísafjarðar- djúpi, svo sem Mjóafjörð og Hestfjörð. Þá er Breiðafjörður talinn bjóða upp á fjölbreytta möguleika. Við tilrauni-r í öðrum löndum hefir komið í ljós, að vexti fiska í sjó má mjög flýta með því að hita sjóinn upp, til dæmis í 10°. Við það margfaldast vaxtarhraði fisksins. Lí'kl'egt má telja, að viða hátti þann veg til í land- inu að tiil þesis arna mætti nota heitt vatn úr jörðu. Sýnir þetta eitt með öðru hversu málið allt er áhugavert. Þegar sérfræðingar hafa tok- ið við að kortlegigja landið með tUilti til haigkvæmni í fiskrækt, og áhugamenn hefja einnig bú- skap í stórum sttl í þessari grein er mjög mikilvægt, að Fiskifé- l'agið og menn þess hafi til þess aðstöðu að stunda itarlega leið- beininga- og upplýsániga-starf- semi. Alllt kostar þetta mikið fé, en tii mikils er lika að vinna. Á sama tíma og Istendlngar berjast fyrir lifshagsmunum sín um í landhelgismáldnu, hygig ég að það yrði þeim til enn meira hróss ef þeir hæfust myndarlega handa um fiskrækt í stórum 'sitíl. Eitt með öðru myndi það styrkja málistað okkar. Um leið og við krefjumst réttar okkar til fiskimiðanna við strendur landis- ins erum við einir að axla á byrgð á vexti ag viðganigi fisk- stofnanna innan lögsögu okkar. Við verðum að vera menn til að gœta þess mikla forðabúrs, sem Islandismið eru. Ella höfum við fyrirgert rétti okkar. Á sviði fiskeldlis blasa við stórkostleg verkefni, sem biða þess eins að unnin verði. Oktour ber skylda tii að hefjast þegar í stað handa og af því afli, sem um munar. Við þurfum að l'áta strax á sannast, að við kunnum fleira en að drepa fisk. AIÞinCI FRÉTTIR í STUTTU MÁLI RÍKIÐ FÁI ALLAN RÉTT YFIR HÁHITASVÆÐUM Lagt. hefur verið fram stjórn arfrumvarp um breytingu á orkulöguim. Frumvarpið felur í sér að ríkið fái allan rétt til umráða og hagnýtingar jarð- hita á háhitasvæðum og upp- leystra efna og gastegunda, sem háhitavatni og gufu fylgja, þó með þeim takmörk- im'irn, sem greindar eru i frumvarpinu. 1 athugasemdum segir: í lagafrumvarpi þessu er greint á milli umráða- og hag- nýtingarréttar á jarðhita eftir því, hvort hann er að finna á háhitasvæðum eða lághita- svæðum. samkvæmt tihögunni. Var þetta í þriðja sinn, sem þetta mál kom til umræðu, og var hennii enn íresitað. S-IÓNVARP A SVEITABÆI Átta þin'gmenn Sjálfsitæðis- flokksdnis, þeir Þorv. Garðar Krisitjánsson, Maitthias Bjama son, Sverrir Henmannssion, Steiraþór Gesitsson, Friðjón Þórðarson, Ólafur G. Einars- son, Magnús Jónsson og Pálmi Jónsson hafia lagt fram þingsályktuniantMögu um sjónvarp á sveitiaibæá. 1 tMllögunni segir, að Al- þin gi álykti að fela rikfesitjóm inni að hlutast til um, að Rikisút varpið komi upp end- u rvarpsstöðvum fyrir þá sveiitabeed, sem nú njóta ónot- hæfra eða eragra sjónvarps- skilyrða. Þá segir að stefna skuiá að, að ljú'ka þeirri íiraim- kvæmd innan tveggja ára. í greánangerð með tillög- unnd kemur firam, að í febrú- ar voru 472 sveitaibæir, sem niuitu ónotthæfira eða eragra sjónvarpstsMlyrða. Allur jarðhiti á l'ághitasvæð um, svo og hver'.r og annar náttúrulegur jarðhiti á yfir- borði háhitasvæða, er háður einstaklingseignarrétti land- eiganda, en annar jarðhiti á háhitasvæðunum er í almenn ingseiign og í umráðum ríkis- ins. Þó skulu þeir, sem borað hafa eftir jarðhita á háhita- svæðum og byrjað vinnslu hans við gildistöku laganna, hafa þann rétt óskertan áfram. Óheimilt er, að aðrir aðilar en ríkið og þeir, sem leyfi rík- isins fá, bori eftir jarðhita á háhitasvæðum. Ráðherra hefur heimild til að leyfa vinnslu jarðhita á há- hitasvæðum ti.l minni háttar nota, en að öðru leyti skal skipa hagnýtingu háhita fram vegis með löggjöf hverju sinni og er með því tryggt, að nýt- ing þessara orkulinda verði sem hagkvæmust fyrir þjóð- ina. Þess má vænta, að Alþingi heimili þeim sveitarfélöguim, sem keypt hafa lönd og lagt í verulegan kostnað við að búa sig undir vinnslu jarðhita á háhitasvæðum, að nýta þau jarðhitasvæði framvegis, ef þess verður óskað. ENDURSKOÐUN Á TRYGGINGAKERFINU Björn Pálsson hefiur lagt fram þingsályktunartlllögu um endurskoðun á tryggiraga- kerfinu. Segir í tillögunni, að við endurskoðunina skuli m.a. einkum gæta: Afnumið sé hið tvöfalda lögboðna örorku- og liifeyrissjóðakerfi, þannig að einn same-ginlegur lifeyris- sjóður sé fyrir aila lands- menn. — Try'ggmgakerfið sé fjármagnað annað tveggja af ríkissjóði að öllu leyti eða af ríkissjóði og iðgjöldum ein- staklinga og fyrirtækja. LÖGGJÖF UM S.IÖMANNASTOFUR Vil'hjálimur Hjálmarsson, Geir Gunniarsison og Kairvel Páimiasion hafa lagt fram þing,s.ályk t unartillögu, sem gerir ráð fyrir, að ríkis- stjórminni sé fial'ið að láta undirbúa löggjöf um þátt- töku ríkfesjóðs í sitofnun og rekstri sjómannastofa. FRÆÐSUUSTOFNUN ALÞÝÐU Stefán Gunnlaugsson og Pétur Pétursson hafa lagt friaim laigafrumvarp um að sett skuli á srtofn Fræðsta- stofmun aiiþýðu. Segir að sitarf þeirrar sitofraunar skuli vera grumdvöld'ur skipu- legrar eflinigar aiimemnimgs- menrat'unar i laraddnu. STARFSÞÆTTIR SKÓLA í fyrradag var saimþykkt frá Alþimgi þiragsálytetunairtil- laga uim starfshætti skóia, en flutmingsmaiður var Vilhjáim- ur Hjáimtarsson. í tiiiögunni segir, að Alþiragi skori á ríkfe- stjómdna að láita rannsaka að- sitöðu tdi likamsræktar í skól- um lamdsims og vinniuálagið í skólum. Þá segir, að rann- sókniimmd skuii hraða, sem tök séu á, og gera Aiþimgi grein fyrir áraragri, þegiar að henni lokinni. LAGAFRUMVARP UM VERKFRÆDIÞ.IÖNUSTU Aiexander Stefámsson og Siteiragrímur Hermannssion hofa lag't firam iagafrumvarp um verkfræðiiþjóniustu á veg- um lamdsihluitaisammtaika sveit- arféliaga. Frumvarpið var flutít á sí'ðasta þdnigi, og tók þá nokkrum breytingum í efiri doi'ld, en varð ekki út- rætt i neðri deild. Er það nú flu'tt með þedm breytíragum, sem efri deild gerði á frum- varpinu. ENN ÐEILT UM VEGASKATT Bnn urðu mdiklar deilur um þingsályktunianti'ilögu um veg gjald af hraðbraiutuim í Sam- einuðu þingi í fyrradag. And- sitæðtagar veggjaldsins lögðu éinkum áheralu á, að bifreiða- notendur borguðu geysdteg gjöld í rikisisjóð, sem þó væru aðedmis notuð að háifu til vegagerðar. Meðfiutnimigs- rnenn veggjiaidsiinis ieggja hins vegar áheralu á aukin þæg- tadi og sparnað, sem þeiir njóta, seim einkum raota þá vegi, sem gjaMbænir eru SKIPULAG INNFLUTN- INGSVERZLUNARINNAR Sigurður Magn'ússon og Jónas Árnason hafa lagt firarn þinigsályktumaTtdiIögu um skipuiaig iranfll'uitniinigs- veraluraairinniar o. fl. Tiltagam er svohljóðandii: — Alþingi ályktar að stoora á ríkisstjóm- ina að skipa nefnd, er kamnd fyrirkamuiag inmfiluitninigs- verzlunarinraar og sfcyldiur inra flytjenda í þeirn tiilgamgi að gera tiHiögur um einföldura tanfil'uitnliin'gsverzlunarinnar og tryggja almeranlingd öruggari vöruiþjórausitu.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.