Morgunblaðið - 24.02.1973, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. FEBRÚAR 1973
17
Ingólfur Jónsson:
11,4% aukning á verðmæti
sjávarafurða árið 1972
Togaraverkfallið hefur staðið
í nærri 5 vikur. 21 togari er bund-
inn í höfn, þegar aðalvertíðin ætti
að vera hafin.
Afli togaranna var árið 1971 að
fob verðmæti 14 hundruð milljónir
króna árið 1972. Afli togaranna
hefur minnkað s.l. tvö ár ög á það
sinn þátt, ásamt stórauknum tilkostn
aði í rekstrarerfiðleikum togaraflot-
ans.
Hallarekstur togaranna var árið
1972 um 150 milljónir króna, af
þeirri upphæð var greitt úr ríkis-
sjóði 45 milljónir króna, en 37 millj-
ónir kr. úr Aflatryggingasjóði.
Á undanförnum árum hefur ver-
ið veitt fé á fjárlögum til styrktar
togaraútgerðinni, en á fjárlög-
um 1973 er ekkert fé ætlað til rekst-
urs togaranna á yfirstandandi ári.
Er það eitt dæmi um óraunhæfa af-
greiðslu fjárlaga þessa árs.
Ekkert skal fullyrt um, hvort það
hefur tafið fyrir lausn togara-
deilunnar, að í fjárlögum ársins er
ekki gert ráð fyrir styrk til togar-
anna, en líklegt má telja, að það hafi
haft nokkur áhrif.
Margir segja, að rekstrar-
grundvöllur togara sé ekki fyrir
hendi, miðað við þann kostnað sem
útgerðinni fylgir, og það aflamagn
sem búizt er við að veiðist á þessu
ári.
Það verður eigi að siður, að reikna
með því, að togaraútgerð geti þrifizt
og eigi framtið fyrir sér. Það er
óbjörgulegt að sjá togaraflot-
ann bundinn við bryggju um bjarg-
ræðistímann.
Rikisstjórnin virðist hafa haldið
að sér höndum, og ekkert aðhafzt
til þess að leysa málið og koma tog-
urunum úr höfn.
Á meðan íslenzku togararnir eru
bundnir við bryggju eru erlendir tog
arar að veiðum hér við land innan
50 milna línunnar.
Nokkrir nýir skuttogarar eru
komnir til landsins, og aðrir eru á
leiðinni og koma á næstu mánuðum.
Stærri gerð þeirra er bundin í höfn,
en togurum undir 500 lestum hefur
ekki enn verið bannað að veiða.
Leiðir verður að firina til þess að
togararnir geti aflað í þjóðarbúið og
skilað því fjármagni, sem í
útgerðinni er bundið. Þótt aflaverð-
mæti togaranna hafi minnkað nokk-
uð hefur heildarverðmæti sjávaraf-
urða aukizt undanfarin ár.
Heildarmagn s.l. þrjú ár hefur ver
ið eins og hér segir:
1970 var aflamagnið 733 þús. lestir
1971 var aflamagnið 681 þús. lestir
1972 var aflamagnið 739 þús. lestir
Árið 1970 var heildarverðmæti
sjávarafurða 10.111 milljónir króna,
1971 var það 11.056 milljónir króna,
og s.l. ár 12.318 milljónir króna.
Heildarútflutningur hefur þó auk-
izt miklu meira en sém þessu nem-
ur. Árið 1970 var heildarútflutnings
verðmætið 12.915 milljónir króna,
1971 nam það 13.175 milljónum króna
og sl. ár 16.695 milljónum kr.
Ríkisstjórnin hefur sagt, að þeir
efnahagserfiðleikar, sem nú er við
að stríða séu vegna aflabrests. Eins
og áður er getið eru erfiðleikar tog-
aranna að nokkru leyti vegna
minnkandi afia, en þegar á heildina
er litið hefur aflaverðmætið stórauk-
izt.
Verðmæti sjávarafurða 1972 var
11,4% meira en árið 1971 og miðað
við 1970 er aukning á verðmæti
sjávarafurða 21,7%.
Rikisstjórnin kemst ekki hjá því
að viðurkenna að efnahagsvandinn
er að lang mestu leyti heimatilbú-
inn. 1 heilt ár gerði ríkisstjórnin
ekki tilraun til að hafa hemil á verð-
skrúfunni. Þá var látið reka stjórn-
laust, en ioforð gefin í allar áttir um
aukna hagsæld. Á ársafmæli ríkis-
stjórnarinnar voru loks gefin út
bráðabirgðalög um verðstöðvun til
ársloka 1972.
Kaupgreiðsluvisitalan var bundin
við 117 stig. Einnig var frestað end-
urskoðun á grundvelli búvöru, en
lögum samkvæmt átti sú endurskoð-
un að fara fram 1. september s.l.
Ingólfur .lónsson.
Stéttarsamband bænda og launþeg
ar mótmæltu ekki bráðabirgðalögun-
um, sem er eina tilraunin sem ríkis-
stjórnin hefur gert til að hindra
verðbólguflóð. En sú tilraun mistókst
eins og kunnugt er. Það sem kom i
stað bráðabirgðalaganna var fálm-
kennt og óraunhæft.
Ekki hefur ríkisstjórnin gert til-
raun til að endurskoða vísi-
tölugrundvöllinn í samráði við at-
vinnustéttirnar, eins og Alþýðusam-
bandið hefur þó boðizt til og lofað
var að yrði gert.
* Gengislækkun var framkvæmd
fyrir síðustu árámót, verðbólgufjár-
lög voru afgreidd fyrir árið 1973,
að upphæð 22.000 milljónir króna eða
100% hærri en 1971.
Vísitöluskrúfan er í fullum gangi
og ógnar öllum atvinnurekstri
i landinu. Eins og nú horfir, litur
út fyrir mikinn halla í rikisbúskapn
um. Búizt er við stórum greiðslu-
halla hjá rikissjóði á árinu, og miW-
Framhaid á bls. 22.
sleppa svona fram af sér beizlinu,
þá verður maður eins og þessir laun-
uðu ofstækismenn sem skrifa í blöð
eins og þegar dýr gera alls kyns
hundakúnstir í fjölleikahúsum til að
þóknast temjara sínum eða stjórn-
anda og áhorfendum, og fá svolitið
sælgæti, eftir hverjar kúnstir. Allt
til þess að stjórnandinn geti hneigt
sig fyrir áhorfendum, sem klappa
honum lof i lófa, meðan það endist.
Af slíkum blaðamönnum á íslenzka
ríkisstjórnin nóg og einkennilegt að
sumir þeirra leika jafnvel aukakúnst
ir án þess að fá neinn „aukabita“.
Sú hætta vofir alltaf yfir blaða-
manni á íslandi að lenda í þessu
dýrasafni.
XXX
Der Spiegel kallar brottflutning
fólks frá Eyjum meistaraverk (,,ein
Meisterstuck") og segir að hann hafi
samsvarað því að 1,6 millj. Vestur-
Þjóðverjar íþar af 400 þús. börn)
hefðu verið fluttir brott á jáfn stutt-
um tí'na. í upphafi greinarinnar er
vitnað í Aftenposten í Osló sem
flutti þá fregn að „fslendingar eru
stolt þjóð. Þeir báðu ekki og biðja
ekki um góðgerðarstarfsemi." En
stoltið tók á sig nýja mynd, og
öll aðstoð var vel þegin, þegar dýr-
mætustu vikunni hafði verið eytt í
„athuganir". Grein Spiegels hefst á
því að íslenzka rikisstjórnin hafi
fyrst í stað afþakkað aðstoð erlend-
is frá við Eyjamenn, og talar
um „stoltaralegt hik“ íslenzku rík-
isstjórnarinnar. Þá talar Spiegel um
„Der Heilige Berg“ og hefur mátt sjá
Helgafell ganga undir þvi nafni í
flestum fréttum og greinum af eld-
g'v-iinu í þýzkum fjölmiðlum.
XXX
Nokkrar góðar greinar hef ég les-
ið um eldgosið eftir þýzka blaðamenn
sem hafa séð það með eigin augum.
Karl-Heinz Krumm skrifaði ágæta
grein um gosið í blað sitt, Frank-
furter Rundschau. Hann er áhuga-
samur um íslenzk málefni, en segist
þurfa að kynnast landi og þjóð bet-
Exprasident
L.B. Johnson
ist gestorben
Sbb S»I«m 1 anS 1
&

i
Islands heiliger Berg
speit Feuer und Lava
5090 Menschen wurrien evakuiert!
Vulkan soll
bombardiert werden
Der
ur en tími vannst til. Ég hitti hann
með Gunnari Wendler, framkvsemda
stjóra Flugfélagsins í Frankfurt, og
fann að hann átti erfitt með að skilja
að Islendingar skyldu ekki vilja leggja
fiskveiðideiluna fyrir alþjóðadómstól
inn í Haag. Þetta atriði er langerfið-
ast að skýra fyrir útlendingum, hef-
ur mér þótt, jafnt þeim sem sýna
okkur samúð og standa með okkur
og hinum. Þessir vinir okkar eiga
erfitt með að skilja að þeir sem trúa
á sigur sinn skuli óttast úrskurð; að
þeir sem vita þeir byggja á rétt-
læti, skuli afneita alþjóðlegum dóm-
stóli; að þeir sem vilja að land sé
með lögum byggt, hundsi alþjóðarétt.
Ég held við þurfum að athuga þetta
mál eitthvað betur. En sleppum þvi.
Þó er varla hægt að skrifa um Vest-
mannaeyjar án þess að dragast inn í
umræður um fiskveiðilögsögu og
efnahagsmál, enda eru efnahagsmál
hin merkustu 1 höndum allra — nema
stjórnmálamanna eins og kunnugt er.
XXX
Krumm sagði að útlendingar ættu
erfitt með að setja sig í spor svo fá-
mennrar þjóðar sem Islendingar
væru. Hann tók dæmi: í borgum er
gömlum hverfum rutt burt og jöfnuð
við jörðu svo að unnt sé að byggja
ný stórhýsi. En hver hugsar um þær
fáu hræður, þúsundir gamals fólks,
sem hefur átt heima í þessum gömlu
húsum alla ævi? Hver getur skilið
þjóðfélag með 210 þús. hræðum?
spurði hann, fyrst ómögulegt er að
skilja tilfinningar og sársauka gam-
als fölks í næstu götu? Þetta er íhug-
unarvert.
XXX
í Die Welt er haft eftir Magnúsi
Magnússyni bæjarstjóra m.a.: „Við
héldum að hraunstraumurinn muridi
gleypa okkur öll, þó að hann færi
í átt til flugvallarins og síðan í sjó
fram. Þetta er kraftaverk." Ég hef
ekki séð þessi ummæli annars stað-
ar og læt þau fljóta með, en vafa-
laust hafa þau birzt heima. Þó er
ýmislegt athyglisvert í skrifum er-
lendra blaðamanna af gosinu sem
ekki verður unnt að ganga fram hjá,
þegar saga þess verður rituð. Die
Welt segir að íbúarnir hafi í fyrst-
unni flúið skelfingu lostnir, en síð-
an áttað sig og orðið róiegir. Ég hef
rekizt viðar á í þýzitum blöðum,
Framhald á bls. 21.