Morgunblaðið - 21.10.1973, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR21. OKTÓBER 1973
Guðrún Bóasdóttir
Brunborg — Minning
VIÐ fráfall ástvina og vina
hugsar maður oft meira um lífið
en dauðann. Lífið, sem var.
Það bregður fyrir svo ótal
mörgum myndum í huga
mér, við nafn Guðrúnar
Brunborg, myndum, sem ljúft er
aðmuna.
Það er árla sumars úti 1 Osló.
Lítil hlæjandi kona, í blárri dragt,
með vínrauðan hatt á höfði. Það
er Guðrún Brunborg, hún er að
taka á móti mér, í minni fyrstu
utanlandsferð.
Það var töluvert af islenzkum
ungmennum hjá Guðrúnu og
Brunborg, á Breivikvej 17,
Billingstad. Þetta sumar
1939. Við Reidun urðum strax
mjög samrýmdar, enda jafn-
gamlar. Allt var æska og gleði,
vist líka mikil vinna, hjá
húsráðendum, sérstaklega hjá
Guðrúnu, þó að ungviðið gerði sér
það ekki ljóst, þá.
Guðrún var alltaf svo
ósérhlífin, svo fljót til, svo
úrræðagóð, glaðlynd og gestrisin
með afbrigðum. Það kom ekki
sjaldan fyrir, að 20 manns væru á
heimilinu um helgar, og þótti
varla umtalsvert af heimafólki.
Sólmund Brunborg, þessi staki
heiðursmaður, virtist aldrei
finnast sem að honum væri
þrengt á nokkurn hátt, þrátt fyrir
þennan „krakkavaðal" og gesti á
heimilinu. Hann var alltaf jafn
ljúfur og viðmótsþýður við alla.
Sama var að segja um systkinin,
Redun, Olav, Erling og Egil, sem
öll voru skemmtileg og góðir
félagar.
Ég man, hvað ég dáðist oft að
Guðrúnu, hvað hún var alltaf kát,
kjarkmikil og hjálpfús, þegar
þurfti að greiða götu einhvers,
sem oft var um þessar mundir og
þó meira síðar. Hvað hún var
forsjál og myndarleg í öllu
heimilishaldi, hvort heldur var
um að ræða útivinnu, matargerð
eða handavinnu. Hún prjónaði og
saumaði fatnað á alla á heimilinu,
óf, kniplaði og saumaði út. Ég
hugsaði stundum, að ef ég ætti
eftir að eignast eigið heimili,
þá skyldi ég reyna að lfkjast Guð-
rúnu.
Þau fylgdu mér til skips 1 Oslo, í
marz 1940, öll fjölskyldan,
Guðrún, „mor i Norge" og öll
hin. Stríðið — og allt, sem á
eftir fór!
Guðrún, með óbilandi kjark og
dugnað. kom til íslands og hófst
handa um söfnun til sjóðs Olavs
Brunborg, sem fyrir löngu er
orðinn að veruleika og marga
hefur styrkt.
Þeim mörgu ungmennum, sem
stundað hafa nám í Noregi og
þeirra fjölskyldum, er eflaust
betur kunnugt en mér um
fórnfýsi og hjálpsemi Guðrúnar
við þau, síðustu árin.
Þó vil ég nefna hér eitt dæmi af
nokkrum, sem ég átti af tilviljun
aðild að.
Það var einu sinni hringt
til mín hér á miðju sumri,
og ég, þareð ég þekkti
Guðrúnu, beðin að hafa sam-
band við hana til að biðja
hana að útvega ungum
námsmanni húsnæði og
fyrirgreiðslu um skólavist í Oslo.
Piltinum hafði verið sagt af
námsmanni í Oslo, að fyrst allt
væri crðið svona seint þá yrði
hann að tala við Guðrúnu
Brunborg, því „Guðrún getur
allt“.
Ég hringdi til Guðrúnar, og
„Guðrún gat allt“.
Guðrún kom til Islands I
sumar, hún var glöð og kát að
vanda, þó að hún ætti við
vanheilsu og sjúkrahúslegu að
strfða eins og svo ótal oft áður.
Mér fannst líkamsþrek hennar
fara þverrandi og hafði eitthvað
orð á því, en hún sagði bara
í léttum tón: „Þetta batnar, ég
verð að flýta mér til Oslo, það er
svo margt, sem ég þarf að gera
fyrir krakkana mína, áður en
skólinn byrjar." Hún var að tala
um fslenzka námsfólkið sitt.
Það var sólbjartur ágúst-
morgun, ég ók henni niður á
Skólavörðustíg og kvaddi hana á
stéttinni fyrir framan
Baldursbrá.
Lítil, hlæjandi kona í dragt úr
fslenzku ullarefni. berhöfðuð.
með snjóhvítt brúsandi hár, sem
bærðist í golunni.
Svo sá ég myndina hennar á
sjónvarpsskerminum, kvöldið 14.
október, um leið og látið hennar,
þessarar stórmerku konu, var
tilkynnt,
18. okt. 1973,
Kristfn Snæhólm Hansen.
Útför frú Guðrúnar Bóasdóttur
Brunborg verður gerð á morgun,
mánudag, frá Akerkirkju í
Asker. Með láti hennar er lokið
starfsamri ævi mikilhæfrarkonu.
Guðrún var fædd að Stuðlum í
Reyðarfirði 5. júnf 1896 og ólst
þar upp í hópi 9 systkina. Af þeim
er nú aðeins eitt eftir á lífi, Jón
Bóasson, fyrrum bóndi á Eyri við
Reyðarfjörð. Guðrún stundaði
nám við Kennaraskólann í
Reykjavík og lauk þaðan prófi
rúmlega tvitug að aldri. Árið 1919
hélt hún til Noregs og var ætlun
hennar að læra hjúkrun, en því
starfi vildi hún helga sig. Meðan
hún beið eftir skipi f Reykjavík
gekk spánska veikin yfir og vann
Guðrún þá mikið starf sem sjálf-
boðaliði við hjúkrunarstörf í
bamaskólanum, sem gerður var
að bráðabirgðaspítala.
Þegar til Noregs kom, tók
Edvald bróðir hennar á móti
henni, en hann varð síðar stór-
bóndi í nágrenni Osló og lést þar
fyrir nokkrum árum í góðri elli.
Minna varð úr hjúkrunamámi
Guðrúnar en efni stóðu til. Með
Edvald vann ungur norskur bú-
t
Þökkum ínnilega auðsýnda
samúð og vinarhug við andlát og
útför móður okkar
GUÐBJARGAR
GRÍMSDÓTTUR.
Fyrir hönd aðstandenda.
Magnea Reinaldsdóttir,
Ingólfur Jónsson.
fræðingur, Salomon Brunborg.
Felldu þau Guðrún hugi saman og
gengu í hjónaband eftir tiltölu-
lega skamma dvöl Guðrúnar í
Noregi.
Þau Salomon og Guðrún settu
upp heimili sitt f nágrenni Qsló,
fyrst á Stabekk, en síðan á
Billingstad, þar sem heimili
þeirra var æ sfðan. Þau eignuðust
fjögur börn, Olav Reidum, Erling
og Egil. Salomon Brunborg
starfaði f landbúnaðarráðu-
neytinu i Osló, þar til hann hætti
störfum fyrir aldurs sakir, en
jafnhliða stunduðu þau hjónin
alla tfð nokkurn búskap.
Ég þekki lítið til heimilislífs
Brunborgfjölskyldunnar á
þeim árum fyrir stríðið, þegar
börnin voru að komast á legg, en
ráða má bæði af frásögnum Guö-
rúnar sjálfrar og myndasafni
fjölskyldunnar, að þá ríkti mikil
hamingja á þessu heimili, enda
þótt fjárhagur hafi sjálfsagt oft
verið þröngur.
Síðan kom strfðið. Tveir eldri
synirnir tóku virkan þátt í and-
spyrnuhreyfingunni gegn Þjóð-
verjum. Þeirri sögu lauk þannig,
að Olav var fluttur í fangabúðir i
Þýzkalandi, þar sem hann lést
eftir langa fangavist, en Erling
var haldið f átta mánuði i fanga-
búðum Þjóðverja á Grini rétt
utan við Osló.
Eins og vonlegt var, var Olav
sárt tregaður af foreldrum sfnum,
en allir, sem þekktu hann, eru á
einu máli um, að þar hafi farið
óvenjumikill atgervismaður bæði
til lfkama og sálar.
Það var hins vegar gagnstætt
eðli Guðrúnar Bóasdóttur Brun-
borg að láta sorgina yfirbuga sig.
Minningin um soninn gaf henni
þrótt til að leggja út í ný viðfangs-
efni, þótt hún væri þá komin hátt
á fimmtugsaldur og hefði lengst
af átt við vanheilsu að strfða.
Þegar Olav Brunborg var tekinn
til fanga, stundaði hann hagfræði-
nám við háskólann í Osló.Guðrún
stofnaði því minningarsjóð um
hann, Olav Brunborgs Minne-
fond, sem veita skyldi íslenskum
stúdentum fjáhagslega aðstoð við
SKILTI Á GRAFREITI
OG KROSSA.
Flosprent s.f. Nýlendugötu 14,
sími 1 6480
nám í Noregi og norskum
stúdentum aðstoð við nám á
tslandi. Skömmu eftir stríðið kom
Guðrún hingað til lands með kvik-
myndina Englandsfararnir, sem
hún sýndi viða um land til fjár-
öflunar fyrir sjóðinn. Henni var
forkunnar vel tekið og réð þar
vafalaust nokkru um hin mikla
samkennd tslendinga með Norð-
mönnum á þessum tfma.
Guðrún hélt fjársöfnun í
sjóðinn áfram næstu árin meðþví
að ferðast um Island á hverju
sumri og fram á haust og sýna
norskar kvikmyndir. Guðrún naut
við þessa starfsemi mikillar að-
stoðar frændfólks, sem bæði er
óvenju fjölmennt og búsett víðs
vegar um land, en auk þess
eignaðist hún á þessum árum
stóran hóp vina, sem allt vildu
fyrir hana gera.
Guðrún hlaut á þessum tima
fyrir störf sín að auknum
menningarlegum samskiptum
Noregs og Islands bæði íslenzku
Fálkaorðuna og norsku St. Olavs
orðuna.
Énnþá átti Guðrún þó eftir
stærsta átakið f þágu islensks
námsfólks. Húsnæðisvandræði
vóru gífurleg f Osló á árunum
eftir strfðið ne fór íslenskt náms-
fólk ekkifremuren aðrir varhluta
af því. MéF er enn í fersku minni,
eins og það hefði gerst í gær,
þegar við Guðrún ræddum þessi
mál eitt haustkvöld fyrir 20 árum
síðan í stofu þeirra hjóna.Þá
höfðu nýlega verið teknar í notk
un fyrstu byggingarnar í nýjum
stúdentagarði að Sogni, sem Norð-
menn höfðu svo til eingöngu að-
gang að. Allt f einu sló Guðrún
þeirri hugmynd fram, að þarna
væri lausnin á húsnæðismálum
íslensks námsfólks fundin, það
þurfti bara að kaupa nokkur her-
bergi handa því á Sogni. Og eins
og einatt lét hún ekki standa á
framkvæmdum, daginn eftir var
athugun á þessu máli komin í
fullan gang. Herbergin, sem hún
ætlaði að kauna voru f upphafi
5 en urðu fljóllega 10. Og áður en
nokkur hafði raunverulega áttað
sig á, hvað var að gerast, við búið
að ganga frá kaupum á þessum 10
herbergjum, engir peningar voru
að vfsu fyrir hendi, en allar eignir
Brunborgfjölskyldunnar veð-
settar eins og lög f ramast leyfðu.
Við kaupin naut Guðrún
mikillar velvindar noskra ráða-
manna um þessi mál, en nafn
hennar var þá orðið vel þekkt í
Noregi, ekki síður en á Lslandi.
Það var svo á aðfangadag jóla
fyrir tæpum 20 árum að sá, sem
þetta ritar, flutti fyrsturfslenzkra
námsmanna inn í hið nýja hús-
næði á Sogni.
Guðrún hélt áfram fjársöfnun
sinni vegna þessara kaupa næstu
árin á Islandi og var eins og alltaf
áður vel tekið, ekki sfzt f dreif-
býlinu. A smærri stöðum voru
þannig stundum allt að því allir
íbúarnir, allt frá háöldruðu fólki
ofan í kornung börn, sem sáu
myndir hennar.
A veturna var Guðrún sýknt og
heilagt að greiða fyrir fslensku
námsfólki í Noregi, og reyndar
ekki aðeins því, heldur öllum
þeim tslendingum, sem leituðu
aðstoðar hjá henni. Þessari
starfsemi sinni hélt hún áfram
eftir að herbergin voru að fullu
greidd og órtúlega mikið af tíma
hennar fór í slíka fyrirgreiðslu.
Ég dvaldi á heimili hennar fyrir
þremur árum um nokkurra daga
skeið að sumri til, og ég held mér
sé óhætt að segja að ekki hafi
liðið svo dagur, að hún hafi ekki
fengið bréf, skeyti eða upp-
hringingu með beiðni um aðstoð
á einhvern hátt. öllum þessum
beiðnum sinnti hún, en beim
fylgdu og nokkur fjárútlát, sem
hún átti, a.m.k. hin sfðari ár, ó-
hægt með. Það var eins og engum
dytti I hug, að hún léti ekki ein-
ungis vinnu sína án endurgjalds,
heldur hefði einnig beinan
kostnað af.
Þetta þrotlausa starf hafði það
m.a. f för með sér, að ráðamenn
stúdentabæjarins neituðu henni
aldrei um húsnæði fyrir Islend-
ing, og munu nú að því er ég best
veit búa þar 30—40 íslenskir
námsmenn og —konur, enda þótt
Islendingar eigi ekki nema þau
herbergi sem Guðrún keypti í
upphafi. Auk þess hefur íslenska
FANNÝ KARLSDÓTTIR
Þrastargötu 8,
verður jarðsungin frá Fossvogskirkju, þriðjudaginn 23. okt. kl 3 e.h.
Fyrir hönd aðstandenda
Gunnar Ólafsson.
Eiginmaður minn
EINAR PÁLSSON.
skrifstofustjóri,
Lynghaga 1 5,
verður jarðsunginn frá Fossvogskirkju þriðjudaginn 23. okt kl 1 3 30
Fyrir mína hönd og annarra vandamanna.
Guðlaug Á. Valdimars.
INGIMUNDUR GUÐMUNDSSON,
vélsmiður.
Hlégerði 1, Hnifsdal.
verður jarðsettur frá ísafjarðarkirkju þriðjudaginn 23. okt. kl. 2 e.h.
Sigriður Hjaltadóttir
Hrafnhildur Samúelsdóttir
Jósef Vernharðsson
og barnabörn
Þökkum innilega samúð við andlát og útför eiginmanns mins, föður
okkar, tengdaföður, afa og bróður
ÓLAFS H. JÓNSSONAR,
forstjóra,
Flókagötu 33.
Sigþrúður Guðjónsdóttir,
Ólöf Björnsdóttir, Jón Ólafsson,
Áslaug Sigurgrímsdóttir, Guðjón Ólafsson,
Soffia Pétursdóttir, Gunnar Örn Ólafsson,
Margrét Þorleifsdóttir, Ólafur Helgi Ólafsson.
barnabörn og systur
Þökkum innilega sonar okkar. t auðsýnda samúð og vináttu við andlát og jarðarför
RAGNARS
Sérstakar þakkir viljum við færa starfsfólki Skálatúnsheimilisins, sem annaðist hann allan þann tíma er hann dvaldi þar.
SigurfIjóð Jónsdóttir, Ögmundur Sigurðsson.
Þakka innilega samúð og vinarhug við fráfall og jarðarför konu minnar
MARGRÉTAR GUÐMUNDSDÓTTUR,
Sérstaklega þakka ég lækni, hjúkrunar- og starfsliði Keflavikur Sjúkra-
húss fyrir alla hjálp og umönnun, sem hún naut þar
Fyrir hönd tengdabarna og barnabarna
Ólafur Gislason,
Sólvallagötu 29,
Keflavik.