Morgunblaðið - 30.01.1974, Qupperneq 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 30. JANUAR 1974
Prófkjör Sjálfstæðis-
félags Seltirninga
DAGANA 18,—24. jan. fór fram
prófkjör uin frainhoðslista sjálf-
stæðismanna í Seltjarnarnes-
hreppi. Gild atkvæði, er bárust,
voru 726. Samkvæint prófkjörs-
reglum félagsins eru birt hér
niifn þeirra sjö, er flest atkiæði
hlutu:
Sigurgeir Sigurðsson, Snæ-
björn Asgeirsson, Karl B. Guð-
inundsson, Magnús Erlendsson,
\ iglundur Þorsteinsson, Guðinar
Magnússon, Jón Gunnlaugsson.
— Aðstöðumunur
Framhald af bls. 32
ekki ástæða til að ætla annað en
Alþingi samþykki efnislega báðar
þessar tillögur.
Þó'að þessi mál komi til fram-
kvæmda með eins miklum hraða
og unnt er, þá hafa þegar skapa/t
mikil vandamál vegna hækkunar
áolíuverðí, bæði hvað varðar upp-
hitun húsa á þeim stöðum í land-
inu, sem hafa ekki jarðvannaveit-
ur eða nægilega raforku til húsa-
hitunar á hagstæðu verði og jafn
frantt þann atvinnurekstur, sem
verður að nota oliu sem orku-
gjafa.
Það er öllum Ijóst, að mikill
munur hefur verið á hitunar-
kostnaði húsa á þeim stöðum, sem
nýta jarðvarma, og þeim stöðum,
sem verða að nota olíu til
kyndingar. Vegna þess ástands,
sem nú ríkir i oliusölumálum í
heiminum, hefur verð á oliu
hækkað mikið frá miðju sl.
sumri og framundan er sjáanleg
verðhækkun á næstu mánuðum.
Þetta hefur leitt til þess, að
munurinn á að kynda með jarð-
varma og olíu hefur vaxið mjög
mikið og mun fara vaxandi.
Það mun láta nærri, að tæp-
lega helmingur landsmanna noti
olíu til húsahitunar. Það er
ískyggilegt, hvað þessi hluti
þjóðarinnar verður að taka á sig
miklar hækkanir í sambandi við
þennan eina útgjaldalið.
Það er skoðun þingflokks
Sjálfstæðisflokksins, að ekki megi
dragast lengur, að gerðai' verði
ráðstafanir tilþess að létta útgjijld
þeirra, sem verða að kaupa þetta
dýra eldsneyti. Því skorar þing-
flokkur Sjálfstæðisflokksins á
ríkisstjórnina að leggja fram hið
allra fyrstatillögur.sem felaísér
það mikla lækkun á olíu til húsa-
hitunar, að kostnaðarmunurinn á
milli kyndingar með olíu, raforku
og jarðvarma aukist ekki frá því,
sem hann var, áður en olíuverðið
fór að hækka.
Ennfremur þarf að kanna
möguleika á að lækka olíukostnað
til þess atvinnurekstrar, sem háð-
ur er olíu sem orkugjafa.
Útgerðarkostnaður fiskiskipa
hefur aukizt verulega vegna olíu-
verðhækkana, en þrátt fyrir það,
að samkomulag hefur verið gert
um sérstaka lausn á vandamáli
þessarar atvinnugreinar tii ver-
tíðarloka, þarf að tryggja áfram-
haldandi úrlausn þess.
Þingflokkur sjálfstæðismanna
telur, að hitaveitur þurfi á miklu
fé að halda til aukninga, svo að
sem flestir landsmenn fái notið
þeirra. Flokkurinn telur ekki rétt
að leggja skatt á hitaveitur til
niðurgreiðslu á olíu, en er reiðtt-
búinn til viðræðna um tiltækar
leiðir til þess að jafna þennan
aðstöðumun, sem skapazt hefur
vegna hækkunar á olíuverðinu."
Virðingarfyllst,
Gunnar Thoroddsen
formaður
þingfiokks sjálfstæðismanna.
ERFIÐ
FÆRÐ
MISJAFNLEGA hefur gengið að
halda þjóðvegum landsins opnuin
undanfarna daga. í gær var góð
færð um Suðurland. samkvæmt
upplýsingum Vegagerðarinnar,
og stóruin bifreiðum og jeppum
var fært súnnan jökla allt tíl Eg-
ilsstaða. Hins vegar var einungis
með herkjum hægt að halda Keri-
ingarskarði á Snæfellsnesi opnu
auk léiðai'innar um Heydali, og
ekkt var hægt að hefja mokstur á
Holtavörðuheiði fyrren áliðið var
morguns. Einníg þurfti að moka
Vatnsskarð og Öxnadalsheiði.
Leiðin var ltins vegar opin til
Siglufjarðar, en hálka þá svo mik-
ii við Sauðanes, að við lá, að ófært
væri þar um. Ófært var tii Úlaís-
íjarðar um Múlann og veður var
slæmt í Eyjafirði í gær. A Aust-
fjörðum hafði færð þyngzt mjög
mikið og íjallvegir norðan til voru
allir ófærir. — Segja má, að á öllu
landinu hafi ástandið verið þann-
ig, að lítið mætti út af bera til að
ekki lokuðust allar leiðir.
Leiðrétting
við frétt
TVÆR villur komu fram i frétt
Mbl. í gær um gáng samninga
fyrir undirmenn á farskipum.
Önnur skrifast algjörlega á mínn
reikning, eða þessi setning: ,,að
komið væ'ri að verkfallsboðun"
Þetta er rangt. Stjórn íélagsins
vár falíð sl. fimmtudag af trúnað-
armannaráði félagsins að leita
heimildar hjá umræddum starfs-
hópi til boðunar verkfalls, þegar
og ef stjórn og samninganefnd
telja nauðsynlegt að grípa til svo
harðra aðgerða. Atkvæðagreiðsla
um þessa heimild stendur nú yfir.
Hin leiðréttingin er við þau orð
blaðsins ,,að samningafundir hafi
ekki verið haldnir". Við þetta ber
að bæta eítiríarandi orðum mín-
um: „síðan í desember — fyrir
jól".
Pétur Sigurðsson,
ritari Sjómannafélags
Reykjavíkur.
— Tilboð vinnu-
veitenda
Framhald af bls. 2
tvívegis gert tilboð um kjarabæt-
ur. Hinn 14 janúar sl. buðu þeir
4% láglaunauppbót plús eitt þús-
und króna hækkun upp að 33.869
kr. launum, en að þeir, sem væru
þar fyrir ofan í launum, fengju
1000 kr. hækkun á mánuði. Jafn-
framt lögðu þeir fram ákveðnar
tillögur um breytingar á vísítöl-
unni. Næstu 10 daga var tilboð
þetta við og við til umræðu hjá
samninganefnd verkalýðssam-
takanna, en hinn 24. jan. sl. lækk-
aði Alþýðusambandið kröfur sín-
ai' úr 35.000 kr. lágmarkslaunum,
sem þýddi um 40,9% hækkun,
niður í 33.500 kr., sem nemur
34,87% hækkun. Hinn 25. jan.
hækkuðu vinnuveitendur svo til-
boð sitt sem að framan greinir, og
þann dag lækkuðu verkalýðssam-
tökin kröfur sínar úr 33.500 kr. í
32.500 kr. eða 30,83% hækkun og
óskuðu jafnframt eftir því, að 5%
kauphækkunartílboð vinnuveit-
enda næði til launa að upphæð
31.000 kr., en eftir það kæmi föst
krónutala. Síðan heíur lítið þok-
azt í samkomulagsátt.
Ef miðað er við átta launataxta
Dagsbrúnar, kemur i ljös, að hið
nýja tilboð Vinnuveitendasam-
bandsins þýðir 12—13% launa-
hækkun, dálítið breytilegt eftir
launatöxtum, mest 12,78%,
minnst 12,17% hækkun. Samn-
ingur sá, sem BSRB gerði við rík-
ið, felur hins vegar í sér
13,5—16,4% hækkun á þá launa-
taxta, sem eru svipaðir átta
lægstu töxtum Dagsbrúnar.
Bankastjórar Seðlabankans og framkvæmdastjóri Þjóðhátíðarnefnd-
ar ’74 skoða peningana, sem gefnir verða út. Frá vinstri: Davfð
Ólafsson, Svanbjörn Frímannsson, Guðmundur Hjartarson, Indriði
G. Þorsteinsson og Jóhannes Nordal. — Ljósm. Ól.K.M.
— Þjóðhátíðarpeningar
Framhald á bls. 18
nafnverði. Hins vegar verður
meiri hluti hátiðarmyntarinnar
venjuleg slátta og seldur á nafn-
verði. Verða þeir peningar einnig
fáanlegir í sérstökum umbúðum.
Báðar þessar gerðir myntarinnar
verða í gildi jafnt og liver önnur
gjaldgeng islenzk mynt, sem í um-
ferð er á hverjum tíma.
Seðlabankinn mun hafayfirum-
sjón með dreifingu og sölu mynt-
arinnar hér á landi og sinna þeim
pontunum, sem honum berast er-
lendis frá. Royal Mint mun annast
dreifingu og sölu erlendis í um-
boði Seðlabankans, og mun mynt-
in auglýst í erlendum blöðum og
mynttímaritum. Enn hefur ekki
verið tekin endanleg ákvörðun
um upplag þjóðhátíðarmyntarinn-
ar. Mun það verða gert i samráði
við sölusérfræðinga Royal Mint
og tilkynnt um leið og myntin
verður auglýst til sölu innan
lands og utan.
, Minnispeningur Þjóðhátíðar-
nefndar, sem Seðlabankinn ann-
ast sláttu á, er teiknaður af
Kristínu Þorkelsdöttur, en hann
er 70 mm i þvermál. Slegnir verða
2.000 silfurpeningar og 13.000
peningar úr koparblöndu. Leitað
var eftir tilboðum um gerð pen-
ingsins frá Danmörku, Noregi,
Svíþjóð og Finnlandi. Reyndist
tilboð finnska fyrirtækisins
Kultateoilisuus, Turku, hagstæð-
ast, og verður peningurinn sleg-
inn þar. A framhlið peníngsins er
merki Þjóðhátíðarnefndar '74 og
áritunin „1100 ára afmæli Is-
landsbyggðar 1974", en á bakhlið
eru landvættirnir fjórir, önnur og
mjög ólík útfærsla þeirri, sem er
á mynt Seðlaliankans. Gert er ráð
fyrir, að minnispeningurinn verði
tilbúinn til sölu í vor.
Jóhannes Nordal sagði á biaða-
mannafundinum, að ef bakhlið
þessarar þjóðhátíðarmyntar lík-
aði vel og fengi .góðar viðtökur
meðal almennings kæmi fyllilega
tilgreina að breyta bakhlíð þeirr-
ar myntar, sem notuð er, þ.e. að
hætt yrði að nota skjaldarmerkið
á bakhiiðina en bakhlið þjóðhátíð-
armyntarinnar tekin upp. Við val
á þeim tillögum, sem fram
komu um útlit myntarinnar, höfðu
seðlabankastórarnir sér til aðstoð-
ar Hörð Ágústsson listmálara.
Ágóðinn af sölu myntarinnar
verður siðar á þessu ári afhentur
ríkisstjórninni til ráðstöfunar og
getur þá verið, að honum fylgi
| tiilaga um það, á hvern hátt
honum skuli varið.
Undir lok blaðamannafundar-
ins sagði Indriði G. Þorsteinsson
framkvæmdastjóri Þjóðhátíðar-
nefndar, að hann þakkaði Seðla-
bankanum fyrir undirtektir við
tillögur Þjóðhátíðarnefndar aðút-
gáfu peninganna og að bankinn
skyldi taka af nefndinni það
ómak að sjá um sláttuna.
Þá var tilkynnt á fundinum, að
ákveðið hefði verið, aðSeðlabank-
inn gæfi út nýja útgáfu bókarinn-
ar „Iceland ", en hún kóm síðast
út árið 1966. Margt verður líkt
með þessum útgáfum, en i hinni
nýju verða þó mun fleiri myndir
og reynt að gera hana sem bezt úr
garði. Undirbúningur hefur stað-
íð i um tvö ár og ails skrifa 5
höfundar greinar i bókina. Rit-
stjórar eru Valdimar Kristinsson
og Jóhannes Nordal, sem einnig
sáu um útgáfuna 1966. Vonir
standa til, að bökin geti komið út í
vor eða sumarbyrjun.
Fundinn sátu seðlabankastjór-
arnir þrír, Jóhannes Nordal,
Davíð Ólafsson og Guðmundur
Hjartarson, auk Svanbjörns
Frímannssonar, fyrrum seðla-
bankastjóra, sem mikið hefur
annazt undirbúning myntslátt-
unnar, og Indriði G. Þorsteinsson.
— Hernáms-
andstæðingar
Framhald af bls. 2
listar lægju frammi og í dag
hefði t.d. verið opnuð skrifstofa
á Akureyri."
I hádegisútvarpinu daginn
eftir var lesin annars konar
frétt um fund þennan og átti
breytingin á fréttinni sínar
skýringar. Fréttamaðurinn, er
skrifaði framangreinda frétt,
var Jón Ásgeirsson, en að
morgni hins 22. janúar krafðist
Einar Karl Haraldsson frétta-
maður þess, að frétt þessari
yrði breytt og fékk hann vilja
sínum framgengt. 1 hádegis-
fréttunum þann dag var svo-
hljóðandi frétt lesin: „Síðdegis
í gær efndu samtökin „Varið
land" til fundar í Súlnasal Hót-
el Sögu. Á fundinum voru flutt
nokkur ávörp. Fundarstjóri var
Þór Vilhjálmsson prófessor.
Fundargestum var gefinn kost-
ur á að rita nöfn sín á lista og
láta með því í ljós þá skoðun
sína, að Island ætti að eiga að-
ild að Atlantshafsbandalaginu
og varnir landsins yrðu tryggð-
ai' með svipuðum hætti og nú
er. Samkvæmt upplýsingum
fundarboðenda voru fundar-
menn rúmlega 800. 1 hópi gesta
var mikið af ungu fólki og með-
al þess gekk undirskriftaskjal,
þar sem krafizt var, að þegar í
stað yrði tekin opinber ákvörð-
un um uppsögn herstöðvar-
samningsins. Jafnframt var
stefnumálum „Varins lands“
inótmælt. 356 fundarmenn
skrifuðu undir skjalið.
Samtökin „Varið land" hafa
nú sett á fót skrifstofuf í
Reykjavík, Hafnarfirði, Kópa-
vogi, Garðahrepppi og á Akur-
eyri."
Eins og sjá má af-þessari
frétt, verður hún ekki skilin á
annan veg en þann, að þær upp-
lýsingar, sem fram koina f
henni um aðgerðir her$töðva-
andstæðingar á fundi þessum,
hafi verið fengnar frá fundar-
boðendum, þ.e. forráðamönn-
um „Varins lands" en svo var
ekki. Með hliðsjón af þessu
dæmi sýnist ekki þörf á því, að
útvarpsráð geri ráðstafanir til
þess að auka iilut herstöðvaand-
stæðinga í fréttaflutningi
hljóðvarps og sjónvarps. Þvert
á móti ætti að gera ráðstafanir
til að svona vinnubrögð endur-.
takisigekki.
— Nýra grætt
Framhald af bls. 32
voru stofnuð svæðasamtök, t.d.
milli ríkja í Bandaríkjunum og
víða milli landa. Eitt þessara
svæðasamtaka er Scand-
iatransplant og voru stofnendurn-
ir öll Norðurlöndin, nema ísland.
Stofnárið var 1969 og hafa sam-
tökin því starfað i 5 ár og til loka
síðastliðins árs hafa þau fram-
kvæmt tæplega 1.600 nýrna-
igræðslur á Norðurlöndunum.
Páll Ásmundsson læknir sagði, að
tiltölulega fljótiega hefði frétzt af
þessum samtökum, en síðan i árs-
byrjun 1972 hefðu Islendingar
fengið að skrá nýrnasjúklinga hjá
þeim og væru þeir settir á
sjúklingalistann þar. Fékkst þetta
eftir nokkrar samningaviðræður,
en Islendingar mættu i upphafi
miklum velvilja innan sam-
takanna og hefur þátttaka islands
til þessa verið án nokkurra kvaða.
Hafa því íslendingar ekki þurft
að veita neitt á móti, enda hafa
þeir ekki verið færir um það til
þessa, hvað svo sem síðar verður.
— Það lá í augum uppi, að það
borgaði sig ekki fyrir íslendinga
að framkvæma slíkar aðgerðir,
þar sem um mjög fáar á ári er að
ræða og ákveðið starfslið þarf til
aðgerðanna.
Þessi nýrnaflutningur, sem
gerður var í fyrrinótt, er fimmta
nýrnaígræðslan, sem gerð er á
Islendingi. Fjrir rúmum þremur
árum gaf bróðir systur sinni nýra
og var aðgerðin framkvæmd í
London. Hinar fjórar ígræðslurn
ar eru allar gerðar á vegum
Scandiatransplant. Nýrað, sem
fgrætt var í London starfar ennþá
eðlilega, en einn sjúklinganna,
sem þágu nýra á vegum Scand-
iatransplant, dó skömmu eftir að-
gerðina úr blóðeitiun. Hinir tveir
hafa það allgott, og hafa nýrun
ekkert látið sig eftir að þeir komu
heim.
Landspítalinn hefur gert
samning við Rikisspítalann í
Kaupmannahöfn og spítalann í
Glostrup í Danmörku um, að falli
til ný’ra einhvers staðar á Norður-
löndum, sem getur aðlagast
islenzkum nýrnasjúlkingi, er
nýrað flutt til Kaupmannahafnar
og er þá Landspitalinn strax
látinn vita. Sjúklingurinn er þá
þegar í stað sendur til Kaup-
mannahafnar, þar sem ígræðslan
fer fram. Þar sem nýrað geymist
ínjög takmarkaðan tíma, helzt
ekki Iengur en í'12 klukkustund-
ir, er ávallt undir hælinn lagt,
hvort vel stendur á flugferð-
um til Kaupmannahafnar. Þess
vegna var fyrir um það bil ári
gert hálfformlegt samkomulag
við varnariiðið um, að Landspítal-
inn mætti leita til þess, ef
áætlunarferðir til Kaupmanna-
hafnar brygðust. Hefur reynt á
þetta tvisvar sinnum, í maí i fyrra
og nú og sagði Páll Ásmundsson,
að varnarliðið hefði í bæði skiptin
brugðizt mjög skjótt við og sent
fjögurra hreyfla skrúfuþotur með
sjúklinginn. Hefur varnarliðið
gert þetta með nánast engum
fyrirvara.
— Yfirburðasigur
Framhald af bls. 30
2. Hermann Alfreðsson, Æ 1:21.4
3. Hreinn Jakobsson, A 1:21.8
4 x 100 m fjórsund stúlkna:
1. Sveit KR 6:30.2
4 x 100 m fjórsund drengja:
1. A-sveit Ægis 4:59.3
2. B-svett Ægis 5:24.1
3. A-sveit Armanns 5:38.5
Eins og á upptalningunni hér ’
að framan sést, þá sigrar Ægir í 9
greinum af 12. Af þeim sigrar
Þórunn Alfreðsdóttir í 5 greinum,
eða öllum greinunum sem hún
tók þátt í nema 4 x 100 metra
fjórsundinu, en þar gerði Ægis-
sveitín ógilt. Brynjólfur Björns-
son sá um báða sigrana, sem Ar-
mann náði í þessu móti.
Sáttafundur
SATTASEMJARI hélt í gær fund
J með samninganefndum ASÍ og
vinnuveitenda og stóð hann frá
kl. 15 til 19. Nýr fundur hefur
verið boðaður á fimmtudag. — 1
dag hefur verið boðaður fundur
með yfirmönnum og undirmönn-
um á fiskiskipaflotanum.