Morgunblaðið - 03.03.1974, Qupperneq 12

12 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 3. MARZ 1974
..Gras Johannessen: Q0PZkÍP
gieymskunnar” gjörnlngar
„Hin misheppnaða þyrni-
kóróna fórnarlambsins visnar
nú við rætur hins misheppnaða
Golgata.“
Þessi orð um Solzhenitsyn er
að finna í guðspjalli heims-
kommúnismans, sem sent hefur
verið islenzkum fjölmiðlum i
„fréttabréfum“ sovézku frétta-
stofunnar APN, til heimilis að
Laufásvegi 58.
Og ennfremur: „Það er ekk-
ert púður lengur í Solzjenitsyn.
Solzjenitsyn á Vesturlöndum er
ekki sá sami og Solzjenitsyn í
Sovétríkjunum." Þar lá hund-
urinn grafinn. Nú höfum við
orð valdhafanna í Kreml fyrir
því, til hvers ofbeldið var fram-
ið. Til þess hann verði ekki sá
sami Solzhenitsyn og heimur-
inn hefur þekkt að yfirmann-
legu hugrekki og baráttuþreki.
„í vissum skilningi er hann
ekki til lengur.“ Þeir hafa svipt
hann landi sínu og þjóð, öllu
því, sem hverju skáldi er dýr-
mætast. Þeir vita hvernig á að
umgangast andstæðinga sina:
Ástfólgið, eyðilegt vatn.
Föðurland mitt.. .
segir Solzhenitsyn í prósa-
ljóðinu Segdenvatn.
En minnumst orða
Ashkenazys: „Hann glataði ást-
kæru landi sínu, en land hans
glataði því, sem ekki verður úr
bætt.“
Sovétríkin glötuðu samvizku
sinni.
Enn segir í einu .j'rétta-
bréfa“ APN, sem enginn
vinstrisinni hér á landi hefur
andmælt einu orði, svo ég viti:
„Hversu lengi mun hann (þ.e.
Solzhenitsyn) þjást? Mánuð?
Þrjá mánuði? Það er að ýmsu
leyti undir verndurum hans
komið." Það hlakkar í þeim.
Skinheilagir farandriddarar
kommúnistískrar mannúðar
kunna sitt fag: „Á Vesturlönd-
um hafa sumir túlkað verndun
réttar 250 milljóna sovétborg-
ara sem brot gegn réttindum
eins manns, Alexanders
Solgenitsyns, én gerðir hans
tákna í reynd neitun við að
hlýða lögum þjóðfélagsins og
ófrægingu þess (svo).“ Þessi
„neitun'* er rétt að mati Sovéta
vegna þess, að „sá vilji sovézku
þjóðarinnar (leturbr. mín,
M.J.) að svipta Solqenit-
syn sovéskum borgararétti og
reka hann frá Sovétríkjunum
var látinn í ljós í formi tilskip-
unar frá forsætisnefnd Æðsta
ráðs Sovétríkjanna."
Þessi óhugnanlegu orð stað-
festa aðeins eitt: að Gulageyja-
hafinu er stjórnað af arf-
tökum Stalins og læri-
Texti úr einu „fréttabréfinu"
sveinum hans. Og ennfremur:
að þessar aðfarir eru „enn
ein hreinskilin viður-
kenning á öryggisskorti ríkj-
andi einræðisstjórnar (í
Sovétríkjunum)" eins og
Ashkenazy komst aðorði. Gott er
a.m.k., að þessi staðfesting
skuli liggja fyrir og enginn
heilvita maður ætti að láta
blekkjast af einhverjum til-
hlaupum í sjónhverfingaleik
þessara manna, en aðdáendur
þeirra hafa ekki haft við að
fullvissa okkur um, að allt horfi
til hins betra vegar og við þurf-
um ekki lengur að halda vöku
okkar. Þó að handtaka
Solzhenitsyns verði ekki til
annars en gera okkur grein fyr-
ir þessari staðreynd, hefur
skáldið ekki farið erindisleysu
á fund ofsækjenda sinna. Von
andi hafa örlög hans opnað
augu þess unga fólks, sem
frá sovézku „fréttaþjónustunni"
Magnús Kjartansson og dá-
leiddir meðreiðarmenn hans
blinduðu með áróðri og elsku-
legri skinhelgi.
Hitt er svo annað mál og
harla athyglisvert, að sjónverf-
ingamennirnir í þessum ljóta
leik eru þess fullvissir, að
Solzhenitsyn sé ekki lengur til,
sem sagt: að skáld lifi ekki í
verkum sínum, þau týnast í
„grasi gleymskunnar", eins og
komizt er svo skáldlega að orði í
„fréttaskýringum" APN.
En það er einmitt í verkum
sfnum, sem skáld lifa. „Ormur-
inn“ í epli kommúnismans, svo
að enn sé vitnað í hinntilþrifa-
mikla skáldskap APN, er ekki
Solzhenitsyn sjálfur, heldur
verk hans. Orð hans, máttug og
sterk, munu halda áfram að
bera sannleikanum og réttlæt-
inu vitni. Eg mundi ekki vilja
vera í sporum þeirra, sem
stjórna valdakerfi marxismans
í Sovétríkjunum, þegar spurt
verður að leikslokum. En
auðvitað verður allt gert til að
koma í veg fyrir að skáldið geti
sinnt ritstörfum á Vesturlönd-
um. Ovíst er hvort hann fær
skjalasafn sitt, án þess getur
hann ekki skrifað þau verk,
sem hann vinnur nú að: fram-
hald Gulag-eyjahafsins, fram-
hald Ágúst 1914, Október 1916
o.fl. Hann kallaði það „andlegt
morð“ i eina samtalinu, sem
hann hefur átt við fréttamann
frá því hann kom til Vestur-
landa (Frank Drepeau frá AP,)
ef honum verður meinaður að-
gangur að skjalasafninu. En þá
hyggst hann snúa sér að nútím-
anum. Þó mun hann hafa lokið
við Október 1916 að mestu, en
er rétt byrjaður á þriðja bindi
þessa mikla skáldverks. Því
APN/Novosti íReykjavík.
lýkur hann ekki án skjalasafns-
ins, að eigin sögn.
Lítum enn á orðaleppana í
„fréttatilkynningu“ APN.
„Verndun persónuréttinda er
undirstaða stefnu sovézka ríkis-
ins,“ segir þar og er engu líkara
en Sovétar telji íslenzkan al-
menning a.m.k. heimskari og
heilaþvegnari en ástæða er til
að ætla. Raunar eru þessi opin-
beru sovézku plögg, sem rutt er
í fjölmiðla hér á landi, móðgun
við sérhvern sæmilega þenkj-
andi mann. Slík íhlutun íinnan-
ríkismál íslands er nægileg til
að reka hyskið á APN úr
landi með skömm og fyrirlitn-
ingu. Það mundi lýsa yfirgengi-
legum aumingjaskap að bjóða
Solzhenitsyn búsetu í landi
voru, ef útungunarvél APN
væri ekki áður send norður og
niður — eða sökkt í Kleifar-
vatn, þar sem hún væri bezt
geymd með öðru dóti „með
rússneskum stöfum".
„í Sovétríkjunum er í gildi
n\jög mannleg löggjöf,“ segir
enn í „fréttabréfi“ APN og því
bætt við, að samstaða með
Solzhenitsy, „sem nú hefur rof-
ið öll borgaraleg (leturbr. mín,
M.J.) tengsl sín við- þjóð-
félagið", sé tilraun til ,,að
kreista síðustu dropana úr
sítrónuSovétfjandskaparins.“.
Vel og skemmtilega er að orði
komizt og sýnir, að enn eru þó
nokkrir tilburðir til skáldskap-
ar í Svoétríkjunum, þó að
Solzhenitsyn hafi fallið í „gras
gleymskunnar". Það er ekki
undarlegt, þó að þessir „skáld-
legu“ þursar hafi ekki kunnað
að meta þær bækur, sem
Solzhenitsyn hefur saman sett.
I „fréttabréfi" APN til ís-
lenzkra fjölmiðla dags. 21. febr.
s.l. er stórárás á Kínverja i níð-
grein um þá og er vandséð,
hvernig það getur verið í verka-
hring sendiráðs, i þessu tilfelli
hins sovézka, að nota gestrisni
vora til að dreifa níði og rógi
um annað land, sem einnig hef-
ur hér sendiráð. Kínverjar ættu
að mótmæla harðlega þessari
freklegu móðgun við þá og
linna ekki látum fyrr en þessi
„diplómatlska" starfsemi er
týnd og tröllum gefin.
í þessu sama bréfi eru
Solzhenitsyn ekki vandaðar
kveðjurnar, hann er m.a. kall-
aður „dekurbarn", „verjandi
Gestapó og nasismans" (það
leiðir hugann að ummælum
Halldórs Laxness um fasistísk-
ar aðferðir Sovétstjórnarinn-
ar), „bókmenntaspillir" og þar
fram eftir götunum. Þá er sagt,
að honum hafi verið meinað að
gefa út pólitískar yfirlýsingar i
„hinum frjálsa heimi“ (gæsa-
lappirnar eru úr bréfinu) og
bent á Sviss í því sambandi,
enda þótt dómsmálaráðherra
landsins hafi tekið fram, að
skáldið mætti gefa út allar þær
yfirlýsingar, sem hann vildi,
meðan hann dveldistí Sviss.
Fyrir þeim fullyrðingum
APN, að skáldið hafi orðið fyrir
miklum vonbrigðum, þegar
hann kynntist „hinum vest-
ræna veruleika“ eru auðvitað
engar heimildir, hvað þá að
hann hafi ekki fundið frelsi hjá
vestrænum „barnfóstrum",
eins og komizt er að orði.
Loks eru höfð eftir Solzhenit-
syn sjálfum þessi ummæli: „Ég
talaði of mikið í heimalandi
mínu, hér mun ég vera þögull."
Ég hef haft undir höndum
heimildir úr ýmsum áttum, þar
sem vitnað er í þessi orð skálds-
ins og hvergi er þetta of að
finna nema í útgáfu APN. Of er
lítið orð, en hér verður það
stórt og eftirminnilegt, þvi að
það ber lygum sovézkra frétta-
miðla gott vitni. Solzhenitsyn
sagðist aldrei hafa talað of mik-
ið heima 1 Moskvu, hann sagði
einungis: „Þar talaði ég, hér
mun ég vera þögull."
En það voru aðrir, sem töldu,
að hann hefði sagt of mikið
heima í Rússlandi.
Of mikinn sannleika.
Það er engin tilviljun að í
ritgerð, sem Solzhenitsyn birti
12. febrúar, eða sama dag og
hann var handtekinn, segir
hann, að lygin sé undirstaða
stjórnarfars Sovétríkjanna. Rit-
gerðin heitir: „Lifið ekki með
lyginni" og er áskorun til
rússnesku þjóðarinnar að segja
skilið við lygina. „Við eigum að
forðast að segja það, sem við
hugsum ekki,“ segir skáldið í
ritgerðinni.
Kannski ættum við að þakka
forsjóninni helzt fyrir að opin-
berar sovézkar fréttastofur
hafa sagt það, sem stjórnendur
Gulag-eyjahafsins, mennirnir í
Kreml, hugsa. Ef við drögum
réttar ályktanir af orðum
þeirra, má ætla, að vér kom-
umst enn um ófyrirsjáanlega
framtíð hjá því „að lifa með
lyginni" í þessu gamla, góða
landi voru, þar sem víðsýnið
skin.
Þar sem enn er hægt að
skrifa greinar eins og þessa án
þess að vera sviptur föðurlandi
sínu, æru og orðfrelsi.
En — hvað lengi?
Vinsaml*ga g*ti8
holmilda
•f «fni8 mr noto8
Fréttaþ|6nusta
MesJrva, Pusjkinpr, APN. Rsykjavik, Túngata 8, sfmi 25640
Nr.35. Mánudagur 25.febrúar 1974.
EFNISYFIRLTT,
MAÐURINN SEM NEITAÐI AÐ PYÐA SOLZJENITSYN, 1.
Eftir N.Portugalov.
A. I.SOLZJENITSYN,MAL NR. 3-47-74. ... 3.

Vimtamloga g«ti6
•f «fnl6 «r noto8
Fréttaþlónusta
ARN
Mosltva, Pusjklnpl., APN. Roykjovfk, Túngota 8, sfml 25660
Þriöjudagur 19.febrúar 1974.
Hr.31.
E F NISYFIRLIT
EINOKUN OG KREPPA........................
V.Majevsky.pólitískur fréttaskýrandi APN.
EHDALOK SOLZJENITSYN.....................
1.
2.
/tUi ' er
FRÉTTAÞJÓNUSTA
NOVOSTI
AÐALRITSTJÓRNARSKRIFSTOFA:
Pl. Pasjlámm 2. 103 006 Mmím - Síms 221 59 49, 22148 II
Ttlm 102, 103 - Sfmnsfni APN. Mmkmx
I
RITSTJÓRNARSKRIFSTOFA I REYKJA VlK:
LmmfámMgmr 58 - Rrykjavlk Slmi 25660
TvUx: 2077 - PitOOif 599
Nr.39.
Föetudacur l.Mnrz 1974.
Nýi „hausinn" á „fréttabréfum" APN á íslenzku.
APN er sovézk ríkisstofnun.
..OlöL uXxAÖ Sáfl.i. fc. w . . ..
"Eg talaði of mikið i heimalandi minu", sagði hann dapurlega
við fréttamenn i Bonn."Hér mun ég vera þögull".
Solzjénitsyn sjálfur varð fyrir áfalli við fyrstu kynni af
'iessum frjálsa,frjálsa heimi,og bað virðist hafa komið fát á hinar
vestrænu barnfðstrur,er bær sátu allt i einu með dekurbarnið sitt
nnc á r-- 1 er
a PUBLISHED BY NOVOSTI PRESS AGENCY (APN)
1 DAILY REVIEW
TRANtLATIONI PROM THK ROVIRT PilKtt THANKLATIONt PROM THK tOVIKT PHKtl
Þeir senda ekki bara út á íslenzku, heldur einnig á ensku.
Kannski er eitthvað af hroðanum þýddur úr ensku?