Morgunblaðið - 08.03.1974, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 8. MARZ 1974
19
Krúsjeff
segir frá
New York, 7. marz—NTB.
BANDARÍSKA bókaútgáfan
Little Brown & Co. hefur skýrt
frá því, að endurminningar
Nikita Krúsjeffs fyrrum forsætis-
ráðherra, sem út komu'áriS 1970,
hafi verið byggðar á frásögn hans
sjálfs, sem hann las inn á segul-
bönd eftir að hann féll í ónáð árið
1964. Nýtt hefti endurminning-
anna kemur út á vegum útgáf-
unnar 14. júní 1 sumar. Þegar
fyrsta bindið kom út var mikið
um það deilt, hvort þar væri í
rauninni um endurmi nningar
Krúsjeffs að ræða. Sumir héldu
því fram, að svo væri ekki. heldur
EFTIR nokkra leit í
braki tyrknesku DC-10
flugvélarinnar sem
fórst skammt frá París
tókst að finna flugrit-
ann, sem hefur að
geyma mikilvægar
upplýsingar um að-
draganda slyssins, en
hann reyndist nokkuð
skemmdur og enn
getur liðið nokkur
tími unz úr því fæst
skorið hvað olli slys-
inu: skemmdarverk
eða sprenging í
hreyflum.
Dr. Kissinger varar
við neitunarvaldi
stæði sovézka leyniþjónustan
KGB á bak við bókina og ætlaði að
nota „endurminningarnar“ í póli-
tískum tilgang'.
Til þessa hefur útgáfan Little
Brown & Co. ekki viljað skýra frá
þvi, á hvaða gögnum bókin er
byggð, og hefur það sízt dregið úr
efasemdum. 1 dag skýrðu loks
talsmenn útgáfunnar frá því, að
sérfræðingar hefðu staðfest, að
það væri rödd Krúsjeffs heitins,
sem heyrðist á segulböndunum.
Alls tekur 180 klukkustundir að
leika öll böndin, og segja sérfræð-
ingarnir, að 97,5% af timanum sé
það rödd Krúsjeffs, sem heyrist.
Nýja bindið, sem út kemur í
sumar, ber heitið: „Krúsjeff
minnist: Siðasta testamentið".
Þar segir hann meðal annars frá
þeim sögulegu „eldhús-
umræðum", sem hann átti við
þáverandi varaforseta Bandarikj-
anna, Richard Nbcon, á vöru-
sýningu i Moskvu árið 1959.
Hafréttarráðstefnan:
Norðmenn
undirbúa sig
Ósló, 7. marz, NTB.
KNUT Frydenlund utanríkisráð-
herra Noregs sagði í ræðu í Osló í
gær, að norska stjórnin myndi
innan skamms leggja fyrir Stór-
þingið skýrslu um undirbúning
Norðmanna fyrir hafréttarráð-
stefnu Sameinuðu þjóðanna, sem
hefjast á í Caraeas í Venezúela í
júni nk.
Sagði utanríkisráðherrann, að
staða Noregs sem strandríkis og
einnar mestu siglingaþjóðar
heims gerði það að verkum, að
Norðmenn myndu eðlilega reyna
að vinna að gerð málamiðlunar-
samkomulags eða heildarlausn
þeirra mála, sem fjallað verður
um á ráðstefnunni. Ráðherrann
sagði, að Norðmenn vildu bæði
auka rétt strandríkjanna, tryggja
grundvallaratriði frjálsra siglinga
á opnum höfum og vinna að al-
þjóðlegri reglugerð um þessi mál.
Hann sagði, að þó að reglur um
frjálsar siglingar myndu að lík-
indum ekki þrengdar mjög á
næstu árum væri ákveðin til-
hneiging til aukinna áhrifa
strandríkja.
Washington, 7. marz. AP. -NTB.
HENRY A. Kissinger, utanrfkis-
ráðherra Bandaríkjanna, sagði í
dag að hann mundi leggja til að
neitunarvaldi yrði beitt gegn
samningnum um viðskipti við
Sovétríkin ef þar yrði lagt bann
við því að veita Rússum beztu
viðskiptakjör vegna takmarkana
sem eru á frelsi sovézkra Gyð-
inga.
Jafnframt fór Kissinger hörð-
um orðum um Evrópuríki og haft
var eftir opinberum talsmönnum
að árekstrar við Frakka, er gætu
gert samheldnina í Vestur-
Evrópu og samvinnu Atlantshafs-
ríkja að engu, væru óumflýjanleg-
ir ef Frakkar héldu áfram
óbreyttri stefnu, sem væri talin
fjandsamleg Bandaríkjamönnum.
Sagt var að afleiðingin gæti orðið
heimkvaðning bandariska her-
liðsins á fimm til sex árum.
MÁLAMIÐLUN?
Kissinger sagði i yfirheyrslum
í fjármálanefnd öldungadei Idar-
innar að ef hömlum á viðskiptum
við Rússa yrði ekki aflétt mundu
fólksflutningar sovézkra Gyðinga
úrlandi stöðvast, ekki aukast.
Þingað um átök
Irans og Iraks
Atta biðu bana
F’ukusima, 7. marz.AP.
ÁTTA farþegai' biðu bana og
tveir særðust alvarlega, þegar
hópferðabifreið grófst undir
skriðu á þjóðvegi skammt frá
I’ukushima í Norður-Japan í dag.
Beirút,7. marz, AP.NTB.
HERLIÐ frá írak og íran barðist
hjá tveimur stöðvum á landamær-
um rfkjanna í dag, þriðja daginn
í röð, og beittu stórskotaliði að
sögn Bagdad-útvarpsins.
Útvarpið sakar Írana uin að
hafa átt upptökin og segir, að
tilraun þeirra til þess að ná stöðv-
unum með stuðningi skriðdreka
hafi mistckizt. Áður höfðu Írakar
sakað íranskar flugvélar um að
rjúfa írakska lofthelgi.
Þrátt fyrir áframhaldandi bar-
daga segja arabískir diplómatar i
Beirút, að fulltrúar írans og íraks
hafi hafið viðræður til þess að
binda enda á viðsjárnar á landa-
mærunum.
Samkvæmt heimildunum ræddi
irakskur ráðherra. Saddam Huss-
in, í eina klukkustund f gær við
franska sendiherrann í Bagdad,
Hussein Zada. Bagdad-útvarpið
sagði frá fundinum.
Góðar heimildir í Líbanon
herma, að viðræðurnar hafi snú-
izt um það, hvernig aftur megi
koma áfriði á landamærunum.
Meðan á fundinum stóð geisuðu
harðir bardagar á landamær-
unum og báðir aðilar beittu stór-
skotaliði, sprengjuvörpum og vél-
byssum.
Samkvæmt tilkynningu íröksku
herstjórnarinnar særðust nfu her-
menn í bardögunum. Blöð í íran
sögðu, að milli 50 og 100 írakskir
hermenn hefðu verið felldir.
Hvor aðili um sig sakaði hinn um
að eiga upptökin.
Hann sagðist ekki mundu
leggja til með glöðu geði að beitt
yrði neitunarvaldi, en kvaðst telja
að ef Rússar fengju ekki beztu
viðskiptakjör mundi það hafa
mjög aivarleg áhrif á samskiptin
við Sovétríkin.
Kissinger greindi frá því að
hann hefði rætt um möguleika á
málamiðlunarlausn við Henry
Jackson öldungadeildarmann,
einn helzta andstæðing þess að
Rússar fái beztu viðskiptakjör.
Samkvæmt því á þingið að taka
þátt í ákvörðunum um lán sem
síðar kunna að verða veitt Rúss-
um. Haf t er eftir Jackson að slíkri
málamiðlunarlausn verði hafnað
skilyrðislaust.
Samt kvaðst Kissinger mundu
kanna hjá fulltrúum fjármála-
nefndarinnr möguleika á sam-
komulagi og lét í ljós von um að
samkomulag tækist.
„MISRÆMI"
Jafnframt sagði Kissinge að
misræmis gætti f samskiptum
Bandarikjanna við Evrópu, en tók
þvert fyrir það að dvöl banda-
riska herliðsins i Evrópu yrði not-
uð til að tryggja samkomulag um
olíu og kostnaðinn af dvöl banda-
riska herliðsins. „Varnir Evrópu
eru jafnframt varnir Bandaríkj-
anna. Við höfum ekki herlið i
Evrópu til að gera Evrópumönn-
um greiða,“ sagði hann.
Framhald á bls. 22
Víkingarnir
kenndu írum
Ósló, 7. marz. NTB.
FORNLEIFAGRÖFTUR í Dyfl-
inni á írlandi sýnir að Norðmenn
ráku umfangsmikla verzlun,
komu á peningakerfi og kenndu
írum að smíða báta að sögn irska
fornleifafræðingsins Brendan
O’Riordan.
Hann segir að verulegur hluti
ibúanna á fyrri öldum hafi verið
Norðmenn. Norrænir víkingar
stofnsettu Dyflinni841.
Danir andvígir síld-
veiðitakmörkunum
Kaupmannahöfn, 7. marz.
NIELS Anker Kofoed, fiskimála-
ráðherra Dana, hefur lýst því yfir
að Danir muni ekki fallast á að
síldveiðar Dana og Færeyinga í
Norðursjó verði minnkaður um
140 þúsund lestir á ári, eins og
framkvæmdastjórn NA-Atlants-
hafsfiskveiðinefndarinnar mun
leggja fyrir á fundi nefndarinnar,
sem hefst í London nk. mánudag.
Danir hafa lagst gegn öllum
takmörkunum á sildveiðunum, en
þó mun fulltrúi Dana sækja ráð-
stefnuna og leggja fram tillögu
um að veiðimagnið verði minnkað
um 40 þúsund tonn. Ýmsir for-
ystumenn danska fiskiðnaðarins
hafa sagt að Danir muni segja sig
úr nefndinni ef tillaga fram-
kvæmdastjórnarinnar nær fram
að ganga.
Roy Medvedev:
Roy Medvedev
Siðferðilegur ósigur
að reka Solzhenitsyn
SOVÉZKI sagnfræðingurinn og
rithöfundurinn Roy Medvedev
hefur nýlega sent frá sér .yfir-
lýsingu, þar sem hann segir
meðal annars, að ákvörðunin
um að reka Alexander Solzhen-
itsyn úr landi sé „siðferðilegur
ósigur“ fyrirsovézku stjórnina.
Þá kveðst hann sannfærður um,
að áhrifa Solzhenits.vns eigi
einnig eftir að gæta í útlegð
hans.
Yfirlýsing Medvedevs er dag-
sett 17 febrúar, en komst ekki í
hendur vestrænna fréttamanna
í Moskvu fyrr en nú i vikunni.
Medvedev spáirþví að Solzhen-
itsyn eigi eftir að snúa heim til
föðurlandsins, en bætir við, að
jafnvel þótt svo verði ekki,
ntuni Nobelsskáldið alltaf ná til
landa sinna með verkum sin-
um.
„Solzhenitsyn hefur ekki yf-
irgefið land sitt fyrir fullt og
allt,“ segir Medvedev. „Ekki er
unnt að útiloka það, að hann
snúi heim aftur eftir fáein ár,
og við fáurn að fagna honum á
vinsamlegan og sómasamlegan
hátt. En hvað svo sem framtíðin
ber í skauti sér þá mun
Solzhenitsyn koma til landsins
okkar í bókum sínum og skipa
þann sess, sem honum ber,
meðal mestu sona þjóðarinn-
ar.“ Medvedev bendir á, að
margir óbreyttir borgarar í
Sovétríkjunum hafi fagnað
þeitri refsingu, sem Solzhenit-
syn hlaut, en segir, að önnur
skoðun njóti nú vaxandi fylgis
hjá almenningi: Ef hann verð-
ur fyrir svona harkalegum árás-
um, ef hann er rekinn úr landi,
hlýtur ástæðan að vera sú, að
rithöfundurinn hafi sagt sann-
leikann. Yfirvöldin hvorki
vildu né gátu svarað ásökunum
Solzhenitsyns, segir Medvedev.
Þau urðu þess vegna að losa sig
við „þennan sára þyrni". Hann
staðfestir það, sem margir vina
Solzhenitsyns hafa haldið fram
frá þvi hann var rekinn
úr landi — að Solzhen-.
itsyn hefði frekar kosið
fangelsun eða útlegð í Siberiu
en að þurfa að fara úr landi.
Hins vegar segir Medvedev það
alrangt hjá vestrænum blöðum,
sem spá þvf, að á Vesturlöndum
biði Solzhenitsyns aðeins and-
legur dauði. Þvert á móti ættu
áhrif Solzhenitsyns sfzt að
rýrna, því að enginn er spámað-
ur i sinu föðurlandi, segir
Medvedev.